This file is an html transformation of sa_abhinavagupta-mAlinIzlokavArttika.xml with a rudimentary header. For a more extensive header please refer to the source file.
Data entry: Jürgen Hanneder
Contribution: Jürgen Hanneder
Date of this version: 2020-07-31
Publisher: Göttingen Register of Electronic Texts in Indian Languages (GRETIL), SUB Göttingen
This e-text was provided to GRETIL in good faith that no copyright rights have been infringed. If anyone wishes to assert copyright over this file, please contact the GRETIL management at gretil(at)sub(dot)uni-goettingen(dot)de. The file will be immediately removed pending resolution of the claim.
Distributed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
Interpretive markup: none
This file has been created by mass conversion of GRETIL's Sanskrit corpus from abhmal1u.htm. Due to the heterogeneity of the sources the header markup might be suboptimal. For the sake of transparency the header of the legacy file is documented in the <note> element below:
Abhinavagupta: Malinislokavarttika, Kanda 1
1. verses I.1-399 are the critical text taken from my edition:
Abhinavagupta's Philosophy of Revelation. An Edition and Annotated
Translation of Malinislokavarttika I, 1-399, Groningen
Oriental Studies 14, Groningen: Egbert Forsten 1998.
2. the rest is from the first edition (ed. Madhusudan Kaul Shastri,
Srinagar 1921, KSTS XXXI)
3. (original) encoding utf-8
4. perhaps a few TeX-codes have remained due to oversight
5. corrections are very welcome
Jürgen Hanneder (hanneder@indologie.uni-halle.de)
prathamaḥ kāṇḍaḥ
vimalakalāśrayābhinavasṛṣṭimahā jananī
bharitatanuś ca pañcamukhaguptarucir janakaḥ /
tadubhayayāmalasphuritabhāvavisargamayaṃ
hṛdayam anuttarāmṛtakulaṃ mama saṃsphuratāt //
AgMsv_1.1
yadīyabodhakiraṇair ullasadbhiḥ samantataḥ /
vikāsihṛdayāmbhojā vayaṃ sa jayatād guruḥ //
AgMsv_1.2
sābhimarśaṣaḍardhārthapañcasrotaḥsamujjvalān /
yaḥ prādān mahyam arthaughān daurgatyadalanavratān //
AgMsv_1.3
śrīmatsumatisaṃśuddhaḥ sadbhaktajanadakṣiṇaḥ /
śambhunāthaḥ prasanno me bhūyād vākpuṣpatoṣitaḥ //
AgMsv_1.4
gurubhyo 'pi garīyāṃsaṃ yuktaṃ śrīcukhalābhidham /
vande yatkṛtasaṃskāraḥ sthito 'smi galitagrahaḥ //
AgMsv_1.5
tato gurutaraḥ śrīmān bhūtirājo mahāmatiḥ /
jayatād bhaktajanatāsamuddharaṇasāhasaḥ //
AgMsv_1.6
śrīsomānandasaṃbodhaśrīmadutpalaniḥsṛtāḥ /
jayanti saṃvidāmodasaṃdarbhā dikprasarpiṇaḥ //
AgMsv_1.7
taddṛṣṭisaṃsṛticchedipratyabhijñopadeśinaḥ /
śrīmallakṣmaṇaguptasya guror vijayate vacaḥ //
AgMsv_1.8
apy asaṃkhyanavāsvādacamatkāraikadurmadā /
yenānuttarasaṃbhogatṛptā me matiṣaṭpadī //
AgMsv_1.9
tadekamayatām āpya svātmany eva tathā sthitā /
tad asyāḥ pronmiṣanty eva vividhā nādasaṃpadaḥ //
AgMsv_1.10
sacchiṣyakarṇamandrābhyām arthito 'haṃ punaḥ punaḥ /
vākyārthaṃ vartaye śrīmanmālinyāṃ yat kva cit kva cit //
AgMsv_1.11
aucityenetaratyāgād vācyavācakayor mithaḥ /
vartanāvarta etasmin sādhu śāstraṃ ca vārttikam //
AgMsv_1.12
ye 'harniśaṃ prakāśante sarvasya ca na gocare /
numo 'bhinavaguptāṃs tāñ śivacandrāṃśusaṃcayān //
AgMsv_1.13
jayanti jagadānandavipakṣakṣapaṇakṣamāḥ /
parameśamukhodbhūtajñānacandramarīcayaḥ //
AgMsv_1.14
aniyantritasadbhāvād bhāvābhedaikabhāginaḥ /
yat prāg jātaṃ mahājñānaṃ tadraśmibharavaibhavam //
AgMsv_1.15
tataṃ tādṛk svamāyīyaheyopādeyavarjitam /
vitatībhāvanācitraraśmitāmātrabheditam //
AgMsv_1.16
abhimarśasvabhāvaṃ tad dhṛdayaṃ parameśituḥ /
tatrāpi śaktyā satataṃ svātmamayyā maheśvaraḥ //
AgMsv_1.17
yadā saṃghaṭṭam āsādya samāpattiṃ parāṃ vrajet /
tadāsya paramaṃ vaktraṃ visargaprasarāspadam //
AgMsv_1.18
anuttaravikāsodyajjagadānandasundaram /
bhāvivaktrāvibhāgena bījaṃ sarvasya yat sthitam //
AgMsv_1.19
hṛtspandadṛkparāsāranirnāmormyādi tan matam /
etat paraṃ trikaṃ pūrvaṃ sarvaśaktyavibhāgavat //
AgMsv_1.20
atra bhāvasamullāsaśaṅkāsaṃkocavicyuteḥ /
svānandalīnatāmātramātricchākarmadṛktrayam //
AgMsv_1.21
tathā ca guravaḥ śaivadṛṣṭāv itthaṃ nyarūpayan /
sa yad āste cidāhlādamātrānubhavatallayaḥ //
AgMsv_1.22
tad icchā tāvatī jñānaṃ tāvat tāvat kriyā hi sā /
susūkṣmaśaktitritayasāmarasyena vartate //
AgMsv_1.23
cidrūpāhlādaparamas tadābhinno bhaved iti /
nanu cedṛśi viśvātmabhūte saṃkocavarjanāt //
AgMsv_1.24
vikalpakalpanāmūlāḥ kathaṃ śāstrādisaṃpadaḥ /
ucyate sarva evāyaṃ bodhaḥ saṃvitprabhāmayaḥ //
AgMsv_1.25
prakāśarūpatāyogāc cidāmarśaghanātmakaḥ /
tatrāmarśasvabhāvo 'yaṃ yaḥ prakāśaḥ prakāśate //
AgMsv_1.26
sa eva kiṃ na śāstraughaḥ kim anyair yuktiḍambaraiḥ /
paravāgdevatāviddhas tatrāsau kevalaṃ bhavet //
AgMsv_1.27
na tu laukikamāyīyavarṇapuñjavicitritaḥ /
uktaṃ śrīpratyabhijñāyām ātmasaṃsthasya bhāsanam //
AgMsv_1.28
asty eva na vinā tasmād icchāmarśaḥ pravartate /
svabhāvam avabhāsasya vimarśaṃ vidur anyathā //
AgMsv_1.29
prakāśo 'rthoparakto 'pi tulyo ratnādikair iti /
kiṃca yaḥ kaś canāmarśaś ciccamatkāragocaraḥ //
AgMsv_1.30
hlādatāpādiviṣayas tadāsau bhavati sphuṭaḥ /
tadvimarśāntarālambasamucchalanayogataḥ //
AgMsv_1.31
paścāt susphuṭatām eti tathā ca gurur ūcivān /
yathā svasaṃvidā siddhaṃ sukhādi vyavatiṣṭhate //
AgMsv_1.32
na hi vyavasthāsamaye vedyate tat svasaṃvidā /
tathāvaśyopagantavyaṃ svasaṃvitsādhanād iti //
AgMsv_1.33
evam atrāpi paścād yaj jñānādyullāsavartmani /
sarvābhedamayī bhūmir yāvad āmṛśyatāṃ vrajet //
AgMsv_1.34
tāvat taducitodāravimarśāṃśasphuṭatvataḥ /
tādṛk sa eva śāstratvaṃ prāgvisargaḥ prapadyate //
AgMsv_1.35
etad eva tu yuktaṃ syāt tathā hy anupadhau pare /
śāstrārthe 'pi samācāraleśaḥ ko 'pi vibhāvyate //
AgMsv_1.36
sa nūnaṃ sphuṭatādhāmabhāvijñānādiśaktimān /
uparāgāt tatas tattadvaicitryaparibṛṃhitaḥ //
AgMsv_1.37
yathā mukhasya tadvyaktisthāne 'psu mukure maṇau /
khaḍge cañcalasadvṛttasūkṣmadīrghādikā sthitiḥ //
AgMsv_1.38
tad itthaṃ parame rūpe prodbhūtā jñānasaṃpadaḥ /
anavacchinnahṛdayabījātmatrayasundarāḥ //
AgMsv_1.39
yadā tūcchaladākārasvataraṅgāntarātmakān /
visisṛkṣati bhāvaughān bhairavaḥ śaktibṛṃhitaḥ //
AgMsv_1.40
tadā tā eva vijñānasaṃpadas tadupādhijām /
īṣatkriyāsamācārayantraṇāṃ saṃśritā iva //
AgMsv_1.41
paritas tattaraṅgaughasātmatāṃ samupāśrite /
tathāpi jagadānandasundare bodhabhairave //
AgMsv_1.42
bhāvanirbharatāmātrasaṃtṛpte śaktiśālini /
pūrṇayā nijaśaktyaiva nyakkṛte śaktimatpade //
AgMsv_1.43
tādṛg eva vimarśātmā jñānadhārā vijṛmbhate /
yasyāṃ bhogopadeśena ko 'pi hlādaḥ pravartate //
AgMsv_1.44
yadīyasaṃvidācāracaryāvisrambhabhāvitaḥ /
bhogavrāto 'pi dhanyānāṃ niḥśreyasapadāyate //
AgMsv_1.45
yatrocyate svaśaktyādikṣobhasaṃraṃbhanirbharā /
devasya yāgapriyatā viśeṣān mātṛmadhyataḥ //
AgMsv_1.46
aiśvaryaśaktyudrekeṇa labdheśvarapadābhidhaḥ /
devo vijñānamahimā prodbhūto 'yaṃ prapañcitaḥ //
AgMsv_1.47
atrāpy anantabhāvāṃśasaṃyojanaviyojane /
prāgdaśābhedasaṃdhānād asaṃkhyatvam upāśrite //
AgMsv_1.48
tadupādhivaśād eva saṃvijjñānapadojjhitāḥ /
tāyante vividhāḥ śāstrakriyājñānavibhūtayaḥ //
AgMsv_1.49
mukhyas tv eṣa prapañco 'yaṃ pañcātmatvena carcitaḥ /
tathā ca vakṣyate tattvam abhinnam api pañcadhā //
AgMsv_1.50
savyāpārādhipatvena taddhīnaprerakatvataḥ /
icchānivṛtteḥ svasthatvād ityādyair vākyasaṃcayaiḥ //
AgMsv_1.51
nanv etāvati sandarbhe deśakālakalākṛtāḥ /
bhedā na saṃbhavanty eva bāḍham om iti vacmahe //
AgMsv_1.52
na hy atra kālatattvasya nāmamātraṃ vibhāvyate /
vaibhavy api mahākālī śaktir nātra vijṛmbhate //
AgMsv_1.53
tarhy abhinne svasaṃpūrṇe tadā paścāt punar yadā /
parataś ceti ko nv eṣa vācoyuktiparigrahaḥ //
AgMsv_1.54
atra brūmaḥ satyam eva vastutas tu sphuṭātmani /
jṛmbhite tattvasarge 'pi kāle 'py unmiṣitātmani //
AgMsv_1.55
bodhasya naiva santy etāḥ pūrvāparavikalpanāḥ /
kālo viśeṣaṇatvena yasmād bhavati bhedakaḥ //
AgMsv_1.56
viśeṣaṇaṃ ca tat proktaṃ samaśīrṣikayaiva yat /
bhedena vedyatām eti yathā nīlaṃ saroruhaṃ //
AgMsv_1.57
na ca bodhasya vedyatvaṃ kadācid upapadyate /
vedyatvaṃ bhāsamānatvaṃ tat prakāśaprasādataḥ //
AgMsv_1.58
prakāśaḥ sa sa bodhaś ca na ced bodhāntarasthiteḥ /
prakāśaniyamān nūnam anavasthā pravartate //
AgMsv_1.59
ata eva vimūḍhā ye bodham aprathamānakam /
arthaprathātmakaṃ brūyuḥ svavacovañcitās tu te //
AgMsv_1.60
tasmāt kālo na bodhasya bhedakatvāya kalpate /
nāpi vedyasya kālo 'sau bhedakībhavituṃ kṣamaḥ //
AgMsv_1.61
viśvaṃ hi bodhābhinnaṃ tad atathātve na bhāsate /
prakāśena samāviṣṭaś citraṃ bhāvaḥ prakāśate //
AgMsv_1.62
viśvaprakāśa evaṃ syāt sarvasyaiva sadātanaḥ /
sati prakāśe bodhākhye sa prakāśatvam aśnute //
AgMsv_1.63
aprakāśo 'pi bhāvaś cet prakāśātmā sa vedyate /
aprakāśas tv asau bhāva ity atra śaraṇaṃ tamaḥ //
AgMsv_1.64
yaś cāprakāśo bhāvātmā prakāśātmā sa cet kṛtaḥ /
nūnaṃ sa bhāvo naṣṭaḥ syāt svāprakāśatvavicyuteḥ //
AgMsv_1.65
nātadrūpaṃ prakāśaṃ ca kartuṃ vidhir api kṣamaḥ /
nanv etāvad idaṃbhāvaḥ prakāśe sati bhāsate //
AgMsv_1.66
astv etad eva kiṃtv ittham aprakāśaḥ prakāśatām /
bhāvasya cāprakāśatve prakāśībhāvite sati //
AgMsv_1.67
naivaṃ prakāśito bhāva iti vastusthitir bhavet /
tad alaṃ vyatiriktena prakāśena śivas tathā //
AgMsv_1.68
tasmāt prakāśa evāsau gīto yaḥ paramaḥ śivaḥ /
sa evācintyamahimā svātantryoddāmaghūrṇitaḥ //
AgMsv_1.69
prakāśate tathā tais taiḥ svabhāvair acyutasthitiḥ /
nātra sarvatra sarvajñabhāvaḥ kaś cana śaṅkyate //
AgMsv_1.70
ahaṃ caitro ghaṭaṃ vedmi na paṭaṃ, veda taṃ tv ayaṃ. /
nāyaṃ vetti paṭaḥ, so 'haṃ jāne ghaṭapaṭāv iti //
AgMsv_1.71
vediṣyāmi na vā, pūrvam ajānāṃ naiva vā kva cit, /
krameṇa vedmi yugapad dvābhyām ubhayavarjitam. //
AgMsv_1.72
sarvaṃ vedmi, na kiṃ cic ca jāne. naivāsmi kaś cana /
bhāvātmā, nanu naivāham. ahaṃ sarvaṃ ca sarvadā. //
AgMsv_1.73
sarvam asmy aham evaikaḥ kiṃ sarvam itarad bhavet /
ityādir eka evāyaṃ prakāśaḥ pravijṛmbhate //
AgMsv_1.74
nanv eko yady asaḥ kaś cit, prakāśo na tadā paraḥ /
kathaṃ bhaved. aho mūḍhaḥ kathaṃ vyutpādyatām ayam //
AgMsv_1.75
ekaḥ prakāśaḥ svātantryāc citrarūpaḥ prakāśate. /
vastutaś ca na citro 'sau, nācitro bhedadūṣaṇāt //
AgMsv_1.76
ghaṭaprakāśe vastrasya prakāśo yadi saṃbhavet /
nāsau ghaṭaprakāśaḥ syād dviprakāśo hy asau bhavet //
AgMsv_1.77
so 'pi cāstv eva, no nāsti tad idaṃ tvatpracoditam /
ghaṭātmanā prakāśo 'sya mā bhūd ity avatiṣṭhate //
AgMsv_1.78
tac cāyuktaṃ prakāśasya bodhatvāt svātmajṛmbhaṇam /
lakṣaṇaṃ yadi tat ko 'yaṃ vṛthā vāgjālaḍambaraḥ //
AgMsv_1.79
paricchinnaprakāśatvaṃ jaḍasya kila lakṣaṇam /
jaḍād vilakṣaṇo bodho yato na parimīyate //
AgMsv_1.80
tasmād arkasya sadbhāve siddhe kaḥ khalu bāliśaḥ /
brūyāt katham ayaṃ svāṃśuśubhritāśeṣabhūr iti //
AgMsv_1.81
tasmāt siddhe prakāśe 'smin yāḥ prakāśavikalpanāḥ /
sarvās tāḥ sarvasaṃbhuktayoṣiccāritrapālanāḥ //
AgMsv_1.82
asiddhau ca prakāśasya ko 'haṃ kiṃ tvaṃ tamo 'pi kim /
na kiṃ cid api vā kiṃ syāt tūṣṇīṃ syād api vā katham //
AgMsv_1.83
tasmāt prakāśatādātmyalabdhabhairavabhāginām /
bhāvānām api kālo 'yaṃ na kiṃ cit kartum arhati //
AgMsv_1.84
hanta tarhi kathaṃkāraṃ tadetyādivacaḥkramaḥ /
śrūyatām uktam apy etat punar nirbhajya bhaṇyate //
AgMsv_1.85
yaḥ prakāśaḥ sa evāyaṃ pratibhāti tathā tathā /
naiva cānyasya kasyāpi sa tu bhāty eva kevalam //
AgMsv_1.86
sa eva paramodāraḥ sarvasyaivāvabhāsakaḥ /
svatantra iti tasyecchāśaktiḥ svātantryasaṃjñitā //
AgMsv_1.87
sa ca svātmani viśrāntas tadanyābhāvayogataḥ /
svātmaviśrāntir evaiṣā devasyānanda ucyate //
AgMsv_1.88
svātantryamahimaivāsya svarūpād apṛthaksthitiḥ /
svaprakāśe nije dhāmni bhāsayed bhāvavibhramān //
AgMsv_1.89
bhāsanā ca kriyāśaktir iti śāstreṣu kathyate /
yayā vicitratattvādikalanā pravibhajyate //
AgMsv_1.90
bhāsanānavabhāte ca kathaṃ nāma prakalpate /
tad asyāntaḥsthitaṃ bhānaṃ jñānaśaktir ahaṃ smṛtā //
AgMsv_1.91
etāvad asya devasya yad rūpaṃ svātmamātrataḥ /
sa unmeṣa iti proktaḥ pañcaśaktis tato vibhuḥ //
AgMsv_1.92
triśaktir ekaśaktir vā devo vā kevalaḥ sthitaḥ /
śaktir evātha devī sā sāraśāstre nirūpyate //
AgMsv_1.93
vakṣyate ca jagaddhātuḥ kathitetyāditaḥ param /
saivaikā saty anekatvaṃ gacchatīti maheśinā //
AgMsv_1.94
sa cāyaṃ nirbharānandaviśrāntisvātmasusthitaḥ /
sodaryaiḥ śabdasaṃdarbhair bhāṣyate bhairavādibhiḥ //
AgMsv_1.95
savidhaṃ dūragaṃ vāpi yady apy asya na vastutaḥ /
śabdajātaṃ bhavet kiṃ cid anyad apy atha vā prabhoḥ //
AgMsv_1.96
tathā ca bhāsayaty eva deva eṣa tathā tathā /
tatas tadanusāreṇa sarvo 'yaṃ kalpanākramaḥ //
AgMsv_1.97
na ca tat kalpanāmātraṃ tathātve 'py atha kā kṣitiḥ /
tathā saṃkalpatāṃ devo yad vā kalpayatāṃ tathā //
AgMsv_1.98
evaṃ caiṣa prakāśātmā saptatriṃśātmakāt paraḥ /
vaicitryabhāsanāṃ kurvan kālaṃ bhāsayati prabhuḥ //
AgMsv_1.99
vaicitryabhāsanaiveyaṃ kālaśaktir udāhṛtā /
tato 'vabhāsamānaitatkālaśaktyanurodhataḥ //
AgMsv_1.100
āsmākīnāt tadetyādir uparāgaḥ pravartate /
na cāsau tatra nāsty eva tatra yan nāsti tat kutaḥ //
AgMsv_1.101
anyatra tanyatāṃ nāma tat prakāśavaśaṃ sthitam /
nanv evam apare tattvajāle śuddhetarasthitau //
AgMsv_1.102
śuddhāśuddhapade vāpi vidyādau tattvamaṇḍale /
śuddhabhairavasadbhāvād aviśeṣo bhaviṣyati //
AgMsv_1.103
narīnṛtyāmahe hanta yatnād vyākhyeyam eva naḥ /
āyuṣmato yad dhṛdaye svayaṃ viparivartate //
AgMsv_1.104
śuddhāśuddhavibhedo hi paramārthakathāsu no /
sa tu tatkṛta evāste mūḍhānāṃ dhiyi niścalaḥ //
AgMsv_1.105
nanu śuddhetaratvākhyo yadi bhedo na vāstavaḥ /
