Kālidāsa: Kumārasaṃbhava

asty uttarasyāṃ diśi devatātmā himālayo nāma nagādhirājaḥ
pūrvāparau toyanidhī vigāhya sthitaḥ pṛthivyā iva mānadaṇḍaḥ // Ks_1.1

yaṃ sarvaśailāḥ parikalpya vatsaṃ merau sthite dogdhari dohadakṣe
bhāsvanti ratnāni mahauṣadhīś ca pṛthūpadiṣṭāṃ duduhur dharitrīm // Ks_1.2

anantaratnaprabhavasya yasya himaṃ na saubhāgyavilopi jātam
eko hi doṣo guṇasaṃnipāte nimajjatīndoḥ kiraṇeṣv ivāṅkaḥ // Ks_1.3

yaś cāpsarovibhramamaṇḍanānāṃ saṃpādayitrīṃ śikharair bibharti
balāhakacchedavibhaktarāgām akālasaṃdhyām iva dhātumattām // Ks_1.4

āmekhalaṃ saṃcaratāṃ ghanānāṃ cchāyām adhaḥsānugatāṃ niṣevya
udvejitā vṛṣṭibhir āśrayante śṛṅgāṇi yasyātapavanti siddhāḥ // Ks_1.5

padaṃ tuṣārasrutidhautaraktaṃ yasminn adṛṣṭvāpi hatadvipānām
vidanti mārgaṃ nakharandhramuktair muktāphalaiḥ kesariṇāṃ kirātāḥ // Ks_1.6

nyastākṣarā dhāturasena yatra bhūrjatvacaḥ kuñjarabinduśoṇāḥ
vrajanti vidyādharasundarīṇām anaṅgalekhakriyayopayogam // Ks_1.7

yaḥ pūrayan kīcakarandhrabhāgān darīmukhotthena samīraṇena
udgāsyatām icchati kiṃnarāṇāṃ tānapradāyitvam ivopagantum // Ks_1.8

kapolakaṇḍūḥ karibhir vinetuṃ vighaṭṭitānāṃ saraladrumāṇām
yatra srutakṣīratayā prasūtaḥ sānūni gandhaḥ surabhīkaroti // Ks_1.9

vanecarāṇāṃ vanitāsakhānāṃ darīgṛhotsaṅganiṣaktabhāsaḥ
bhavanti yatrauṣadhayo rajanyām atailapūrāḥ suratapradīpāḥ // Ks_1.10

udvejayaty aṅgulipārṣṇibhāgān mārge śilībhūtahime 'pi yatra
na durvahaśroṇipayodharārtā bhindanti mandāṃ gatim aśvamukhyaḥ // Ks_1.11

divākarād rakṣati yo guhāsu līnaṃ divā bhītam ivāndhakāram
kṣudre 'pi nūnaṃ śaraṇaṃ prapanne mamatvam uccaiḥśirasāṃ satīva // Ks_1.12

lāṅgūlavikṣepavisarpiśobhair itas tataś candramarīcigauraiḥ
yasyārthayuktaṃ girirājaśabdaṃ kurvanti vālavyajanaiś camaryaḥ // Ks_1.13

yatrāṃśukākṣepavilajjitānāṃ yadṛcchayā kiṃpuruṣāṅganānām
darīgṛhadvāravilambibimbās tiraskariṇyo jaladā bhavanti // Ks_1.14

bhāgīrathīnirjharasīkarāṇāṃ voḍhā muhuḥ kampitadevadāruḥ
yad vāyur anviṣṭamṛgaiḥ kirātair āsevyate bhinnaśikhaṇḍibarhaḥ // Ks_1.15

saptarṣihastāvacitāvaśeṣāṇy adho vivasvān parivartamānaḥ
padmāni yasyāgrasaroruhāṇi prabodhayaty ūrdhvamukhair mayūkhaiḥ // Ks_1.16

yajñāṅgayonitvam avekṣya yasya sāraṃ dharitrīdharaṇakṣamaṃ ca
prajāpatiḥ kalpitayajñabhāgaṃ śailādhipatyaṃ svayam anvatiṣṭhat // Ks_1.17

sa mānasīṃ merusakhaḥ pitṝṇāṃ kanyāṃ kulasya sthitaye sthitijñaḥ
menāṃ munīnām api mānanīyām ātmānurūpāṃ vidhinopayeme // Ks_1.18

kālakrameṇātha tayoḥ pravṛtte svarūpayogye surataprasaṅge
manoramaṃ yauvanam udvahantyā garbho 'bhavad bhūdhararājapatnyāḥ // Ks_1.19

asūta sā nāgavadhūpabhogyaṃ mainākam ambhonidhibaddhasakhyam
kruddhe 'pi pakṣacchidi vṛtraśatrāv avedanājñaṃ kuliśakṣatānām // Ks_1.20

athāvamānena pituḥ prayuktā dakṣasya kanyā bhavapūrvapatnī
satī satī yogavisṛṣṭadehā tāṃ janmane śailavadhūṃ prapede // Ks_1.21

sā bhūdharāṇām adhipena tasyāṃ samādhimatyām udapādi bhavyā
samyakprayogād aparikṣatāyāṃ nītāv ivotsāhaguṇena saṃpat // Ks_1.22

prasannadik pāṃsuviviktavātaṃ śaṅkhasvanānantarapuṣpavṛṣṭi
śarīriṇāṃ sthāvarajaṅgamānāṃ sukhāya tajjanmadinaṃ babhūva // Ks_1.23

tayā duhitrā sutarāṃ savitrī sphuratprabhāmaṇḍalayā cakāse
vidūrabhūmir navameghaśabdād udbhinnayā ratnaśalākayeva // Ks_1.24

dine dine sā parivardhamānā labdhodayā cāndramasīva lekhā
pupoṣa lāvaṇyamayān viśeṣāñ jyotsnāntarāṇīva kalāntarāṇi // Ks_1.25

tāṃ pārvatīty ābhijanena nāmnā bandhupriyāṃ bandhujano juhāva
u meti mātrā tapaso niṣiddhā paścād umākhyāṃ sumukhī jagāma // Ks_1.26

mahībhṛtaḥ putravato 'pi dṛṣṭis tasminn apatye na jagāma tṛptim
anantapuṣpasya madhor hi cūte dvirephamālā saviśeṣasaṅgā // Ks_1.27

prabhāmahatyā śikhayeva dīpas trimārgayeva tridivasya mārgaḥ
saṃskāravatyeva girā manīṣī tayā sa pūtaś ca vibhūṣitaś ca // Ks_1.28

mandākinīsaikatavedikābhiḥ sā kandukaiḥ kṛtrimaputrakaiś ca
reme muhur madhyagatā sakhīnāṃ krīḍārasaṃ nirviśatīva bālye // Ks_1.29

tāṃ haṃsamālāḥ śaradīva gaṅgāṃ mahauṣadhiṃ naktam ivātmabhāsaḥ
sthiropadeśām upadeśakāle prapedire prāktanajanmavidyāḥ // Ks_1.30

asaṃbhṛtaṃ maṇḍanam aṅgayaṣṭer anāsavākhyaṃ karaṇaṃ madasya
kāmasya puṣpavyatiriktam astraṃ bālyāt paraṃ sātha vayaḥ prapede // Ks_1.31

unmīlitaṃ tūlikayeva citraṃ sūryāṃśubhir bhinnam ivāravindam
babhūva tasyāś caturasraśobhi vapur vibhaktaṃ navayauvanena // Ks_1.32

abhyunnatāṅguṣṭhanakhaprabhābhir nikṣepaṇād rāgam ivodgirantau
ājahratus taccaraṇau pṛthivyāṃ sthalāravindaśriyam avyavasthām // Ks_1.33

sā rājahaṃsair iva saṃnatāṅgī gateṣu līlāñcitavikrameṣu
vyanīyata pratyupadeśalubdhair āditsubhir nūpurasiñjitāni // Ks_1.34

vṛttānupūrve ca na cātidīrghe jaṅghe śubhe sṛṣṭavatas tadīye
śeṣāṅganirmāṇavidhau vidhātur lāvaṇya utpādya ivāsa yatnaḥ // Ks_1.35

nāgendrahastās tvaci karkaśatvād ekāntaśaityāt kadalīviśeṣāḥ
labdhvāpi loke pariṇāhi rūpaṃ jātās tadūrvor upamānabāhyāḥ // Ks_1.36

etāvatā nanv anumeyaśobhaṃ kāñcīguṇasthānam aninditāyāḥ
āropitaṃ yad giriśena paścād ananyanārīkamanīyam aṅkam // Ks_1.37

tasyāḥ praviṣṭā natanābhirandhraṃ rarāja tanvī navalomarājiḥ
nīvīm atikramya sitetarasya tanmekhalāmadhyamaṇer ivārciḥ // Ks_1.38

madhyena sā vedivilagnamadhyā valitrayaṃ cāru babhāra bālā
ārohaṇārthaṃ navayauvanena kāmasya sopānam iva prayuktam // Ks_1.39

anyonyam utpīḍayad utpalākṣyāḥ stanadvayaṃ pāṇḍu tathā pravṛddham
madhye yathā śyāmamukhasya tasya mṛṇālasūtrāntaram apy alabhyam // Ks_1.40

śirīṣapuṣpādhikasaukumāryau bāhū tadīyāv iti me vitarkaḥ
parājitenāpi kṛtau harasya yau kaṇṭhapāśau makaradhvajena // Ks_1.41

kaṇṭhasya tasyāḥ stanabandhurasya muktākalāpasya ca nistalasya
anyonyaśobhājananād babhūva sādhāraṇo bhūṣaṇabhūṣyabhāvaḥ // Ks_1.42

candraṃ gatā padmaguṇān na bhuṅkte padmāśritā cāndramasīm abhikhyām
umāmukhaṃ tu pratipadya lolā dvisaṃśrayāṃ prītim avāpa lakṣmīḥ // Ks_1.43

puṣpaṃ pravālopahitaṃ yadi syān muktāphalaṃ vā sphuṭavidrumastham
tato 'nukuryād viśadasya tasyās tāmrauṣṭhaparyastarucaḥ smitasya // Ks_1.44

svareṇa tasyām amṛtasruteva prajalpitāyām abhijātavāci
apy anyapuṣṭā pratikūlaśabdā śrotur vitantrīr iva tāḍyamānā // Ks_1.45

pravātanīlotpalanirviśeṣam adhīraviprekṣitam āyatākṣyā
tayā gṛhītaṃ nu mṛgāṅganābhyas tato gṛhītaṃ nu mṛgāṅganābhiḥ // Ks_1.46

tasyāḥ śalākāñjananirmiteva kāntir bhruvor ānatalekhayor yā
tāṃ vīkṣya līlācaturām anaṅgaḥ svacāpasaundaryamadaṃ mumoca // Ks_1.47

lajjā tiraścāṃ yadi cetasi syād asaṃśayaṃ parvatarājaputryāḥ
taṃ keśapāśaṃ prasamīkṣya kuryur vālapriyatvaṃ śithilaṃ camaryaḥ // Ks_1.48

sarvopamādravyasamuccayena yathāpradeśaṃ viniveśitena
sā nirmitā viśvasṛjā prayatnād ekasthasaundaryadidṛkṣayeva // Ks_1.49

tāṃ nāradaḥ kāmacaraḥ kadā cit kanyāṃ kila prekṣya pituḥ samīpe
samādideśaikavadhūṃ bhavitrīṃ premṇā śarīrārdhaharāṃ harasya // Ks_1.50

guruḥ pragalbhe 'pi vayasy ato 'syās tasthau nivṛttānyavarābhilāṣaḥ
ṛte kṛśānor na hi mantrapūtam arhanti tejāṃsy aparāṇi havyam // Ks_1.51

ayācitāraṃ na hi devadevam adriḥ sutāṃ grāhayituṃ śaśāka
abhyarthanābhaṅgabhayena sādhur mādhyasthyam iṣṭe 'py avalambate 'rthe // Ks_1.52

yadaiva pūrve janane śarīraṃ sā dakṣaroṣāt sudatī sasarja
tadāprabhṛty eva vimuktasaṅgaḥ patiḥ paśūnām aparigraho 'bhūt // Ks_1.53

sa kṛttivāsās tapase yatātmā gaṅgāpravāhokṣitadevadāru
prasthaṃ himādrer mṛganābhigandhi kiṃ cit kvaṇatkiṃnaram adhyuvāsa // Ks_1.54

gaṇā nameruprasavāvataṃsā bhūrjatvacaḥ sparśavatīr dadhānāḥ
manaḥśilāvicchuritā niṣeduḥ śaileyanaddheṣu śilātaleṣu // Ks_1.55

tuṣārasaṃghātaśilāḥ khurāgraiḥ samullikhan darpakalaḥ kakudmān
dṛṣṭaḥ kathaṃ cid gavayair vivignair asoḍhasiṃhadhvanir unnanāda // Ks_1.56

tatrāgnim ādhāya samitsamiddhaṃ svam eva mūrtyantaram aṣṭamūrtiḥ
svayaṃ vidhātā tapasaḥ phalānām kenāpi kāmena tapaś cacāra // Ks_1.57

anarghyam arghyeṇa tam adrināthaḥ svargaukasām arcitam arcayitvā
ārādhanāyāsya sakhīsametāṃ samādideśa prayatāṃ tanūjām // Ks_1.58

pratyarthibhūtām api tāṃ samādheḥ śuśrūṣamāṇāṃ giriśo 'numene
vikārahetau sati vikriyante yeṣāṃ na cetāṃsi ta eva dhīrāḥ // Ks_1.59

avacitabalipuṣpā vedisaṃmārgadakṣā niyamavidhijalānāṃ barhiṣāṃ copanetrī
giriśam upacacāra pratyahaṃ sā sukeśī niyamitaparikhedā tacchiraścandrapādaiḥ // Ks_1.60

tasmin viprakṛtāḥ kāle tārakeṇa divaukasaḥ
turāsāhaṃ purodhāya dhāma svāyaṃbhuvaṃ yayuḥ // Ks_2.1

teṣām āvir abhūd brahmā parimlānamukhaśriyām
sarasāṃ suptapadmānāṃ prātar dīdhitimān iva // Ks_2.2,

atha sarvasya dhātāraṃ te sarve sarvatomukham
vāgīśaṃ vāgbhir arthyābhiḥ praṇipatyopatasthire // Ks_2.3

namas trimūrtaye tubhyaṃ prāk sṛṣṭeḥ kevalātmane
guṇatrayavibhāgāya paścād bhedam upeyuṣe // Ks_2.4

yad amogham apām antar uptaṃ bījam aja tvayā
ataś carācaraṃ viśvaṃ prabhavas tasya gīyase // Ks_2.5

tisṛbhis tvam avasthābhir mahimānam udīrayan
pralayasthitisargāṇām ekaḥ kāraṇatāṃ gataḥ // Ks_2.6

strīpuṃsāv ātmabhāgau te bhinnamūrteḥ sisṛkṣayā
prasūtibhājaḥ sargasya tāv eva pitarau smṛtau // Ks_2.7

svakālaparimāṇena vyastarātriṃdivasya te
yau tu svapnāvabodhau tau bhūtānāṃ pralayodayau // Ks_2.8

jagadyonir ayonis tvaṃ jagadanto nirantakaḥ
jagadādir anādis tvaṃ jagadīśo nirīśvaraḥ // Ks_2.9

ātmānam ātmanā vetsi sṛjasy ātmānam ātmanā
ātmanā kṛtinā ca tvam ātmany eva pralīyase // Ks_2.10

dravaḥ saṃghātakaṭhinaḥ sthūlaḥ sūkṣmo laghur guruḥ
vyakto vyaktetaraś cāsi prākāmyaṃ te vibhūtiṣu // Ks_2.11

udghātaḥ praṇavo yāsāṃ nyāyais tribhir udīraṇam
karma yajñaḥ phalaṃ svargas tāsāṃ tvaṃ prabhavo girām // Ks_2.12

tvām āmananti prakṛtiṃ puruṣārthapravartinīm
taddarśinam udāsīnaṃ tvām eva puruṣaṃ viduḥ // Ks_2.13

tvaṃ pitṝṇām api pitā devānām api devatā
parato 'pi paraś cāsi vidhātā vedhasām api // Ks_2.14

tvam eva havyaṃ hotā ca bhojyaṃ bhoktā ca śāśvataḥ
vedyaṃ ca veditā cāsi dhyātā dhyeyaṃ ca yat param // Ks_2.15

iti tebhyaḥ stutīḥ śrutvā yathārthā hṛdayaṃgamāḥ
prasādābhimukho vedhāḥ pratyuvāca divaukasaḥ // Ks_2.16

purāṇasya kaves tasya caturmukhasamīritā
pravṛttir āsīc chabdānāṃ caritārthā catuṣṭayī // Ks_2.17

svāgataṃ svān adhīkārān prabhāvair avalambya vaḥ
yugapad yugabāhubhyaḥ prāptebhyaḥ prājyavikramāḥ // Ks_2.18

kim idaṃ dyutim ātmīyāṃ na bibhrati yathā purā
himakliṣṭaprakāśāni jyotīṃṣīva mukhāni vaḥ // Ks_2.19

praśamād arciṣām etad anudgīrṇasurāyudham
vṛtrasya hantuḥ kuliśaṃ kuṇṭhitāśrīva lakṣyate // Ks_2.20

kiṃ cāyam aridurvāraḥ pāṇau pāśaḥ pracetasaḥ
mantreṇa hatavīryasya phaṇino dainyam āśritaḥ // Ks_2.21

kuberasya manaḥśalyaṃ śaṃsatīva parābhavam
apaviddhagado bāhur bhagnaśākha iva drumaḥ // Ks_2.22

yamo 'pi vilikhan bhūmiṃ daṇḍenāstamitatviṣā
kurute 'sminn amoghe 'pi nirvāṇālātalāghavam // Ks_2.23

amī ca katham ādityāḥ pratāpakṣatiśītalāḥ
citranyastā iva gatāḥ prakāmālokanīyatām // Ks_2.24

paryākulatvān marutāṃ vegabhaṅgo 'numīyate
ambhasām oghasaṃrodhaḥ pratīpagamanād iva // Ks_2.25

āvarjitajaṭāmaulivilambiśaśikoṭayaḥ
rudrāṇām api mūrdhānaḥ kṣatahuṃkāraśaṃsinaḥ // Ks_2.26

labdhapratiṣṭhāḥ prathamaṃ yūyaṃ kiṃ balavattaraiḥ
apavādair ivotsargāḥ kṛtavyāvṛttayaḥ paraiḥ // Ks_2.27

tad brūta vatsāḥ kim itaḥ prārthayadhve samāgatāḥ
mayi sṛṣṭir hi lokānāṃ rakṣā yuṣmāsv avasthitā // Ks_2.28

tato mandāniloddhūtakamalākaraśobhinā
guruṃ netrasahasreṇa codayām āsa vāsavaḥ // Ks_2.29

sa dvinetro hareś cakṣuḥ sahasranayanādhikam
vācaspatir uvācedaṃ prāñjalir jalajāsanam // Ks_2.30

evaṃ yad āttha bhagavann āmṛṣṭaṃ naḥ paraiḥ padam
pratyekaṃ viniyuktātmā kathaṃ na jñāsyasi prabho // Ks_2.31

bhavallabdhavarodīrṇas tārakākhyo mahāsuraḥ
upaplavāya lokānāṃ dhūmaketur ivotthitaḥ // Ks_2.32

pure tāvantam evāsya tanoti ravir ātapam
dīrghikākamalonmeṣo yāvanmātreṇa sādhyate // Ks_2.33

sarvābhiḥ sarvadā candras taṃ kalābhir niṣevate
nādatte kevalāṃ lekhāṃ haracūḍāmaṇīkṛtām // Ks_2.34

vyāvṛttagatir udyāne kusumasteyasādhvasāt
na vāti vāyus tatpārśve tālavṛntānilādhikam // Ks_2.35

paryāyasevām utsṛjya puṣpasaṃbhāratatparāḥ
udyānapālasāmānyam ṛtavas tam upāsate // Ks_2.36

tasyopāyanayogyāni ratnāni saritāṃ patiḥ
katham apy ambhasām antar ā niṣpatteḥ pratīkṣate // Ks_2.37

jvalanmaṇiśikhāś cainaṃ vāsukipramukhā niśi
sthirapradīpatām etya bhujaṃgāḥ paryupāsate // Ks_2.38

tatkṛtānugrahāpekṣī taṃ muhur dūtahāritaiḥ
anukūlayatīndro 'pi kalpadrumavibhūṣaṇaiḥ // Ks_2.39

ittham ārādhyamāno 'pi kliśnāti bhuvanatrayam
śāmyet pratyapakāreṇa nopakāreṇa durjanaḥ // Ks_2.40

tenāmaravadhūhastaiḥ sadayālūnapallavāḥ
abhijñāś chedapātānāṃ kriyante nandanadrumāḥ // Ks_2.41

vījyate sa hi saṃsuptaḥ śvāsasādhāraṇānilaiḥ
cāmaraiḥ surabandīnāṃ bāṣpaśīkaravarṣibhiḥ // Ks_2.42

utpāṭya meruśṛṅgāṇi kṣuṇṇāni haritāṃ khuraiḥ
ākrīḍaparvatās tena kalpitāḥ sveṣu veśmasu // Ks_2.43

mandākinyāḥ payaḥśeṣaṃ digvāraṇamadāvilam
hemāmbhoruhasasyānāṃ tadvāpyo dhāma sāṃpratam // Ks_2.44

bhuvanālokanaprītiḥ svargibhir nānubhūyate
khilībhūte vimānānāṃ tadāpātabhayāt pathi // Ks_2.45

yajvabhiḥ saṃbhṛtaṃ havyaṃ vitateṣv adhvareṣu saḥ
jātavedomukhān māyī miṣatām ācchinatti naḥ // Ks_2.46

uccair uccaiḥśravās tena hayaratnam ahāri ca
dehabaddham ivendrasya cirakālārjitaṃ yaśaḥ // Ks_2.47

tasminn upāyāḥ sarve naḥ krūre pratihatakriyāḥ
vīryavaty auṣadhānīva vikāre sāṃnipātike // Ks_2.48

jayāśā yatra cāsmākaṃ pratighātotthitārciṣā
haricakreṇa tenāsya kaṇṭhe niṣka ivārpitaḥ // Ks_2.49

tadīyās toyadeṣv adya puṣkarāvartakādiṣu
abhyasyanti taṭāghātaṃ nirjitairāvatā gajāḥ // Ks_2.50

tad icchāmo vibho sṛṣṭaṃ senānyaṃ tasya śāntaye
karmabandhacchidaṃ dharmaṃ bhavasyeva mumukṣavaḥ // Ks_2.51

goptāraṃ surasainyānāṃ yaṃ puraskṛtya gotrabhit
pratyāneṣyati śatrubhyo bandīm iva jayaśriyam // Ks_2.52

vacasy avasite tasmin sasarja giram ātmabhūḥ
garjitānantarāṃ vṛṣṭiṃ saubhāgyena jigāya yā // Ks_2.53

saṃpatsyate vaḥ kāmo yaṃ kālaḥ kaścit pratīkṣyatām
na tv asya siddhau yāsyāmi sargavyāpāram ātmanā // Ks_2.54

itaḥ sa daityaḥ prāptaśrīr neta evārhati kṣayam
viṣavṛkṣo 'pi saṃvardhya svayaṃ chettum asāṃpratam // Ks_2.55

vṛtaṃ tenedam eva prāṅ mayā cāsmai pratiśrutam
vareṇa śamitaṃ lokān alaṃ dagdhuṃ hi tattapaḥ // Ks_2.56

saṃyuge sāṃyugīnaṃ tam udyataṃ prasaheta kaḥ
aṃśād ṛte niṣiktasya nīlalohitaretasaḥ // Ks_2.57

sa hi devaḥ paraṃ jyotis tamaḥpāre vyavasthitam
paricchinnaprabhāvarddhir na mayā na ca viṣṇunā // Ks_2.58

umārūpeṇa te yūyaṃ saṃyamastimitaṃ manaḥ
śaṃbhor yatadhvam ākraṣṭum ayaskāntena lohavat // Ks_2.59

ubhe eva kṣame voḍhum ubhayor vīryam āhitam
sā vā śaṃbhos tadīyā vā mūrtir jalamayī mama // Ks_2.60

tasyātmā śitikaṇṭhasya saināpatyam upetya vaḥ
mokṣyate surabandīnāṃ veṇīr vīryavibhūtibhiḥ // Ks_2.61

iti vyāhṛtya vibudhān viśvayonis tirodadhe
manasy āhitakartavyās te 'pi pratiyayur divam // Ks_2.62

tatra niścitya kandarpam agamat pākaśāsanaḥ
manasā kāryasaṃsiddhitvarādviguṇaraṃhasā // Ks_2.63

atha sa lalitayoṣidbhrūlatācāruśṛṅgaṃ rativalayapadāṅke cāpam āsajya kaṇṭhe
sahacaramadhuhastanyastacūtāṅkurāstraḥ śatamakham upatasthe prāñjaliḥ puṣpadhanvā // Ks_2.64

tasmin maghonas tridaśān vihāya sahasram akṣṇāṃ yugapat papāta
prayojanāpekṣitayā prabhūṇāṃ prāyaś calaṃ gauravam āśriteṣu // Ks_3.1

sa vāsavenāsanasaṃnikṛṣṭam ito niṣīdeti visṛṣṭabhūmiḥ
bhartuḥ prasādaṃ pratinandya mūrdhnā vaktuṃ mithaḥ prākramataivam enam // Ks_3.2

ājñāpaya jñātaviśeṣa puṃsāṃ lokeṣu yat te karaṇīyam asti
anugrahaṃ saṃsmaraṇapravṛttam icchāmi saṃvardhitam ājñayā te // Ks_3.3

kenābhyasūyā padakāṅkṣiṇā te nitāntadīrghair janitā tapobhiḥ
yāvad bhavaty āhitasāyakasya matkārmukasyāsya nideśavartī // Ks_3.4

asaṃmataḥ kas tava muktimārgaṃ punarbhavakleśabhayāt prapannaḥ
baddhaś ciraṃ tiṣṭhatu sundarīṇām ārecitabhrūcaturaiḥ kaṭākṣaiḥ // Ks_3.5

adhyāpitasyośanasāpi nītiṃ prayuktarāgapraṇidhir dviṣas te
kasyārthadharmau vada pīḍayāmi sindhos taṭāv ogha iva pravṛddhaḥ // Ks_3.6

kām ekapatnīvrataduḥkhaśīlāṃ lolaṃ manaś cārutayā praviṣṭām
nitambinīm icchasi muktalajjāṃ kaṇṭḥe svayaṃgrāhaniṣaktabāhum // Ks_3.7

kayāsi kāmin suratāparādhāt pādānataḥ kopanayāvadhūtaḥ
yasyāḥ kariṣyāmi dṛḍhānutāpaṃ pravālaśayyāśaraṇaṃ śarīram // Ks_3.8

prasīda viśrāmyatu vīra vajraṃ śarair madīyaiḥ katamaḥ surāriḥ
bibhetu moghīkṛtabāhuvīryaḥ strībhyo 'pi kopasphuritādharābhyaḥ // Ks_3.9

tava prasādāt kusumāyudho 'pi sahāyam ekaṃ madhum eva labdhvā
kuryāṃ harasyāpi pinākapāṇer dhairyacyutiṃ ke mama dhanvino 'nye // Ks_3.10

athorudeśād avatārya pādam ākrāntisaṃbhāvitapādapīṭham
saṃkalpithārthe vivṛtātmaśaktim ākhaṇḍalaḥ kāmam idaṃ babhāṣe // Ks_3.11

sarvaṃ sakhe tvayy upapannam etad ubhe mamāstre kuliśaṃ bhavāṃś ca
vajraṃ tapovīryamahatsu kuṇṭḥaṃ tvaṃ sarvatogāmi ca sādhakaṃ ca // Ks_3.12

avaimi te sāram ataḥ khalu tvāṃ kārye guruṇy ātmasamaṃ niyokṣye
vyādiśyate bhūdharatām avekṣya kṛṣṇena dehodvahanāya śeṣaḥ // Ks_3.13

āśaṃsatā bāṇagatiṃ vṛṣāṅke kāryaṃ tvayā naḥ pratipannakalpam
nibodha yajñāṃśabhujām idānīm uccairdviṣām īpsitam etad eva // Ks_3.14

amī hi vīryaprabhavaṃ bhavasya jayāya senānyam uśanti devāḥ
sa ca tvadekeṣunipātasādhyo brahmāṅgabhūr brahmaṇi yojitātmā // Ks_3.15

tasmai himādreḥ prayatāṃ tanūjāṃ yatātmane rocayituṃ yatasva
yoṣitsu tadvīryaniṣekabhūmiḥ saiva kṣamety ātmabhuvopadiṣṭam // Ks_3.16

guror niyogāc ca nagendrakanyā sthāṇuṃ tapasyantam adhityakāyām
anvāsta ity apsarasāṃ mukhebhyaḥ śrutaṃ mayā matpraṇidhiḥ sa vargaḥ // Ks_3.17

tad gaccha siddhyai kuru devakāryam artho 'yam arthāntarabhāvya eva
apekṣate pratyayam uttamaṃ tvāṃ bījāṅkuraḥ prāg udayād ivāmbhaḥ // Ks_3.18

tasmin surāṇāṃ vijayābhyupāye tavaiva nāmāstragatiḥ kṛtī tvam
apy aprasiddhaṃ yaśase hi puṃsām ananyasādhāraṇam eva karma // Ks_3.19

surāḥ samabhyarthayitāra ete kāryaṃ trayāṇām api viṣṭapānām
cāpena te karma na cātihiṃsram aho batāsi spṛhaṇīyavīryaḥ // Ks_3.20

madhuś ca te manmatha sāhacaryād āsav anukto 'pi sahāya eva
samīraṇo nodayitā bhaveti vyādiśyate kena hutāśanasya // Ks_3.21

tatheti śeṣām iva bhartur ājñām ādāya mūrdhnā madanaḥ pratasthe
airāvatāsphālanakarkaśena hastena pasparśa tadaṅgam indraḥ // Ks_3.22

sa mādhavenābhimatena sakhyā ratyā ca sāśaṅkam anuprayātaḥ
aṅgavyayaprārthitakāryasiddhiḥ sthāṇvāśramaṃ haimavataṃ jagāma // Ks_3.23

tasmin vane saṃyamināṃ munīnāṃ tapaḥsamādheḥ pratikūlavartī
saṃkalpayoner abhimānabhūtam ātmānam ādhāya madhur jajṛmbhe // Ks_3.24

kuberaguptāṃ diśam uṣṇaraśmau gantuṃ pravṛtte samayaṃ vilaṅghya
dig dakṣiṇā gandhavahaṃ mukhena vyalīkaniḥśvāsam ivotsasarja // Ks_3.25

asūta sadyaḥ kusumāny aśokaḥ skandhāt prabhṛty eva sapallavāni
pādena nāpaikṣata sundarīṇāṃ saṃparkam āsiñjitanūpureṇa // Ks_3.26

sadyaḥ pravālodgamacārupatre nīte samāptiṃ navacūtabāṇe
niveśayām āsa madhur dvirephān nāmākṣarāṇīva manobhavasya // Ks_3.27

varṇaprakarṣe sati karṇikāraṃ dunoti nirgandhatayā sma cetaḥ
prāyeṇa sāmagryavidhau guṇānāṃ parāṅmukhī viśvasṛjaḥ pravṛttiḥ // Ks_3.28

bālenduvakrāṇy avikāsabhāvād babhuḥ palāśāny atilohitāni
sadyo vasantena samāgatānāṃ nakhakṣatānīva vanasthalīnām // Ks_3.29

lagnadvirephāñjanabhakticitram mukhe madhuśrīs tilakaṃ prakāśya
rāgeṇa bālāruṇakomalena cūtapravāloṣṭham alaṃcakāra // Ks_3.30

mṛgāḥ priyāladrumamañjarīṇāṃ rajaḥkaṇair vighnitadṛṣṭipātāḥ
madoddhatāḥ pratyanilaṃ vicerur vanasthalīr marmarapatramokṣāḥ // Ks_3.31

cūtāṅkurāsvādakaṣāyakaṇṭhaḥ puṃskokilo yan madhuraṃ cukūja
manasvinīmānavighātadakṣaṃ tad eva jātaṃ vacanaṃ smarasya // Ks_3.32

himavyapāyād viśadādharāṇām āpāṇḍurībhūtamukhacchavīnām
svedodgamaḥ kiṃpuruṣāṅganānāṃ cakre padaṃ patraviśeṣakeṣu // Ks_3.33

tapasvinaḥ sthāṇuvanaukasas tām ākālikīṃ vīkṣya madhupravṛttim
prayatnasaṃstambhitavikriyāṇāṃ kathaṃ cid īśā manasāṃ babhūvuḥ // Ks_3.34

taṃ deśam āropitapuṣpacāpe ratidvitīye madane prapanne
kāṣṭhāgatasneharasānuviddhaṃ dvandvāni bhāvaṃ kriyayā vivavruḥ // Ks_3.35

madhu dvirephaḥ kusumaikapātre papau priyāṃ svām anuvartamānaḥ
śṛṅgeṇa ca sparśanimīlitākṣīṃ mṛgīm akaṇḍūyata kṛṣṇasāraḥ // Ks_3.36

dadau rasāt paṅkajareṇugandhi gajāya gaṇḍūṣajalaṃ kareṇuḥ
ardhopabhuktena bisena jāyāṃ saṃbhāvayām āsa rathāṅganāmā // Ks_3.37

gītāntareṣu śramavārileśaiḥ kiṃcitsamucchvāsitapatralekham
puṣpāsavāghūrṇitanetraśobhi priyāmukhaṃ kiṃpuruṣaś cucumbe // Ks_3.38

paryāptapuṣpastabakastanābhyaḥ sphuratpravālauṣṭhamanoharābhyaḥ
latāvadhūbhyas taravo 'py avāpur vinamraśākhābhujabandhanāni // Ks_3.39