vyācikīrṣitam evaitac chāstraṃ vivadate tataḥ //
AgMsv_1.106
aśuddhatvaṃ hi tattvānāṃ dīkṣayā śodhanaṃ tataḥ /
ityādi bahudhā bhedapradhānātra yataḥ sthitiḥ //
AgMsv_1.107
ucyate nādvaye 'muṣmin dvaitaṃ nāsty eva sarvathā /
uktaṃ hi bhedavandhye 'pi vibhau bhedāvabhāsanam //
AgMsv_1.108
tad eva khalu saṃsāre māyāvidyādibhiḥ padaiḥ /
bandha ity ucyate tatra rūḍhāḥ saṃsāriṇo matāḥ //
AgMsv_1.109
taccintānusṛter eṣāṃ śuddhāśuddhādiniścayaḥ /
kiṃ ca śāstram idaṃ samyag bhagavadyogadeśakam //
AgMsv_1.110
bhagavadyogam advaitaṃ nirdvandvaṃ ca pracakṣate /
tasyopadeśa itthaṃ syād yadi yāvadvibhedavat //
AgMsv_1.111
saṃbhāvyate tan nirbhajya nirbhajyaiva nirūpyate /
advaite bhairavavibhau yat praveśopaveśayoḥ //
AgMsv_1.112
ābhyāsikī sthitir nāsti tau hi bhedaikajīvitau /
ataḥ saṃbhāvyanikhiladvaitaśaṅkāvyapohane //
AgMsv_1.113
gurūṇāṃ ca śiśūnāṃ ca yatnaḥ sarvo vijṛmbhate /
ato dvaitam ihāśaṅkyāśaṅkya sarvaṃ pratanyate //
AgMsv_1.114
tad yāvadgati saṃbhāvya na tu kutrāpy udāsyate /
tathā hi yadi nāmṛṣṭaṃ dvaitaṃ tarhy ekam eva sat //
AgMsv_1.115
cidbrahma tad alaṃ tattvasaṃkhyākalpananirṇayaiḥ /
pañcatriṃśatitā kasmāt tattvānāṃ tan nirūpyate //
AgMsv_1.116
tasmād dvaitasya bhedātmasthiter yāvadgati graham /
kṛtvā yas tatpratikṣepas tena niḥśaṅkatā bhavet //
AgMsv_1.117
etad eva ca vijñāne nirbhidyaivopadeśanam /
yathāsaṃbhavi yad vajrapakṣāṇāṃ tad vidāraṇam //
AgMsv_1.118
tathā hi śrīmatā stotre bhaṭṭanārāyaṇena tat /
namas te bhavasaṃbhrāntabhrāntim udbhāvya bhindate //
AgMsv_1.119
jñānānandaṃ ca nirdvandvaṃ deva vṛtvā vivṛṇvate /
nirdvandvam iti nirdvaitaṃ prakaṭīkriyate padam //
AgMsv_1.120
udbhāvyante bhramāś ceti cakāro 'trādbhutāvahaḥ /
iha cādvaitam eveti purataḥ prataniṣyate //
AgMsv_1.121
adhvaśuddhyādikaṃ dvaite 'nupapattīti vakṣyate /
abhedena vinā naitan nanu bhedaṃ vināpi kim //
AgMsv_1.122
satyaṃ kiṃtv advaye tattve bhedo 'pi na na yujyate /
idaṃ hi tat parādvaitaṃ bhedatyāgagrahau na yat //
AgMsv_1.123
bhede tu viśvabhāvānāṃ svasvabhāvavyavasthiteḥ /
abheda iti śabdo 'yaṃ manye bhedayate rasāt //
AgMsv_1.124
tad alaṃ prakṛtaṃ nirūpyate
parameśaḥ kila bhedakalpanām /
prakaṭīkurute yathā tathā
nanu kālo 'pi vijṛmbhate tathā //
AgMsv_1.125
na tathāpi ca yāti bhinnatāṃ paramārthena kadācid eva saḥ / yugapat sa hi saṃvidātmakaḥ
nanv ittham ekaghanabhāvavimarśasār
saṃvedane yad aham eṣa karomi citraḥ /
jānāmi vā tad apare 'pi na maitracaitra-
prāyā vidadhyur athavāpi kathaṃ na vidyuḥ //
AgMsv_1.127
aho māyāgranthir nibiḍatama eṣo 'tra bhavatām
idaṃ hi prabrūmaḥ svaparam iha nāsty ekam abhidam /
ahaṃ vedmīty eṣā ghaṭatanuviśeṣaprakaṭatā
prathāś citrākārāḥ paramahasi bhāntīti kathitam //
AgMsv_1.128
tasmād ghaṭaṃ vedmy aham ity amutra
bhedo na kaścin nanu me ghaṭo 'yam /
bhātīti bhedapratibhānam asti
naitan na tasyaiṣa śivas tathāyam //
AgMsv_1.129
ata eva dvaipāyanamukhyās teṣu svaśāstradeśeṣu /
mamakāram eva mṛtyuṃ khaṇḍanadāyitvataḥ prāhuḥ //
AgMsv_1.130
tad evaṃ kālakalanopādhijātoparāgajāḥ /
tadetyādi pratāyante paratattve 'pi saṃvidaḥ //
AgMsv_1.131
tatra pūrṇaikarūpatvāt sarvaṃ sarvatra cāpi tat /
anyathā khaṇḍanāyogān na pūrṇā pūrṇatā bhavet //
AgMsv_1.132
tataḥ pūrṇatayā sarvaṃsahabhairavadhāmani /
pañcātmako 'yaṃ śāstrārthaḥ śāmbhavaḥ. śaktyaṇusthitim //
AgMsv_1.133
nyakkṛtyaiṣa parāṃ devīṃ svātmany udrecya vartate /
itthaṃ sa visisṛkṣuḥ san bhāvān visraṣṭṛtāpadāt //
AgMsv_1.134
pūrvam ucchalitānandaghanām abhajata sthitim /
visraṣṭṛtāpade tv eṣa visargāveśabhāg api //
AgMsv_1.135
riktībhaviṣyann ānandaghanayā pūrṇayā citā /
tāvad ānandaśaktyaṃśavisargāveśanirbharaḥ //
AgMsv_1.136
vartamānaḥ svaśaktyoghapūrṇaś cābhūd bhaviṣyati /
riktaśaktir iti tryātmacitrasaṃvedanātmakaḥ //
AgMsv_1.137
tadāsau devadevaḥ syād visraṣṭari pade sphuṭam /
nanu kiṃ vartamānāṃśe saṃsto bhūtabhaviṣyatī //
AgMsv_1.138
kiṃ nāma bhavatā jñātaṃ te svatantre 'pi ke cana /
vartamānāvadher bhūtaṃ bhaviṣyac ca vibhajyate //
AgMsv_1.139
yac ca yatra na viśrāntaṃ tad vibhajyeta vai kutaḥ /
kathaṃ cāvadhibhāvaḥ syād vartamānasya te prati //
AgMsv_1.140
tayor avadhimattvaṃ vā tat praty api kathaṃ bhavet /
viśvasya viśvam avadhis tadvad vā jāyate na kim //
AgMsv_1.141
tasmād bhūtaṃ bhaviṣyac ca vartamānākhyasaṃvidi /
rūḍham eveti tatraiva yadi viśrāntim āvahet //
AgMsv_1.142
yadi cātraiva nikhilakalpanāraśmimaṇḍalam /
avisphārya kṣaṇaṃ tiṣṭhet saṃniruddhanijasthitiḥ //
AgMsv_1.143
tan nijāmṛtavisphāracamatkāraikacarvaṇām /
labhate paramānandasudhāsandohavāhinīm //
AgMsv_1.144
tathā hi sūryaraśmyoghapūrṇaḥ syāc candramā yadā /
tadā sūryakarān bhūyo yāvan na visisṛkṣati //
AgMsv_1.145
tāvat svamaṇḍalābhoge kṣaṇaṃ viśrāntisusthitaḥ /
antaḥsthaviśvadevāṃśatarpaṇāpātram ucyate //
AgMsv_1.146
evaṃ bhāvaprakāśārkamarīcinicayāñcite /
svabodhacandramahasi vartamāne hṛdantare //
AgMsv_1.147
viśrānto 'ntaḥsthitodāracitsudhāsārasundare /
antaḥsthasvāmṛtāpūro vamyate na bahir yataḥ //
AgMsv_1.148
tata evāntar evāsau ghūrṇamānaḥ samucchalan /
svāntaḥsthadevatācakratarpaṇāhaṃvidātmakaḥ //
AgMsv_1.149
jāyate yāvad uddāmyet tāvat svakaraṇakramaḥ /
niruddhe raśmipaṭale vibhavābhāvayogataḥ //
AgMsv_1.150
na bhūtaṃ na bhaviṣyac ca vartamānād vibhajyate /
avibhāgas tayor yāvat tāvat kā vartamānatā //
AgMsv_1.151
bhūtabhāvisvabhāvābhyāṃ sā hi yāti vibhāgitām /
tad asmin saṃvidavadhau viśramya tuṭimātrakam //
AgMsv_1.152
kālagrāsaparo yogī jāyate khecaraḥ kṣaṇāt /
uktaṃ hi bhāvābhāso yaḥ kālaḥ sa kalanātmakaḥ //
AgMsv_1.153
svasaṃvidraśmisaṃsphāro bhāvābhāvaḥ sa nāparaḥ /
tasmāt svaraśmisaṃrodhadvāraruddhādhvamaṇḍalaḥ //
AgMsv_1.154
kālagrāsaikarasiko jāyate khecaraḥ svayam /
tad uktaṃ parameśena tantre śrīḍāmarābhidhe //
AgMsv_1.155
niruddhya raśmicakraṃ svaṃ pītvāmṛtam anuttamam /
kālobhayāparicchinne vartamāne sukhī bhavet //
AgMsv_1.156
rodho 'pi nāma naitasmin saṃkocaparivarjite /
tadabhāvān na visphāro grāsatṛptī tathātra ke //
AgMsv_1.157
kiṃ tūktanītyā saṃrodhasphāragrāsādi bhāsate /
na tathābhāsanāc cānyad vastu viśvatra kiṃ cana //
AgMsv_1.158
ity alaṃ khecarīcakragoṣṭhyālāpena bhūyasā /
ko vābhinavagupte 'smin yogaḥ saṃvedanakrame //
AgMsv_1.159
prakṛtaṃ brūmahe devīvisṛṣṭāś citrasaṃvidaḥ /
yāvat tāvad tad ūrdhvordhvaṃ sroto yad bhedavarjitam //
AgMsv_1.160
saurabhargaśikhādīni tataḥ śāstrāṇi tenire /
uktaṃ bhargaśikhāyāṃ ca devena parameṣṭhinā //
AgMsv_1.161
ūrdhvasrotodbhavaṃ jñānam idaṃ tat paramaṃ priye /
paramadhvaninordhvordhvasaṃvidrūpābhidhāyinā //
AgMsv_1.162
īśānavaktraniryātāt siddhāntād bhedam ādiśat /
atrāpi pūrvabhedāṃśavyāmiśrībhāvacitritāḥ //
AgMsv_1.163
vijñānasaṃpadas tāṃs tāṃs tanvate śāstravibhramān /
iha yāvat tu mukhyeyaṃ ṣaḍātmā śāstrasaṃtatiḥ //
AgMsv_1.164
etatpūrvārdhabhāgīni trikaśāstrāṇi yāni tu /
ṣaḍardhasaṃjñayā tāni gurubhir bhāṣitāny alam //
AgMsv_1.165
na tu gūḍharahasyatvād evaiṣa vacanakramaḥ /
evaṃ hi dvādaśārdhārdham ityādy api na kiṃ bhavet //
AgMsv_1.166
atra śaktitrayaṃ mukhyaṃ saṃpūrṇasthiti kalpate /
ananyonyoparodhena pūrṇaṃ pūrṇacidātmakam //
AgMsv_1.167
tataḥ paraṃ tu tritayaṃ kasyāṃcid guṇitājuṣi /
anyasyāṃ guṇatābhāji yāmalaṃ paribhāṣyate //
AgMsv_1.168
paścād visṛṣṭe 'rthaughe tadvaicitryopādhiyogataḥ /
pṛthagbhāvaviyogāsu svātmaśaktiṣu pañcasu //
AgMsv_1.169
citspandecchāvidākarmarūpāsu svaucitīvaśāt /
pañcabrahmāṅgasubhagāt sphuradbhāvāṃśabodhajam //
AgMsv_1.170
rūpaṃ śāstrātmatāṃ prāptaṃ pañcadhaiva vijṛmbhate /
tathā hi prāg anantāntaḥsthitabhāvaughajṛmbhaṇam //
AgMsv_1.171
yāvat karoti bhagavāṃs tāvad īśamukhasthitiḥ /
antaḥsthāyā abhinnāyāḥ kriyāśakter vijṛmbhaṇe //
AgMsv_1.172
kramād unmiṣite tāvān eṣa sphāraḥ pratāyate /
kriyāśakteḥ sphuṭaḥ sphāro māyātvaṃ pratipatsyate //
AgMsv_1.173
māyātattvasvarūpe hi śiveśānīti vakṣyate /
śuddhaśuddhetarāśuddhaviśvanirmāṇakāriṇaḥ //
AgMsv_1.174
pañcamantratanoḥ śambhor nirmeyāśuddhasaṃgatiḥ /
asty eva pūrvakoṭyāṃ hi sarvam eva vyavasthitam //
AgMsv_1.175
tathā hi svagṛhāt kvāpi yiyāsoḥ prathamakṣaṇe /
yāvat kiṃ cana gantavyaṃ yac ca tanmadhyavṛtti tu //
AgMsv_1.176
tuṭipāte 'pi sarvajñasarvakartṛtvalabdhṛtā /
tata eva viśeṣāṃśaniṣkampakuśalātmanām //
AgMsv_1.177
tathā hi jātyakhaḍgāgradhārāsaṃsparśasaṃmitā /
sphurattvasamakālaṃ dhīr viśeṣāṃśān prakarṣati //
AgMsv_1.178
ratnatattvasphuṭaprajño vidyuttatkāladarśitān /
tāṃs tān viśeṣāṃś cinute ratnānāṃ bhūyasām api //
AgMsv_1.179
anekasvarasaṃbhārasparśalāghavayojite /
vīṇāyām ekavistāre vaicitryaṃ vetti tanmayaḥ //
AgMsv_1.180
nibiḍābhyāsadhārāgraviśrāntaśravaṇendriyaḥ /
vetty eva tatsvarāṃśāntaḥśrutyūnādhikatām api //
AgMsv_1.181
āstām abhedavāde 'sminn ayatnenaiva siddhyati /
etad yatra vibhāte 'pi bhede vāstavam advayam //
AgMsv_1.182
bhedaikajīvite śāstre yāvad etad sthitaṃ sphuṭam /
tathā hi pātañjalinā pāde vaibhūtanāmani //
AgMsv_1.183
nyarūpyata `prātibhād vā sarvam' atra mayāpi ca /
prātibhe prathamonmeṣe saṃvidrūpiṇy akhaṇḍite //
AgMsv_1.184
sthitaḥ sarvasphurattātmā sarvasiddhiphalodayaḥ /
evaṃ jagati nirmeye nirmitsāsvīkṛtaṃ balāt //
AgMsv_1.185
aśuddham api tadrūpanānāvaicitryayogy api /
sāmānyākārarūpeṇa dalaṃ bhedātmasundaram //
AgMsv_1.186
āste pronmiṣitaṃ saiṣā bhedābhedātmikā sthitiḥ /
ata eva hi sādākhye jñānaśaktisvarūpiṇi //
AgMsv_1.187
aśuddhileśakāluṣyāt parāparatayā sthitiḥ /
teneśabhuktād etasmād apy ūrdhvapadabhāginaḥ //
AgMsv_1.188
māyāprakaṭanautsukyāt tatsaṃskārajuṣas tathā /
bahukriyāsamārambhamayaṃ vividhamantraṇam //
AgMsv_1.189
prādurbhūtaṃ mahājñānasantateś ca śivapradam /
sa hi tatrāparo bhāvaḥ parabhāvanimīlitaḥ //
AgMsv_1.190
na tu rūḍhim upāgacched aśuddhordhvavidhāv iva /
tena vaiṣṇavabauddhādiśāsanāntaraniṣṭhitāḥ //
AgMsv_1.191
yathā samyaṅ na mucyante na tathā śaivasaṃskṛtāḥ /
atimārgakramakulatrikasrotontarādiṣu //
AgMsv_1.192
parameśānaśāstre tu ye samyag dīkṣitā narāḥ /
teṣāṃ naivāpavargasya lābhe bhedo 'sti kaś cana //
AgMsv_1.193
na caitadatirikto 'pi mokṣopāyo 'sti kaś cana /
kevalaṃ kvāpy anāyāsāj jīvanmuktikrameṇa ca //
AgMsv_1.194
śīghram eva parā siddhir yathāsmaddarśaneṣv iti /
kvāpi tattvāvalīyogaparipāṭīkramāc cirāt //
AgMsv_1.195
tais taiḥ kriyākalāpaiś ca labhyate paramaṃ phalam /
ata evāsti saṃhāradṛśām kauliky apīha dṛk //
AgMsv_1.196
yathoktaṃ kālapādādau dīkṣayec chvapacān iti /
cidunmeṣādikāḥ pañca yāḥ pūrvaṃ prāgabhedataḥ //
AgMsv_1.197
proktāḥ parasmiṃś cinnāthe bhairave samavāyataḥ /
tā eva bhāvopādhyaṃśalabdhabhedavibhāvitāḥ //
AgMsv_1.198
bhedāṃśam eva puṣṇanti prāgabhedajuṣo 'py alam /
tathā hy odanasaṃbhogo yo dehasyopacāyakaḥ //
AgMsv_1.199
kaphasaṃcayapātena sa dehasyāpacāyakaḥ /
nanu devasya viśvātmābhede 'pi svāparicyuteḥ //
AgMsv_1.200
vikāriṣv eva yogyānām upādhīnāṃ gatiḥ kutaḥ /
tadupādhivaśād bhedo bhairave bhāvasaṃbhavāt //
AgMsv_1.201
iti nāsmanmanobhūmāv upāroḍhum ivārhati /
tūṣṇīṃ vikāriṇo bhāvāḥ santīti hy atisāhasam //
AgMsv_1.202
devaḥ sa eva viśvātmā tathārūpeṇa bhāsate /
anupādher abhinnasya bhinnam aupādhibhāsanam //
AgMsv_1.203
nanv itthaṃ tad asatyaṃ syāt kathaṃ satyaṃ tad eva hi /
tathāvabhāsanād anyat kva kiṃ satyaṃ nirūpyatām //
AgMsv_1.204
nanv evaṃ svapnasaṃsāraḥ kiṃ satyaṃ kiṃtv asau kila /
abhīṣṭārthakriyāvandhyo 'satyo vyavahṛtaḥ param //
AgMsv_1.205
etac cāgre prapañcena yuktiyuktaṃ nirūpyate /
tasmād unmeṣaśaktir yā pūrvam āsīd abhedinī //
AgMsv_1.206
bhāvonmeṣasvarūpāsau yātā tatpuruṣasthitim /
yad abhinnaṃ tad agrāhyaṃ yac ca grāhakam īśvaram //
AgMsv_1.207
adhunā tat sthitaṃ grāhyaṃ bhedāt tadgrāhakaṃ bhidaḥ /
puruṣākhyaṃ tataḥ proktaṃ sṛṣṭeḥ prārambhayogataḥ //
AgMsv_1.208
susphuṭapratyabhijñānān mukhyaṃ vaktraṃ ca bhaṇyate /
ata evātra visarabhāvasthitivighātakam //
AgMsv_1.209
nānāruggrahasaṃghātaviṣādi paricarcyate /
anekayuktidalitavyādhisaṃśāntasusthitāḥ //
AgMsv_1.210
atra susphuṭatāṃ yānti bhāvā bhedaikavṛttayaḥ /
bhāvatvam eva yat sarvaṃ tat tv idaṃ pūrvajaṃ mukham //
AgMsv_1.211
sarvataś ca guṇotkarṣād īśānasyordhvavaktratā /
dikkālakalanāśūnye na tu digbhedakalpanāḥ //
AgMsv_1.212
yo hi yasmād guṇotkṛṣṭa iti cordhvo bhaviṣyati /
tato bhāvān yadā samyag icchatīcchāvibhūtitaḥ //
AgMsv_1.213
tadecchāyāṃ samārūḍhāḥ sā cecchā caiva nirmalā /
yena tanmayatāyogāt saṃvidaikyaṃ spṛśanty amī //
AgMsv_1.214
kiṃtūpādhyuparaktecchāsaṃchādanatirohitāḥ /
te tadānīṃ sthitā bhāvā devas tu svaiṣaṇāsthitaḥ //
AgMsv_1.215
parācīnitasaṃvittivaktro na ca parāṃ sthitim /
pūrṇām adhyuṣitas tena suṣupta iva bhāsate //
AgMsv_1.216
asuptaś ca prabuddhatvāt tasya svāpo nimīlanam /
na hy asti paramārthena bhairavānandasaṃvidaḥ //
AgMsv_1.217
tasmin paraprakāśe hi nimīlattvam upāgate /
pralayāt tannimīlattvamitir vā kutra bhāsatām //
AgMsv_1.218
anābhātaṃ ca no vastu vyomasadmagavākṣavat /
so 'pi vā kalpitākāraś citprakāśe prakāśate //
AgMsv_1.219
tad amīlita evāyaṃ nimīlann iva tiṣṭhati /
prabhūṇām avikalpyā hi śaktir durghaṭakāriṇām //
AgMsv_1.220
idaṃ sukhena ghaṭate duḥkhena ghaṭate tv idaṃ /
ity ābhāsanavaicitrye svatantro hi sa eva naḥ //
AgMsv_1.221
tad eva tasya svātantryaṃ śaktir niyatināmikā /
yayā ruddhaḥ paśur jātu svātantryaṃ naiva vindati //
AgMsv_1.222
tadapekṣābalāt proktā patyau durghaṭakāritā /
na hi viśvātmanaḥ kiṃ cit sughaṭaṃ vātha durghaṭam //
AgMsv_1.223
kiṃ muhur muhur etenāsakṛn nanu nirūpitam /