śrutāpsarogītir api kṣaṇe 'smin haraḥ prasaṃkhyānaparo babhūva
ātmeśvarāṇāṃ na hi jātu vighnāḥ samādhibhedaprabhavo bhavanti // Ks_3.40

latāgṛhadvāragato 'tha nandī vāmaprakoṣṭhārpitahemavetraḥ
mukhārpitaikāṅgulisaṃjñayaiva mā cāpalāyeti gaṇān vyanaiṣīt // Ks_3.41

niṣkampavṛkṣaṃ nibhṛtadvirephaṃ mūkāṇḍajaṃ śāntamṛgapracāram
tacchāsanāt kānanam eva sarvaṃ citrārpitārambham ivāvatasthe // Ks_3.42

dṛṣṭiprapātaṃ parihṛtya tasya kāmaḥ puraḥśukram iva prayāṇe
prānteṣu saṃsaktanameruśākhaṃ dhyānāspadaṃ bhūtapater viveśa // Ks_3.43

sa devadārudrumavedikāyāṃ śārdūlacarmavyavadhānavatyām
āsīnam āsannaśarīrapātas tryambakaṃ saṃyaminaṃ dadarśa // Ks_3.44

paryaṅkabandhasthirapūrvakāyam ṛjvāyataṃ saṃnamitobhayāṃsam
uttānapāṇidvayasaṃniveśāt praphullarājīvam ivāṅkamadhye // Ks_3.45

bhujaṃgamonnaddhajaṭākalāpaṃ karṇāvasaktadviguṇākṣasūtram
kaṇṭhaprabhāsaṅgaviśeṣanīlāṃ kṛṣṇatvacaṃ granthimatīṃ dadhānam // Ks_3.46

kiṃcitprakāśastimitogratārair bhrūvikriyāyāṃ virataprasaṅgaiḥ
netrair avispanditapakṣmamālair lakṣyīkṛtaghrāṇam adhomayūkhaiḥ // Ks_3.47

avṛṣṭisaṃrambham ivāmbuvāham apām ivādhāram anuttaraṅgam
antaścarāṇāṃ marutāṃ nirodhān nivātaniṣkampam iva pradīpam // Ks_3.48

kapālanetrāntaralabdhamārgair jyotiḥprarohair uditaiḥ śirastaḥ
mṛṇālasūtrādhikasaukumāryāṃ bālasya lakṣmīṃ glapayantam indoḥ // Ks_3.49

mano navadvāraniṣiddhavṛtti hṛdi vyavasthāpya samādhivaśyam
yam akṣaraṃ kṣetravido vidus tam ātmānam ātmany avalokayantam // Ks_3.50

smaras tathābhūtam ayugmanetraṃ paśyann adūrān manasāpy adhṛṣyam
nālakṣayat sādhvasasannahastaḥ srastaṃ śaraṃ cāpam api svahastāt // Ks_3.51

nirvāṇabhūyiṣṭham athāsya vīryaṃ saṃdhukṣayantīva vapurguṇena
anuprayātā vanadevatābhyām adṛśyata sthāvararājakanyā // Ks_3.52

aśokanirbhartsitapadmarāgam ākṛṣṭahemadyutikarṇikāram
muktākalāpīkṛtasinduvāraṃ vasantapuṣpābharaṇaṃ vahantī // Ks_3.53

āvarjitā kiṃ cid iva stanābhyāṃ vāso vasānā taruṇārkarāgam
paryāptapuṣpastabakāvanamrā saṃcāriṇī pallavinī lateva // Ks_3.54

srastāṃ nitambād avalambamānā punaḥ-punaḥ kesaradāmakāñcīm
nyāsīkṛtāṃ sthānavidā smareṇa maurvīṃ dvitīyām iva kārmukasya // Ks_3.55

sugandhiniḥśvāsavivṛddhatṛṣṇaṃ bimbādharāsannacaraṃ dvirepham
pratikṣaṇaṃ saṃbhramaloladṛṣṭir līlāravindena nivārayantī // Ks_3.56

tāṃ vīkṣya sarvāvayavānavadyāṃ rater api hrīpadam ādadhānām
jitendriye śūlini puṣpacāpaḥ svakāryasiddhiṃ punar āśaśaṃse // Ks_3.57

bhaviṣyataḥ patyur umā ca śaṃbhoḥ samāsasāda pratihārabhūmim
yogāt sa cāntaḥ paramātmasaṃjñaṃ dṛṣṭvā paraṃ jyotir upārarāma // Ks_3.58

tato bhujaṃgādhipateḥ phaṇāgrair adhaḥ kathaṃ cid dhṛtabhūmibhāgaḥ
śanaiḥ kṛtaprāṇavimuktir īśaḥ paryaṅkabandhaṃ nibiḍaṃ bibheda // Ks_3.59

tasmai śaśaṃsa praṇipatya nandī śuśrūṣayā śailasutām upetām
praveśayām āsa ca bhartur enāṃ bhrūkṣepamātrānumatapraveśām // Ks_3.60

tasyāḥ sakhībhyāṃ praṇipātapūrvaṃ svahastalūnaḥ śiśirātyayasya
vyakīryata tryambakapādamūle puṣpoccayaḥ pallavabhaṅgabhinnaḥ // Ks_3.61

umāpi nīlālakamadhyaśobhi visraṃsayantī navakarṇikāram
cakāra karṇacyutapallavena mūrdhnā praṇāmaṃ vṛṣabhadhvajāya // Ks_3.62

ananyabhājaṃ patim āpnuhīti sā tathyam evābhihitā bhavena
na hīśvaravyāhṛtayaḥ kadā cit puṣyanti loke viparītam artham // Ks_3.63

kāmas tu bāṇāvasaraṃ pratīkṣya pataṅgavad vahnimukhaṃ vivikṣuḥ
umāsamakṣaṃ harabaddhalakṣyaḥ śarāsanajyāṃ muhur āmamarśa // Ks_3.64

athopaninye giriśāya gaurī tapasvine tāmrarucā kareṇa
viśoṣitāṃ bhānumato mayūkhair mandākinīpuṣkarabījamālām // Ks_3.65

pratigrahītuṃ praṇayipriyatvāt trilocanas tām upacakrame ca
saṃmohanaṃ nāma ca puṣpadhanvā dhanuṣy amoghaṃ samadhatta bāṇam // Ks_3.66

haras tu kiṃcitpariluptadhairyaś candrodayārambha ivāmburāśiḥ
umāmukhe bimbaphalādharoṣṭhe vyāpārayām āsa vilocanāni // Ks_3.67

vivṛṇvatī śailasutāpi bhāvam aṅgaiḥ sphuradbālakadambakalpaiḥ
sācīkṛtā cārutareṇa tasthau mukhena paryastavilocanena // Ks_3.68

athendriyakṣobham ayugmanetraḥ punar vaśitvād balavan nigṛhya
hetuṃ svacetovikṛter didṛkṣur diśām upānteṣu sasarja dṛṣṭim // Ks_3.69

sa dakṣiṇāpāṅganiviṣṭamuṣṭiṃ natāṃsam ākuñcitasavyapādam
dadarśa cakrīkṛtacārucāpaṃ prahartum abhyudyatam ātmayonim // Ks_3.70

tapaḥparāmarśavivṛddhamanyor bhrūbhaṅgaduṣprekṣyamukhasya tasya
sphurann udarciḥ sahasā tṛtīyād akṣṇaḥ kṛśānuḥ kila niṣpapāta // Ks_3.71

krodhaṃ prabho saṃhara saṃhareti yāvad giraḥ khe marutāṃ caranti
tāvat sa vahnir bhavanetrajanmā bhasmāvaśeṣaṃ madanaṃ cakāra // Ks_3.72

tīvrābhiṣaṅgaprabhaveṇa vṛttim mohena saṃstambhayatendriyāṇām
ajñātabhartṛvyasanā muhūrtaṃ kṛtopakāreva ratir babhūva // Ks_3.73

tam āśu vighnaṃ tapasas tapasvī vanaspatiṃ vajra ivāvabhajya
strīsaṃnikarṣaṃ parihartum icchann antardadhe bhūtapatiḥ sabhūtaḥ // Ks_3.74

śailātmajāpi pitur ucchiraso 'bhilāṣaṃ vyarthaṃ samarthya lalitaṃ vapur ātmanaś ca
sakhyoḥ samakṣam iti cādhikajātalajjā śūnyā jagāma bhavanābhimukhī kathaṃ cit // Ks_3.75

sapadi mukulitākṣīṃ rudrasaṃrambhabhītyā duhitaram anukampyām adrir ādāya dorbhyām
suragaja iva bibhrat padminīṃ dantalagnāṃ pratipathagatir āsīd vegadīrghīkṛtāṅgaḥ // Ks_3.76

atha mohaparāyaṇā satī vivaśā kāmavadhūr vibodhitā
vidhinā pratipādayiṣyatā navavaidhavyam asahyavedanam // Ks_4.1

avadhānapare cakāra sā pralayāntonmiṣite vilocane
na viveda tayor atṛptayoḥ priyam atyantaviluptadarśanam // Ks_4.2

ayi jīvitanātha jīvasīty abhidhāyotthitayā tayā puraḥ
dadṛśe puruṣākṛti kṣitau harakopānalabhasma kevalam // Ks_4.3

atha sā punar eva vihvalā vasudhāliṅganadhūsarastanī
vilalāpa vikīrṇamūrdhajā samaduḥkhām iva kurvatī sthalīm // Ks_4.4

upamānam abhūd vilāsināṃ karaṇaṃ yat tava kāntimattayā
tad idaṃ gatam īdṛśīṃ daśāṃ na vidīrye kaṭhināḥ khalu striyaḥ // Ks_4.5

kva nu māṃ tvadadhīnajīvitāṃ vinikīrya kṣaṇabhinnasauhṛdaḥ
nalinīṃ kṣatasetubandhano jalasaṃghāta ivāsi vidrutaḥ // Ks_4.6

kṛtavān asi vipriyaṃ na me pratikūlaṃ na ca te mayā kṛtam
kim akāraṇam eva darśanaṃ vilapantyai rataye na dīyate // Ks_4.7

smarasi smara mekhalāguṇair uta gotraskhaliteṣu bandhanam
cyutakeśaradūṣitekṣaṇāny avataṃsotpalatāḍanāni vā // Ks_4.8

hṛdaye vasasīti matpriyaṃ yad avocas tad avaimi kaitavam
upacārapadaṃ na ced idaṃ tvam anaṅgaḥ katham akṣatā ratiḥ // Ks_4.9

paralokanavapravāsinaḥ pratipatsye padavīm ahaṃ tava
vidhinā jana eṣa vañcitas tvadadhīnaṃ khalu dehināṃ sukham // Ks_4.10

rajanītimirāvaguṇṭhite puramārge ghanaśabdaviklavāḥ
vasatiṃ priya kāmināṃ priyās tvad ṛte prāpayituṃ ka īśvaraḥ // Ks_4.11

nayanāny aruṇāni ghūrṇayan vacanāni skhalayan pade-pade
asati tvayi vāruṇīmadaḥ pramadānām adhunā viḍambanā // Ks_4.12

avagamya kathīkṛtaṃ vapuḥ priyabandhos tava niṣphalodayaḥ
bahule 'pi gate niśākaras tanutāṃ duḥkham anaṅga mokṣyati // Ks_4.13

haritāruṇacārubandhanaḥ kalapuṃskokilaśabdasūcitaḥ
vada saṃprati kasya bāṇatāṃ navacūtaprasavo gamiṣyati // Ks_4.14

alipaṅktir anekaśas tvayā guṇakṛtye dhanuṣo niyojitā
virutaiḥ karuṇasvanair iyaṃ guruśokām anuroditīva mām // Ks_4.15

pratipadya manoharaṃ vapuḥ punar apy ādiśa tāvad utthitaḥ
ratidūtipadeṣu kokilāṃ madhurālāpanisargapaṇḍitām // Ks_4.16

śirasā praṇipatya yācitāny upagūḍhāni savepathūni ca
suratāni ca tāni te rahaḥ smara saṃsmṛtya na śāntir asti me // Ks_4.17

racitaṃ ratipaṇḍita tvayā svayam aṅgeṣu mamedam ārtavam
dhriyate kusumaprasādhanaṃ tava tac cāru vapur na dṛśyate // Ks_4.18

vibudhair asi yasya dāruṇair asamāpte parikarmaṇi smṛtaḥ
tam imaṃ kuru dakṣiṇetaraṃ caraṇaṃ nirmitarāgam ehi me // Ks_4.19

aham etya pataṅgavartmanā punar aṅkāśrayiṇī bhavāmi te
caturaiḥ surakāminījanaiḥ priya yāvan na vilobhyase divi // Ks_4.20

madanena vinākṛtā ratiḥ kṣaṇamātraṃ kila jīviteti me
vacanīyam idaṃ vyavasthitaṃ ramaṇa tvām anuyāmi yady api // Ks_4.21

kriyatāṃ katham antyamaṇḍanaṃ paralokāntaritasya te mayā
samam eva gato 'sy atarkitāṃ gatim aṅgena ca jīvitena ca // Ks_4.22

ṛjutāṃ nayataḥ smarāmi te śaram utsaṅganiṣaṇṇadhanvanaḥ
madhunā saha sasmitaṃ kathāṃ nayanopāntavilokitaṃ ca yat // Ks_4.23

kva nu te hṛdayaṃgamaḥ sakhā kusumāyojitakārmuko madhuḥ
na khalūgraruṣā pinākinā gamitaḥ so 'pi suhṛdgatāṃ gatim // Ks_4.24

atha taiḥ paridevitākṣarair hṛdaye digdhaśarair ivārditaḥ
ratim abhyupapattum āturāṃ madhur ātmānam adarśayat puraḥ // Ks_4.25

tam avekṣya ruroda sā bhṛśaṃ stanasaṃbādham uro jaghāna ca
svajanasya hi duḥkham agrato vivṛtadvāram ivopajāyate // Ks_4.26

iti cainam uvāca duḥkhitā suhṛdaḥ paśya vasanta kiṃ sthitam
yad idaṃ kaṇaśaḥ prakīryate pavanair bhasma kapotakarburam // Ks_4.27

ayi saṃprati dehi darśanaṃ smara paryutsuka eṣa mādhavaḥ
dayitāsv anavasthitaṃ nṛṇāṃ na khalu prema calaṃ suhṛjjane // Ks_4.28

amunā nanu pārśvavartinā jagad ājñāṃ sasurāsuraṃ tava
bisatantuguṇasya kāritaṃ dhanuṣaḥ pelavapuṣpapatriṇaḥ // Ks_4.29

gata eva na te nivartate sa sakhā dīpa ivānilāhataḥ
aham asya daśeva paśya mām aviṣahyavyasanapradhūṣitām // Ks_4.30

vidhinā kṛtam ardhavaiśasaṃ nanu mām kāmavadhe vimuñcatā
anaghāpi hi saṃśrayadrume gajabhagne patanāya vallarī // Ks_4.31

tad idaṃ kriyatām anantaraṃ bhavatā bandhujanaprayojanam
vidhurāṃ jvalanātisarjanān nanu māṃ prāpaya patyur antikam // Ks_4.32

śaśinā saha yāti kaumudī saha meghena taḍit pralīyate
pramadāḥ pativartmagā iti pratipannaṃ hi vicetanair api // Ks_4.33

amunaiva kaṣāyitastanī subhagena priyagātrabhasmanā
navapallavasaṃstare yathā racayiṣyāmi tanuṃ vibhāvasau // Ks_4.34

kusumāstaraṇe sahāyatāṃ bahuśaḥ saumya gatas tvam āvayoḥ
kuru saṃprati tāvad āśu me praṇipātāñjaliyācitaś citām // Ks_4.35

tad anu jvalanaṃ madarpitaṃ tvarayer dakṣiṇavātavījanaiḥ
viditaṃ khalu te yathā smaraḥ kṣaṇam apy utsahate na māṃ vinā // Ks_4.36

iti cāpi vidhāya dīyatāṃ salilasyāñjalir eka eva nau
avibhajya paratra taṃ mayā sahitaḥ pāsyati te sa bāndhavaḥ // Ks_4.37

paralokavidhau ca mādhava smaram uddiśya vilolapallavāḥ
nivapeḥ sahakāramañjarīḥ priyacūtaprasavo hi te sakhā // Ks_4.38

iti devavimuktaye sthitāṃ ratim ākāśabhavā sarasvatī
śapharīṃ hradaśoṣaviklavāṃ prathamā vṛṣṭir ivānvakampata // Ks_4.39

kusumāyudhapatni durlabhas tava bhartā na cirād bhaviṣyati
śṛṇu yena sa karmaṇā gataḥ śalabhatvaṃ haralocanārciṣi // Ks_4.40

abhilāṣam udīritendriyaḥ svasutāyām akarot prajāpatiḥ
atha tena nigṛhya vikriyām abhiśaptaḥ phalam etad anvabhūt // Ks_4.41

pariṇeṣyati pārvatīṃ yadā tapasā tatpravaṇīkṛto haraḥ
upalabdhasukhas tadā smaraṃ vapuṣā svena niyojayiṣyati // Ks_4.42

iti cāha sa dharmayācitaḥ smaraśāpāvadhidāṃ sarasvatīm
aśaner amṛtasya cobhayor vaśinaś cāmbudharāś ca yonayaḥ // Ks_4.43

tad idaṃ parirakṣa śobhane bhavitavyapriyasaṃgamaṃ vapuḥ
ravipītajalā tapātyaye punar oghena hi yujyate nadī // Ks_4.44

itthaṃ rateḥ kim api bhūtam adṛśyarūpaṃ mandīcakāra maraṇavyavasāyabuddhim
tatpratyayāc ca kusumāyudhabandhur enām āśvāsayat sucaritārthapadair vacobhiḥ // Ks_4.45

atha madanavadhūr upaplavāntaṃ vyasanakṛśā paripālayāṃ babhūva
śaśina iva divātanasya lekhā kiraṇaparikṣayadhūsarā pradoṣam // Ks_4.46

tathā samakṣaṃ dahatā manobhavaṃ pinākinā bhagnamanorathā satī
nininda rūpaṃ hṛdayena pārvatī priyeṣu saubhāgyaphalā hi cārutā // Ks_5.1

iyeṣa sā kartum avandhyarūpatāṃ samādhim āsthāya tapobhir ātmanaḥ
avāpyate vā katham anyathā dvayaṃ tathāvidhaṃ prema patiś ca tādṛśaḥ // Ks_5.2

niśamya caināṃ tapase kṛtodyamāṃ sutāṃ girīśapratisaktamānasām
uvāca menā parirabhya vakṣasā nivārayantī mahato munivratāt // Ks_5.3

manīṣitāḥ santi gṛhe 'pi devatās tapaḥ kva vatse kva ca tāvakaṃ vapuḥ
padaṃ saheta bhramarasya pelavaṃ śirīśapuṣpaṃ na punaḥ patatriṇaḥ // Ks_5.4

iti dhruvecchām anuśāsatī sutāṃ śaśāka menā na niyantum udyamāt
ka īpsitārthasthiraniścayaṃ manaḥ payaś ca nimnābhimukhaṃ pratīpayet // Ks_5.5

kadā cid āsannasakhīmukhena sā manorathajñaṃ pitaraṃ manasvinī
ayācatāraṇyanivāsam ātmanaḥ phalodayāntāya tapaḥsamādhaye // Ks_5.6

athānurūpābhiniveśatoṣiṇā kṛtābhyanujñā guruṇā garīyasā
prajāsu paścāt prathitaṃ tadākhyayā jagāma gaurī śikharaṃ śikhaṇḍimat // Ks_5.7

vimucya sā hāram ahāryaniścayā vilolayaṣṭipraviluptacandanam
babandha bālāruṇababhru valkalaṃ payodharotsedhaviśīrṇasaṃhati // Ks_5.8

yathā prasiddhair madhuraṃ śiroruhair jaṭābhir apy evam abhūt tadānanam
na śaṭpadaśreṇibhir eva paṅkajaṃ saśaivalāsaṅgam api prakāśate // Ks_5.9

pratikṣaṇaṃ sā kṛtaromavikriyāṃ vratāya mauñjīṃ triguṇāṃ babhāra yām
akāri tatpūrvanibaddhayā tayā sarāgam asyā rasanāguṇāspadam // Ks_5.10

visṛṣṭarāgād adharān nivartitaḥ stanāṅgarāgāruṇitāc ca kandukāt
kuśāṅkurādānaparikṣatāṅguliḥ kṛto 'kṣasūtrapraṇayī tayā karaḥ // Ks_5.11

mahārhaśayyāparivartanacyutaiḥ svakeśapuṣpair api yā sma dūyate
aśeta sā bāhulatopadhāyinī niṣeduṣī sthaṇḍila eva kevale // Ks_5.12

punar grahītuṃ niyamasthayā tayā dvaye 'pi nikṣepa ivārpitam dvayam
latāsu tanvīṣu vilāsaceṣṭitaṃ viloladṛṣṭaṃ hariṇāṅganāsu ca // Ks_5.13

atandritā sā svayam eva vṛkṣakān ghaṭastanaprasravaṇair vyavardhayat
guho 'pi yeṣāṃ prathamāptajanmanāṃ na putravātsalyam apākariṣyati // Ks_5.14

araṇyabījāñjalidānalālitās tathā ca tasyāṃ hariṇā viśaśvasuḥ
yathā tadīyair nayanaiḥ kutūhalāt puraḥ sakhīnām amimīta locane // Ks_5.15

kṛtābhiśekāṃ hutajātavedasaṃ tvaguttarāsaṅgavatīm adhītinīm
digdṛkṣavas tām ṛṣayo 'bhyupāgaman na dharmavṛddheṣu vayaḥ samīkṣyate // Ks_5.16

virodhisattvojjhitapūrvamatsaraṃ drumair abhīṣṭaprasavārcitātithi
navoṭajābhyantarasaṃbhṛtānalaṃ tapovanaṃ tac ca babhūva pāvanam // Ks_5.17

yadā phalaṃ pūrvatapaḥsamādhinā na tāvatā labhyam amaṃsta kāṅkṣitam
tadānapekṣya svaśarīramārdavaṃ tapo mahat sā carituṃ pracakrame // Ks_5.18

klamaṃ yayau kandukalīlayāpi yā tayā munīnāṃ caritaṃ vyagāhyata
dhruvaṃ vapuḥ kāñcanapadmanirmitaṃ mṛdu prakṛtyā ca sasāram eva ca // Ks_5.19

śucau caturṇāṃ jvalatāṃ havirbhujāṃ śucismitā madhyagatā sumadhyamā
vijitya netrapratighātinīṃ prabhām ananyadṛṣṭiḥ savitāram aikṣata // Ks_5.20

tathābhitaptaṃ savitur gabhastibhir mukhaṃ tadīyaṃ kamalaśriyaṃ dadhau
apāṅgayoḥ kevalam asya dīrghayoḥ śanaiḥ-śanaiḥ śyāmikayā kṛtaṃ padam // Ks_5.21

ayācitopasthitam ambu kevalaṃ rasātmakasyoḍupateś ca raśmayaḥ
babhūva tasyāḥ kila pāraṇāvidhir na vṛkṣavṛttivyatiriktasādhanaḥ // Ks_5.22

nikāmataptā vividhena vahninā nabhaścareṇendhanasaṃbhṛtena ca
tapātyaye vāribhir ukṣitā navair bhuvā sahoṣmāṇam amuñcad ūrdhvagam // Ks_5.23

sthitāḥ kṣaṇaṃ pakṣmasu tāḍitādharāḥ payodharotsedhanipātacūrṇitāḥ
valīṣu tasyāḥ skhalitāḥ prapedire cireṇa nābhiṃ prathamodabindavaḥ // Ks_5.24

śilāśayāṃ tām aniketavāsinīṃ nirantarāsv antaravātavṛṣṭiṣu
vyalokayann unmiṣitais taḍinmayair mahātapaḥsākṣya iva sthitāḥ kṣapāḥ // Ks_5.25

nināya sātyantahimotkirānilāḥ sahasyarātrīr udavāsatatparā
parasparākrandini cakravākayoḥ puro viyukte mithune kṛpāvatī // Ks_5.26

mukhena sā padmasugandhinā niśi pravepamānādharapatraśobhinā
tuṣāravṛṣṭikṣatapadmasaṃpadāṃ sarojasaṃdhānam ivākarod apām // Ks_5.27

svayaṃviśīrṇadrumaparṇavṛttitā parā hi kāṣṭhā tapasas tayā punaḥ
tad apy apākīrṇam ataḥ priyaṃvadāṃ vadanty aparṇeti ca tāṃ purāvidaḥ // Ks_5.28

mṛṇālikāpelavam evamādibhir vrataiḥ svam aṅgaṃ glapayanty aharniśam
tapaḥ śarīraiḥ kaṭhinair upārjitaṃ tapasvināṃ dūram adhaś cakāra sā // Ks_5.29

athājināṣāḍhadharaḥ pragalbhavāg jvalann iva brahmamayena tejasā
viveśa kaścij jaṭilas tapovanaṃ śarīrabaddhaḥ prathamāśramo yathā // Ks_5.30

tam ātitheyī bahumānapūrvayā saparyayā pratyudiyāya pārvatī
bhavanti sāmye 'pi niviṣṭacetasāṃ vapurviśeṣeṣv atigauravāḥ kriyāḥ // Ks_5.31

vidhiprayuktāṃ parigṛhya satkriyāṃ pariśramaṃ nāma vinīya ca kṣaṇam
umāṃ sa paśyann ṛjunaiva cakṣuṣā pracakrame vaktum anujjhitakramaḥ // Ks_5.32

api kriyārthaṃ sulabhaṃ samitkuśaṃ jalāny api snānavidhikṣamāṇi te
api svaśaktyā tapasi pravartase śarīram ādyaṃ khalu dharmasādhanam // Ks_5.33

api tvadāvarjitavārisaṃbhṛtaṃ pravālam āsām anubandhi vīrudhām
cirojjhitālaktakapāṭalena te tulāṃ yad ārohati dantavāsasā // Ks_5.34

api prasannaṃ hariṇeṣu te manaḥ karasthadarbhapraṇayāpahāriṣu
ya utpalākṣi pracalair vilocanais tavākṣisādṛśyam iva prayuñjate // Ks_5.35

yad ucyate pārvati pāpavṛttaye na rūpam ity avyabhicāri tad vacaḥ
tathā hi te śīlam udāradarśane tapasvinām apy upadeśatāṃ gatam // Ks_5.36

vikīrṇasaptarṣibaliprahāsibhis tathā na gāṅgaiḥ salilair divaś cyutaiḥ
yathā tvadīyaiś caritair anāvilair mahīdharaḥ pāvita eṣa sānvayaḥ // Ks_5.37

anena dharmaḥ saviśeṣam adya me trivargasāraḥ pratibhāti bhāvini
tvayā manonirviṣayārthakāmayā yad eka eva pratigṛhya sevyate // Ks_5.38

prayuktasatkāraviśeṣam ātmanā na māṃ paraṃ saṃpratipattum arhasi
yataḥ satāṃ saṃnatagātri saṃgataṃ manīṣibhiḥ sāptapadīnam ucyate // Ks_5.39

ato 'tra kiṃcid bhavatīṃ bahukṣamāṃ dvijātibhāvād upapannacāpalaḥ
ayaṃ janaḥ praṣṭumanās tapodhane na ced rahasyaṃ prativaktum arhasi // Ks_5.40

kule prasūtiḥ prathamasya vedhasas trilokasaundaryam ivoditaṃ vapuḥ
amṛgyam aiśvaryasukhaṃ navaṃ vayas tapaḥphalaṃ syāt kim ataḥ paraṃ vada // Ks_5.41

bhavaty aniṣṭād api nāma duḥsahān manasvinīnāṃ pratipattir īdṛśī
vicāramārgaprahitena cetasā na dṛśyate tac ca kṛśodari tvayi // Ks_5.42

alabhyaśokābhibhaveyam ākṛtir vimānanā subhru kutaḥ pitur gṛhe
parābhimarśo na tavāsti kaḥ karaṃ prasārayet pannagaratnasūcaye // Ks_5.43

kim ity apāsyābharaṇāni yauvane dhṛtaṃ tvayā vārddhakaśobhi valkalam
vada pradoṣe sphuṭacandratārake vibhāvarī yady aruṇāya kalpate // Ks_5.44

divaṃ yadi prārthayase vṛthā śramaḥ pituḥ pradeśās tava devabhūmayaḥ
athopayantāram alaṃ samādhinā na ratnam anviṣyati mṛgyate hi tat // Ks_5.45

niveditaṃ niśvasitena soṣmaṇā manas tu me saṃśayam eva gāhate
na dṛśyate prārthayitavya eva te bhaviṣyati prārthitadurlabhaḥ katham // Ks_5.46

aho sthiraḥ ko 'pi tavepsito yuvā cirāya karṇotpalaśūnyatāṃ gate
upekṣate yaḥ ślathalambinīr jaṭāḥ kapoladeśe kalamāgrapiṅgalāḥ // Ks_5.47

munivratais tvām atimātrakarśitāṃ divākarāpluṣṭavibhūṣaṇāspadām
śaśāṅkalekhām iva paśyato divā sacetasaḥ kasya mano na dūyate // Ks_5.48

avaimi saubhāgyamadena vañcitaṃ tava priyaṃ yaś caturāvalokinaḥ
karoti lakṣyaṃ ciram asya cakṣuṣo na vaktram ātmīyam arālapakṣmaṇaḥ // Ks_5.49

kiyac ciraṃ śrāmyasi gauri vidyate mamāpi pūrvāśramasaṃcitaṃ tapaḥ
tadardhabhāgena labhasva kāṅkṣitaṃ varaṃ tam icchāmi ca sādhu veditum // Ks_5.50

iti praviśyābhihitā dvijanmanā manogataṃ sā na śaśāka śaṃsitum
atho vayasyāṃ paripārśvavartinīṃ vivartitānañjananetram aikṣata // Ks_5.51

sakhī tadīyā tam uvāca varṇinaṃ nibodha sādho tava cet kutūhalam
yadartham ambhojam ivoṣṇavāraṇaṃ kṛtaṃ tapaḥsādhanam etayā vapuḥ // Ks_5.52

iyaṃ mahendraprabhṛtīn adhiśriyaś caturdigīśān avamatya māninī
arūpahāryaṃ madanasya nigrahāt pinākapāṇiṃ patim āptum icchati // Ks_5.53

asahyahuṃkāranivartitaḥ purā purārim aprāptamukhaḥ śilīmukhaḥ
imāṃ hṛdi vyāyatapātam akṣaṇod viśīrṇamūrter api puṣpadhanvanaḥ // Ks_5.54

tadāprabhṛty unmadanā pitur gṛhe lalāṭikācandanadhūsarālakā
na jātu bālā labhate sma nirvṛtiṃ tuṣārasaṃghātaśilātaleṣv api // Ks_5.55