hantāvismṛtiśīlaṃ tvāṃ praty etat syād apārthakam //
AgMsv_1.224
ekam uddiśya kiṃtv etatsaṃrambho na virājate /
kiṃ hy ekāṅkurasaṃpattyai prāvṛṣeṇyāḥ payomucaḥ //
AgMsv_1.225
marmasthānam idaṃ cātra vyutpādyo hi janaḥ sa ca /
vyāpto hṛdbhuvi karmaughakṛṣṭāyāṃ saukumāryataḥ //
AgMsv_1.226
māyābījotthitānantavikalpāṅkurakandalaiḥ /
bhedābhimānajanitavācanaucityasevitaiḥ //
AgMsv_1.227
yāvad vidyāmahādāvajvālayaiṣā punaḥ punaḥ /
nālabdhā tāvad asyaitad dvaitaṃ rohet punaḥ punaḥ //
AgMsv_1.228
tīkṣṇayuktikuṭhāraughaiḥ sadvidyāvahnidīpitaiḥ /
nirbhinno bhedaviṭapī punar naiva prarohati //
AgMsv_1.229
evaṃ deve suṣuptāṃśamadhyāsīne sthitā api /
asaddeśīyatāṃ yānti bhāvāḥ śvabhrakapitthavat //
AgMsv_1.230
atra tādṛśam eva svaṃ jñānaṃ vairāgyanirbharam /
nirupākhyaṃ nirālambaṃ vyajṛmbhata vibhāgataḥ //
AgMsv_1.231
kapālamālābharaṇāḥ śmaśānapadavāsinaḥ /
asmātparāṅmukhībhūtā bhūtasaṃghātagocarāḥ //
AgMsv_1.232
bhogyaṃ jugupsāvadhi sarvam eva
bhoktā hy ahaṃ kaḥ kila deha eṣaḥ /
carmāsthimātraṃ na ca sāram atra
leśāṃśabhāge 'pi kadācid asti //
AgMsv_1.233
ittham abhyasyamānās te parāṃ vairāgyasampadam /
pratikṣaṇam upāruhya nimīlanti tadāhatāḥ //
AgMsv_1.234
kim etad iti dhāvanti duḥkhe 'pīndriyavṛttayaḥ /
etad evam iti prāyo virajyante sukhād api //
AgMsv_1.235
dṛṣṭānuśravikārthaughavaitṛṣṇye vaśatādhiyaḥ /
tatparaṃ puruṣakhyāter guṇavaitṛṣṇyam ity api //
AgMsv_1.236
nanv akāṇḍe 'pi pṛcchāmaḥ kiṃ cid yadi na kupyate /
* kim akāṇḍe bhedakāṇḍabhedakāṇḍaghaṭāvadhau //
AgMsv_1.237
tarhi saṃvid iyaṃ śuddhā svabhāvād eva cet katham /
aśucibhyo 'pi bhogebhyo rasāt spṛhayatetarām //
AgMsv_1.238
nanv avismṛtiśīlatvābhimānaḥ kvādhunā gataḥ /
alaṃ vā buddhyupālabdhair uktam apy etad ucyate //
AgMsv_1.239
svabhāvād eva saṃvittiḥ prakāśaparamārthikā /
viśvāvabhāsayogena bhātīti hi vipañcitam //
AgMsv_1.240
ataś ca saṃvido devyā viśvasmin bhāvamaṇḍale /
svātmany evocchalattvaṃ kiṃ khaṇḍanādāyi jāyate //
AgMsv_1.241
yadāpi parameśānaśaktyā bhedo 'vabhāsyate /
tadāpi saṃvid bhāveṣu dhāvatīti vivicyate //
AgMsv_1.242
yathā loṣṭahradajvālāśvāsakumbhaviyatsthitiḥ /
dharāmbudhimahātejaḥsamīrānantakhātmatām //
AgMsv_1.243
yāty eva mitirūpeyaṃ saṃvit svocchalitā kramāt /
saṃvidrūpasajātīyān bhāvān evānudhāvati //
AgMsv_1.244
nyarūpyata tathā caitat kenāpi parameśinā /
nimnaṃ taḍāgapānīyaṃ kaḥ pravartayituṃ kṣamaḥ //
AgMsv_1.245
paripūrṇe punas tasmin pravāhāḥ sarvatomukhāḥ /
nanu kiṃ kāṃś cid evetthaṃ saiṣā svaniyater balāt //
AgMsv_1.246
itthaṃ dhāvati tac cāsyā rāgatattvātmakaṃ vapuḥ /
tatrāpi ca tathā rāgābhāsa eva sa dhāryatām //
AgMsv_1.247
cidātmani tu rāgo 'stu ko 'py anyārūṣaṇātmakaḥ /
nanv itthaṃ cet kathaṃ nāma sā kutrāpi virajyate //
AgMsv_1.248
hanta prakṛta evāyaṃ vādaḥ saṃgatim āgataḥ /
yadā hi citir evaiṣā sarvataḥ saṃkucatsthitiḥ //
AgMsv_1.249
krameṇa bhogopāyebhyo bhogyebhyo dehato bhujaḥ /
bhogād bhoktus tathā śūnyā mahāpralayabhāg iva //
AgMsv_1.250
jāyate rudrarūpaiṣā daśā sāṃhārikī yataḥ /
sadyojātaś ca yad rudraḥ puruṣaś ceśvarātmakaḥ //
AgMsv_1.251
śrīmān sadāśivo deva īśānaś ceti gīyate /
viṣṇur vāmaḥ kajy aghora iti caitad bhaviṣyati //
AgMsv_1.252
antaḥsthasarvaśaktitvenaikaikasyāpi bṛṃhaṇāt /
brahmāṇy etāni kathyante bṛhattvād viśvabṛṃhaṇāt //
AgMsv_1.253
tadanyaśaktyudrekāṃśe hy ata eva vivakṣite /
pratyekam asti brahmādihetupañcakayogitā //
AgMsv_1.254
saiva śāstreṣu bhedena teṣu teṣu pratanyate /
ataś ca sadyojāte 'smin mukhyā raudradaśā sthitā //
AgMsv_1.255
sā ca saṃkocarūpāpi cidvikāse bhaviṣyati /
yallīnau brahmaviṣṇvaṃśau tenādhaḥkurute balāt //
AgMsv_1.256
vastvabhāvamayītyādidaśā rudrādhidevatā /
bhinnaprameyeti śrīmadutpalena nyarūpyata //
AgMsv_1.257
jāto 'pi bhedatanmātre saṃkocaṃ yad upāgataḥ /
tato vyatinimīlete bhoktṛbhogyāv iha sphuṭam //
AgMsv_1.258
ajātam iva tad viśvam atra sadyo 'vabhāsate /
sadyojātapadaṃ tena śūnyasaṃvedanātmakam //
AgMsv_1.259
tataḥ śūnyapadasyāntar yāvat sa ca vivikṣati /
devas tāvat svayaṃ bodhe viśvaṃ procchalati sthitam //
AgMsv_1.260
jānāti seyaṃ nāthasya jñānaśaktir vikāsinī /
tayor vikāsiciddhāmni līnatvam upapāditam //
AgMsv_1.259
saṃvidaḥ śūnyarūpāyā vikāso viśvam eva tat /
tathā hi ghanasauṣuptaviśrāntivaśanirbharaḥ //
AgMsv_1.262
tāṃs tān gṛhāpaṇādyaṃśān vetti svapnapadābhidhān /
ata eva na sā sṛṣṭiḥ sthitir eva tu sā tathā //
AgMsv_1.263
pūrvasṛṣṭeṣu bhāveṣu tad dhi vijñānamātrakam /
tathā ca jāgrato rūpāt svapno bhedena jāyate //
AgMsv_1.264
kiṃtu jāgratpadādīnāṃ pratyekaṃ bahubhedatā /
nirṇeṣyate tato yuktaṃ sṛṣṭirūpeṇa bhāsanam //
AgMsv_1.265
ato nijavibodhena tān bhāvān vyāpnuvan vibhuḥ /
etais tyājayate tāṃ svām audāsīnyadaśāṃ vibhuḥ //
AgMsv_1.266
jñānaśakter iyaṃ jṛmbhā tajjñānasthitibhāvinaḥ /
bhāvāḥ prayānti pūrṇatvaṃ vikāsinijatejasaḥ //
AgMsv_1.267
paramaḥ khalu saṃkocaḥ sadyojātapade bhavet /
yad eṣāṃ svasvarūpasya niṣṭhā naiva sma jāyate //
AgMsv_1.268
vinā saṃvidupārohaṃ sattāsattā jaḍo 'jaḍaḥ /
anīlaṃ nīlam ityādivyavasthā kalpatāṃ katham //
AgMsv_1.269
yad uvācotpalagurur yathā sadasatāṃ tathā /
jaḍājaḍānāṃ na svātmaviśeṣa iti niścitam //
AgMsv_1.270
tasmād bodhabharollāsavisṛṣṭasvaparasthitim /
cidanuprāṇanāṃ viṣvag vamann ānandasundarām //
AgMsv_1.271
cidekavapuṣā viśvaṃ svīcikīrṣaṃś cidātmani /
svabodhaśaktivamanāt sa devo vāma ucyate //
AgMsv_1.272
svabodhaśaktyudrekeṇa yady apy eṣa prayacchati /
bhāvānāṃ svavapus tādṛk tathāpi paramārthataḥ //
AgMsv_1.273
svīkartum icchan saṃhāram eṣāṃ kalpayate bhidaḥ /
ato bhedavyavasthāyāṃ vāmo 'sau parameśvaraḥ //
AgMsv_1.274
atra saubhāgyaniḥṣyandi tādṛg jñānaṃ pratāyate /
saubhāgyaṃ socyate teṣāṃ bhinnānāṃ svīkriyaiva yā //
AgMsv_1.275
bhāvānāṃ ca vicitrāṇāṃ bhogāṅgānāṃ svaśaktitaḥ /
svakautukakalālokād ucchalanty eva yā citiḥ //
AgMsv_1.276
saiva svabhāvarāgeṇa viśvaṃ rañjayate yataḥ /
vyakto hi rañjayed viśvaṃ vyaktiś cāsya svarūpataḥ //
AgMsv_1.277
yaiva procchalitāvasthā svīkārecchābharodayaḥ /
tadraśmisārasarvasve kṣaṇaṃ tiṣṭhaty ananyadhīḥ //
AgMsv_1.278
kiṃ nākarṣati kiṃ naiṣa ca bhāvayati yogavit /
tata evocyate śāstre nārakto rañjayed iti //
AgMsv_1.279
kāmasthaṃ kāmamadhyasthaṃ kāmāṅkuśapuṭīkṛtam /
kāmena sādhayet kāmān kāmaṃ kāmeṣu yojayet //
AgMsv_1.280
kāmaḥ svīkartum icchaiva tadācchādanayogataḥ /
viśvaṃ sādhayate kāmī kāmatattvam idaṃ yataḥ //
AgMsv_1.281
tathā hi parame svātmany adhyāsya sthairyam añjasā /
taducchalitasaṃbodhakalāsaṃchādanakramāt //
AgMsv_1.282
viśvaṃ kāmāṅkuśādhīnaṃ kiṃkaratvena bhāsate /
adhyātmasiddhayā yuktyā tv anayaiva nijodaye //
AgMsv_1.283
prāṇaḥ puryaṣṭakaṃ dehaṃ vyāpya viśvaṃ prakarṣati /
tattvasya kāmatattvasya prakaṭīkriyayā yataḥ //
AgMsv_1.284
siddhacakreṣv idaṃ gopyaṃ kiṃ vā na prakaṭīkṛtam /
śūnyānandāt prasṛtyaiva devaḥ procchalitātmakaḥ //
AgMsv_1.285
vartamāno nijāḥ śaktīr vikāsyaiva pravartate /
yatrāsya pravivikṣāsti yataś ca prāvṛtad vibhuḥ //
AgMsv_1.286
sarvāḥ śaktīr asau bhāvaḥ svātmany udrecya vartate /
tataś cidātmako devo nyagbhūta iva bhāsate //
AgMsv_1.287
udbhūtās tu vibhānty etāḥ pronmeṣecchāvidikriyāḥ /
ataś catuṣkayukto 'sau yady api pratibhāsate //
AgMsv_1.288
tathāpi śaktigaṇanā vastuto 'sya bhavet kutaḥ /
atraiva bhāvabhedāṃśanirmūlanakalā yataḥ //
AgMsv_1.289
sthitas tataḥ samācāro lokātikrāntagocaraḥ /
anantaśaktivaicitryād atrāpy uccāṭanādayaḥ //
AgMsv_1.290
saṃhāralīlābhūyiṣṭhā api tās tāḥ kriyāḥ sthitāḥ /
tad itthaṃ jñānaśaktyante bhāvānāṃ vapuṣi sthite //
AgMsv_1.291
kriyāśaktir athāntyaiva tān saṃharati sādaram /
yathā sūkṣmatamā śaktir unmeṣākhyā parāvadhau //
AgMsv_1.292
sraṣṭavyabhāvasthaulyena sthūlākāreva bhāsate /
tathaivaiṣā kriyāśaktir yasyāṃ bhāvā nimeṣitāḥ //
AgMsv_1.293
svasvarūpasthitā kāpi pūrṇeva pravijṛmbhate /
nanv asty eva kriyā yasyāṃ bhedaḥ pratyavabhāsate //
AgMsv_1.294
maivaṃ sarvā kriyā bhedaṃ praty uta prāg vyapohati /
tathā hi bhedabhūmau ye kāṣṭhajvalanataṇḍulāḥ //
AgMsv_1.295
ta eva pākāviṣṭatve bhedaṃ projjhanti sādaram /
yadi bhinnasvarūpās te pākaikyaṃ tat kathaṃ bhavet //
AgMsv_1.296
bhinnaṃ svarūpam aṅgānāṃ na hi yuktyopapadyate /
nanu pāko na kaś cit sa yat tan nānāsvarūpakam //
AgMsv_1.297
jvalanakledadāhādi tat pāka iti śabdyate /
bhinnā eva kriyāḥ sarvāḥ phalam ekaṃ prati sthitāḥ //
AgMsv_1.298
pāka ity ucyate nānyā kriyā nāmāsti kācana /
etad eva kathaṃ bahvya ekaṃ phalam abhīpsitam //
AgMsv_1.299
kathaṃ saṃpādayeyus tāḥ. pūrvoktād eva hetutaḥ /
nanu locanadīpārthamanaskārair api sphuṭam //
AgMsv_1.300
janyate jñānam ekaṃ tat tathaivātra bhaviṣyati /
so 'yaṃ kardamasaṃmardamalinībhūtavigrahaḥ //
AgMsv_1.301
marau marīcikāmbhobhiḥ snānecchur abhidhāvati /
bhinnasvarūpād yady ekam asti vastv iti saṃbhavaḥ //
AgMsv_1.302
tarhi kāraṇabhedena na bhedaḥ pāramārthikaḥ /
atha bhinnasvarūpaṃ tad ekaṃ cety upagamyate //
AgMsv_1.303
svabhāvabhedo bhedāyety etat tyaktaṃ vrataṃ bhavet /
nanv itthaṃ sā kriyā mā bhūd ekā kāṣṭhādi kārakam //
AgMsv_1.304
phalaṃ janayatām evam apy astu na hi naḥ kṣatiḥ /
kriyā hi nāma nāsmākam anyā śaktis tv asau yataḥ //
AgMsv_1.305
śaktiś ca phalabhitkḷptyā bhāvātmaivāvibhedataḥ /
sā ca śaktir vibhor eva sa ca viśvātmavigrahaḥ //
AgMsv_1.306
phalakārakabhedena na bhinnā paramārthataḥ /
svātmany abhinne 'pi vibhor evaṃ bhedāvabhāsanāt //
AgMsv_1.307
kriyāśaktir iti proktā yayā kartā maheśvaraḥ /
nanu yat paśavaḥ kuryuḥ kathaṃ tad upapadyatām //
AgMsv_1.308
te hi bhedaikajīvatvāt kuryur bhedavatīṃ kriyām /
alam etena paśavaḥ kathaṃ kuryur iti sphuṭam //
AgMsv_1.309
sa eva svavacaśchinno vādo vandhyāsutādivat /
na hi kumbhakṛtaḥ kvāpi kadācit kartṛtā bhavet //
AgMsv_1.310
yadi nāsau maheśākhyāt kartur avyatirekabhāk /
nanu kiṃ svit kulālena kumbho 'pi kriyate tataḥ //
AgMsv_1.311
īśasya viśvakartṛtve kiṃ paṭe 'pi na kartṛtā /
yady evaṃ tat kulālena paṭo 'pi kriyate na kim //
AgMsv_1.312
nanv evaṃ sati no kartā ko 'py anya iti karmaṇām /
śubhāśubhānāṃ svaphalaṃ kartuṃ kaṃ prati hetutā //
AgMsv_1.313
evam evaitad āyuṣmaṃs tathāhy evaṃ vijānatām /
na kiṃ cana phalaṃ kvāpi śubhāśubhasamudbhavam //
AgMsv_1.314
itthaṃ ye tu na jānanti bhuñjate te 'vipaścitaḥ /
tad eva karmasaṃjñaṃ tu malam ajñānamūlakam //
AgMsv_1.315
etad evānumanyaiva kecit saṃvittimātrakam /
saṃmanyante hy akartāraṃ kartṛtvānupapattitaḥ //
AgMsv_1.316
citsvarūpādhikaṃ hy asya yat tat kartṛtvam ucyate /
taj jāḍyam arpayed asmai cidādhikyaprasaṅgataḥ //
AgMsv_1.317
prakṛteḥ kartṛtā puṃsi nanu nāmopacaryate /
etan nyāyapathāpetair vṛthā jegīyate gṛhe //
AgMsv_1.318
upacāro hi no vastutathātvaṃ pratipadyate /
vyapadeśaḥ paraṃ tādṛg vastuśūnyo 'stu tāvatā //
AgMsv_1.319
nopacārikavahnitvavyapadeśe 'pi mānavaḥ /
himānīśīkarāsārivātotthaśiśirāpahaḥ //
AgMsv_1.320
draṣṭuḥ puṃsaś ca na draṣṭrī prakṛtiḥ parigīyate /
na cānyo 'sti varāko 'taḥ kartṛbhāvopacārakaḥ //
AgMsv_1.321
kiṃ ca prayojanaṃ tasya kartṛtvavyavahārajam /
vyapadeśas tu nāvastu parivartayituṃ kṣamaḥ //
AgMsv_1.322
ye 'py ātmānaṃ nayavidaḥ kartāraṃ samupāgaman /
te 'pi praśnam imaṃ tāvad asmākaṃ pratibhārpitam //
AgMsv_1.323
kiṃ yādṛglokasaṃsiddhakartṛtvaṃ karmayogataḥ /
spandātma tad vibhau spandahīne samupapadyate //
AgMsv_1.324
nanu jñānaṃ cikīrṣā ca yatnaś ceti guṇatrayam /
samavaiti yad atrāsya tat kartṛtvam udāhṛtam //
AgMsv_1.325
itthaṃ bālamatīnāṃ dhīr vipralabhyeta vañcakaiḥ /
dārakā api vā vidyur na saṃvedanavarjitāḥ //
AgMsv_1.326
tatra jñānaṃ na kartṛtvaṃ sarvatrāsty eva tad yataḥ /
icchāyatnāv api prāyaḥ saṃstaḥ sarvasya sarvataḥ //
AgMsv_1.327
kumbhakāro gṛhābhāvaparitāpitacetanaḥ /
jānann icchan sayatno 'pi kiṃ kuryān nātmano gṛham //
AgMsv_1.328
nanu kartuṃ na jānāti tataḥ kartuṃ na cecchati /
tasmāt kartuṃ na yatate tad gṛhaṃ kurutāṃ kathaṃ //
AgMsv_1.329
kartum ity eva yad rūpaṃ jñānādīnāṃ viśeṣaṇam /
karotes tatra ko 'rthaḥ syād yadi saspandatā kila //
AgMsv_1.330
tadāsau spandituṃ vetti prepsatīti bhaved vacaḥ /
tac ca svātmagataṃ nāsya spanditaṃ vaibhavodbhavāt //
AgMsv_1.331
anyad aspanditaṃ jñānaṃ śarvasyāpi na saṃbhavet /
jñānecchāyatnavattvaṃ ca karaṇaṃ tasya bhāṣitam //
AgMsv_1.332
ātmanaḥ kartum ity asya tato 'rthapravivecane /
jānātīcchan prayatate jñātuṃ yatitum eṣitum //
AgMsv_1.333
pratyekam iti yo 'rthaḥ sa kartuṃ vettīti śabditaḥ /
cikīrṣitṛtvaṃ caitat syān na kartṛtvaṃ punar bhavet //
AgMsv_1.334
tathātve mānasaiḥ sāmyaṃ bhaved vākkāyakarmaṇām /
vākkāyakarmabhir vāsya kathaṃ kartṛtvam āpatet //
AgMsv_1.335
mānasāny api karmāṇi kathaṃ tasyeti gīyatām /
tadguṇatrayasadbhāve manovākkāyasambhuvām //
AgMsv_1.336
karmaṇāṃ saṃciter eṣa karmabhāgīti cen nanu /
upacāro 'yam evaṃ syāt sa cāvastv iti varṇitam //
AgMsv_1.337
kiṃ cātmagamahattvādidravyāntaguṇasaṃnidhau /
tāni santīti kiṃ so 'pi kartṛtvāyatano bhavet //
AgMsv_1.338
na cāstv ity upagantavyaṃ muktāv api hi tad bhavet /
anyātmaguṇasāṃnidhye samaś caiṣa vidhir yataḥ //
AgMsv_1.339
ātmasv ataḥ pravarteran kṛtanāśākṛtāgamāḥ /
kiṃ ceśvareṇa sarvatra buddhimattāvyapekṣiṇi //
AgMsv_1.340
saṃniveśādhike kārye nimittatvaṃ kṛtaṃ yadi /
svaiḥ svaiś ca samavāyānyakāraṇāṃśaiḥ prapūrite //
AgMsv_1.341
kam aṃśaṃ kumbhakārādeḥ prātuṃ bhavatu hetutā /
na hi so 'sty aṃśaleśo 'pi sarvakartari yaṃ prati //
AgMsv_1.342
na jñānecchāyatnam asti kartṛtvaṃ nānyad ity api /
tasmān nānyasya kartṛtvaṃ kadācid api saṃbhavet //
AgMsv_1.343
īśvarād īśvarasyāpi svātantryaṃ kartṛtāṃ viduḥ /
tad itthaṃ parameśānāṃ bhede bhede 'pi vātmanām //
AgMsv_1.344
prabhavanti na karmāṇi bandhanāya svabhāvataḥ /
tasmād idam amuṣmāt syāt karmaṇo vā śubhāśubham //
AgMsv_1.345
tad aiśvaryam amuṣyaiva vihitaṃ parameśituḥ /
nirṇītam etad anyatra mayaiva vitataṃ yataḥ //
AgMsv_1.346
tad alaṃ prakṛtaṃ brūmaḥ kriyāśaktir iyaṃ parā /
aghoratvena devasya tata eva prakīrtitā //
AgMsv_1.347
dākṣiṇyam ata evāsyā bhāvānāṃ śivasaṃśraye /
yato 'ñjasaiva mārgo 'yaṃ yā kriyā ca na sātmikā //
AgMsv_1.348
nanu nātra sthitāḥ kecid bhāvā ye śivatāśritāḥ /
kartāraḥ satyam itthaṃ tu bodhyamāno 'vadhārayet //
AgMsv_1.349
deśakālakriyākārakalpanāpathavarjitaḥ /
devadevas tathaivāsya śaktiḥ sā viśvarūpiṇī //
AgMsv_1.350
tad viśvam api kālādikalaṅkāṅkakalojjhitam /
\hspace{3cm} bhairavābhedavartinam //
AgMsv_1.351
tatsvātantryāt svatantraṃ tat svātmani procchalat sthitam /
yato bhāti tato 'py astaśivāveśabahiṣkṛtam //
AgMsv_1.352
ata eva parā seyaṃ dakṣiṇāghorarūpiṇī /
yad vakṣyate jantucakre śivadhāmaphalapradāḥ //
AgMsv_1.353
parāḥ prakathitās tajjñair aghorāḥ śivaśaktayaḥ /
anyatrāpi kriyāśaktiḥ śivasya paśuvartinī //
AgMsv_1.354
bandhayitrī svamārgasthā jñātā siddhyupapādinī /
akārādihakārāntaḥ prasaro yaḥ pragīyate //
AgMsv_1.355
sa eva bindunilayād asvaratvam upāśritaḥ /
kriyāśaktivijṛmbheyaṃ samastavarṇamālikā //
AgMsv_1.356
kroḍīkṛtāv aham iti parāmarśasvarūpiṇī /
tiṣṭhaty eva. tataḥ pūrṇaparāhaṃkārasasphuraḥ //
AgMsv_1.357
anantādiviriñcāntapaśusaṃghātaghasmaraḥ /
nijodaradarīnītacarācarajagadvrajaḥ //
AgMsv_1.358
svacaitanyavimarśāntar grastapudgalasaṃcayaḥ /
yāvad ullasitas, tāvat kriyāśaktisvarūpataḥ //
AgMsv_1.359
asaṃvijñānaniḥsaṃkhyavaicitryacarcitasthiteḥ /
anantakāryaśāntyādisaumyaraudrabhidātmanaḥ //
AgMsv_1.360
api svagrāsamāhātmyaprakaṭīkṛtasusthiteḥ /
aucityād vividhākārā api bhairavatejasaḥ //
AgMsv_1.361
riktapūrṇobhayabhavapunarāvṛtticitritāḥ /
śāktasvarūpaviśvākhyasvāṃśagrāsaikalampaṭāḥ //
AgMsv_1.362
lokakālacirārūḍhabhāvonmūlanabhāvitāḥ /
śaktayo nijavisphārād raśmipuñjaṃ nijaṃ nijaṃ //
AgMsv_1.363
prasārayantyaḥ saṃkalpasatyabhāvasamāśrayāt /
svocitāny eva lokotthavāmācārabahiṣkṛteḥ //
AgMsv_1.364
ghaṭayanty eva śāstrāṇi yātāni paripūrṇatām /
yādṛk prathamasaṃbhūto lokātikrāntigocare //
AgMsv_1.365
samācāraḥ sa evātra grastabhedadaśo bhavet /
pūrṇeyaṃ parameśasya mahāsṛṣṭir iha sthitā //
AgMsv_1.366
yasyāṃ saṃhārasṛṣṭyaṃśā viśve te madhyavartinaḥ /
sā cādyā sṛṣṭir ity eva naiva vaktuṃ bhavet kṣamam //
AgMsv_1.367
adeśakāle tattve hi katham ādyādisaṃbhavaḥ /
jāgraddaśeyaṃ sā mukhyā pronmeṣapadabhāginī //
AgMsv_1.368
brahmaiṣa nijaśaktyaṃśasaṃbodhakamalāsanaḥ /
tā etāḥ sauśivād rūpāt prabhṛti brāhmam antataḥ //
AgMsv_1.369
rūpaṃ kṛtvā vijṛmbhante saṃvinnāthasya śaktayaḥ /
etāvān eva devo 'yam iti yady api śakyate //
AgMsv_1.370
na vaktum aprameyatvāc cidrūpasya maheśituḥ /
prabodhapañcadaśikāmadhye tādṛṅ mayā sphuṭam //
AgMsv_1.371
uktaṃ mitaprakāśatvaṃ jaḍasya kila lakṣaṇam /
jaḍād vilakṣaṇo bodho yato na parimīyate //
AgMsv_1.372
tathāpi svayam etādṛg devo mānavivarjitaḥ /
nijasvātantryayogena kṛtvātmānaṃ carācaram //
AgMsv_1.373
īśatatpuruṣājātair udbhūtair udbubhūṣubhiḥ /
ekakaiḥ ṣaḍbhir, ekena trikeṇa, dvyātmakais tribhiḥ //
AgMsv_1.374
jāyate śivabhedānāṃ daśānāṃ vividhā sthitiḥ /
ata eva vicitrābhyaḥ saṃvidbhyo miśratāvaśāt //
AgMsv_1.375
citrāṇy atra śivākhye 'pi bhedajñānāni tenire /
yadā trayāṇāṃ vaktrāṇāṃ vāmadakṣiṇasaṃgatiḥ //
AgMsv_1.376
tadā pratyekaśaktitvaṃ bhaviṣyadbhavadudbhavaiḥ /
ṣaṇṇāṃ tritve rudrabhedas tenāṣṭādaśadhā sthitaḥ //
AgMsv_1.377
ekaikaṃ pañcavaktraṃ ca vaktraṃ yasmāt pragīyate /
daśāṣṭādaśabhinnasya tato bhedair asaṃkhyatā //
AgMsv_1.378
pūrvoditayathāsvasvajñānakarmavicitritāḥ /
nirṇīyante yatas teṣu tena no punaruktatā //
AgMsv_1.379
anyānya eva bodho hi samācāraḥ kriyākramaḥ /
tatra tatra tathā proktaḥ sarvas tu śivadhāmagaḥ //
AgMsv_1.380
yathā jalakaṇāh sarve viśrāmyanti mahāmbudhau /
tathā jñānakriyāḥ sarvāḥ saṃvitsindhau maheśvare //
AgMsv_1.381
mitam api jalaṃ bhūmau sūryāṃśubhiḥ kila pīyate /
tad api ca punar vṛṣṭidvāraiḥ prayāti mahārṇavam /
jagati nikhilaṃ jñānaṃ karma sphuṭaṃ kim api svayaṃ /
kim api ca paraiḥ pāramparyāc chivārṇasi majjati //
AgMsv_1.382
yac cānte dakṣiṇe hārdaṃ liṅgaṃ hṛt paramaṃ matam /
tad apy antaḥkṛtāśeṣasṛṣṭabhāvasunirbharam //
AgMsv_1.383
bhedabhāvakamāyīyatejoṃśagrasanāc ca tat /
sarvasaṃhārakatvena kṛṣṇaṃ timirarūpadhṛt //
AgMsv_1.384
vijñānaśāstre kathitam ata eva maheśinā /
līnaṃ mūrdhni viyat sarvam ityādi timiraṃ vibhoḥ //
AgMsv_1.385
evam eva durniśāyāṃ kṛṣṇapakṣāgame ciram /
bhāvayed bhairavaṃ rūpaṃ bhāvayadbhir durābhidam //
AgMsv_1.386
uktaṃ ca yatra svar duḥkhaṃ tamo vādvayasaṃvṛte /
nāvidyākarmasaṃbandhaḥ pāratantryādidarśanāt //
AgMsv_1.387
tad atra timirākāre bhairavīye vapuṣy alam /
antarlīnatayā bhāti yāvad vaktracatuṣṭayam //
AgMsv_1.388
udbubhūṣu tathodbhūtaṃ tirodhitsu tirohitam /
tato yugapad evaitadbhidā ṣoḍaśakātmakam //
AgMsv_1.389
dakṣe vaisargike hārde svatantre ca śive viśat /
aṣṭāṣṭakātmakaṃ śāstraṃ yugapad bhairavābhidham //
AgMsv_1.390
itthaṃ tantraṃ rudraśivabhairavākhyaṃ sthitaṃ tridhā /
vastuto hi tridhaiveyaṃ jñānasattā vijṛmbhate //
AgMsv_1.391
bhedena bhedābhedena pūrṇenābhedasandhinā /
tathā ca mukhyāḥ śāmbhavyas tisra icchādiśaktayaḥ //
AgMsv_1.392
tatraiva tu prapañcena pañcaśaktyādiyojanam /
itthaṃ madhye vibhinnaṃ tat trikam eva paraṃ tathā //
AgMsv_1.393
śāstram asmadgurugṛhe saṃpradāyakramāt sthitam /
ata eva hi naikaṭyād vāmadakṣiṇaśāstrayoḥ //
AgMsv_1.394
dhārā prāntadharāprānte kaulikī pravijṛmbhate /
tato 'pi saṃhṛtāśeṣabhāvopādhisunirbharaḥ //
AgMsv_1.395
bhairavaḥ paramārthodyadravabṛmhitavṛttikaḥ /
īśānavāmadakṣāsu tāsu śaktitrayaṃ kramāt /
aparādiparāprāntaṃ kroḍīkṛtyāvatiṣṭhate //
AgMsv_1.396
tad vibhāvayati bhedavibhāgaṃ
tatsphuṭatvakṛd atho tam anantam /
saṃgrasiṣṇu parameśvararūpaṃ
vastutas triśira eva nirāhuḥ //
AgMsv_1.397
ūrdhvavāmatadanyāni tantrāṇi ca kulāni ca /
rūḍhāny amuṣyāṃ dhārāyāṃ bhedasaṃkocahānaye //
AgMsv_1.398
paraprakāśaviṣayas trikārthas traidham āsthitaḥ /
sa eṣa parameśena jñānacandrākhyayoditaḥ //
AgMsv_1.399
sa eva sarvaḥ śāstrārthaḥ paravāgvṛttisaṃśritaḥ /
anullasitatadvācyavācakādivibhaktikaḥ //
AgMsv_1.400
paścāt tu jñānaśaktyaṃśaprādhānyasphuritātmani /
kriyāśaktau susūkṣmāyāṃ sādākhyaiśvaryasaṃpadi //
AgMsv_1.401
paśyantīmadhyamādhāmni sañjalpollekhayogataḥ /
padavākyasvarūpeṇa vartate varṇarūpiṇā //
AgMsv_1.402
svacchandaśāstre tenoktaṃ svayaṃ devaḥ sadāśivaḥ /
pūrvottarapadair vākyais tantraṃ yojitavān iti //
AgMsv_1.403
tathā ca tatraivoktaṃ tatsuśivāvaraṇe 'dhvani /
suśivāvaraṇaṃ pūrvaṃ tatra jñeyaḥ sadāśivaḥ //
AgMsv_1.404
śivadaśakasaṃyukto rudrāṣṭādaśakānvitaḥ /
adhikāro hīśatattve tajjighṛkṣā tu sauśive //
AgMsv_1.405
varaṇe binduto bhogadhāmni vibhavato vibhoḥ /
bhairavākhyasya bodhasya śaktitattve paraṃ trayam //
AgMsv_1.406
sthitis tasmād īśvarordhve sadāśivapadād adhaḥ /
suśivāvaraṇenoktā śrīmatsvacchandaśāsane //
AgMsv_1.407
tadanantaram etāsu śivarudrabhidāsv alam /
māyīyādhvani kḷptāsu śivair uktaḥ śivābhidhaḥ //
AgMsv_1.408
bhedo rudraiś ca rudrākhya iti prāpto vicitratām /
tataḥ prodyatkriyāsāraprollāsāt kramaśaḥ sphuṭam //
AgMsv_1.409
sarvagocaramāyīyaśrutavaikharyupāśritāḥ /
varṇavākyapadātmānaḥ śāstrārthā lokagocarāḥ //
AgMsv_1.410
samāśritya pravartante tāṃs tāṃs tantrāvatārakān /
tena prathamato yāvan māyīyāṃ vaikharīṃ darīm //
AgMsv_1.411
māyīyavarṇasaṃdṛbdhaḥ śāstrārtho nāyam āgataḥ /
antaḥ sāravibodhaikaparavāṅmayavarṇakaḥ //
AgMsv_1.412
akṛtrimaparāveśamūlasaṃskārasaṃskṛtaḥ /
śāstrārtho laukikānto 'sti saptatriṃśe pare vibhau //
AgMsv_1.413
tatrāsatāṃ hi bhāvānāṃ kvāpi nāsty eva satyatā /
svāminy avinayākrāntaprakṛtau vinayaḥ kutaḥ //
AgMsv_1.414
tasmāt samastaśāstrārthaḥ paratattvātmanā sthitaḥ /
ato vedādayo 'py ete māyīyāḥ śāsanāṃśavaḥ //
AgMsv_1.415
sphuranti bhairavādityaprabhāvād eva nānyataḥ /
na hi saṃvidvimarśāt syād anyat kvāpy eva kāraṇam //
AgMsv_1.416
saṃvinnāthasya saṃvit syāt saṃvid eva tathā yataḥ /
kāryaṃ ca kāraṇaṃ ceti tathātva upacāryate //
AgMsv_1.417
pariṇāme hi bhāvasya kramād vitatadharmaṇaḥ /
ādyantayoḥ saṃvid eva rūpatvenāvabhāsate //
AgMsv_1.418
saṃvic ca kālakalanāṃ saheta yadi tat sphuṭam /
bhuñjīmahi niśātāsicchinnā vyomāṃśaśarkarāḥ //
AgMsv_1.419
ataḥ samagraśāstrāṇi saṃvidrūpāparicyuteḥ /
saṃvidaḥ svaprakāśatvāt svaprakāśāni vastutaḥ //
AgMsv_1.420
na ca vācyaṃ pṛthag jātu vācakād vyavatiṣṭhate /
svātantryād abhidhātaiva bhāvivācyatayā yataḥ //
AgMsv_1.421
kadācid vācakāṃśas tu svarūpagrastavācyakaḥ /
nirbhāsate kadācit tu sāmānyollāsavācakaḥ //
AgMsv_1.422
jātucin nikaṭānantaviśeṣaṇaviśeṣitaḥ /
sphuṭasvarūpavācyāṃśasamudrekeṇa bhāsate //
AgMsv_1.423
tenārthaparatā jātu svarūpaparatā tathā /
bubhūtsitārthā kvāpi kvacid rasamayī daśā //
AgMsv_1.424
śabdānāṃ lakṣyate citrā saṃvidrūpānapāyataḥ /
saṃvidvicitrakacanaiḥ kacatīti kim adbhutam //
AgMsv_1.425
itthaṃ śivātmakavimarśapadād abhinnaḥ
śabdaḥ sphuṭatvata iha svaparaprakāśaḥ /
mānaṃ tad eva citisāravimarśamātram
anyat punas tadupacāravaśāt tathā hi //
AgMsv_1.426
svaprakāśātmikā yeyaṃ saṃvittiḥ pāramārthikī /
tat svasaṃvedanaṃ proktaṃ yato viśvavyavasthitiḥ //
AgMsv_1.427
sā caiṣā na vimarśātmasvarūpam ativartate /
vimarśo 'syāḥ paro bhogaḥ pūrṇaḥ paśyanty udāhṛtā //
AgMsv_1.428
parāparā saiva devī mānam ity avadhāryatām /
yatrāparāṃśagaṃ meyaṃ tādātmyād vyavatiṣṭhate //
AgMsv_1.429
na hi bhinnena mānena meyasya syād vyavastitiḥ /
na hi haṃsasya śuklatve kākaḥ śvetatvam arhati //
AgMsv_1.430
etad eva tathā cāha guruḥ śaṅkaranandanaḥ /
na mānatvāt tato 'nyatvān na bādhād asthiteḥ sthitiḥ //
AgMsv_1.431
prakāśenāvinābhūtaiḥ sattāyāṃ niyatātmabhiḥ /
dharmair bhāvo bahirbhāvān na bhāvaḥ siddhim ṛcchati //
AgMsv_1.432
tena saṃvittikātmaiva mātṛmānaprameyatā /
gṛhṇatī svaprakāśatvaṃ svabhāvād eva bhāsate //
AgMsv_1.433
sā cāntaḥsthitamantrātmaśabdanāmarśasundarā /
anapekṣānyavirahāt pramāṇaṃ svata eva hi //
AgMsv_1.434
tasyā eva vicitrāṇi nāmāni bahubhaṅgibhiḥ /
tatprasādotthitāny eva vādinaḥ paryacīkḷpan //
AgMsv_1.435
tathā ca cakṣurādyakṣamaṇḍalīṭaṅkaniṣṭhitam /
pratyakṣam iti yad gītaṃ tat tāvat pravivicyate //
AgMsv_1.436
saṃvittivyatirekeṇa yady akṣāṇāṃ vyavasthitiḥ /
na syād arthapramāṇaikyaṃ tarhi bāhyaghaṭādivat //
AgMsv_1.437
nanv ātmanaś cakṣurādi karaṇaṃ na ghaṭādikam /
tasmāt tenaiva bhāvānāṃ mānaṃ na tu ghaṭādibhiḥ //
AgMsv_1.438
vyāpakābhimatasyāsya saṃyoge cāviśeṣiṇaḥ /
bhautikatvāviśeṣeṇa ghaṭādyaiś cakṣurādinā //
AgMsv_1.439
ātmanaḥ karaṇākāṅkṣāpūraṇaṃ niyataṃ kutaḥ /
viśiṣṭa eva saṃyogaḥ karaṇatve nibandhanam //
AgMsv_1.440
viśeṣaḥ karmabhis tais tair dharmādharmagiroditaiḥ /
tad etad yuktisadbhāvapratibhāvikalātmakaḥ //
AgMsv_1.441
bruvan vañcayate mugdhān palāyanaparāyaṇaḥ /
yac cāśeṣākṣasaṃyogivyāpakātmavaśotthitām //
AgMsv_1.442
yugapaj jñaptim ācchettuṃ mano nāma nigadyate /
tatrāpi brumahe pūrvaṃ manasātmaiva yujyate //
AgMsv_1.443
tatrāpy ātmamanoyogaṃ kaḥ kuryād iti carcyatām /
vyāpakatvād asau syāc cet sarvair eva mano vrajet //
AgMsv_1.444
ekasya jāte saṃyoge sarvaḥ sarvajñatām iyāt /
yadi svāntam adhiṣṭhātṛ cakṣurādyam apekṣate //
AgMsv_1.445
tenādhiṣṭhānam arthānāṃ tāvato 'kṣāṃśavartmanaḥ /
akṣādhiṣṭhitasūkṣmāṃśabhāgasaṃparkabhāsitaḥ //
AgMsv_1.446
bāhyasyārthasya kuṇḍāder aṇur eko 'vabhāsatām /
athāpi mānasādhiṣṭhā jātā ced akṣagocare //
AgMsv_1.447
tad etasya svaviṣaye śaktataivopajāyate /
tarhi sūkṣmatamacchidranissṛtā netraraśmayaḥ //
AgMsv_1.448
viśvavartini bhāvaughe na pramāṃ kurvate kutaḥ /
yogyadeśasthitān bhāvān gṛhṇate 'kṣāṇi nanv alam //
AgMsv_1.449
yogyataiva hi deśasya kīdṛśīti vicāryatām /
yatrasthasya bhaved vittiḥ sa deśo yogya ucyate //
AgMsv_1.450
kutrasthasya bhaved vittir iti kiṃ vā na darśyate /
tad amī tārkikammanyā yuktyupanyāsavarjitāḥ //
AgMsv_1.451
pūrvam eva kathaṃ tūṣṇīṃ nātiṣṭhan kiṃ vikatthanaiḥ /
ātmanaś cābhisaṃdhānavandhyasyaiva balādayam //
AgMsv_1.452
manokṣajālasaṃyogo bhavet kiṃ nāsamañjasaḥ /
abhisandhir athaitasya viṣayaṃ prati jāyate //
AgMsv_1.453
ajñāte ko 'bhisandhiḥ syāj jñāte ko 'rtho 'kṣasaṃyujā /
prajñāte smaryamāṇe ced abhisandhātṛbhāvitaḥ //
AgMsv_1.454
anyad evābhisandhātuḥ prayatno 'nyatra jāyate /
mmanoyuktātmasaṃbaddhacakṣurādyakṣasaṃśritāḥ //
AgMsv_1.455
viṣayāḥ savidhībhūtanetrādyullaṅghanakramāt /
ātmany eva kathaṃkāraṃ pramātṛtvaṃ pratanvatām //
AgMsv_1.456
nanu jñānakṛto mātṛbhāvo vijñānam ātmani /
samavaiti tato 'nyasya kathaṃ mātṛtvaśaṅkanam //
AgMsv_1.457
etad eva vayaṃ brūmo jñānaṃ tatraiva vai kutaḥ /
bhayāt svapakṣapātāndhas tad evottaram abhyadhāt //
AgMsv_1.458
yathendriyātmasaṃyoge manaḥ kāraṇam ucyate /
tathaivātmamanoyoge kāraṇāntaram ucyatām //
AgMsv_1.459
tathātve cānavasthaiva mūlakṣatikarī ca sā /
atha svāntātmasaṃyogo dhruva evābhyupeyate //
AgMsv_1.460
jñātāraḥ syuḥ sadā suptamattamūrchitadurbhagāḥ /
na caitad bhavatāṃ jñānam abhīṣṭaṃ śākyaśiṣyavat //
AgMsv_1.461
tasmāt pratyakṣatā nāma katham indriyagocarāt /