upāttavarṇe carite pinākinaḥ sabāṣpakaṇṭhaskhalitaiḥ padair iyam
anekaśaḥ kinnararājakanyakā vanāntasaṃgītasakhīr arodayat // Ks_5.56

tribhāgaśeṣāsu niśāsu ca kṣaṇam nimīlya netre sahasā vyabudhyata
kva nīlakaṇṭha vrajasīty alakṣyavāg asatyakaṇṭhārpitabāhubandhanā // Ks_5.57

yadā budhaiḥ sarvagatas tvam ucyase na vetsi bhāvastham imaṃ janaṃ katham
iti svahastāllikhitaś ca mugdhayā rahasy upālabhyata candraśekharaḥ // Ks_5.58

yadā ca tasyādhigame jagatpater apaśyad anyaṃ na vidhiṃ vicinvatī
tadā sahāsmābhir anujñayā guror iyaṃ prapannā tapase tapovanam // Ks_5.59

drumeṣu sakhyā kṛtajanmasu svayaṃ phalaṃ tapaḥsākṣiṣu dṛṣṭam eṣv api
na ca prarohābhimukho 'pi dṛśyate manoratho 'syāḥ śaśimaulisaṃśrayaḥ // Ks_5.60

na vedmi sa prārthitadurlabhaḥ kadā sakhībhir asrottaram īkṣitām imām
tapaḥkṛśām abhyupapatsyate sakhīṃ vṛṣeva sītāṃ tadavagrahakṣatām // Ks_5.61

agūḍhasadbhāvam itīṅgitajñayā nivedito naiṣṭhikasundaras tayā
ayīdam evaṃ parihāsa ity umām apṛcchad avyañjitaharṣalakṣaṇaḥ // Ks_5.62

athāgrahaste mukulīkṛtāṅgulau samarpayantī sphaṭikākṣamālikām
kathaṃ cid adres tanayā mitākṣaraṃ ciravyavasthāpitavāg abhāṣata // Ks_5.63

yathā śrutaṃ vedavidāṃ vara tvayā jano 'yam uccaiḥpadalaṅghanotsukaḥ
tapaḥ kiledaṃ tadavāptisādhanaṃ manorathānām agatir na vidyate // Ks_5.64

athāha varṇī vidito maheśvaras tadarthinī tvaṃ punar eva vartase
amaṅgalābhyāsaratiṃ vicintya taṃ tavānuvṛttiṃ na ca kartum utsahe // Ks_5.65

avastunirbandhapare kathaṃ nu te karo 'yam āmuktavivāhakautukaḥ
kareṇa śaṃbhor valayīkṛtāhinā sahiṣyate tatprathamāvalambanam // Ks_5.66

tvam eva tāvat paricintaya svayaṃ kadā cid ete yadi yogam arhataḥ
vadhūdukūlaṃ kalahaṃsalakṣaṇaṃ gajājinaṃ śoṇitabinduvarṣi ca // Ks_5.67

catuṣkapuṣpaprakarāvikīrṇayoḥ paro 'pi ko nāma tavānumanyate
alaktakāṅkāni padāni pādayor vikīrṇakeśāsu paretabhūmiṣu // Ks_5.68

ayuktarūpaṃ kim ataḥ paraṃ vada trinetravakṣaḥ sulabhaṃ tavāpi yat
stanadvaye 'smin haricandanāspade padaṃ citābhasmarajaḥ kariṣyati // Ks_5.69

iyaṃ ca te 'nyā purato viḍambanā yad ūḍhayā vāraṇarājahāryayā
vilokya vṛddhokṣam adhiṣṭhitaṃ tvayā mahājanaḥ smeramukho bhaviṣyati // Ks_5.70

dvayaṃ gataṃ saṃprati śocanīyatāṃ samāgamaprārthanayā kapālinaḥ
kalā ca sā kāntimatī kalāvatas tvam asya lokasya ca netrakaumudī // Ks_5.71

vapur virūpākṣam alakṣyajanmatā digambaratvena niveditaṃ vasu
vareṣu yad bālamṛgākṣi mṛgyate tad asti kiṃ vyastam api trilocane // Ks_5.72

nivartayāsmād asadīpsitān manaḥ kva tadvidhas tvaṃ kva ca puṇyalakṣaṇā
apekṣyate sādhujanena vaidikī śmaśānaśūlasya na yūpasatkriyā // Ks_5.73

iti dvijātau pratikūlavādini pravepamānādharalakṣyakopayā
vikuñcitabhrūlatam āhite tayā vilocane tiryag upāntalohite // Ks_5.74

uvāca cainaṃ paramārthato haraṃ na vetsi nūnaṃ yata evam āttha mām
alokasāmānyam acintyahetukaṃ dviṣanti mandāś caritaṃ mahātmanām // Ks_5.75

vipatpratīkārapareṇa maṅgalaṃ niṣevyate bhūtisamutsukena vā
jagaccharaṇyasya nirāśiṣaḥ sataḥ kim ebhir āśopahatātmavṛttibhiḥ // Ks_5.76

akiñcanaḥ san prabhavaḥ sa saṃpadāṃ trilokanāthaḥ pitṛsadmagocaraḥ
sa bhīmarūpaḥ śiva ity udīryate na santi yāthārthyavidaḥ pinākinaḥ // Ks_5.77

vibhūṣaṇodbhāsi pinaddhabhogi vā gajājinālambi dukūladhāri vā
kapāli vā syād atha venduśekharaṃ na viśvamūrter avadhāryate vapuḥ // Ks_5.78

tadaṅgasaṃsargam avāpya kalpate dhruvaṃ citābhasmarajo viśuddhaye
tathā hi nṛtyābhinayakriyācyutaṃ vilipyate maulibhir ambaraukasāṃ // Ks_5.79

asaṃpadas tasya vṛṣeṇa gacchataḥ prabhinnadigvāraṇavāhano vṛṣā
karoti pādāv upagamya maulinā vinidramandārarajoruṇāṅgulī // Ks_5.80

vivakṣatā doṣam api cyutātmanā tvayaikam īśaṃ prati sādhu bhāṣitam
yam āmananty ātmabhuvo 'pi kāraṇaṃ kathaṃ sa lakṣyaprabhavo bhaviṣyati // Ks_5.81

alaṃ vivādena yathā śrutas tvayā tathāvidhas tāvad aśeṣam astu saḥ
mamātra bhāvaikarasaṃ manaḥ sthitaṃ na kāmavṛttir vacanīyam īkṣate // Ks_5.82

nivāryatām āli kim apy ayaṃ baṭuḥ punar vivakṣuḥ sphuritottarādharaḥ
na kevalaṃ yo mahato 'pabhāṣate śṛṇoti tasmād api yaḥ sa pāpabhāk // Ks_5.83

ito gamiśyāmy athaveti vādinī cacāla bālā stanabhinnavalkalā
svarūpam āsthāya ca tāṃ kṛtasmitaḥ samālalambe vṛṣarājaketanaḥ // Ks_5.84

taṃ vīkṣya vepathumatī sarasāṅgayaṣṭir nikṣepaṇāya padam uddhṛtam udvahantī
mārgācalavyatikarākuliteva sindhuḥ śailādhirājatanayā na yayau na tasthau // Ks_5.85

adyaprabhṛty avanatāṅgi tavāsmi dāsaḥ krītas tapobhir iti vādini candramaulau
ahnāya sā niyamajaṃ klamam utsasarja kleśaḥ phalena hi punar navatāṃ vidhatte // Ks_5.86

atha viśvātmane gaurī saṃdideśa mithaḥ sakhīm
dātā me bhūbhṛtāṃ nāthaḥ pramāṇīkriyatām iti // Ks_6.1

tayā vyāhṛtasaṃdeśā sā babhau nibhṛtā priye
cūtayaṣṭir ivābhyāṣye madhau parabhṛtāmukhī // Ks_6.2

sa tatheti pratijñāya visṛjya katham apy umām
ṛṣīñ jyotirmayān sapta sasmāra smaraśāsanaḥ // Ks_6.3

te prabhāmaṇḍalair vyoma dyotayantas tapodhanāḥ
sārundhatīkāḥ sapadi prādur āsan puraḥ prabhoḥ // Ks_6.4

āplutās tīramandārakusumotkiravīciṣu
ākāśagaṅgāsrotassu diṅnāgamadagandhiṣu // Ks_6.5

muktāyajñopavītāni bibhrato haimavalkalāḥ
ratnākṣasūtrāḥ pravrajyāṃ kalpavṛkṣā ivāśritāḥ // Ks_6.6

adhaḥpravarttitāśvena samāvarjitaketunā
sahasraraśminā śaśvat sapramāṇam udīkṣitāḥ // Ks_6.7

āsaktabāhulatayā sārdham uddhṛtayā bhuvā
mahāvarāhadaṃṣṭrāyāṃ viśrāntāḥ pralayāpadi // Ks_6.8

sargaśeṣapraṇayanād viśvayoner anantaram
purātanāḥ purāvidbhir dhātāra iti kīrtitāḥ // Ks_6.9

prāktanānāṃ viśuddhānāṃ paripākam upeyuṣām
tapasām upabhuñjānāḥ phalāny api tapasvinaḥ // Ks_6.10

teṣāṃ madhyagatā sādhvī patyuḥ pādārpitekṣaṇā
sākṣād iva tapaḥsiddhir babhāse bahv arundhatī // Ks_6.11

tām agauravabhedena munīṃś cāpaśyad īśvaraḥ
strī pumān ity anāsthaiṣā vṛttaṃ hi mahitaṃ satām // Ks_6.12

taddarśanād abhūc chambhor bhūyān dārārtham ādaraḥ
kriyāṇāṃ khalu dharmyāṇāṃ satpatnyo mūlasādhanam // Ks_6.13

dharmeṇāpi padaṃ śarve kārite pārvatīṃ prati
pūrvāparādhabhītasya kāmasyocchvāsitaṃ manaḥ // Ks_6.14

atha te munayaḥ sarve mānayitvā jagadgurum
idam ūcur anūcānāḥ prītikaṇṭakitatvacaḥ // Ks_6.15

yad brahma samyag āmnātaṃ yad agnau vidhinā hutam
yac ca taptaṃ tapas tasya vipakvaṃ phalam adya naḥ // Ks_6.16

yad adhyakṣeṇa jagatāṃ vayam āropitās tvayā
manorathasyāviṣayaṃ manoviṣayam ātmanaḥ // Ks_6.17

yasya cetasi vartethāḥ sa tāvat kṛtināṃ varaḥ
kiṃ punar brahmayoner yas tava cetasi vartate // Ks_6.18

satyam arkāc ca somāc ca param adhyāsmahe padam
adya tūccaistaraṃ tasmāt smaraṇānugrahāt tava // Ks_6.19

tvatsaṃbhāvitam ātmānaṃ bahu manyāmahe vayam
prāyaḥ pratyayam ādhatte svaguṇeṣūttamādaraḥ // Ks_6.20

yā naḥ prītir virūpākṣa tvadanudhyānasaṃbhavā
sā kim āvedyate tubhyam antarātmāsi dehinām // Ks_6.21

sākṣād dṛṣṭo 'si na punar vidmas tvāṃ vayam añjasā
prasīda kathayātmānaṃ na dhiyāṃ pathi vartase // Ks_6.22

kiṃ yena sṛjasi vyaktam uta yena bibharṣi tat
atha viśvasya saṃhartā bhāgaḥ katama eṣa te // Ks_6.23

athavā sumahaty eṣā prārthanā deva tiṣṭhatu
cintitopasthitāṃs tāvac chādhi naḥ karavāma kim // Ks_6.24

atha mauligatasyendor viśadair daśanāṃśubhiḥ
upacinvan prabhāṃ tanvīṃ pratyāha parameśvaraḥ // Ks_6.25

viditaṃ vo yathā svārthā na me kāścit pravṛttayaḥ
nanu mūrtibhir aṣṭābhir itthaṃbhūto 'smi sūcitaḥ // Ks_6.26

so 'haṃ tṛṣṇāturair vṛṣṭiṃ vidyutvān iva cātakaiḥ
ariviprakṛtair devaiḥ prasūtiṃ prati yācitaḥ // Ks_6.27

ata āhartum icchāmi pārvatīm ātmajanmane
utpattaye havirbhoktur yajamāna ivāraṇim // Ks_6.28

tām asmadarthe yuṣmābhir yācitavyo himālayaḥ
vikriyāyai na kalpante saṃbandhāḥ sadanuṣṭhitāḥ // Ks_6.29

unnatena sthitimatā dhuram udvahatā bhuvaḥ
tena yojitasaṃbandhaṃ vitta mām apy avañcitam // Ks_6.30

evaṃ vācyaḥ sa kanyārtham iti vo nopadiśyate
bhavatpraṇītam ācāram āmananti hi sādhavaḥ // Ks_6.31

āryāpy arundhatī tatra vyāpāraṃ kartuṃ arhati
prāyeṇaivaṃvidhe kārye purandhrīṇāṃ pragalbhatā // Ks_6.32

tat prayātauṣadhiprasthaṃ siddhaye himavatpuram
mahākośīprapāte 'smin saṃgamaḥ punar eva naḥ // Ks_6.33

tasmin saṃyaminām ādye jāte pariṇayonmukhe
jahuḥ parigrahavrīḍāṃ prājāpatyās tapasvinaḥ // Ks_6.34

tataḥ paramam ity uktvā pratasthe munimaṇḍalam
bhagavān api saṃprāptaḥ prathamoddiṣṭam āspadam // Ks_6.35

te cākāśam asiśyāmam utpatya paramarṣayaḥ
āsedur oṣadhiprasthaṃ manasā samaraṃhasaḥ // Ks_6.36

alakām ativāhyeva vasatiṃ vasusaṃpadām
svargābhiṣyandavamanaṃ kṛtvevopaniveśitam // Ks_6.37

gaṅgāsrotaḥparikṣiptavaprāntarjvalitauṣadhi
bṛhanmaṇiśilāsālaṃ guptāv api manoharam // Ks_6.38

jitasiṃhabhayā nāgā yatrāśvā bilayonayaḥ
yakṣāḥ kiṃpuruṣāḥ paurā yoṣito vanadevatāḥ // Ks_6.39