atha pratyekam eteṣāṃ parīkṣeyaṃ pratanyate //
AgMsv_1.462
tatrāṇu nityaṃ sarvārthaṃ vegavallaghv abhautikam /
manas tac cāpi naiveha yuktisiddhatvam aśnute //
AgMsv_1.463
aṇu cec chīgrasaṃcāri mano yad viṣayān muhuḥ /
spṛśet tadaiva dehasya bhavec chavaśarīratā //
AgMsv_1.464
dehasthe 'pi manoyoge tatraiva jñānayogataḥ /
ekāṇumātraṃ jīvaḥ syāc chiṣṭaṃ syād ghaṭakuḍyavat //
AgMsv_1.465
atha svāntena yogaś cej jātaḥ kvāpy ātmagocare /
tad vibhor ātmano jñānaṃ samavāyīti mātṛtā //
AgMsv_1.466
jāteti sarvadehasthaṃ jīvanaṃ kiṃ na siddhyati /
enayaiva na kiṃ yuktyā ghaṭāder jīvanaṃ bhavet //
AgMsv_1.467
vibhāv ātmani jātaṃ hi jñānaṃ tatraikadeśataḥ /
dehamātre punaḥ svānte bhavet sāvayavā sthitiḥ //
AgMsv_1.468
vibhutve mānasasya syād yugapat sarvavedanam /
nitye ca manasi jñānaṃ sarvadaiva bhavet tataḥ //
AgMsv_1.469
mokṣāvasthāpi vijñānayoginy evopajāyate /
muktau cātmamanoyogo nāstīty etan mahādbhutam //
AgMsv_1.470
kiṃ hi vyāpakatā mokṣe svātmano vinirudhyate /
abhautikaṃ cet sarvārthaṃ kathaṃkāraṃ mano bhavet //
AgMsv_1.471
viśiṣṭaviṣayavyaktikauśalād eva cakṣuṣaḥ /
taijasatvam abhīṣṭaṃ hi tan mano bhautikaṃ na kim //
AgMsv_1.472
sarvarthatve ca manasaḥ kim anyair akṣaḍambaraiḥ /
nanu bāhye 'sya viṣaye prāg asty akṣopayogitā //
AgMsv_1.473
tathā hīndriyasaṃdṛṣṭe pāścātyā manasaḥ sthitiḥ /
atrocyate yathaiva prāg indriyeṇa na gṛhyate //
AgMsv_1.474
tac cet svalakṣaṇaṃ paścād anuyantr iti kā kathā /
atha sāmānyamātraṃ tad gṛhītaṃ prāk tadindriyaiḥ //
AgMsv_1.475
vyaktiniṣṭhaṃ tadānīṃ ca manasā vyaktiniścayaḥ /
nāstīti manasā kasmāt sāmānyagrahaṇaṃ bhavet //
AgMsv_1.476
vinā vyaktigraheṇaiva sāmānyagrahaṇaṃ ya[ku]taḥ /
sāmānyagrahaṇe cāsya sarvārthatvaṃ nirudhyate //
AgMsv_1.477
viśeṣagrahavandhyasya sarvaśabdavilopataḥ /
āśugāmitvam etasya yac coktaṃ tatra vastuni //
AgMsv_1.478
puraḥsthite svahastādau kiṃcid dūragate ghaṭe /
atidūre ca mervādau kathaṃ tulyaiva gantṛtā //
AgMsv_1.479
āśusaṃcāriṇāṃ yasmāt kvāpi pūrvakatejasām (?) /
savidhāsavidhatvena viśeṣaḥ pravibhāvyate //
AgMsv_1.480
kathaṃ cābhautikaṃ sūkṣmaṃ gṛhṇīyāt parvatādikam /
abhivyaktiḥ samānasya samānena vidhīyate //
AgMsv_1.481
nanv astu prākṛtī buddhis tato 'haṃkṛt tato manaḥ /
ittham apy aṇutā naiva manasaḥ saṃprasiddhyati //
AgMsv_1.482
vyāpakatvena pūrvoktadūṣaṇāni sthitāny alam /
itthaṃ mano na yuktyaṃśair mānasāvarjanāya naḥ //
AgMsv_1.483
yādṛg vādyantarair iṣṭaṃ dvaitavyāmūḍhadṛṣṭibhiḥ /
cidātmanaḥ prakāśasya tathābhāsanabhāginī //
AgMsv_1.484
yā śaktis tan manas tv astu svasvātantryopakalpitam /
yatra śrotraṃ nabhas tatra sarvaśabdaśrutir bhavet //
AgMsv_1.485
cakṣurādyaiś ca sarvatra nirvibandhaṃ yato nabhaḥ /
dharmādharmair vibandhaś ca yuktyupanyāsavaikalī //
AgMsv_1.486
bādhiryādi kathaṃ ca syāt kathaṃ vā taccikitsanam /
bandhāśrayavighātena tadanugrahas tathā //
AgMsv_1.487
akṣaṃ svāvayaveṣv eva x x x samavāyinaḥ /
viśeṣeṇa nabho naiva kvāpy āśritam iti sthitiḥ //
AgMsv_1.488
saṃyogitā tu \ldots sākaṃ bhāvena vartate /
tadanugrahaghātābhyām api vikriyatāṃ tataḥ //
AgMsv_1.489
yad anugrahas tad anugrahaḥ sa tadāśrayaḥ /
itīyaṃ svavacaḥkḷptir niḥsāraiva vibhāti naḥ //
AgMsv_1.490
āśrayadvārako 'kṣāṇām anugraha iti sphuṭam /
abhidhatsva ka eteṣām āśrayo 'stv iti codite //
AgMsv_1.491
yad anugrahayogo 'sya sa evāśraya ity ayam /
nyāyo 'nyonyasamālambī cakrakaṃ nātivartate //
AgMsv_1.492
vāyuprakṛti yac coktaṃ sparśanaṃ tad vivicyate /
vāyor vegavatī tāvad aniruddhā sthitiḥ sthitā //
AgMsv_1.493
dehadeśe tataḥ sparśaḥ na kuḍya iti kaḥ kramaḥ /
cakṣuś ca taijasaṃ tejaḥ prasṛtaṃ bāhyagocare //
AgMsv_1.494
arthān rūpapradhānāṃś ca vettīty etan nirūpyate /
adṛśyaṃ yadi tat tejaḥ preryate manasā katham //
AgMsv_1.495
preraṇaṃ na hy avijñānaṃ kadācid upapadyate /
indriyeṇa na ca jñātaṃ kadācic cākṣuṣaṃ mahaḥ //
AgMsv_1.496
na cāpīndriyavijñāte svatantraṃ bhavatāṃ manaḥ /
apreritaṃ ca tat paśyet sarvataḥ sarvathā sadā //
AgMsv_1.497
āsamañjasyam eva syāt pravṛttau vā nivartane /
kiṃ ca golakasaṃsthānaṃ tāvac ca yadi tan mahaḥ //
AgMsv_1.498
tāvatas tadgatasyaiva grahaḥ syān nānyataḥ kvacit /
tathaitad viparītaṃ tu golake 'pi nimīlite //
AgMsv_1.499
unmīlite vā sarvatra vastuni grahaṇaṃ bhavet /
unmīlite cakṣuṣi ca prasṛte raśmimaṇḍale //
AgMsv_1.500
tasyāsti na paṭasyeva saṃvṛtir netramīlane /
tato nimīlitākṣasya vastudṛṣṭir na kiṃ bhavet //
AgMsv_1.501
ghane cātapamadhye 'sti vinimīlitacakṣuṣaḥ /
citratejovabhānaṃ tatpīḍitākṣayugasya ca //
AgMsv_1.502
yogināṃ bindudṛg dhvānte kathaṃ tad vā bhaviṣyati /
bhaved unmīlite 'py akṣṇi na vastugrahaṇaṃ kvacit //
AgMsv_1.503
manodhiṣṭhānayogena paramāṇvadhikaprathā /
dīpāpekṣā ca yāmuṣya sāpi kiṃ na vibādhyate //
AgMsv_1.504
dīpaprakāśaḥ svāntātmanetrārtheṣūpakārakaḥ /
na pratyekaṃ manovṛtteḥ saṃskāras tena ced bhavet //
AgMsv_1.505
dīpe saṃkalpyamane syād rātrau rūpaparigrahaḥ /
ātmanaḥ saṃskriyā cet syāt tasya sarvagatatvataḥ //
AgMsv_1.506
sarvadā rūpasaṃvit syāt saṃyogaḥ saṃskriyā yataḥ /
amūrtasypi nityasya ko 'nyaḥ saṃskāra ucyate //
AgMsv_1.507
netropakāraś cet tarhi netradeśasthite 'rciṣi /
tejomadhyagataṃ rūpaṃ na bhāseta kadācana //
AgMsv_1.508
nanu tad vedyadeśe 'sau nāyanaḥ kiraṇavrajaḥ /
hanta tatraiva vijñānam ātmadeśe na kiṃ bhavet //
AgMsv_1.509
tatraivātmā vibhutvena tatraiva karaṇaṃ yataḥ /
tasmād bhogāśrayo deho jīvann iti vṛthoktayaḥ //
AgMsv_1.510
nāyanānāṃ mayūkhānāṃ gantṛtve 'vasite sati /
anāvṛte 'raṇyamārge svahastāt prabhṛti sphuṭam //
AgMsv_1.511
arkacandrādisaṃdṛṣṭiḥ kathaṃ nāmopajāyatām /
śīghratve 'pi yataḥ proktabhedo dūrāvidūragaḥ //
AgMsv_1.512
dīpanetrāvabhāsābhyāṃ channe tasmin kathaṃ matiḥ /
śuddha eva bhaved bhāve tābhyāṃ vyāmalatājuṣi //
AgMsv_1.513
andhatvaṃ tac cikitsā ca na yuktāśrayadūṣaṇā /
rasanā ca jalātmā cet taj jalaṃ srutimadyataḥ //
AgMsv_1.514
tataḥ sthairyaṃ kathaṃ tasya kā ca nānārasaprathā /
tasyaikarasatāyoge tasyā naikarasasthiteḥ //
AgMsv_1.515
na syād ekarasajñaptir yathā pittabhare sati /
tiktā rasanavṛttir no mādhuryaṃ viditaṃ kṣamā //
AgMsv_1.516
nanu pittagataṃ taiktyaṃ na tv evaṃ rasanāgatam /
tarhi pittagūḍau tulyaṃ rasanāpathagāminau //
AgMsv_1.517
iti syād yugapaj jñaptis tiktamādhuryagocarā /
nīrasā rasanā cet sā rasābhivyañjikā kutaḥ //
AgMsv_1.518
svabhāvād iti ced asyāḥ ko 'yam āmbhasatāgrahaḥ /
ghrāṇaṃ ca pārthivaṃ tasya kāṭhinyaṃ kiṃ na dṛśyate //
AgMsv_1.519
nanu gandhaguṇodreki kiṃ sa gandho na bhāsate /
nāsti tatrendriyavyaktagandhavattve tathā pramā //
AgMsv_1.520
nirgandham apṛthivyātmā mano gandhagrahakṣamam /
asty eva bhavatāṃ tena nānumā tādṛśā kṣamā //
AgMsv_1.521
tasmād indriyasaṃghāto bhautiko nopapadyate /
āhaṃkārikatāyāṃ tu vyāptṛtvam avibhinnatā //
AgMsv_1.522
dehāśrayavirodhaś ca karaṇatvena cāsthitiḥ /
vāgādi yac ca karmākṣapañcakaṃ tad vivicyatām //
AgMsv_1.523
ānābher mūrdhaparyantaṃ yaḥ samīrābhighātajaḥ /
viśeṣaḥ ko 'pi vāgātmā sa tādṛg iha kathyate //
AgMsv_1.524
tasya kāryaṃ bhavec chabdaḥ kartā ko 'tra vicāryatām /
ātmano naiva kartṛtvaṃ tathātve 'pi vibhutvataḥ //
AgMsv_1.525
mayā proccārite śabde tvaṃ vaktā kiṃ na jāyase /
prakṛtāv api doṣo 'yaṃ kartryāṃ kartṛtvavarjitā //
AgMsv_1.526
karaṇasya sthitir nāsti tulye vāgindriye sati /
kathaṃ cāsphuṭasuspaṣṭabhāvaḥ śabdeṣu jāyate //
AgMsv_1.527
kathaṃ copāṃśusaṃjalpasmṛtyādau śabdagā bhidā /
prayatnāc cet prayatno 'pi yady utpattis tataḥ katham //
AgMsv_1.528
viśeṣo jāyate hy anyo na hy anyaguṇasaṃbhavaḥ /
prayatnamāndyāmāndyābhyāṃ yena pratividhīyate //
AgMsv_1.529
pāṇīndriyaṃ cādadānaṃ mukhādyair grahaṇaṃ kutaḥ /
grahaṇaṃ ca kim ucyeta svīkāro yadi saṃmataḥ //
AgMsv_1.530
asvasya svasya karaṇaṃ svīkāra iti bhaṇyate /
svaśabdaś cātmavācī cet tatrātmā prakṛtir yadi //
AgMsv_1.531
tan nāsty aprākṛtaṃ kiṃcid ity asvatatvaṃ kathaṃ kila /
ahaṅkāro 'py athātmā syān nāhaṃkārī kṛtir ghaṭe //
AgMsv_1.532
ātmīyo 'yam anenaitad dūṣaṇenaiva dūṣitam /
ahaṃkārasya saṃbandhi sarvam eva hi tat svakam //
AgMsv_1.533
ātmano vyāpakasyāsti na svaṃ nāsvaṃ ca kiṃcana /
evaṃ pādendriyasyāpi samo 'yaṃ yuktivikramaḥ //
AgMsv_1.534
deśād deśāntaraprāptyā gamanaṃ ca yad ucyate /
tattyāgarūpaṃ svīkārābhāvenaiva prasiddhyati //
AgMsv_1.535
svīkāro dūṣitaś caiṣa svīkārāṃśo 'pi yo gatau /
tasya pāṇīndriyaṃ yuktaṃ karaṇaṃ nāṅghrināmakam //
AgMsv_1.536
indriyāṇāṃ hi sāṃkāryam evaṃ kāryeṣu jāyate /
ata eva mahānyāyavedibhiś carame naye //
AgMsv_1.537
prokto gatiniṣedhāya bhūyān sadvākyaḍambaraḥ /
gataṃ na gamyate tāvad agataṃ naiva gamyate //
AgMsv_1.538
gatāgatavinirmuktaṃ nāstītyādi svake naye /
pāyvindriyaṃ ca na cchidramātraṃ koṣṭhyamarutkramāt //
AgMsv_1.539
utsargaḥ kila sāṃkāryaṃ tena syād iyatī sthitiḥ /
upastham indriyaṃ yac ca tasya kāryaṃ nigadyate //
AgMsv_1.540
............................. /
śāmyatīti na yuktettham anumānapramāṇatā /
tadbhedavādināṃ tāvad dve māne naiva saṃgate //
AgMsv_1.604
śabdādes tv anumānena sudhībhiḥ pariniścitam /
tasmāt svasaṃvid evaiṣā svaprakāśatayā sthitā //
AgMsv_1.605
mātṛmānaprameyādiprapañcaiḥ sāvabhāsate /
samullāsaḥ sindhor bahalalaharīvibhramamayaḥ
prakāśaḥ śāśāṅkaḥ kumudadalanirbhedasacivaḥ /
parasyāḥ saṃvitter mitiviṣayamātṛvyatikarair
vikāso yaḥ seyaṃ jagati vividhā kalpanakalā //
AgMsv_1.606
tasmāt prakāśa evāyaṃ citraśaktisunirbharaḥ /
svayaṃ vicitrarūpeṇa bhāti viśvatra viśvataḥ //
AgMsv_1.607
tad ayaṃ prasphuṭābhāso lokarūpādivartmanā /
svaśaktyaṃśād vikalpākhyāt pratyakṣavyapadeśabhāk //
AgMsv_1.608
tathā hi devadevāṃśas tat samunmīlanaṃ dṛśaḥ /
prāṇaspandas tadaikāgryaṃ bhāvas taddharmasaṃcayaḥ //
AgMsv_1.609
ityādi sarvaṃ yad bhāti tat pratyakṣam iti sphuṭam /
na tv atra kartṛkarmāṃśakaraṇatvādinā gatiḥ //
AgMsv_1.610
nanv asāv asti pāścātye vaikalpikapathe tataḥ /
yato dehaghaṭābhāso sphuṭaḥ paścāt tu so 'sphuṭaḥ //
AgMsv_1.611
sa eva cchannarūpas tu śuddhāṃśasvātmasaṃvidam /
tato dehaghaṭābhāsas tatrāpy eṣaiva vartanī //
AgMsv_1.612
yāvatsahasradehaughabhāvakoṭyavabhāsanam /
tatrāpi ca purā paścān na tu tādṛkprathā yadi //
AgMsv_1.613
āmarśapadavīṃ yāti tat spuṭāsphuṭacitritaḥ /
tāvān asāv eka eva svarūpaprasphuṭātmakaḥ //
AgMsv_1.614
śivaprakāśa āyāti. /
\ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ vicitro 'yaṃ na vastutaḥ /
tatrātadrūpasaṃveśād vaicityraṃ paricarcyate //
AgMsv_1.615
śivaprakāśe 'tadrūpapraveśas tu na saṃgataḥ /
yadi vā kathitanyāyabalāt kvāpi na citratā //
AgMsv_1.616
kiṃtu citratayābhāsaś citrabhāvaṃ prasūyate /
evaṃ caitro 'yam asmākaṃ citravadbhavann īdṛśaḥ //
AgMsv_1.617
maitreṇa tanmatenālaṃ dṛṣṭo māṃ bhāvadarśinam /
paśyan paśyati yaḥ so 'yaṃ samādhau pariniṣṭhitaḥ //
AgMsv_1.618
prāk tv eṣa janmakoṭīṣu tattattāpādy abhuṅkta vai /
mokṣyate dhyānacaryādyair yo 'py etena pathāgataḥ //
AgMsv_1.619
so 'py anyo mokṣabhāg īttham aparyavasitodayaḥ /
prakāśa eka evāyaṃ yaś cirān na vibhidyate //
AgMsv_1.620
ata eva hi bhedo 'sti na kaścid yo maheśvaram /
advayaṃ saṃprabindhīta prakāśānandasundaram //
AgMsv_1.621
deśakālākṛtijñānadharmopādhyantarādayaḥ /
saṃmatā bhedakatvena bhānti cet sā vibhā tathā //
AgMsv_1.622
na ced vibhaiva sā tādṛk tad advaitam idaṃ sphuṭam /
bheda ity eṣa śabdas tu kevalaṃ pratibhojjhitaḥ //
AgMsv_1.623
astu vā bhedakalanā pratibhāsaṃprarohiṇī /
uktanītyā tu tatraiva sapratiṣṭhā bhaviṣyati //
AgMsv_1.624
ayaṃ ghaṭaḥ paṭaś cāyaṃ tāv anyonyavibhedinau /
pramātrantarabhinnau ca tau matto 'pi vibhedinau //
AgMsv_1.625
iti prakāśa eko 'yaṃ tathāmarśasvarūpakaḥ /
nanv evaṃ pakṣapāto 'yam advaitaṃ bhavatāṃ katham //
AgMsv_1.626
bhedo 'py astu sa āhatya kiṃ nāma na viṣahyate /
seyaṃ badhiragoṣṭhīṣu gītavādyaprarocanā //
AgMsv_1.627
na hy advayaṃ dvayāveśabādhenāsmābhir ucyate /
tvatpakṣopagamo hy eṣa syād dvayaṃ taddhi susphuṭam //
AgMsv_1.628
idaṃ dvaitam idaṃ neti tad idaṃ ca dvayādvayam /
iti yatra samaṃ bhāti tad advayam udāhṛtam //
AgMsv_1.629
nanv ittham astu bhedo 'pi na vayaṃ śabdakāmukāḥ /
astv asau na hi no heyam ādeyaṃ vā yathātra vaḥ //
AgMsv_1.630
sarvānugrāhakaṃ pakṣam ālilambiṣase yadi /
paramādvayadṛṣṭiṃ tat saṃśrayeḥ śaraṇaṃ mahat //
AgMsv_1.631
etad aṣṭādaśe tattvam adhikāre bhaviṣyati /
yat tad ante paraprāpyaṃ tad astu paramārthataḥ //
AgMsv_1.632
atra ye na hi viśrāntās te mitāṃ saṃvidaṃ śritāḥ /
sarvathaivāpabādhyante janmamṛtyūtthavibhramaiḥ //
AgMsv_1.633
tasmāt sa eka evāsau prakāśaḥ parameśvaraḥ /
pratyakṣam iti tenaiva prakāśenaiva bhāsate //
AgMsv_1.634
tatra tā dṛṣṭayaḥ sarvā mahānadya ivārṇave /
viśanty avaśyaṃ nāviṣṭāḥ prayānti kṛtakṛtyatām //
AgMsv_1.635
tathā hi mānasāmagrī rūpālokamanokṣajā /
sākaṃ mātṛprameyābhyāṃ tadvarjaṃ vāpy anekaśaḥ //
AgMsv_1.636
jñātaṃ ca gamayen mānaṃ na cāpi ujjhati mānatām /
pratyakṣapādotprekṣeyam idānīm upapadyate //
AgMsv_1.637
kiṃ cānadhigatagrāhi mānaṃ navanavaṃ yataḥ /
bhairavecchāvaśād etad viśvaṃ bhāti tathā tathā //
AgMsv_1.638
vastu pradarśayan mānaṃ pravṛttiṃ vidadhat sphuṭam /
prāpayaty eva tad vastu tathābhāsanayogataḥ //
AgMsv_1.639
sad apy ekāntato nedaṃ nāsac cetyādisaṃvidaḥ /
bhānty eva paramārthena tad anekāntadṛk sphuṭā //
AgMsv_1.640
eko bhāvaḥ sarvabhāvasvabhāvaḥ
sarve bhāvā ekabhāvasvabhāvāḥ /
arhadvādaḥ so 'yam asmadsudṛṣṭau
yuktaś ca śrīsāraśāstre 'pi coktaḥ //
AgMsv_1.641
idaṃ mānaṃ meyaṃ tad idam iti saṃkhyāṃ kalayituṃ