śikharāsaktameghānāṃ vyajante yatra veśmanām
anugarjitasaṃdigdhāḥ karaṇair murajasvanāḥ // Ks_6.40

yatra kalpadrumair eva vilolaviṭapāṃśukaiḥ
gṛhayantrapatākāśrīr apaurādaranirmitā // Ks_6.41

yatra sphaṭikaharmyeṣu naktam āpānabhūmiṣu
jyotiṣāṃ pratibimbāni prāpnuvanty upahāratām // Ks_6.42

yatrauṣadhiprakāśena naktaṃ darśitasaṃcarāḥ
anabhijñās tamisrāṇāṃ durdineṣv abhisārikāḥ // Ks_6.43

yauvanāntaṃ vayo yasminn ātaṅkaḥ kusumāyudhaḥ
ratikhedasamutpannā nidrā saṃjñāviparyayaḥ // Ks_6.44

bhrūbhedibhiḥ sakampoṣṭhair lalitāṅgulitarjanaiḥ
yatra kopaiḥ kṛtāḥ strīṇām āprasādārthinaḥ priyāḥ // Ks_6.45

saṃtānakatarucchāyāsuptavidyādharādhvagam
yasya copavanaṃ bāhyaṃ sugandhir gandhamādanaḥ // Ks_6.46

atha te munayo divyāḥ prekṣya haimavataṃ puram
svargābhisaṃdhisukṛtaṃ vañcanām iva menire // Ks_6.47

te sadmani girer vegād unmukhadvāḥsthavīkṣitāḥ
avaterur jaṭābhārair likhitānalaniścalaiḥ // Ks_6.48

gaganād avatīrṇā sā yathāvṛddhapurassarā
toyāntar bhāskarālīva reje muniparamparā // Ks_6.49

tān arghyān arghyam ādāya dūrāt pratyudyayau giriḥ
namayan sāragurubhiḥ pādanyāsair vasundharām // Ks_6.50

dhātutāmrādharaḥ prāṃśur devadārubṛhadbhujaḥ
prakṛtyaiva śiloraskaḥ suvyakto himavān iti // Ks_6.51

vidhiprayuktasatkāraiḥ svayaṃ mārgasya darśakaḥ
sa tair ākramayām āsa śuddhāntaṃ śuddhakarmabhiḥ // Ks_6.52

tatra vetrāsanāsīnān kṛtāsanaparigrahaḥ
ity uvāceśvarān vācaṃ prāñjaliḥ pṛthivīdharaḥ // Ks_6.53

apameghodayaṃ varṣam adṛṣṭakusumaṃ phalam
atarkitopapannaṃ vo darśanaṃ pratibhāti me // Ks_6.54

mūḍhaṃ buddham ivātmānaṃ haimībhūtam ivāyasam
bhūmer divam ivārūḍhaṃ manye bhavadanugrahāt // Ks_6.55

adyaprabhṛti bhūtānām adhigamyo 'smi śuddhaye
yad adhyāsitam arhadbhis tad dhi tīrthaṃ pracakṣate // Ks_6.56

avaimi pūtam ātmānaṃ dvayenaiva dvijottamāḥ
mūrdhni gaṅgāprapātena dhautapādāmbhasā ca vaḥ // Ks_6.57

jaṅgamaṃ praiṣyabhāve vaḥ sthāvaraṃ caraṇāṅkitam
vibhaktānugrahaṃ manye dvirūpam api me vapuḥ // Ks_6.58

bhavatsaṃbhāvanotthāya paritoṣāya mūrcchate
api vyāptadigantāni nāṅgāni prabhavanti me // Ks_6.59

na kevalaṃ darīsaṃsthaṃ bhāsvatāṃ darśanena vaḥ
antargatam apāstaṃ me rajaso 'pi paraṃ tamaḥ // Ks_6.60

kartavyaṃ vo na paśyāmi syāc cet kiṃ nopapadyate
śaṅke matpāvanāyaiva prasthānaṃ bhavatām iha // Ks_6.61

tathāpi tāvat kasmiṃś cid ājñāṃ me dātum arhatha
viniyogaprasādā hi kiṅkarāḥ prabhaviṣṇuṣu // Ks_6.62

ete vayam amī dārāḥ kanyeyaṃ kulajīvitam
brūta yenātra vaḥ kāryam anāsthā bāhyavastuṣu // Ks_6.63

ity ūcivāṃs tam evārthaṃ darīmukhavisarpiṇā
dvir iva pratiśabdena vyājahāra himālayaḥ // Ks_6.64

athāṅgirasam agraṇyam udāharaṇavastuṣu
ṛṣayaś codayām āsuḥ pratyuvāca sa bhūdharam // Ks_6.65

upapannam idaṃ sarvam ataḥ param api tvayi
manasaḥ śikharāṇāṃ ca sadṛśī te samunnatiḥ // Ks_6.66

sthāne tvāṃ sthāvarātmānaṃ viṣṇum āhus tathā hi te
carācarāṇāṃ bhūtānāṃ kukṣir ādhāratāṃ gataḥ // Ks_6.67

gām adhāsyat kathaṃ nāgo mṛṇālamṛdubhiḥ phaṇaiḥ
ā rasātalamūlāt tvam avālambiṣyathā na cet // Ks_6.68

acchinnāmalasaṃtānāḥ samudrormyanivāritāḥ
punanti lokān puṇyatvāt kīrtayaḥ saritaś ca te // Ks_6.69

yathaiva ślāghyate gaṅgā pādena parameṣṭhinaḥ
prabhaveṇa dvitīyena tathaivocchirasā tvayā // Ks_6.70

tiryag ūrdhvam adhastāc ca vyāpako mahimā hareḥ
trivikramodyatasyāsīt sa ca svābhāvikas tava // Ks_6.71

yajñabhāgabhujāṃ madhye padam ātasthuṣā tvayā
uccair hiraṇmayaṃ śṛṅgaṃ sumeror vitathīkṛtam // Ks_6.72

kāṭhinyaṃ sthāvare kāye bhavatā sarvam arpitam
idaṃ tu bhaktinamraṃ te satām ārādhanaṃ vapuḥ // Ks_6.73

tad āgamanakāryaṃ naḥ śṛṇu kāryaṃ tavaiva tat
śreyasām upadeśāt tu vayam atrāṃśabhāginaḥ // Ks_6.74

aṇimādiguṇopetam aspṛṣṭapuruṣāntaram
śabdam īśvara ity uccaiḥ sārdhacandraṃ bibharti yaḥ // Ks_6.75

kalpitānyonyasāmarthyaiḥ pṛthivyādibhir ātmani
yenedaṃ dhriyate viśvaṃ dhuryair yānam ivādhvani // Ks_6.76

yogino yaṃ vicinvanti kṣetrābhyantaravartinam
anāvṛttibhayaṃ yasya padam āhur manīṣiṇaḥ // Ks_6.77

sa te duhitaraṃ sākṣāt sākṣī viśvasya karmaṇaḥ
vṛṇute varadaḥ śaṃbhur asmatsaṃkrāmitaiḥ padaiḥ // Ks_6.78

tam artham iva bhāratyā sutayā yoktum arhasi
aśocyā hi pituḥ kanyā sadbhartre pratipāditā // Ks_6.79

yāvad etāni bhūtāni sthāvarāṇi carāṇi ca
mātaraṃ kalpayanty enām īśo hi jagataḥ pitā // Ks_6.80

praṇamya śitikaṇṭhāya vibudhās tadanantaram
caraṇau rañjayanty asyāś cūḍāmaṇimarīcibhiḥ // Ks_6.81

umā vadhūr bhavān dātā yācitāra ime vayam
varaḥ śaṃbhur alaṃ hy eṣa tvatkulodbhūtaye vidhiḥ // Ks_6.82

astotuḥ stūyamānasya vandyasyānanyavandinaḥ
sutāsaṃbandhavidhinā bhava viśvaguror guruḥ // Ks_6.83

evaṃ vādini devarṣau pārśve pitur adhomukhī
līlākamalapatrāṇi gaṇayām āsa pārvatī // Ks_6.84

śailaḥ saṃpūrṇakāmo 'pi menāmukham udaikṣata
prāyeṇa gṛhiṇīnetrāḥ kanyārthe hi kuṭumbinaḥ // Ks_6.85

mene menāpi tat sarvaṃ patyuḥ kāryam abhīpsitam
bhavanty avyabhicāriṇyo bhartur iṣṭe pativratāḥ // Ks_6.86

idam atrottaraṃ nyāyyam iti buddhyā vimṛśya saḥ
ādade vacasām ante maṅgalālaṅkṛtāṃ sutām // Ks_6.87

ehi viśvātmane vatse bhikṣāsi parikalpitā
arthino munayaḥ prāptaṃ gṛhamedhiphalaṃ mayā // Ks_6.88

etāvad uktvā tanayām ṛṣīn āha mahīdharaḥ
iyaṃ namati vaḥ sarvāṃs trilocanavadhūr iti // Ks_6.89

īpsitārthakriyodāraṃ te 'bhinandya girer vacaḥ
āśīrbhir edhayām āsuḥ puraḥpākābhir ambikām // Ks_6.90

tāṃ praṇāmādarasrastajāmbūnadavataṃsakām
aṅkam āropayām āsa lajjamānām arundhatī // Ks_6.91

tanmātaraṃ cāśrumukhīṃ duhitṛsnehaviklavām
varasyānanyapūrvasya viśokām akarod guṇaiḥ // Ks_6.92

vaivāhikīṃ tithiṃ pṛṣṭās tatkṣaṇaṃ harabandhunā
te tryahād ūrdhvam ākhyāya celuś cīraparigrahāḥ // Ks_6.93

te himālayam āmantrya punaḥ prekṣya ca śūlinam
siddhaṃ cāsmai nivedyārthaṃ tadvisṛṣṭāḥ kham udyayuḥ // Ks_6.94

paśupatir api tāny ahāni kṛcchrād agamayad adrisutāsamāgamotkaḥ
kam aparam avaśaṃ na viprakuryur vibhum api taṃ yad amī spṛśanti bhāvāḥ // Ks_6.95

athauṣadhīnām adhipasya vṛddhau tithau ca jāmitraguṇānvitāyām
sametabandhur himavān sutāyā vivāhadīkṣāvidhim anvatiṣṭhat // Ks_7.1

vaivāhikaiḥ kautukasaṃvidhānair gṛhe gṛhe vyagrapuraṃdhrivargam
āsīt puraṃ sānumato 'nurāgād antaḥpuraṃ caikakulopameyam // Ks_7.2

saṃtānakākīrṇamahāpathaṃ tac cīnāṃśukaiḥ kalpitaketumālam
bhāsā jvalat kāñcanatoraṇānāṃ sthānāntarasvarga ivābabhāse // Ks_7.3

ekaiva satyām api putrapaṅktau cirasya dṛṣṭeva mṛtotthiteva
āsannapāṇigrahaṇeti pitror umā viśeṣocchvasitaṃ babhūva // Ks_7.4

aṅkād yayāv aṅkam udīritāśīḥ sā maṇḍanān maṇḍanam anvabhuṅkta
saṃbandhibhinno 'pi gireḥ kulasya snehas tadekāyatanaṃ jagāma // Ks_7.5

maitre muhūrte śaśalāñchanena yogaṃ gatāsūttaraphalgunīṣu
tasyāḥ śarīre pratikarma cakrur bandhustriyo yāḥ patiputravatyaḥ // Ks_7.6

sā gaurasiddhārthaniveśavadbhir dūrvāpravālaiḥ pratibhinnarāgam
nirnābhikauśeyam upāttabāṇam abhyaṅganepathyam alañcakāra // Ks_7.7

babhau ca saṃparkam upetya bālā navena dīkṣāvidhisāyakena
kareṇa bhānor bahulāvasāne saṃdhukṣyamāṇeva śaśāṅkalekhā // Ks_7.8

tāṃ lodhrakalkena hṛtāṅgatailām āśyānakāleyakṛtāṅgarāgām
vāso vasānām abhiṣekayogyaṃ nāryaś catuṣkābhimukhaṃ vyanaiṣuḥ // Ks_7.9

vinyastavaidūryaśilātale 'sminn aviddhamuktāphalabhakticitre
āvarjitāṣṭāpadakumbhatoyāḥ satūryam enāṃ snapayāṃ babhūvuḥ // Ks_7.10

sā maṅgalasnānaviśuddhagātrī gṛhītapatyudgamanīyavastrā
nirvṛttaparjanyajalābhiṣekā praphullakāśā vasudheva reje // Ks_7.11

tasmāt pradeśāc ca vitānavantaṃ yuktaṃ maṇistambhacatuṣṭayena
pativratābhiḥ parigṛhya ninye kḷptāsanaṃ kautukavedimadhyam // Ks_7.12

tāṃ prāṅmukhīṃ tatra niveśya tanvīṃ kṣaṇaṃ vyalambanta puro niṣaṇṇāḥ
bhūtārthaśobhāhriyamāṇanetrāḥ prasādhane sannihite 'pi nāryaḥ // Ks_7.13

dhūpoṣmaṇā tyājitam ārdrabhāvaṃ keśāntam antaḥkusumaṃ tadīyam
paryākṣipat kācid udārabandhaṃ dūrvāvatā pāṇḍumadhūkadāmnā // Ks_7.14

vinyastaśuklāguru cakrur asyā gorocanāpatravibhaṅgam aṅgam
sā cakravākāṅkitasaikatāyās trisrotasaḥ kāntim atītya tasthau // Ks_7.15

lagnadvirephaṃ paribhūya padmaṃ sameghalekhaṃ śaśinaś ca bimbam
tadānanaśrīr alakaiḥ prasiddhaiś ciccheda sādṛśyakathāprasaṅgam // Ks_7.16

karṇārpito lodhrakaṣāyarūkṣe gorocanākṣepanitāntagaure
tasyāḥ kapole parabhāgalābhād babandha cakṣūṃṣi yavaprarohaḥ // Ks_7.17

rekhābibhaktaś ca vibhaktagātryāḥ kiṃcinmadhūcchiṣṭavimṛṣṭarāgaḥ
kām apy abhikhyāṃ sphuritair apuṣyad āsannalāvaṇyaphalo 'dhraroṣṭhaḥ // Ks_7.18

patyuḥ śiraścandrakalām anena spṛśeti sakhyā parihāsapūrvam
sā rañjayitvā caraṇau kṛtāśīr mālyena tāṃ nirvacanaṃ jaghāna // Ks_7.19

tasyāḥ sujātotpalapatrakānte prasādhikābhir nayane nirīkṣya
na cakṣuṣoḥ kāntiviśeṣabuddhyā kālāñjanaṃ maṅgalam ity upāttam // Ks_7.20

sā saṃbhavadbhiḥ kusumair lateva jyotirbhir udyadbhir iva triyāmā
sarid vihaṅgair iva līyamānair āmucyamānābharaṇā cakāse // Ks_7.21

ātmānam ālokya ca śobhamānam ādarśabimbe stimitāyatākṣī
haropayāne tvaritā babhūva strīṇāṃ priyālokaphalo hi veṣaḥ // Ks_7.22

athāṅgulibhyāṃ haritālam ārdraṃ māṅgalyam ādāya manaḥśilāṃ ca
karṇāvasaktāmaladantapatraṃ mātā tadīyaṃ mukham unnamayya // Ks_7.23

umāstanodbhedam anupravṛddho manoratho yaḥ prathamo babhūva
tam eva menā duhituḥ kathaṃcid vivāhadīkṣātilakaṃ cakāra // Ks_7.24

babandha cāsrākuladṛṣṭir asyāḥ sthānāntare kalpitasanniveśam
dhātryaṅgulībhiḥ pratisāryamāṇam ūrṇamayaṃ kautukahastasūtram // Ks_7.25

kṣīrodaveleva saphenapuñjā paryāptacandreva śarattriyāmā
navaṃ navakṣaumanivāsinī sā bhūyo babhau darpaṇam ādadhānā // Ks_7.26

tām arcitābhyaḥ kuladevatābhyaḥ kulapratiṣṭḥāṃ praṇamayya mātā
akārayat kārayitavyadakṣā krameṇa pādagrahaṇaṃ satīnām // Ks_7.27

akhaṇḍitaṃ prema labhasva patyur ity ucyate tābhir umā sma namrā
tayā tu tasyārdhaśarīrabhājā paścātkṛtāḥ snigdhajanāśiṣo ' pi // Ks_7.28

icchāvibhūtyor anurūpam adris tasyāḥ kṛtī kṛtyam aśeṣayitvā
sabhyaḥ sabhāyāṃ suhṛdāsthitāyāṃ tasthau vṛṣāṅkāgamanapratīkṣaḥ // Ks_7.29

tāvad varasyāpi kuberaśaile tatpūrvapāṇigrahaṇānurūpam
prasādhanaṃ mātṛbhir ādṛtābhir nyastaṃ purastāt puraśāsanasya // Ks_7.30

tadgauravān maṅgalamaṇḍanaśrīḥ sā paspṛśe kevalam īśvareṇa
sva eva veṣaḥ pariṇetur iṣṭaṃ bhāvāntaraṃ tasya vibhoḥ prapede // Ks_7.31

babhūva bhasmaiva sitāṅgarāgaḥ kapālam evāmalaśekharaśrīḥ
upāntabhāgeṣu ca rocanāṅko gajājinasyaiva dukūlabhāvaḥ // Ks_7.32