svarūpaṃ vā śaktaḥ ka iva jagatīty etad api sat /
mataṃ vācāṃ patyur bhagavati cidānandasubhage
yatas tūṣṇīṃbhāvād apara iha kaḥ kiṃ prakurutām //
AgMsv_1.642
ahetor bhāne syād yadi na tanudikkālaniyamas
tato hetor īdṛṅ niyama iti kasyaiṣa mahimā /
svabhāvo 'yaṃ hetor atha vivṛtakaṇṭhaṃ katham asau
na bhāvasyaivokto yamayati pare kena hi paraḥ //
AgMsv_1.643
svabhāvāc cātmāsau paramaśiva ity āgamakathā
nirukto viśvātmā jagati nikhile jṛmbhata iti /
dharādeś cānanyo bhavatu tad iyaṃ bhūtacititā
sa vandhyo dikkālair jananamaraṇāpāyarahitaḥ //
AgMsv_1.644
tad asyāyaṃ lokas tadanu paraloko 'py ayam it
grahaḥ kasmād dhetoḥ spṛśati na hi taṃ kālakalanā /
tataḥ svātantryodyatsukharasaparānandamahimā-
bhavadbhasmībhūtākhilakaluṣapāśaughasubhagaḥ //
AgMsv_1.645
sāṃkhyadṛk punar ihaiva bhūyasā
carcyate nikhilatattvagocarā /
dṛśyate dharaṇīprabhṛty alaṃ
tac ca sūkṣmatamakāraṇotthitam //
AgMsv_1.646
tadgṛhītikaraṇodyataṃ punar
bāhyataḥ karaṇakaṃ daśātmakam /
āntaraṃ trividham asya kāraṇaṃ
saukhyaduḥkhaparimohadarpaṇaḥ //
AgMsv_1.647
tādṛśaṃ triguṇam eva yad bhavet
tat punar jaḍatayātha bhedataḥ /
mūlakāraṇam apekṣate paraṃ
sā niśeyam iha bhogyam ucyate /
tac ca bhoktṛ paratantratāmayam
no parasparam upaiti bhoktṛtām //
AgMsv_1.648
bhogyabhoktṛvapur ekam eva no
jāghaṭīti hi viruddhadharmataḥ /
tena bhoktṛ citiśaktimātrakam
tac cidātmamayatāvaśān manaḥ //
AgMsv_1.649
vyāptṛ sarvagatam īśvaraṃ kathaṃ
bhoktṛtāṃ vrajatu bhedasaṃgatām /
tena tannijavaśitvanirmitāṃ
saṃkucatsthitijuṣaṃ daśāṃ śrayet //
AgMsv_1.650
anyakāraṇakalādyabhāvataḥ
so 'yam asya sahajo malaḥ smṛtaḥ /
sa tridhā samavabhāti tadvaśād
eṣa eva sa pumān udāhṛtaḥ //
AgMsv_1.651
bhoktṛbhāvaparatantratāvaśā
nāntarīyakatayāsya kañcukam /
bhāti naivam iti kālavitkalā-
rāgasanniyatināmadheyakam //
AgMsv_1.652
yady ātmaiṣa punar nirargalanijasvātantryasaṃchāditaṃ
svaṃ rūpaṃ vivṛṇoty alaṃ nijabalāt tacchuddhavitsaṃbhavaḥ /
kartṛtvaṃ kila kāryavargam akhilaṃ bodhe nidhāya svake
paśyann īśvaratāṃ vrajed aham idaṃ sarvaṃ sadety uddhuraḥ //
AgMsv_1.653
jñātṛtvaṃ hṛdayāntarasphuritadṛg dṛṣṭvā sphuṭābhāsini
jñeye bhedatirodhitāṃ nijacitau yasmāt sa saṃpaśyati /
tenāsyedam ahaṃvidoḥ sarabhasaṃ bhedaikyam ājagmuṣī
sāmānādhikaraṇyadhīḥ prakaṭayet sādāśivīṃ saṃsthitim //
AgMsv_1.654
jñeyaṃ kāryaṃ sarvam antar vibodhe
yāval līnaṃ tāvad udriktavṛtteḥ /
bodhajvālāsaṃcayasyāntarāle
tatprastyānaṃ svaṃ vapuḥ projjhatīva //
AgMsv_1.655
idaṃbhāvaḥ so 'yaṃ vigalitumanā no vigalito
bhavet prākkakṣyāyām api sa samakāntis tad adhunā /
ahaṃbhāgodreke vidhir anavadhir bhāvavisare
tad eṣā śāktī bhūriṣir iti svasiddhātmani parā //
AgMsv_1.656
īhate galitumanvato galet tatra pūrvapararūpasaṃgateḥ /
śāktabhūmir akhileyam ucyate citracinnicayacarcitā satī //
AgMsv_1.657
tattve tattve svecchayā devadevaḥ
sarvāṃ sarvāṃ bhūmim ālambamānaḥ /
pūrṇaikātmā pūrṇasaṃvitsvarūpaḥ
śrīmāñ śāstre bhairavo niruktaḥ //
AgMsv_1.658
śaktipātadṛg iyaṃ nirucyate
mandamadhyaparatīvrabhedataḥ /
tatparasparabhidābhir apy alaṃ
yā svarūpaparidṛṣṭir ātmanaḥ //
AgMsv_1.659
nanu kiṃ kadācid ayam īśvaro nijarūpaṃ prakāśayati pūrṇacitiḥ /
kiṃ vā kadācid atha saṃvṛṇute nirhetuko hi niyamaḥ kila kaḥ //
AgMsv_1.660
uktam atra kila pūrvam anantaṃ
nānyad asti niyameṣu nimittam /
laukikeṣv api sa eva maheśaś
citracitraparibhāsanaśīlaḥ //
AgMsv_1.661
tatsvātantryād adhikam adhunā nottaraṃ bambhaṇīmaḥ
saṃvitsindhoḥ prathitalaharīharmyadhārādhirūḍhiḥ /
śāntis tasyās tadanu tad ayaṃ bandhanāmnāpadiṣṭas
tenaivetthaṃ parigataraso mokṣa ity uktarūpaḥ //
AgMsv_1.662
sadā kadācid adhunā tadetyādi ca saṃvidaḥ /
tatsvātantryāvabhāsīyakālakelivikalpanāḥ //
AgMsv_1.663
na ca kālakalābhiḥ sa spṛśyate parameśvaraḥ /
na hi tāsāṃ svatantrāsti sthitis tatkalpanāṃ vinā //
AgMsv_1.664
tena svasṛṣṭe bhāvāṃśe svarūpātmany api sphuṭam /
pāratantryāvabhāso 'yaṃ devenaivāvabhāsyate //
AgMsv_1.665
pāratantryaṃ kalayati svatantraḥ parameśvaraḥ /
svātantrye pāratantrye ca nānyal lakṣaṇam ucyate //
AgMsv_1.666
paricchinnaprakāśo hi jaḍas tenātra yaḥ sthitaḥ /
paricchedaka eṣo 'pi paricchedyo yadi sphuṭam //
AgMsv_1.667
tad asya rūpagrahaṇe na prakāśaḥ prakāśate /
tathā hi bāhyo bhāvāṃśaḥ svayaṃ naiṣa prakāśate //
AgMsv_1.668
jñānam arthaprakāśātma tac cānābhātam eva hi /
tasyāpi samavāyy ātmā naiva bhāti svarūpataḥ //
AgMsv_1.669
tadīyakaraṇaṃ netraprabhṛty api na bhāsate /
ālokādeś ca vijñānād ṛte naivāvābhāsanam //
AgMsv_1.670
nanu jātaṃ yadi jñānam arthasyāsau prakāśatā /
śaktir dharmo yadi prāptaṃ sārvajñyaṃ viśvamaṇḍale //
AgMsv_1.671
anyad evātha tat kiṃcit prakāśatvābhiśabditam /
tan meyamātṛmāneṣu naiva kutrāpi saṃgatam //
AgMsv_1.672
tataś cāprakaṭaṃ viśvaṃ sarvadaiva bhaved idam /
aprakāśasya bhāvasya yadi ca syād prakāśanam //
AgMsv_1.673
tāvataivāsya hīyeta svarūpaṃ parihānitaḥ /
jñānotpattiś ca bhāvasya svarūpasthasya cet prathā //
AgMsv_1.674
aviśiṣṭe svarūpasthabhāve viśvasya sā na kim /
tasmāt prakāśo viśvasya paricchedakaniṣṭhitaḥ //
AgMsv_1.675
tatsvātantryāvabhāsotthacitrākāravibheditaḥ /
paricchedaka itthaṃ cet paricchedyo bhavet tataḥ //
AgMsv_1.676
mūlakṣatikarī seyam anavasthā patiṣyati /
ataś ca so 'paricchinnaḥ paricchedaka ucyate //
AgMsv_1.677
akālpyas tena śāstreṣu tan na kālasya gocaraḥ /
tenāsya vedyadharmatvaṃ kālasya paribhāṣitam //
AgMsv_1.678
yadi kālaś ca mātāraṃ paricchindyāt tato dhruvam /
mātṛlagnaiva kālasya sthitir nirvāham icchati //
AgMsv_1.679
na ca mātrantaraṃ kiṃcit saṃbhaved anavasthiteḥ /
tāṃ hantuṃ vopagamyo 'sau mātā kālakalojjhitaḥ //
AgMsv_1.680
ya eva tu paricchedyo mātā tallagna eva cet /
sa kālo mātṛmeyatve tarhy ekasya kathaṃ tava //
AgMsv_1.681
bhedavāde hi bhavatāṃ niṣṭhitā matir īdṛśī /
abhedavādināṃ nas tu naiva kāpy astu khaṇḍanā //
AgMsv_1.682
viśvaṃ mātṛmayaṃ yeṣāṃ mātā viśvamayas tathā /
tan na kālakalājālajambālaiḥ parameśvaraḥ //
AgMsv_1.683
citiśaktiprakāśo hi mālinyam avalambate /
atas tadā saṃvṛto 'sau paścāt prakaṭarūpakaḥ //
AgMsv_1.684
iti tasyaiva jṛmbheyaṃ tathātvavyapadeśinī /
kalanaivāsya sā kācit svarūpāmarśanātmikā //
AgMsv_1.685
śivayogārham ātmānaṃ yasyām ātmābhimanyate /
yato vaicitryayogena tathātmānaṃ sa manyate //
AgMsv_1.686
śaktipātasya tenoktā navadhātra vyavasthitiḥ /
anyathā neśvarasyāsti rāgo dveṣo 'tha vā kvacit //
AgMsv_1.687
yena kvāpy eṣa niyatāṃ svāṃ śaktiṃ pātayed vibhuḥ /
animittas tathā cāyaṃ śaktipāto maheśituḥ //
AgMsv_1.688
tena rāgakṣayāt karmasāmyāt sukṛtagauravāt /
malapākāt suhṛdyogād bhakter bhāvāc ca sevanāt //
AgMsv_1.689
abhyāsād vāsanodbhedāt saṃskāraparipākataḥ /
mithyajñānakṣayāt karmasaṃnyāsāt kāmyavicyuteḥ //
AgMsv_1.690
sāmyāc cittasya sā śaktiḥ patatīti yad ucyate /
tad asan /
nanu tatrāpi nimittāntaramārgaṇāt //
AgMsv_1.691
anavasthātiprasaṅgasaṃbhavābhāvayogataḥ /
anyonyāśrayaniḥśreṇicakrakādyupapātataḥ //
AgMsv_1.692
asmiṃs tu pakṣe sarveṣāṃ pravādānām api sthitiḥ /
yuktā sarvaṃsahe pakṣe na kiṃcit kila duṣyati //
AgMsv_1.693
yuktiḥ sudhībhiḥ svayam eva tatra
śakyeta saṃyojayitum tato na /
pṛthaktayā yojanam uktam atra
yad granthato vistara eṣa mithyā //
AgMsv_1.694
upajagmur ato 'napekṣiṇīṃ
śivaśaktiṃ na ca tāṃ vinā bhavet /
apavargapadaṃ yato mudhā
paraśāstreṣu vimokṣasaṃkathāḥ //
AgMsv_1.695
śaktipātasamaye vicāraṇaṃ
prāptam īśa na karoṣi karhicit /
śrīmadutpalagurur nyarūpayat
tatra tatra nijaśāstra īdṛśam //
AgMsv_1.696
tasyaiva hi prasādena bhaktir utpādyate nṛṇām /
yayā yānti parāṃ siddhiṃ tadbhāvagatamānasaḥ //
AgMsv_1.697
itthaṃ purāṇaśāstrādau śaktiḥ sā pārameśvarī /
nirapekṣaiva kathitā sāpekṣatve hy anīśatā //
AgMsv_1.698
kevalaṃ bhedavādāndhyasthagitālasadṛṣṭibhiḥ /
duḥsamarthatvam etasyā niyamena kvacitsthiteḥ //
AgMsv_1.699
paryālocyāniśaṃ karmamalasāmyaprapākataḥ /
ityādihetujāleṣu vṛthātmā parikhedyate //
AgMsv_1.700
tat teṣāṃ nopakārāya kuśakāśāvalambanam /
tasmāt sa eva tādṛkṣasvasvātantryopabṛṃhitaḥ //
AgMsv_1.701
tadā tathā tathetyādivaicitryeṇāvabhāsate /
tad itthaṃ sarvadṛṣṭīṇām atraiva parameśvare //
AgMsv_1.702
anupraveśa ity anyair alaṃ vā yuktiḍambaraiḥ /
tad itthaṃ devadevena svasvarūpam ihoditam //
AgMsv_1.703
pratyakṣaṃ tatra tanmānaṃ sarvamānadhuroddhuram /
ekam evedṛśaṃ mānam iti kecit prapedire //
AgMsv_1.704
dhūmād agnir iti prāyas tasyaivaitad vijṛṃbhitam /
yathā ghaṭasya pūrvāṃśadṛṣṭaikapariniṣṭhitaḥ //
AgMsv_1.705
mātā sphuṭāsphuṭākāratāvadarthāvalehinīm /
sphuṭām eva matiṃ matvā pratyakṣatvaṃ prapadyate //
AgMsv_1.706
na cānumānam antyāṃśe saṃvid ekaiva sā yataḥ /
dhūmādhyakṣapratītyantarniviṣṭāgniprathā tathā //
AgMsv_1.707
ekaiva tāvad arthāṃśalehinī jāyate matiḥ /
tāvaty āṃśe sphuṭākārā pratyakṣam iti bhāṣyatām //
AgMsv_1.708
yathā ratnādivaicityraṃ tathā saṃskārasaṃsthiteḥ /
netrātmamānasālokaviṣayādiṣu saṃvidi //
AgMsv_1.709
pratyakṣam eva saṃvittau sphuṭatvenāvabhāsate /
tathā tathāvidhavyāptidhāmasaṃkārasaṃsthiteḥ //
AgMsv_1.710
ante tathaiva sā vittir dhūmāgnyākārarūpiṇī /
yathā ca dṛḍhasaṃskārāḥ sollekhāḥ sapadi svayam //
AgMsv_1.711
ratnāditattvaṃ paśyanti vighnāntaratirodhitaḥ /
tathā bubhukṣitātmānaḥ śīghram evātiniścitam //
AgMsv_1.712
annādi gṛhṇate bhoktuṃ vyāptyādyavyavadhānataḥ /
tena pratyuktam eva syād yad āhuḥ parikalpanam //
AgMsv_1.713
abhyasteṣv avinābhāvasvabhāvavyāptisaṃvidaḥ /
kiṃ hi tatkalpanāvyāptivitter iti na manmahe //
AgMsv_1.714
āśūtpattivaśād asyā na khalv asty upalakṣaṇam /
anumīyata evaṃ sā tad eva parikalpanam //
AgMsv_1.715
aho svapakṣapātāndhāḥ svam apy upagataṃ muhuḥ /
amī vismartum ārabdhās tārkikammanyabuddhayaḥ //
AgMsv_1.716
kṣaṇāpavargiṇī buddhiḥ sarvaiva hi bhavanmatā /
utpattimātrayogena viṣayasyāvabhāsikā //
AgMsv_1.717
na kṣaṇāc cāparaṃ kiṃcid āśubhāvitvam ucyate /
tat sarvam āśubhāvy eva vijñānam iti tattvataḥ //
AgMsv_1.718
sarvatra bhāvajāteṣu bhaved anupalakṣaṇam /
athāvicchinnadṛṣṭīnāṃ drāghīyaḥkālagocaram //
AgMsv_1.719
jñātaṃ tenāpi tarhy artho janmamātreṇa bhāsyate /
yac cotpattivaśād eva viṣayasphuṭatātmakam //
AgMsv_1.720
tasya śīghratarasthāsnubhāvo bhedāvahaḥ katham /
yat tat kila grahāpekṣaṃ svaprakāśam athāpi sat //
AgMsv_1.721
anyatropāyatāṃ yāti vidyuddīpādivat tathā /
tatraiva ciraśīghrasthabhāvo bhedāya bhāsate //
AgMsv_1.722
na ca kvāpy anumāneṣu vyāptyāder grahaṇaṃ bhavet /
punaḥ punaḥ sphuṭībhāvaṃ yāti yenopalakṣyate //
AgMsv_1.723
kiṃ ca kramikadhūmādijñānamālātmani sphuṭam /
uditāpi kathaṃ kuryād ekabhāvāvabhāsanam //
AgMsv_1.724
athāntyam anusandhānajñānam evaṃ kariṣyati /
tad api prāksthasaṃvittisamaṃ bhinnaṃ kathaṃ tathā //
AgMsv_1.725
tena prāktanavijñānamālāmanvasyate yadi /
tad asan na hi saṃdhānaṃ naṣṭāyām upapadyate //
AgMsv_1.726
atha smaraṇam eveha saṃdhānaṃ saṃvidāṃ bhavet /
tad apy anubhavābhāve kathaṃ nāma bhaviṣyati //
AgMsv_1.727
na ca jñāneṣv anubhavo yujyate saṃvidaḥ kvacit /
yugapaj jñānayugalaṃ nāstīti hi bhavanmatam //
AgMsv_1.728
jñānajñeyātmatā dṛṣṭā yugapatsthitatājuṣoḥ /
na tu pūrvāparākārasamutpannavirodhinoḥ //
AgMsv_1.729
tasmād vyāptyanusārāvabhāsapūrvāpi yā matiḥ /
tatrāpy akramam evedaṃ pratyakṣamānavedanam //
AgMsv_1.730
yathā jhaṭiti sauṣuptaprabuddhaḥ pronmiṣaddṛṣiḥ /
pratyakṣam iti bhāvāṃśadhyāmalatvanivṛtaye //
AgMsv_1.731
netrasaṃmārjanādīni vidadhannābhimanyate /
bhāvān anuminomīti tathaivātrāpi buddhyatām //
AgMsv_1.732
yathā ca ghanasauṣuptamohāvyutthitadarśanaḥ /
svātmānam atha tatsthānaṃ vismaraty eva tat kṣaṇaṃ //
AgMsv_1.733
atha prayatnasaṃbhāraprabuddhavimalasvadṛk /
so 'ham asmīti manvānaḥ saṃvitteḥ paramārthataḥ //
AgMsv_1.734
tatra sarvatra nātho 'yaṃ bhairavaś citsvarūpakaḥ /
svātantryāt svaṃ vapur yāvad gūhate vivṛṇoti ca //
AgMsv_1.735
tāvad ajñānam etasya vijñānaṃ copajāyate /
tac ca sphuṭatayā sarvapratyakṣam iti manyatām //
AgMsv_1.736
ghaṭaśabde śrute yā ca pṛthubudhnodarādidhīḥ /
tatrāpi khalu samketasmaraṇādi tathāvidham //
AgMsv_1.737
yathā ratnaparīkṣāyāṃ svāṃ saṃvittiṃ sphuṭātmikām /
samvidantarasaṃghātais tiṣṭhati pratibodhayan //
AgMsv_1.738
tataḥ prabuddhacaramasphuṭasaṃvittiyogataḥ /
ratnatattvaṃ vibhāty atra nopayoge 'nyasaṃvidām //
AgMsv_1.739
tāḥ paraṃ tatprabodhāya kāraṇatvaṃ vitenire /
tasyaivāvabhāsayoge hi na tāsām upayogitā //
AgMsv_1.740
bālavaikaṭikajñānadṛṣṭāntād īdṛśāt svayam /
śābde 'pi khalu vijñāne sphuṭaivaikā prakāśadhīḥ //
AgMsv_1.741
atas tathāvidhe śabde śrute yat samanantaram /
arthāvabhāsane seyam iyatī matir īdṛśī //
AgMsv_1.742
arthaḥ sa tāvāṃs tatrāste ghaṭapūrvāparāṃśavat /
nanv asau ghaṭa ekaḥ syād avayavyātmakas tathā //
AgMsv_1.743
na tu śabdārthayor aikyaṃ tat kathaṃ sāmyam īdṛśam /
aho bhedagrahābhyāsatimirāvilalocanaḥ //
AgMsv_1.744
sadyuktyañjanayoge 'pi na dṛṣṭiṃ vimalāṃ gataḥ /
abhinno bhagavān eṣa bhairavo bhogyabhoktṛtām //
AgMsv_1.745
ātmany evānusandhāya sarvadā pūrṇavigrahaḥ /
iti prasādhite pūrvaṃ kaḥ praśnasyāsya saṃbhavaḥ //
AgMsv_1.746
tad evam upamānādāv api mānāntare sphuṭam /
saṃvitpratyakṣarūpaiva sarvatra pratibhāsate //
AgMsv_1.747
andho 'pi sparśaśabdādyais tattadrūpaṃ vilokayan /
sphuṭatām eva tāṃ tāvat saṃvetti sa tathāvidhām //
AgMsv_1.748
evaṃ jātijaḍā rūpasparśādyair abhimanvate /
sphuṭam eva hi bhāvāṃśaṃ teṣāṃ nājñātadhīḥ kvacit //
AgMsv_1.749
iyaṃ lāvaṇyasarasī tāruṇyodyānakaṇḍalī /
iti tuṣyati jātyandhas tadaṅgaparimarśanāt //
AgMsv_1.750
aho nu sadalaṃkāraṃ gāyatīti jaḍo janaḥ /
gātur mukhaṃ vilokyaiva tāvatā parituṣyati //
AgMsv_1.751
iti pratyakṣam evaikaṃ niḥsapatnaṃ vijṛmbhate /
tad asya phalacintādi kartuṃ prastūyate manāk //
AgMsv_1.752
tad eva khalu vijñānaṃ parimarśarasātmakam /
tasmād bhedakathā naiva phalaṃ prati susaṃgatā //
AgMsv_1.753
hānādidhīḥ phalaṃ vāstu tasyā apy atha bhāsanāt /
yadi vā svaprakāśaiva saṃvittiḥ pāramārthikī //
AgMsv_1.754
tad eva paryanthaphalaṃ sarvatraiva suniścitam /
hlādādikaṃ phalaṃ mukhyaṃ yat sarvatreha gīyate //
AgMsv_1.755
tatsvasaṃvidi viśrāntim abhyeti bharitātmani /
tad evam idam adhyakṣaṃ sarvataḥ pravijṛmbhate //
AgMsv_1.756
etadabhyāsaniṣṭḥasya keva siddhir na jāyate /
brahmādibhāṣitaśrautapraunmukhyena kalādikāt //
AgMsv_1.757
dūrāc chravaṇavijñānam acirāt saṃpravartate /
manodṛṣṭe 'pi bhāvāṃśe sphuṭavṛttyudayo hy alam //
AgMsv_1.758
svavimarśabalākrānte kiṃ citraṃ yadi jāyate /
spandaśāstre tathā coktaṃ sāvadhāne 'pi cetasi //
AgMsv_1.759
bhūyaḥ sphuṭataro bhātīty alaṃ bahulavistaraiḥ /
itthaṃ pratyakṣam evedaṃ viśvaṃ yat parameśituḥ //
AgMsv_1.760
tat tato 'py avibhinnasya mātṛvargasya tat tathā /
na ca pratītisāṃkāryaṃ tathā bhāsanayogataḥ //
AgMsv_1.761
pratyakṣe 'pi same sāmyaṃ no ghaṭāghaṭasamvidoḥ /
itthaṃ pratyakṣam evedaṃ niḥsapatnaṃ vijṛmbhate //
AgMsv_1.762
tato na bhidyate cārthaḥ pratyakṣādvaitam īdṛśam /
idaṃ sandhānakalikāpariniṣṭhitabuddhinā //
AgMsv_1.763
ācāryanarasiṃhena pratyakṣādvaitam ucyate /
anumānapramāṇatvaṃ viśvasmin kaiś cid ucyate //
AgMsv_1.764
tathā hi devaḥ sarvajño nirvikalpasvabhāvakaḥ /
sa cādhyakṣasvabhāvo 'pi nāyāti vyavahāryatām //
AgMsv_1.765
avikalpe vikalpātmā vyavahāraḥ kathaṃ kila /
vikalpena ca sarvo 'yaṃ vyavahāro 'vatanyate //
AgMsv_1.766
sa eva cānumānaṃ syāt tasyaitāḥ parikalpanāḥ /
pakṣataddharmatadvyāptitatpratītyādayo 'khilāḥ //
AgMsv_1.767
vastutas tv eka evāsau pratyayaḥ pāramārthikaḥ /
nanv adhyakṣaviyoge syād anumānaṃ kathaṃ yataḥ //
AgMsv_1.768
tatpratyakṣaparicchinnapratibandhanibandhanam /
satyaṃ kiṃtu ya eko 'sau devaḥ sarvajñatāspadam //
AgMsv_1.769
tadāveśavaśād eṣā vyāptir bodhe 'vakalpate /
anyathā vahnidhūmādi tadabhāvādivedanam //
AgMsv_1.770
anvayavyatirekātmā na syād yugaśatair api /
ata eva hi mukhyasya mānasya sadṛśatvataḥ //
AgMsv_1.771
anumānam iti proktaṃ vyavahārapravartanam /
tad evam ete mātāraḥ sarvatreśvarasaṃvidam //
AgMsv_1.772
upajīvitum āyānti mātṛbhāvaṃ na cānyathā /
ajño hi jantuvargo 'yaṃ kathaṃ tadaniveśataḥ //
AgMsv_1.773
jñasvarūpatvam āpnoti tad vinā mātṛtā kutaḥ /
tasmād saṃvidi yogo 'sya sa ca nānena durlabhaḥ //
AgMsv_1.774
vastuto hi na kaś cit sa savinnātho hy asau tathā /
tad evaṃ pakṣam īśānapratyakṣākṣiptavṛttikam //
AgMsv_1.775
sāpekṣaṃ paratantre ca pāśavaṃ mānam ucyate /
ajño jantur anīśo 'yam ātmanaḥ sukhaduḥkhayoḥ //
AgMsv_1.776
īśvaraprerito yātīty ata eva munir jagau /
evam īśvarasāpekṣānumānaikapramāṇatā //
AgMsv_1.777
nirṇītā lolaṭākhyena guruṇā lokasaṃmatā /
anyas tadgṛhya evāha satyaṃ vādhyakṣasaṃvidaḥ //
AgMsv_1.778
vyavahāre 'sti mānatvam anumā tu kathaṃ pramā /
sulabhavyabhicārāyām anumāyāṃ viniścitaḥ //
AgMsv_1.779
viśaṃśramītu ko nāma parīkṣakatayā sthitaḥ /
anvayo vyatirekaś ca yaḥ sapakṣetarasthitiḥ //
AgMsv_1.780
ādidṛṣṭas tadātve no viniścayavidhāyinau /
yais tu tasmād apāsyeta pakṣadharmādidūṣaṇāt [ṇam] //
AgMsv_1.781
varcaskakūṭe śuddhiṃ te kuryuḥ pāṃsukaṇoccayaiḥ /
tasmāt saṃśaya evāyaṃ pravṛttyaṅgatayā sthitaḥ //
AgMsv_1.782
sa eva bhedābhāsitvān māyeti paribhāṣyate /
māyeva ca paśūnāṃ syān mānaṃ māyācidātakam //
AgMsv_1.783
tarko vāpy ekapakṣāṃśasthitisaṃbhāvanātmakaḥ /
arthānarthabalīyastvāt pravṛttau [ttyai] vā nivṛttaye //
AgMsv_1.784
prabhaviṣṇuḥ sa eveti kim anyair mānaḍambaraiḥ /
pramātā śiva evaiko yasyedaṃ svāṅgam īdrśam //
AgMsv_1.785
meyatvena samābhāti sarvato niścayātmakam /
anyaḥ punaḥ paśuḥ sarvaḥ saṃśayadhvāntamadhyagaḥ //
AgMsv_1.786
saudāmanīdyutiprāyasaṃvitsamanurañjitaḥ /
pakṣadvitayasatyānyabhāvānyatamaniścayam //
AgMsv_1.787
vindāna eva labhate nātra rūḍhiṃ kathaṃ cana /
tad evaṃ tarkataḥ sarvo vyavahāra iti sthitam //
AgMsv_1.788
aśuddha saiva vidyeyam iti mānaṃ vidhīyatām /
aśuddhir iyatī tasyā yad vastv ananusāritā //
AgMsv_1.789
anye tv anarthino nāsti pravṛttir iti niścitāḥ /
arthitvam eva sacivam ity evaṃ paryacūcudan //
AgMsv_1.790
rāgasya mānatām itthaṃ prāhur anyātmavedinaḥ /
anye tv āhuḥ saṃśayo 'pi na nāmāniścite gaje //
AgMsv_1.791
śaktatve sati jāyeta rāgo vāpi pravṛttaye /
tataḥ svāṃ kartṛtām īṣad ālocya janatāḥ sadā //
AgMsv_1.792
pravartanta itītthaṃ syāt kalāyā eva jṛmbhitam /
tenārthaḥ sa tathā vāstu mā vābhūt svātmanas tayā //
AgMsv_1.793
manvānaḥ kartṛtām eṣa sarvatraiva pravartate /
anye tv āhur anādir yo vyavahāraḥ kriyātmakaḥ //
AgMsv_1.794
niyatiḥ saiva viśvasya pravartakatayā sthitā /
sa eva cāgamo nāma vṛddhavyavahṛtikramaḥ //
AgMsv_1.795
tataḥ samagra evāyaṃ dharmādipariniścayaḥ /
na pratyakṣān nānumānād bhūyasā vipralambhakam //
AgMsv_1.796
matir abhyeti viśvāsaṃ parīkṣāpakṣaśālinām /
annaṃ kṣudhaṃ śamayate tṛṣaṃ vārīti bālakāḥ //
AgMsv_1.797
anyataḥ pariniścitya tathātvānatiśaṅkinaḥ /
anyadākṣādike 'py arthe tata evādyamānataḥ //
AgMsv_1.798
labhante niścayaṃ samyag āgamākhyāt parīkṣakāḥ /
tathā ca munir āhedaṃ puṇyaṃ pāpam iti dvaye //
AgMsv_1.799
śāstraprayojanaṃ svalpaṃ nāgamasya prayojanam /
āgamo hi na nāmaiṣa pustakagranthasaṃcayaḥ //
AgMsv_1.800
kevalaṃ prathitābhikhyo 'nādir vedādikaḥ kila /
kiṃ tu prasiddhir evāsau sā ca śabdasvarūpiṇī //
AgMsv_1.801
yā sarvadarśaneṣv eva na jātv āyāty apohyatām /
chāgaiś caityo jaṭā bhasma bhikṣā daṇḍaḥ kamaṇḍaluḥ //
AgMsv_1.802
jālaṃ taptaśilā śmaśrukeśalomaviluñcanam /
agnir edhā iṣṭakaughacayanaṃ gṛhamedhitā //
AgMsv_1.803
ityādisarvaśabdānāṃ prasiddhiprakramād ṛte /
ko 'bhyupāyo 'rthataḥ kḷptatadanyārthāvabodhayoḥ //
AgMsv_1.804
ittham āgama evāyaṃ pramāṇam iti dhīdhanaiḥ /
uktaṃ satyaiva vāg aiśī prasiddhir avigānataḥ //
AgMsv_1.805
prasiddha āgamo loke yuktimān athavetaraḥ /
vidyāyām apy avidyāyāṃ pramāṇam iti tat sthitam //
AgMsv_1.806
prāmāṇyaṃ niyateḥ śrīmadbhūtajāntanivāsinām /
anye tv āhur viśeṣo 'yaṃ kālo nāmābhivartate //
AgMsv_1.807
sphuṭabhāvasvabhāvo 'sau vartamāno 'bhivartate /
vṛttasphuṭasvabhāvāṃśas tadā tv asphuṭatāmayaḥ //
AgMsv_1.808
bhūtaḥ kāraṇakḷptyā tu bhāvy asau parikalpyate /
sa cāyaṃ na svatantro 'sti kaś cid anyonyasaṃśrayāt //
AgMsv_1.809
anavasthānato rūpaparāvṛttyavalokanāt /
iyattārūḍhyabhāvāc ca mātṛmeyobhayāśrayāt //
AgMsv_1.810
nirupādhikatadrūpapratibhānaviyogataḥ /
ekānekadhruvānityasvarūpānupapattitaḥ //
AgMsv_1.811
ekasyaikopadher aikyāt tirodher (?) upadherapi /
kriyāyāḥ svagate bhede kālasyānupayogataḥ //
AgMsv_1.812
tatkṛte 'nyonyasaṃśrityānyakṛte 'py anavasthiteḥ /
aupādhikabhidāvṛtter asatyatvād avāstavāt //
AgMsv_1.813
kāryasyānupapattitvād ekasyānupayogataḥ /
citaś ca sphuṭatādattavartamānasadātvataḥ //
AgMsv_1.814
bhūtabhāvilayāt tasmād vartamānalayād api /
cinnātha eva devo 'sau kālam ābhāsayaty alam //
AgMsv_1.815
tad asya kālābhāsākhyā citsvarūpasya saṃsṛtiḥ /
svabhāva[svābhāsa]garbhā bhāveṣu bhāvābhāvamayī svake //
AgMsv_1.816
rūpe sthitiḥ pramātṛtvasamullāso 'bhidhīyate /
idaṃ na yad ahaṃ cāhaṃ yan nedam idam apy adaḥ //
AgMsv_1.817
yan nedam iti citreyam abhāva[ābhāsa]syaiva mānatā /
parā pramātṛtā yāsau śuddhā tasyāṃ pṛthaksthiti //
AgMsv_1.818
na mānam astīty atrāṃśe kiṃ tayā praviviktayā /
yas tu sāṃsāriko mātṛbhāvaḥ sarvo 'yam īdṛśaḥ //
AgMsv_1.819
tatrābhāva[sa]sya mānatvaṃ sa ca kālaprasādataḥ /
tathā hi paripūrṇo 'sau sarvasarvātmarūpadhṛt //
AgMsv_1.820
kva mātā kva ca vā mānaṃ kva ca meyo 'vatiṣṭhatām /
mātrādīnāṃ hi satyatve na syād āpekṣikī sthitiḥ //
AgMsv_1.821
meyād eva ca mātrāder bhāvo jātu prakalpate /
anyonyarūpasyālābhe lābhe vā tadayogataḥ //
AgMsv_1.822
sarvatrātiprasaṅgāc ca sarvajñatvādiyogataḥ /
yugapac cāpy anullāsāt tattvasyānupakāriṇām //
AgMsv_1.823
anyameyādijanite mātṛtvādau tadanyataḥ /
tadbhāvasyāpy anutpannasamatvenaiva saṃsthiteḥ //
AgMsv_1.824
tasmād pūrṇaś cidātmāsau śivaḥ svāṃśaṃ vikhaṇḍayan /
nāham ityādibhedāṃśa idam apy avakalpayet //
AgMsv_1.825
tadanyasarvapūrṇatvam aham ātmani tāvati /
tato 'nyato 'pi saṃhartā jāyate nāham ity api //
AgMsv_1.826
ubhau tau idam aṃśau cāpy apohati parasparam /
buddhistham idam aṃśaṃ svaṃ svāham aṃśe tirodadhat //
AgMsv_1.827
āste na drāvayaty enaṃ vastrāvṛtaghaṭādivat /
tad eva buddhisaṃsthāt tu samayāgrathitād atho //
AgMsv_1.828
idam antarasaṃghātād ahamaṃśavyapohinaḥ /
ahamaṃśād idantaughavyapohād aham antarāt //
AgMsv_1.829
vyapohātsvāhamo 'nyānyāhaṃvyapohasya bhāsanam /
ṣaḍdevatāḥ śūnyarūpā yadāśritya pravartate //
AgMsv_1.830
tad evedam iti jñānaṃ vikalpa iti gīyate /
sa kālaḥ kalyate yena viśvaṃ nijakalodayāt //
AgMsv_1.831
tad atrāṃśe ya eṣo 'sti bhāsāṃśaḥ svaprakāśakaḥ /
bhāvarūpatayā so 'yaṃ sarvānuprāṇanātmakaḥ //
AgMsv_1.832
na mātāsau na vā mānaṃ na ca meyaṃ nirucyate /
yas tv asau śūnyatāyogād abhāvo rudradaivataḥ //
AgMsv_1.833
sa eva mānatām eti yadyogān mātṛtābhāvi[va]taḥ /
mānāc ca pṛthaṅmeyam ity evam upapāditam //
AgMsv_1.834
itthaṃ kālasya mānatvaṃ pratipede 'tra kaiś cana /
ye śrīmadbhavatītyākhyagurupādopasevinaḥ //
AgMsv_1.835
tad itthaṃ puṃsi ciddharmavibhavāmodaśālini /
mātṛtvadāyi yat proktaṃ ṣaṭkaṃ kañcukasaṃjñitam //
AgMsv_1.836
tad ekaikasya mānatvaṃ ke cana pratipedire /
anye tv ekasya sarvānyasacivasyeti manvate //
AgMsv_1.837
anye kadāpi kasyāpi kathaṃcit kva canetyādi /
anye dvayor dvayor anye trikadvayaniyogataḥ //
AgMsv_1.838
anyonyānugrahād anye bodhenānyonyato 'pare /
anye tu guṇasāmyātmaprakṛtim eva mānatām //
AgMsv_1.839
mukhyatvena viduḥ suptamattamūrcchādidarśanāt /
sa yatraiva pramātāyaṃ yataḥ supta iva sthitaḥ //
AgMsv_1.840
saivāsya mātṛtā mānameyayor apravedanāt /
anyonyam avikāryatvāt prasupte 'pi tathāvidhe //
AgMsv_1.841
kevalaṃ prakṛtiḥ seyaṃ jānāmīty abhimanyate /
tatra mukhyaṃ tu yan mānaṃ yatpuṃsaivānudarśanam //
AgMsv_1.842
tac ca śuddhaṃ nirvikāraṃ sadasadrūpatojjhitam /
itthaṃ ke 'py abhimanyante sāṃkhyakañcukasaṃśrayāt //
AgMsv_1.843
vayyābhidhānasya guror gṛhe jñānopajīvinaḥ /
anye dhībhūmim evāhur draṣṭṛdṛśyoparāgiṇīm //
AgMsv_1.844
pramāṇaṃ pāramarṣeyāḥ kecit tadvṛttisaṃcayam /
dharmādikāṣṭasaṃkhyātaṃ dharmajātaṃ pare viduḥ //
AgMsv_1.845
anye 'haṃkāram evāhuḥ kecid dhiyam atho manaḥ /
kecid tritayam evedaṃ samaṃ sarvatra manvate //
AgMsv_1.846
anye daśānām ekaikam indriyāṇām prapedire /
kecit samastāny etāni sarvatrākūṭavṛttitaḥ //
AgMsv_1.847
andhasyāpi hi tat kiṃcidrūpāyatanam asti yat /
vikāram ekaśrotraspṛg akṣāntarasamasthiti //
AgMsv_1.848
prabhātaṃ pravilīnābhranabhomaṇḍalamaṇḍitam /
ity ākarṇya parāṃ tūṣṭiṃ yāty andho haimane dine //
AgMsv_1.849
yady apy anumimīte 'sau śītavāraṇajaṃ sukham /
tathāpy asya svasaṃvittir na rūpānavabhāsinī //
AgMsv_1.850
anye tanmātrarūpāṇāṃ mānatvaṃ pratipedire /
cakṣūraśmis tv asaṃsparśa ityādividhiyogataḥ //
AgMsv_1.851
adṛśyatvaṃ cakṣurāder ata evopapadyate /
yoginaḥ praty adṛśyatvaṃ jātucin nopapadyate //
AgMsv_1.852
anye tu sthūlabhūtānāṃ jyotiṣāṃ mānatāṃ jaguḥ /
meyasyāpi pramāṇatvam apare pratipedire //
AgMsv_1.853
yato bhavati mātṛtvaṃ tatpramāṇam iti sthitiḥ /
tadghaṭādyaiś ca yat tasmāt te 'pi mānam iti smṛtāḥ //
AgMsv_1.854
laukiko vyapadeśaś ca naiva vastvanusārataḥ /
sa hīcchāmātrakḷptatvāt prāyeṇaivopacārikaḥ //
AgMsv_1.855
kathaṃ jānāsi bhoḥ so 'haṃ jānāmīti ca coditaḥ /
ghaṭenānena dṛṣṭena jānāmīty abhibhāṣate //
AgMsv_1.856
tasmān meye 'pi mānatvaṃ na hi nāma na laukikam /
abhedavāde mūlasthe virodho 'pi na dūṣaṇam //
AgMsv_1.857
ye tu pramāṇam āhus tatsāmagrīṃ tair api sphuṭam /
arthāder mānatābhīṣṭā sā saṅghe 'py anyathā kutaḥ //
AgMsv_1.858
anye tu sarvasyaiveyattāttabhedasya mānatām /
kramoditāṃ hi sarvatra kvacic cāpy akramoditām //
AgMsv_1.859
kvacit kramākramagrāsaparipūrṇatvabandhurām /
manvate tanmataṃ tāvad diṅmātreṇopadarśyate //
AgMsv_1.860
prathamaṃ meyayogena jhaṭiti pratibhāsinā /
anyārthadṛśyabhiprāyapracchanenaiva sarvataḥ //
AgMsv_1.861
mātṛtvaṃ caramaṃ tatra cakṣuṣaḥ pravijṛṃbhaṇam /
tato mano 'haṃdhīvargavijṛṃbhāntaḥsamujjvalam //
AgMsv_1.862
tataḥ pauṃsnābhisaṃśuddhasaṃvidullāsaśālitā /
tataḥ kālakalārāgayatyavidyāniśāḥ kramāt //
AgMsv_1.863
anyathā vā samaṃ vāpi dvandvayogena vā triśaḥ /
sarvaśo vā catuṣpañcayogenāpy āṇave pade //
AgMsv_1.864
abhāvakartṛtāsaṅgasiddhitarkākhyasaṃśayāḥ /
tatrāpi nanu jāyante tattatkramavicitritāḥ //
AgMsv_1.865
tatpṛṣṭe cāvikalpāsau śuddhaiśvaryāvabhāsikā /
vidyā pramāṇatām eti paryantapramitisthitau //
AgMsv_1.866
tataḥ sadāśivodārajñānecchāśaktisaṃśraye /
sa mātā pūrṇatām eti śaktyantādhvasunirvṛtaḥ //
AgMsv_1.867
itthaṃ pūrṇaṃ pramātṛtvaṃ yataḥ samavabhāsate /
tadanyatamabhāgāṃśatirodhānaviyogajāḥ //
AgMsv_1.868
saṃvidaḥ sphuṭatānyatvabhedān niḥsaṃkhyatāṃ gatāḥ /
ata eva hy ajānānaiḥ śivaśāstroditāṃ sthitim //
AgMsv_1.869
sphuṭāsphuṭādisaṃvitsu smṛtyasmṛtyādigocare /
sauṣuptādiṣu śīghratve yuktyāmarśādyasaṃbhavāt //
AgMsv_1.870
manovadhānaṃ saṃskāro dharmādyadṛṣṭakalpanam /
ity ete hi sphuṭaṃ śabdā nātra ko 'rthas tatri ... mā //