śaṅkhāntaradyoti vilocanaṃ yad antarniviṣṭāmalapiṅgatāram
sānnidhyapakṣe haritālamayyās tad eva jātaṃ tilakakriyāyāḥ // Ks_7.33

yathāpradeśaṃ bhujageśvarāṇāṃ kariśyatām ābharaṇāntaratvam
śarīramātraṃ vikṛtiṃ prapede tathaiva tasthuḥ phaṇaratnaśobhāḥ // Ks_7.34

divāpi niṣṭhyūtamarīcibhāsā bālyād anāviṣkṛtalāñchanena
candreṇa nityaṃ pratibhinnamauleś cūḍāmaṇeḥ kiṃ grahaṇaṃ harasya // Ks_7.35

ity adbhutaikaprabhavaḥ prabhāvāt prasiddhanepathyavidher vidhātā
ātmānam āsannagaṇopanīte khaḍge niṣaktapratimaṃ dadarśa // Ks_7.36

sa gopatiṃ nandibhujāvalambī śārdūlacarmāntaritorupṛṣṭham
tadbhaktisaṃkṣiptabṛhatpramāṇam āruhya kailāsam iva pratasthe // Ks_7.37

taṃ mātaro devam anuvrajantyaḥ svavāhanakṣobhacalāvataṃsāḥ
mukhaiḥ prabhāmaṇḍalareṇugauraiḥ padmākaraṃ cakrur ivāntarīkṣam // Ks_7.38

tāsāṃ ca paścāt kanakaprabhāṇāṃ kālī kapālābharaṇā cakāse
balākinī nīlapayodarājī dūraṃ puraḥkṣiptaśatahradeva // Ks_7.39

tato gaṇaiḥ śūlabhṛtaḥ purogair udīrito maṅgalatūryaghoṣaḥ
vimānaśṛṅgāṇy avagāhamānaḥ śaśaṃsa sevāvasaraṃ surebhyaḥ // Ks_7.40

upādade tasya sahasraraśmis tvaṣṭrā navaṃ nirmitam ātapatram
sa taddukūlād avidūramaulir babhau patadgaṅga ivottamāṅge // Ks_7.41

mūrte ca gaṅgāyamune tadānīṃ sacāmare devam aseviṣātām
samudragārūpaviparyaye 'pi sahaṃsapāte iva lakṣyamāṇe // Ks_7.42

tam anvagacchat prathamo vidhātā śrīvatsalakṣmā puruṣaś ca sākṣāt
jayeti vācā mahimānam asya saṃvardhayantyā haviṣeva vahnim // Ks_7.43

ekaiva mūrtir bibhide tridhā sā sāmānyam eṣāṃ prathamāvaratvam
viṣṇor haras tasya hariḥ kadācid vedhās tayos tāv api dhātur ādyau // Ks_7.44

taṃ lokapālāḥ puruhūtamukhyāḥ śrīlakṣaṇotsargavinītaveṣāḥ
dṛṣṭipradāne kṛtanandisaṃjñās taddarśitāḥ prāñjalayaḥ praṇemuḥ // Ks_7.45

kampena mūrdhnaḥ śatapatrayoniṃ vācā hariṃ vṛtrahaṇaṃ smitena
ālokamātreṇa surān aśeṣān saṃbhāvayām āsa yathāpradhānam // Ks_7.46

tasmai jayāśīḥ sasṛje purastāt saptarṣibhis tān smitapūrvam āha
vivāhayajñe vitate 'tra yūyam adhvaryavaḥ pūrvavṛtā mayeti // Ks_7.47

viśvāvasuprāgraharaiḥ pravīṇaiḥ saṃgīyamānatripurāvadānaḥ
adhvānam adhvāntavikāralaṅghyas tatāra tārādhipakhaṇḍadhārī // Ks_7.48

khe khelagāmī tam uvāha vāhaḥ saśabdacāmīkarakiṅkiṇīkaḥ
taṭābhighātād iva lagnapaṅke dhunvan muhuḥ protaghane viṣāṇe // Ks_7.49

sa prāpad aprāptaparābhiyogaṃ nagendraguptaṃ nagaraṃ muhūrtāt
puro vilagnair haradṛṣṭipātaiḥ suvarṇasūtrair iva kṛṣyamāṇaḥ // Ks_7.50

tasyopakaṇṭhe ghananīlakaṇṭḥaḥ kutūhalād unmukhapauradṛṣṭaḥ
svabāṇacihnād avatīrya mārgād āsannabhūpṛṣṭham iyāya devaḥ // Ks_7.51

tam ṛddhimadbandhujanādhirūḍhair vṛndair gajānāṃ giricakravartī
pratyujjagāmāgamanapratītaḥ praphullavṛkṣaiḥ kaṭakair iva svaiḥ // Ks_7.52

vargāv ubhau devamahīdharāṇāṃ dvāre purasyodghaṭitāpidhāne
samīyatur dūravisarpighoṣau bhinnaikasetū payasām ivaughau // Ks_7.53

hrīmān abhūd bhūmidharo hareṇa trailokyavandyena kṛtapraṇāmaḥ
pūrvaṃ mahimnā sa hi tasya dūram āvarjitaṃ nātmaśiro viveda // Ks_7.54

sa prītiyogād vikasanmukhaśrīr jāmātur agresaratām upetya
prāveśayan mandiram ṛddham enam āgulphakīrṇāpaṇamārgapuṣpam // Ks_7.55

tasmin muhūrte purasundarīṇām īśānasaṃdarśanalālasānām
prāsādamālāsu babhūvur itthaṃ tyaktānyakāryāṇi viceṣṭitāni // Ks_7.56

ālokamārgaṃ sahasā vrajantyā kayācid udveṣṭanavāntamālyaḥ
bandhuṃ na saṃbhāvita eva tāvat kareṇa ruddho 'pi na keśapāśaḥ // Ks_7.57

prasādhikālambitam agrapādam ākṣipya kācid dravarāgam eva
utsṛṣṭalīlāgatir āgavākṣād alaktakāṅkāṃ padavīṃ tatāna // Ks_7.58

vilocanaṃ dakṣiṇam añjanena saṃbhāvya tadvañcitavāmanetrā
tathaiva vātāyanasaṃnikarṣaṃ yayau śalākām aparā vahantī // Ks_7.59

jālāntarapreṣitadṛṣtir anyā prasthānabhinnāṃ na babandha nīvīm
nābhipraviṣṭābharaṇaprabheṇa hastena tasthāv avalambya vāsaḥ // Ks_7.60

ardhācitā satvaram utthitāyāḥ pade pade durnimite galantī
kasyāścid āsīd raśanā tadānīm aṅguṣṭhamūlārpitasūtraśeṣā // Ks_7.61

tāsāṃ mukhair āsavagandhagarbhair vyāptāntarāḥ sāndrakutūhalānām
vilolanetrabhramarair gavākṣāḥ sahasrapatrābharaṇā ivāsan // Ks_7.62

tāvat patākākulam indumaulir uttoraṇaṃ rājapathaṃ prapede
prāsādaśṛṅgāṇi divāpi kurvañ jyotsnābhiṣekadviguṇadyutīni // Ks_7.63

tam ekadṛśyaṃ nayanaiḥ pibantyo nāryo na jagmur viṣayāntarāṇi
tathā hi śeṣendriyavṛttir āsāṃ sarvātmanā cakṣur iva praviṣṭā // Ks_7.64

sthāne tapo duścaram etadartham aparṇayā pelavayāpi taptam
yā dāsyam apy asya labheta nārī sā syāt kṛtārthā kim utāṅkaśayyām // Ks_7.65

paraspareṇa spṛhaṇīyaśobhaṃ na ced idaṃ dvandvam ayojayiṣyat
asmin dvaye rūpavidhānayatnaḥ patyuḥ prajānāṃ viphalo 'bhaviśyat // Ks_7.66

na nūnam ārūḍharuṣā śarīram anena dagdhaṃ kusumāyudhasya
vrīḍād amuṃ devam udīkṣya manye saṃnyastadehaḥ svayam eva kāmaḥ // Ks_7.67

anena saṃbandham upetya diṣṭyā manorathaprārthitam īśvareṇa
mūrdhānam āli kṣitidhāraṇoccam uccaistarāṃ vakṣyati śailarājaḥ // Ks_7.68

ity oṣadhiprasthavilāsinīnāṃ śṛṇvan kathāḥ śrotrasukhās trinetraḥ
keyūracūrṇīkṛtalājamuṣṭiṃ himālayasyālayam āsasāda // Ks_7.69

tatrāvatīryācyutadattahastaḥ śaradghanād dīdhitimān ivokṣṇaḥ
krāntāni pūrvaṃ kamalāsanena kakṣyāntarāṇy adripater viveśa // Ks_7.70

tam anvag indrapramukhāś ca devāḥ saptarṣipūrvāḥ paramarṣayaś ca
gaṇāś ca giryālayam abhyagacchan praśastam ārambham ivottamārthāḥ // Ks_7.71

tatreśvaro viṣṭarabhāg yathāvat saratnam arghyaṃ madhumac ca gavyam
nave dukūle ca nagopanītaṃ pratyagrahīt sarvam amantravarjam // Ks_7.72

dukūlavāsāḥ sa vadhūsamīpaṃ ninye vinītair avarodharakṣaiḥ
velāsamīpaṃ sphuṭaphenarājir navair udanvān iva candrapādaiḥ // Ks_7.73

tayā pravṛddhānanacandrakāntyā praphullacakṣuḥkumudaḥ kumāryā
prasannacetaḥsalilaḥ śivo 'bhūt saṃsṛjyamānaḥ śaradeva lokaḥ // Ks_7.74

tayoḥ samāpattiṣu kātarāṇi kiṃcidvyavasthāpitasaṃhṛtāni
hrīyantraṇāṃ tatkṣaṇam anvabhūvann anyonyalolāni vilocanāni // Ks_7.75

tasyāḥ karaṃ śailagurūpanītaṃ jagrāha tāmrāṅgulim aṣṭamūrttiḥ
umātanau gūḍhatanoḥ smarasya tacchaṅkinaḥ pūrvam iva praroham // Ks_7.76

romodgamaḥ prādur abhūd umāyāḥ svinnāṅguliḥ puṅgavaketur āsīt
vṛttis tayoḥ pāṇisamāgamena samaṃ vibhakteva manobhavasya // Ks_7.77

prayuktapāṇigrahaṇaṃ yad anyad vadhūvaraṃ puṣyati kāntim agryām
sānnidhyayogād anayos tadānīṃ kiṃ kathyate śrīr ubhayasya tasya // Ks_7.78

pradakṣiṇaprakramaṇāt kṛśānor udarciṣas tan mithunaṃ cakāse
meror upānteṣv iva vartamānam anyonyasaṃsaktam ahastriyāmam // Ks_7.79

tau dampatī triḥ pariṇīya vahnim karāgrasaṃsparśanimīlitākṣīm
tāṃ kārayām āsa vadhūṃ purodhās tasmin samiddhārciṣi lājamokṣam // Ks_7.80

sā lājadhūmāñjalim iṣṭagandhaṃ gurūpadeśād vadanaṃ nināya
kapolasaṃsarpiśikhaḥ sa tasyā muhūrtakarṇotpalatāṃ prapede // Ks_7.81

tad īṣadārdrāruṇagaṇḍalekham ucchvāsikālāñjanarāgam akṣṇoḥ
vadhūmukhaṃ klāntayavāvataṃsam ācāradhūmagrahaṇād babhūva // Ks_7.82

vadhūṃ dvijaḥ prāha tavaiṣa vatse vahnir vivāhaṃ prati pūrvasākṣī
śivena bhartrā saha dharmacaryā kāryā tvayā muktavicārayeti // Ks_7.83

ālocanāntaṃ śravaṇe vitatya pītaṃ guros tadvacanaṃ bhavānyā
nidāghakālolbaṇatāpayeva māhendram ambhaḥ prathamaṃ pṛthivyā // Ks_7.84

dhruveṇa bhartrā dhruvadarśanāya prayujyamānā priyadarśanena
sā dṛṣṭa ity ānanam unnamayya hrīsannakaṇṭhī katham apy uvāca // Ks_7.85

itthaṃ vidhijñena purohitena prayuktapāṇigrahaṇopacārau
praṇematus tau pitarau prajānāṃ padmāsanasthāya pitāmahāya // Ks_7.86

vadhūr vidhātrā pratinandyate sma kalyāṇi vīraprasavā bhaveti
vācaspatiḥ sann api so 'ṣṭamūrttav āśāsya cintāstimito babhūva // Ks_7.87

kḷptopacārāṃ caturasravedīṃ tāv etya paścāṭ kanakāsanasthau
jāyāpatī laukikam eṣitavyam ārdrākṣatāropaṇam anvabhūtām // Ks_7.88

patrāntalagnair jalabindujālair ākṛṣṭamuktāphalajālaśobham
tayor upary āyatanāladaṇḍam ādhatta lakṣmīḥ kamalātapatram // Ks_7.89

dvidhā prayuktena ca vāṅmayena sarasvatī tan mithunaṃ nunāva
saṃskārapūtena varaṃ vareṇyaṃ vadhūṃ sukhagrāhyanibandhanena // Ks_7.90

tau sandhiṣu vyañjitavṛttibhedaṃ rasāntareṣu pratibaddharāgam
apaśyatām apsarasāṃ muhūrtaṃ prayogam ādyaṃ lalitāṅgahāram // Ks_7.91

devās tadante haram ūḍhabhāryaṃ kirīṭabaddhāñjalayo nipatya
śāpāvasāne pratipannamūrtter yayācire pañcaśarasya sevām // Ks_7.92

tasyānumene bhagavān vimanyur vyāpāram ātmany api sāyakānām
kāle prayuktā khalu kāryavidbhir vijṇāpanā bhartṛṣu siddhim eti // Ks_7.93

atha vibudhagaṇāṃs tān indumaulir visṛjya kṣitidharapatikanyām ādadānaḥ kareṇa
kanakakalaśarakśābhaktiśobhāsanāthaṃ kṣitiviracitaśayyaṃ kautukāgāram āgāt // Ks_7.94

navapariṇayalajjābhūṣaṇāṃ tatra gaurīṃ vadanam apaharantīṃ tatkṛtotkṣepam īśaḥ
api śayanasakhībhyo dattavācaṃ kathaṃcit pramathamukhavikārair hāsayām āsa gūḍham // Ks_7.95

pāṇipīḍanavidher anantaraṃ śailarājaduhitur haraṃ prati
bhāvasādhvasaparigrahād abhūt kāmadohadamanoharaṃ vapuḥ // Ks_8.1

vyāhṛtā prativaco na sandadhe gantum aicchad avalambitāṃśukā
sevate sma śayanaṃ parāṅmukhī sā tathāpi rataye pinākinaḥ // Ks_8.2

kaitavena śayite kutūhalāt pārvatī pratimukhaṃ nipātitam
cakṣur unmiṣati sasmitaṃ priye vidyudāhatam iva nyamīlayat // Ks_8.3

nābhideśanihitaḥ sakampayā śaṅkarasya rurudhe tayā karaḥ
taddukūlam atha cābhavat svayaṃ dūram ucchvasitanīvibandhanam // Ks_8.4

evam āli nigṛhītasādhvasaṃ śaṅkaro rahasi sevyatām iti
sā sakhībhir upadiṣṭam ākulā nāsmarat pramukhavartini priye // Ks_8.5

apy avastuni kathāpravṛttaye praśnatatparam anaṅgaśāsanam
vīkṣitena parigṛhya pārvatī mūrdhakampamayam uttaraṃ dadau // Ks_8.6

śūlinaḥ karataladvayena sā saṃnirudhya nayane hṛtāṃśukā
tasya paśyati lalāṭalocane moghayatnavidhurā rahasy abhūt // Ks_8.7

cumbaneṣv adharadānavarjitaṃ sannahastam adayopagūhane
kliṣṭamanmatham api priyaṃ prabhor durlabhapratikṛtaṃ vadhūratam // Ks_8.8

yan mukhagrahaṇam akṣatādharaṃ dattam avraṇapadaṃ nakhaṃ ca yat
yad rataṃ ca sadayaṃ priyasya tat pārvatī viṣahate sma netarat // Ks_8.9

rātrivṛttam anuyoktum udyataṃ sā vibhātasamaye sakhījanam
nākarod apakutūhalaṃ hriyā śaṃsituṃ ca hṛdayena tatvare // Ks_8.10

darpaṇe ca paribhogadarśinī pṛṣṭhataḥ praṇayino niṣeduṣaḥ
prekṣya bimbam anu bimbam ātmanaḥ kāni kāni na cakāra lajjayā // Ks_8.11

nīlakaṇṭhaparibhuktayauvanāṃ tāṃ vilokya jananī samāśvasat
bhartṛvallabhatayā hi mānasīṃ mātur asyati śucaṃ vadhūjanaḥ // Ks_8.12

vāsarāṇi katicit kathañcana sthāṇunā ratam akāri cānayā
jñātamanmatharasā śanaiḥ śanaiḥ sā mumoca ratiduḥkhaśīlatām // Ks_8.13

sasvaje priyam uronipīḍitā prārthitaṃ mukham anena nāharat
mekhalāpaṇayalolatāṃ gataṃ hastam asya śithilaṃ rurodha sā // Ks_8.14

bhāvasūcitam adṛṣṭavipriyaṃ cāṭumat kṣaṇaviyogakātaram
kaiścid eva divasais tadā tayoḥ prema rūḍham itaretarāśrayam // Ks_8.15

taṃ yathātmasadṛśaṃ varaṃ vadhūr anvarajyata varas tathaiva tām
sāgarād anapagā hi jāhnavī so 'pi tanmukharasaikanirvṛtiḥ // Ks_8.16

śiṣyatāṃ nidhuvanopadeśinaḥ śaṅkarasya rahasi prapannayā
śikṣitaṃ yuvatinaipuṇaṃ tayā yat tad eva gurudakṣiṇīkṛtam // Ks_8.17

daṣṭamuktam adharoṣṭham āmbikā vedanāvidhutahastapallavā
śītalena niravāpayat kṣaṇaṃ maulicandraśakalena śūlinaḥ // Ks_8.18

cumbanādalakacūrṇadūṣitaṃ śaṅkaro 'pi nayanaṃ lalāṭajam
ucchvasatkamalagandhaye dadau pārvatīvadanagandhavāhine // Ks_8.19

evam indriyasukhasya vartmanaḥ sevanād anugṛhītamanmathaḥ
śailarājabhavane sahomayā māsamātram avasad vṛṣadhvajaḥ // Ks_8.20

so 'numānya himavantam ātmabhūr ātmajāvirahaduḥkhakheditam
tatra tatra vijahāra saṃpatann aprameyagatinā kakudmatā // Ks_8.21

merum etya marudāśugokṣakaḥ pārvatīstanapuraskṛtān kṛtī
hemapallavavibhaṅgasaṃstarān anvabhūt suratamardanakṣamān // Ks_8.22

padmanābhacaraṇāṅkitāśmasu prāptavatsv amṛtavipruṣo navāḥ
mandarasya kaṭakeṣu cāvasat pārvatīvadanapadmaṣaṭpadaḥ // Ks_8.23

vāraṇadhvanitabhītayā tayā kaṇṭhasaktaghanabāhubandhanaḥ
ekapiṅgalagirau jagadgurur nirviveśa viśadāḥ śaśiprabhāḥ // Ks_8.24

tasya jātu malayasthalīrate dhūtacandanalataḥ priyāklamam
ācacāma salavaṅgakesaraś cāṭukāra iva dakṣiṇānilaḥ // Ks_8.25

hematāmarasatāḍitapriyā tatkarāmbuvinimīlitekṣaṇā
khe vyagāhata taraṅgiṇīm umā mīnapaṅktipunaruktamekhalā // Ks_8.26

tāṃ pulomatanayālakocitaiḥ pārijātakusumaiḥ prasādhayan
nandane ciram ayugmalocanaḥ saspṛhaṃ suravadhūbhir īkṣitaḥ // Ks_8.27

ity abhaumam anubhūya śaṅkaraḥ pārthivaṃ ca dayitāsakhaḥ sukham
lohitāyati kadācid ātape gandhamādanagiriṃ vyagāhata // Ks_8.28

tatra kāñcanaśilātalāśrayo netragamyam avalokya bhāskaram
dakṣiṇetarabhujavyapāśrayāṃ vyājahāra sahadharmacāriṇīm // Ks_8.29

padmakāntim aruṇatribhāgayoḥ saṃkramayya tava netrayor iva
saṃkṣaye jagad iva prajeśvaraḥ saṃharaty ahar asāv aharpatiḥ // Ks_8.30

sīkaravyatikaraṃ marīcibhir dūrayaty avanate vivasvati
indracāpapariveṣaśūnyatāṃ nirjharās tava pitur vrajanty amī // Ks_8.31

daṣṭatāmarasakesarasrajoḥ krandator viparivṛttakaṇṭhayoḥ
nighnayoḥ sarasi cakravākayor alpam antaram analpatāṃ gatam // Ks_8.32

sthānam āhnikam apāsya dantinaḥ sallakīviṭapabhaṅgavāsitam
āvibhātacaraṇāya gṛhṇāte vāri vāriruhabaddhaṣaṭpadam // Ks_8.33

paśya paścimadigantalambinā nirmitaṃ mitakathe vivasvatā
dīrghayā pratimayā saro 'mbhasāṃ tāpanīyam iva setubandhanam // Ks_8.34

uttaranti vinikīrya palvalaṃ gāḍhapaṅktam ativāhitātapāḥ
daṃṣṭriṇo vanavarāhayūthapā daṣṭabhaṅgurabisāṅkurā iva // Ks_8.35

eṣa vṛkṣaśikhare kṛtāspado jātarūparasagauramaṇḍalaḥ
hīyamānam ahar atyayātapaṃ pīvaroru pibatīva barhiṇaḥ // Ks_8.36

pūrvabhāgatimirapravṛttibhir vyaktapaṅkam iva jātam ekataḥ
khaṃ hṛtātapajalaṃ vivasvatā bhāti kiñcid iva śeṣavat saraḥ // Ks_8.37

āviśadbhir uṭajāṅgaṇaṃ mṛgair mūlasekasarasaiś ca vṛkṣakaiḥ
āśramāḥ praviśadagnidhenavo bibhrati śriyam udīritāgnayaḥ // Ks_8.38

baddhakośam api tiṣṭhati kṣaṇaṃ sāvaśeṣavivaraṃ kuśeśayam
ṣaṭpadāya vasatiṃ grahīṣyate prītipūrvam iva dātum antaram // Ks_8.39

dūramagraparimeyaraśminā vāruṇī dig aruṇena bhānunā
bhāti kesaravateva maṇḍitā bandhujīvatilakena kanyakā // Ks_8.40

sāmabhiḥ sahacarāḥ sahasraśaḥ syandanāśvahṛdayaṅgamasvaraiḥ
bhānum agniparikīrṇatejasaṃ saṃstuvanti kiraṇoṣmapāyinaḥ // Ks_8.41

so 'yam ānataśirodharair hayaiḥ karṇacāmaravighaṭṭitekṣaṇaiḥ
astam eti yugabhugnakesaraiḥ saṃnidhāya divasaṃ mahodadhau // Ks_8.42

khaṃ prasuptam iva saṃsthite ravau tejaso mahata īdṛśī gatiḥ
tat prakāśayati yāvad udgataṃ mīlanāya khalu tāvataś cyutam // Ks_8.43

saṃdhyayāpy anugataṃ raver vapur vandyam astaśikhare samarpitam
yena pūrvam udaye puraskṛtā nānuyāsyati kathaṃ tam āpadi // Ks_8.44

raktapītakapiśāḥ payomucāṃ koṭayaḥ kuṭilakeśi bhānty amūḥ
drakṣyasi tvam iti saṃdhyayānayā vartikābhir iva sādhumaṇḍitāḥ // Ks_8.45

siṃhakesarasaṭāsu bhūbhṛtāṃ pallavaprasaviṣu drumeṣu ca
paśya dhātuśikhareṣu bhānunā saṃvibhaktam iva sāṃdhyam ātapam // Ks_8.46

adrirājatanaye tapasvinaḥ pāvanāmbuvihitāñjalikriyāḥ
brahma gūḍham abhisaṃdhyam ādṛtāḥ śuddhaye vidhivido gṛṇanty amī // Ks_8.47

tan muhūrttam anumantum arhasi prastutāya niyamāya mām api
tvāṃ vinodanipuṇaḥ sakhījano valguvādini vinodayiṣyati // Ks_8.48

nirvibhujya daśanacchadaṃ tato vāci bhartur avadhīraṇāparā
śailarājatanayā samīpagām ālalāpa vijayām ahetukam // Ks_8.49

īśvaro 'pi divasātyayocitaṃ mantrapūrvam anutasthivān vidhim
pārvatīm avacanām asūyayā pratyupetya punar āha sasmitam // Ks_8.50

muñca kopam animittakopane saṃdhyayā praṇamito 'smi nānyayā
kiṃ na vetsi sahadharmacāriṇaṃ cakravākasamavṛttim ātmanaḥ // Ks_8.51

nirmiteṣu pitṛṣu svayaṃbhuvā yā tanuḥ sutanu pūrvam ujjhitā
seyam astam udayaṃ ca sevate tena mānini mamātra gauravam // Ks_8.52

tām imāṃ timiravṛddhipīḍitāṃ śailarājatanaye 'dhunā sthitām
ekatas taṭatamālamālinīṃ paśya dhāturasanimnagām iva // Ks_8.53

sāndhyam astamitaśeṣam ātapaṃ raktalekham aparā bibharti dik
sāṃparāyavasudhā saśoṇitaṃ maṇḍalāgram iva tiryagujjhitam // Ks_8.54

yāminīdivasasandhisambhave tejasi vyavahite sumeruṇā
etad andhatamasaṃ niraṅkuśaṃ dikṣu dīrghanayane vijṛmbhate // Ks_8.55

nordhvam īkṣaṇagatir na cāpy adho nābhito na purato na pṛṣṭhataḥ
loka eṣa timiraughaveṣṭito garbhavāsa iva vartate niśi // Ks_8.56

śuddham āvilam avasthitaṃ calaṃ vakram ārjavaguṇānvitaṃ ca yat
sarvam eva tamasā samīkṛtaṃ dhiṅ mahattvam asatāṃ hṛtāntaram // Ks_8.57

nūnam unnamati yajvanāṃ patiḥ śārvarasya tamaso niṣiddhaye
puṇḍarīkamukhi pūrvadiṅmukhaṃ kaitakair iva rajobhir āvṛtam // Ks_8.58

mandarāntaritamūrtinā niśā lakṣyate śaśabhṛtā satārakā
tvaṃ mayā priyasakhīsamāgatā śroṣyateva vacanāni pṛṣṭhataḥ // Ks_8.59

ruddhanirgamanam ā dinakṣayāt pūrvadṛṣṭatanucandrikāsmitam
etad udgirati candramaṇḍalaṃ digrahasyam iva rātricoditam // Ks_8.60

paśya pakvaphalinīphalatviṣā bimbalāñchitaviyatsaro 'mbhasā
viprakṛṣṭavivaraṃ himāṃśunā cakravākamithunaṃ viḍambyate // Ks_8.61

śakyam oṣadhipater navodayāḥ karṇapūraracanākṛte tava
apragalbhayavasūcikomalāś chettum agranakhasaṃpuṭaiḥ karāḥ // Ks_8.62

aṅgulībhir iva keśasaṃcayaṃ sannigṛhya timiraṃ marīcibhiḥ
kuḍmalīkṛtasarojalocanaṃ cumbatīva rajanīmukhaṃ śaśī // Ks_8.63

paśya pārvati navenduraśmibhiḥ sāmibhinnatimiraṃ nabhastalam
lakṣyate dviradabhogadūṣitaṃ saṃprasīdad iva mānasaṃ saraḥ // Ks_8.64

raktabhāvam apahāya candramā jāta eṣa pariśuddhamaṇḍalaḥ
vikriyā na khalu kāladoṣajā nirmalaprakṛtiṣu sthirodayā // Ks_8.65

unnateṣu śaśinaḥ prabhā sthitā nimnasaṃśrayaparaṃ niśātamaḥ
nūnam ātmasadṛśī prakalpitā vedhaseha guṇadoṣayor gatiḥ // Ks_8.66

candrapādajanitapravṛttibhiś candrakāntajalabindubhir giriḥ
mekhalātaruṣu nidritān amūn bodhayaty asamaye śikhaṇḍinaḥ // Ks_8.67

kalpavṛkṣaśikhareṣu saṃprati prasphuradbhir iva paśya sundari
hārayaṣṭigaṇanām ivāṃśubhiḥ kartum āgatakutūhalaḥ śaśī // Ks_8.68

unnatāvanatabhāvavattayā candrikā satimirā girer iyam
bhaktibhir bahuvidhābhir arpitā bhāti bhūtir iva mattadantinaḥ // Ks_8.69

etad ucchvasitapītam aindavaṃ voḍhum akṣamam iva prabhārasam
muktaṣaṭpadavirāvam añjasā bhidyate kumudam ā nibandhanāt // Ks_8.70

paśya kalpatarulambi śuddhayā jyotsnayā janitarūpasaṃśayam
mārute calati caṇḍi kevalaṃ vyajyate viparivṛttam aṃśukam // Ks_8.71

śakyam aṅgulibhir uddhṛtair adhaḥ śākhināṃ patitapuṣpapeśalaiḥ
patrajarjaraśaśiprabhālavair ebhir utkacayituṃ tavālakān // Ks_8.72

eṣa cārumukhi yogatārayā yujyate taralabimbayā śaśī
sādhvasād upagataprakampayā kanyayeva navadīkṣayā varaḥ // Ks_8.73

pākabhinnaśarakāṇḍagaurayor ullasatpratikṛtiprasannayoḥ
rohatīva tava gaṇḍalekhayoś candrabimbanihitākṣṇi candrikā // Ks_8.74

lohitārkamaṇibhājanārpitaṃ kalpavṛkṣamadhu bibhratī svayam
tvām iyaṃ sthitimatīm upasthitā gandhamādanavanādhidevatā // Ks_8.75

ārdrakesarasugandhi te mukhaṃ mattaraktanayanaṃ svabhāvataḥ
atra labdhavasatir guṇāntaraṃ kiṃ vilāsini madaḥ kariṣyati // Ks_8.76

mānyabhaktir athavā sakhījanaḥ sevyatām idam anaṅgadīpanam
ity udāram abhidhāya śaṅkaras tām apāyayata pānam ambikām // Ks_8.77

pārvatī tadupayogasambhavāṃ vikriyām api satāṃ manoharām
apratarkyavidhiyoganirmitām āmrateva sahakāratāṃ yayau // Ks_8.78

tatkṣaṇaṃ viparivartitahriyor neṣyatoḥ śayanam iddharāgayoḥ
sā babhūva vaśavartinī dvayoḥ śūlinaḥ suvadanā madasya ca // Ks_8.79

ghūrṇamānanayanaṃ skhalatkathaṃ svedibindumad akāraṇasmitam
ānanena na tu tāvad īśvaraś cakṣuṣā ciram umāmukhaṃ papau // Ks_8.80

tāṃ vilambitapanīyamekhalām udvahañ jaghanabhāradurvahām
dhyānasaṃbhṛtavibhūtir īśvaraḥ prāviśan maṇiśilāgṛhaṃ rahaḥ // Ks_8.81

tatra haṃsadhavalottaracchadaṃ jāhnavīpulinacārudarśanam
adhyaśeta śayanaṃ priyāsakhaḥ śāradābhram iva rohiṇīpatiḥ // Ks_8.82

kliṣṭakeśam avaluptacandanaṃ vyatyayārpitanakhaṃ samatsaram
tasya tac chiduramekhalāguṇaṃ pārvatīratam abhūn na tṛptaye // Ks_8.83

kevalaṃ priyatamādayālunā jyotiṣām avanatāsu paṅktiṣu
tena tatparigṛhītavakṣasā netramīlanakutūhalaṃ kṛtam // Ks_8.84

sa vyabudhyata budhastavocitaḥ śatakumbhakamalākaraiḥ samam
mūrcchanāparigṛhītakaiśikaiḥ kinnarair uṣasi gītamaṅgalaḥ // Ks_8.85

tau kṣaṇaṃ śithilitopagūhanau dampatī calitamānasor mayaḥ
padmabhedapiśunāḥ siṣevire gandhamādanavanāntamārutāḥ // Ks_8.86

ūrumūlanakhamārgarājibhis tatkṣaṇaṃ hṛtavilocano haraḥ
vāsasaḥ praśithilasya saṃyamaṃ kurvatīṃ priyatamām avārayat // Ks_8.87

sa prajāgarakaṣāyalocanaṃ gāḍhadantapadatāḍitādharam
ākulālakam araṃsta rāgavān prekṣya bhinnatilakaṃ priyāmukham // Ks_8.88

tena bhaṅgiviṣamottaracchadaṃ madhyapiṇḍitavisūtramekhalam
nirmale 'pi śayanaṃ niśātyaye nojjhitaṃ caraṇarāgalāñchitam // Ks_8.89

sa priyāmukharasaṃ divāniśaṃ harṣavṛddhijananaṃ siṣeviṣuḥ
darśanapraṇayinām adṛśyatām ājagāma vijayānivedanāt // Ks_8.90

samadivasaniśīthaṃ saṅginas tatra śambhoḥ śatam agamad ṛtūnāṃ sāgram ekā niśeva
na tu suratasukheṣu chinnatṛṣṇo babhūva jvalana iva samudrāntargatas tajjaleṣu // Ks_8.91