AgMsv_1.871
ūrdhvordhvatattvavrātasya mānatve ca nirūpite /
adharādharatattvāṃśo meyatām avalambate //
AgMsv_1.872
na cātrāsti kramaḥ kaś cid vyavadhāne hi saṃbhavāt /
na hi vidyā na bauddhī tām ālocayati saṃvidam //
AgMsv_1.873
vidyā vivektrī proktā hi buddhipṛṣṭasamāśritā /
prakāśātmavapur bāhyam akṣam ālocanātmakam //
AgMsv_1.874
saṃkalpārthaṃ manaḥ prāhur abhimantrīm ahaṅkṛtim /
niścetrīṃ ca dhiyaṃ tatra vidyāṃ cāpi vivecikām //
AgMsv_1.875
tatraiva rañjakaṃ rāgaṃ kalāṃ śaktatvadarśinīm /
kālaṃ vyavacchit kartāraṃ niyatiṃ ca niyāmikāṃ //
AgMsv_1.876
āmṛśantīm anyamātṛsādhāraṇyāvabhāsikām /
grāhyamaṇḍalatadgrāhinānārūpāvamarśinīm //
AgMsv_1.877
māyāṃ pūrṇatvasaṃbhogapracyutikṣobhakāriṇīm /
sadvidyāṃ pūrṇaviśrāntidāyinīṃ suśivātmikām //
AgMsv_1.878
jñānanirbharabhāvāṃśasvarūpaparimarśikām /
icchāśaktiṃ pramātraṃśapūrṇabhāvāvabhāsikām //
AgMsv_1.879
āśritya paripūrṇo 'yaṃ mātṛbhāvo vijṛmbhate ṝü /
prakāśālocane pūrvaṃ saṃkalpābhimate tataḥ //
AgMsv_1.880
niścayānudṛśau paścād vivekāsaṅgitādvayam /
kartṛtāsthāvyavacchedaḥ sādhāraṇyāvabhāsanam //
AgMsv_1.881
nānāvimarśāprakṣobhapūrṇameyapravedanam /
pūrṇamātṛtvasaṃvittir bhairavībhāva eva ca //
AgMsv_1.882
itthaṃ ṣoḍaśadhā meyamayaṃ yāvat prakāśayet /
tāvad vijñānacandro 'sau prokto dvyaṣṭakalāsthitiḥ //
AgMsv_1.883
anuttarā sthitiḥ pūrvam ānandeccheśanāny ataḥ /
udayaś conatāveśa iti ṣaṭkaṃ vyavasthitam //
AgMsv_1.884
anuttarāt samārabhya jñānaśaktyantam īdṛśam /
icchaiva tu kriyāśaktim īśanena samāsthitā //
AgMsv_1.885
prakāśasthitileśāṃśaṃ gṛhṇatī ṣaṇṭhatāṃ gatā ṝü /
icchādi yac ca tatpūrvānuttarānandasaṃgateḥ //
AgMsv_1.886
tadādiśleṣayogena saṃdhyakṣaracatuṣṭayam ṝü /
tataḥ svarūpasaṃvittilābhād bindvādikā sthitiḥ //
AgMsv_1.887
tataḥ samagrasaṃdarbhabharitākārarūpiṇi /
visargaḥ kila śākto 'sau vikṣepa iti yaḥ smṛtaḥ //
AgMsv_1.888
visargasyaiva viśleṣa iti saptadaśī kalā /
kvacid aṣṭādaśī saiva punaḥ prakṣobhayogataḥ //
AgMsv_1.889
anuttarasyākārasya parabhairavarūpiṇaḥ /
akulasya parā yeyaṃ kaulikī śāktir uttamā //
AgMsv_1.890
sa evāyaṃ visargas tu tasmāj jātam idaṃ jagat ṝü /
tasya prakṣobhayogyatvaṃ prakṣobhakalanodayaḥ //
AgMsv_1.891
prakṣobhapūrṇatābhāvāt tadakulakramonatā /
iti ṣaṭkasvarūpātmavimarśāndolanoditam //
AgMsv_1.892
anuttarasvabhāvatvād ādyasyaiva vijṛmbhitam ṝü /
sa eva bhagavān antar nityaṃ prasphuradātmakaḥ //
AgMsv_1.893
antaḥsthasarvabhāvaughapūrṇamadhyamaśaktikaḥ /
svecchākṣobhasvabhāvodyajjagadānandasundaraḥ //
AgMsv_1.894
nityaṃ sphurati saṃpūrṇavisargarasasundaraḥ ṝü /
śivaśaktyoḥ sa saṃghaṭṭaḥ sneha ity abhidhīyate //
AgMsv_1.895
atraiva pūrṇavaisargapade labdhuṃ praveśanam /
lehanāmanthanetyādisaṃpradāyam upāsate //
AgMsv_1.896
tathā hi madhyamāṃ nāḍīm adhiṣṭhāyākhilaṃ vapuḥ /
prāṇayat paramaṃ tejaḥ prakṣubdhāmṛtamadhyataḥ //
AgMsv_1.897
visṛṣṭirūpatāṃ gacched yāty ānandacamatkriyām /
apūrṇā kevalaṃ sā tu pūrṇā tu bhagavanmayī //
AgMsv_1.898
tena vaisargikī śaktir ekaiveyaṃ prajṛmbhate /
visarga eva prakṣubdhaḥ prayatnadviguṇatvataḥ //
AgMsv_1.899
hakāro nāma viśveṣāṃ vyañjanānāṃ prasūtikṛt ṝü /
sa eva ca punarbinduyogāt svām eva bhūmikām //
AgMsv_1.900
anuttarām āśrayate so 'haṃbhāva iheṣyate ṝü /
atraivāvarṇajaḥ kākhyas tadanyaś ca ivarṇajaḥ //
AgMsv_1.901
tata eva hi rephāṃśacchāyopādher ṛvarṇataḥ /
ṭavargas tata evātha dharāc chāyopadhikramāt //
AgMsv_1.902
tavargas tatparaḥ paścād uvarṇādyaralāś ca vaḥ /
ivarṇavargāc covarṇāt krameṇety ata eva hi //
AgMsv_1.903
antaḥsthā ity aśītāś ca ivarṇād dviprabhedaśaḥ /
śaṣasānāṃ samudbhūtiḥ śuddhopādhikalāyujaḥ //
AgMsv_1.904
icchāyā eva viśvo hi prasavo bahudhā sthitaḥ ṝü /
ata eva hi sasthānabhāvo yuktatvam arhati //
AgMsv_1.905
jīvasyaiveyam āśyānasthitir yonyatmikā yataḥ /
saivānuttaradevasya śaktir atra nirucyate //
AgMsv_1.906
tatraivantaḥsthatattvāni parāvāgbhūmikākramāt /
avarge śivatattvaṃ tu kādau hānte śivāntakam //
AgMsv_1.907
iti saṃpuṭayogo 'yaṃ triṃśakārtho nirūpitaḥ ṝü /
evaṃ pūrṇānavacchinnā ciddevī syād yadi sphuṭam //
AgMsv_1.908
sarvam asyāṃ bhaved eṣā sarvatra ca tathā bhavet ṝü /
yo māṃ paśyati sarvatra sarvaṃ ca mayi paśyati //
AgMsv_1.909
tasyāhaṃ na praṇaśyāmi sa mametyapi tan muniḥ /
abhāṣatārjunācāryavacasā tatra tatra ca //
AgMsv_1.910
saṃvidātmā hi vicchinno yadi syāt sarvabhāvataḥ /
bhāva eva bhaved eṣa svalakṣaṇaghaṭādivat //
AgMsv_1.911
ataś ca saṃvitsaṃvittvahāner eṣā praṇaśyati /
palāyate hi cit sā ced vyavacicchedayiṣyate //
AgMsv_1.912
nijottamāṅgcchāyeva svapadākramaṇakrame /
yac ca sarvaṃ mayi proktaṃ na paśyati mahājanaḥ //
AgMsv_1.913
sa sarvamadhyavartitvān mayi tāvat pratiṣṭhitaḥ /
evaṃ prakāśāniṣṭhatvād asyāsatsamatājuṣaḥ //
AgMsv_1.914
praṇāśa eveti muniḥ provācobhayavartmanā /
eṣa vastukramas tāvad yo 'yaṃ saṃpuṭa ucyate //
AgMsv_1.915
tata eva samastādhvakalitāsanasadmani /
saṃvid ādheyatāṃ prāptā punar ādhāratāṃ gatā //
AgMsv_1.916
uktaṃ cānuttare yāge punar evāsanaṃ /
\hspace{3cm} tataḥ /
atra tu pravivikṣūṇāṃ jñaptikramavaśān muniḥ //
AgMsv_1.917
ūcivān bhagavān eva viśvaṃ tan nānyatheti yat /
abhinnasaṃvitsvātantryaṃ bhāsate bhedavartmani //
AgMsv_1.918
upadeśyopadeṣṭṛtvavyavastheyaṃ pratāyate /
svātmaiva hi gurur devaḥ para ity abhimanyate //
AgMsv_1.919
svodīritāni vākyāni paroktānīti manyate /
pratipādyaṃ ca yad vastu yena ca pratipādyate //
AgMsv_1.920
tat sarvam ātmarūpaṃ hi bhedenaivābhimanyate /
yathā svapnapadāvasthām upadeśaparamparām //
AgMsv_1.921
ākarṇayaj jaḍo jantur anyoktam abhimanyate /
tathaiva jāgradgarbho 'yaṃ vyavahāraḥ samastakaḥ //
AgMsv_1.922
ko bhedaḥ svapnajāgratsu tarhi syād iti cet punaḥ /
bhaṇiṣyate 'tha vā nāthe svatantre kin na bhāṣitam //
AgMsv_1.923
evaṃ jñaptikrameṇaiva bhedo vidhyanuvādayoḥ /
sarvaṃ devo 'tha vā devaḥ sarvam ity ekam eva hi //
AgMsv_1.924
vastutaḥ kumbhaghaṭavad viśvaṃ paryāyamātrakam /
vācya eṣāṃ tvam eveti tac chrīnārāyaṇo 'bhyadhāt //
AgMsv_1.925
nanv abhede kathaṃkāraṃ kḷptir vidhyanuvādayoḥ /
yo danturaḥ sa caitro 'yam iti danturam āditaḥ //
AgMsv_1.926
anūdya caitra ityaṃśo yadi nāma vidhīyate /
tad danturo 'nyaś caitrāc caitraś cānyas tataḥ katham //
AgMsv_1.927
ghaṭaś caitra itīdṛkṣā na syād vidhyanuvādatā /
tasmād ya eva caitro 'sau sa dantura iti sthitiḥ //
AgMsv_1.928
vāstavī jñaptimātrottho vidhir vidhyanuvādayoḥ /
ajñātaparyāyapadasthitīn prati
prayujyate pādapa eṣa bhūruhaḥ /
kumbho ghaṭaś ceti tathaiva bhaṇyate
maheśvaraḥ sarvam idaṃ jagat tv iti //
AgMsv_1.929
itthaṃ saṃpuṭayogena paripūrṇā hi yā sthitiḥ /
yasyāṃ saṃhārasṛṣṭyaṃśaśatāny antaḥsthitāny api //
AgMsv_1.930
tām eva bhāgaśaḥ ke cid upāsitumanas tayā /
ekādidviguṇatvotthacatuḥṣaḍdvādaśādibhiḥ //
AgMsv_1.931
saṃviccakramayair bhedair bhindate vividhaiḥ kramaiḥ /
ekā saṃvid dvidhā saiva dṛkkriyātmā tridhātha sā //
AgMsv_1.932
pronmeṣaśaktisācivyāc caturdhāpy atha gīyate /
cicchaktyānandarūḍhyā tu pañcadhāsau prabhāṣyate //
AgMsv_1.933
ṣoḍhā tu svaraṣaṭkoktasaṃviccarcāvicāraṇāt /
yāvad dvādaśadhā saṃvitsṛṣṭyādau tulyagocare //
AgMsv_1.934
ekaikaśas tryātmakatvāt traye vā cāturātmyataḥ /
sṛṣṭiṃ kalayate saṃvit tatrābhyeti ca raktatām //
AgMsv_1.935
sthitināśaṃ kalayate kvāpi śaṅkāṃ prakalpayet /
tāṃ saṃhṛtya ca bhāvāṃśaṃ saṃhārāt svātmanaḥ punaḥ //
AgMsv_1.936
saṃhartrītvaṃ carcayate tadantaḥ puṇyapāpayoḥ /
na drutaṃ na nirodhaṃ vā svasvātantryeṇa vāñchati //
AgMsv_1.937
evaṃ bodhāṃśakaraṇamarīcīcakram ātmani /
grasamānā saṃharate pramāṇāṃśasthitān ravīn //
AgMsv_1.938
tataḥ kalpitamātraṃśaṃ saṃhṛtyākalpite hṛdi /
tatsarvātītam apy antar anavacchinnadhāmani //
AgMsv_1.939
nayet tan nayanadvārād viśvaṃ yāvat tathā nayet /
tataḥ sṛṣṭiṃ ca kalayed ityādikramayogataḥ //
AgMsv_1.940
dvādaśāram idaṃ cakraṃ sarvadā parivartate /
yasyaitāḥ sthūlamātratvaṃ māsarāśyādisaṃpadaḥ //
AgMsv_1.941
akramakramavaśād dviśas triśo
bhūriśo 'tha vividhaiḥ kramākramaiḥ /
cakram etad uditaṃ vijṛmbhate
meyamānamitimātṛbhakṣakam //
AgMsv_1.942
etaccakragatānantakiraṇārāsamāśrayāt /
cakrabhedo na saṃkhyātuṃ kadācid api śakyate //
AgMsv_1.943
yathā hi varhiṇaḥ patre sitapītāruṇādikam /
pronmiṣan nimiṣac cātra bhāsate 'py atathātmakam //
AgMsv_1.944
tathānunmiṣitālīnasūkṣmasaṃvitsunirbharaḥ /
cakreśo bhāti nimiṣatpronmiṣadvṛtticitritaḥ //
AgMsv_1.945
tat kasyāpi nimeṣeṇa kasyāpy unmeṣayogataḥ /
ekāracakrāt prabhṛti sahasrāraṃ vivartate //
AgMsv_1.946
tad asaṃkhyānam atha vāpy anyonyāśritagarbhakam /
na vā tac cakram atha kiṃ vyomaivaikaṃ vijṛmbhate //
AgMsv_1.947
tad apy anantasaccakragarbhaṃ vāpi vibhāsate /
anantavyomagarbhaṃ vā mahāvyomaikam ucyate //
AgMsv_1.948
yathā vyomaivaikaṃ kacati sitanīlāruṇatayā
yathā caite meghāḥ punar atha tathā bhānti bahudhā /
tathā saṃvittattvaṃ kalanaparisaṃkhyāvirahitaiḥ
svatantraṃ svākāraiḥ sphurati na ca te ke cana tataḥ //
AgMsv_1.949
iti tattvam idaṃ nyarūpayan
mama nātho hṛdayasthitaḥ svayam /
pratipadya vicitrarūpakam
gurusaṃtānaparamparāyitam //
AgMsv_1.950
tad amutra naye na ye prarūḍhiṃ
pratipattuṃ kṣamatām upāśrayante /
nanu tatpratibodhanāya devo
vividhāṃ maṇḍalakalpanām avocat //
AgMsv_1.951
bālo yadvat rekhayā varṇajāte
svaiḥ saṃketair yojyate tatkrameṇa /
tadvanmudrāmaṇḍalair mantratantraiḥ
pūrṇe svasmin yojyate dhāmny anarghe //
AgMsv_1.952
atrāpi kiñcana vibhāti tadicchayaiva
dūraṃ tathā savidham āśritatāratamyam /
asaṃspṛg apy atha niraṃśapadapratiṣṭham
itthaṃ kriyāpaṭalago bahudhaiva bhedaḥ //
AgMsv_1.953
itthaṃ pramāṇatābhāgi yat tattvaṃ hi nyarūpyata /
parāparā bhagavatī seyaṃ bhāti tathā tathā //
AgMsv_1.954
tad atraiva parāṃśo yaḥ sa mātraṃśo 'paraḥ punaḥ /
meyāṃśa iti tat pūrvam evāsmābhiḥ prakāśitam //
AgMsv_1.955
mātraṃśo 'pi pare bhāge bahudhā yat sthitas tataḥ /
parāparatayodriktaḥ paro mantreśarūpakaḥ //
AgMsv_1.956
udriktāparabhāvas tu mantra ity abhidhīyate /
parāparas tu yo mātā samudriktaparāparaḥ //
AgMsv_1.957
sa vijñānākalaḥ proktaḥ prabuddhaparabhāvakaḥ /
aparodrekayogena sa eva pralayākalaḥ //
AgMsv_1.958
aparaḥ kila yo mātā sakalaḥ sa tu bhāṣyate /
parāparādibhedena tasyāpi bahudhā sthitiḥ //
AgMsv_1.959
vicāryamāṇā niḥsaṃkhyān mātṛbhedāṃs tanoty alam /
mukhyatvena tu saptaiva mātṛbhedāḥ prakīrtitāḥ //
AgMsv_1.960
pramāṇāṃśe patanty eva teṣām eva svaśaktayaḥ /
vyāpārayogitaivaiṣā śaktitvam iti manmahe //
AgMsv_1.961
yac ca vyāpriyamāṇatvaṃ karaṇatvaṃ tad eva hi /
evaṃ ca śaktimacchakktibhedān mātṛpramāṇajāḥ //
AgMsv_1.962
caturdaśasvarūpaṃ ca prameyam iti bhāṣyate /
mātā mānaṃ ca meyaṃ ca yata ekaṃ prakīrtitam //
AgMsv_1.963
tataḥ pañcadaśātmaikam ekaṃ prakṛtipañcitam /
tatrāpy ekaikaśo bhede nijatattvasvarūpiṇi //
AgMsv_1.964
saṃkṣepavistarakṛtaṃ bhedānantyaṃ pratāyate /
punar jalādimūlāntabhedasaṃkalanakramāt //
AgMsv_1.965
bhūyān bhedaprabhedottho vaicitryavisarodayaḥ
evaṃ dharātaḥ prabhṛti pradhāna-
tattvāntam uktaṃ daśapañcadhaiva /
puṃsaḥ kalāntaṃ sakalaḥ svarūpa-
bhūto na mātā na ca mānarūpaḥ //
AgMsv_1.966
trayodaśātmatvam ato 'tra niṣṭhitaṃ
niśi svarūpaṃ tu bhavel layākalaḥ /
madhye tu vijñānakalasvarūpatā
vidyāpade mantragatasvarūpatā //
AgMsv_1.967
aiśe mantreśavargasthitir atha suśive dhāmni tannāthaniṣṭhā
pūrvaṃ pūrvaṃ ca tatra prakaṭayati nijāṃ mātṛmānavyavasthām /
tenānanyapramātṛ sphurati śivapadaṃ svaprakāśaṃ sadaikaṃ
mantreśeśānatas tu triśaramuninavatryakṣasaṃkhyāvibhedāḥ //
AgMsv_1.968
śaktiś ca no śaktimato vibhinnā
tenaiti no bhedam iyaṃ pṛthaktvam /
amātṛtāyāṃ na ca śaktir asti
tena svarūpaṃ na hi śaktiyuktam //
AgMsv_1.969
dharātattvāvibhedena yaḥ prakāśaḥ prakāśate /
sa eva śivanātho 'tra pṛthivī brahma tatparam //
AgMsv_1.970
dharātattvagatāḥ siddhīr vitarītuṃ samudyatān /
prerayanti śivecchāto ye te mantramaheśvarāḥ //
AgMsv_1.971
preryamāṇās tu mantreśā mantrās tadvācakāḥ sphuṭam /
dharātattvagataṃ yogam abhyasya śivavidyayā //
AgMsv_1.972
na tu pāśavasāṃkhyīyavaiṣṇavādidvitādṛśā /
aprāptadhruvadhāmāno vijñānakalatājuṣaḥ //
AgMsv_1.973
tāvattattvopabhogena ye kalpānte layaṃ gatāḥ /
sauṣuptāvasthitau yadvat te 'tra pralayakevalāḥ //
AgMsv_1.974
sauṣupte tattvalīnatvaṃ sphuṭam eva hi lakṣyate /
anyathā niyatasvapnasaṃsṛṣṭir iyatī kutaḥ //
AgMsv_1.975
sauṣuptam api citraṃ ca svacchāsvacchādi bhāsate /
asvāpsaṃ sukham ityādismṛtivaicitryadarśanāt //
AgMsv_1.976
māyākarmasamullāsasaṃmiśritamalābilāḥ /
dharādhirohiṇo jñeyāḥ sakalā iha pudgalāḥ //
AgMsv_1.977
asyaiva saptakasya svasvavyāpāraprakalpane /
prakṣobho yas tad evoktaṃ śaktīnāṃ saptakaṃ tataḥ //
AgMsv_1.978
śivo 'vicyutacidrūpas tisras tacchaktayas tu yāḥ /
tāḥ svātantryavaśopāttagrahītṛgrāhyarūpikāḥ //
AgMsv_1.979
grahītṛbhāgodrekeṇa grāhyabhāgocchalatvataḥ /
sapta sapteti yat tv ekaṃ jaḍamātraṃ narātmakam //
AgMsv_1.980
tatsvarūpaṃ tatas traidhaṃ pratitattvaṃ vyavasthitam /
kiṃ cārthe khalu nirgrāhye tuṭayaḥ ṣoḍaśa kṣaṇāḥ //
AgMsv_1.981
sapādadvyaṅgulāveśāt pratyekaṃ parikalpitāḥ /
tatrādyaḥ paramādvaitanirvibhāgarasātmakaḥ //
AgMsv_1.982
antyas tu grāhyatādātmyān na pṛthak pravibhāvyate /
upāntyas tatsvarūpasya grāhakaḥ paribhāvvyate //
AgMsv_1.983
ādyaṃ ca saptakaṃ tatra nirvikalpakatāṃ gatam /
kramonmiṣadvikalpāṃśacchāyācchādanakovidam //
AgMsv_1.984
tad eva śivarūpaṃ hi paraśaktyātmakaṃ viduḥ /
dvitīyaṃ saptakaṃ tatra parāparapadātmakam //
AgMsv_1.985
vikalpa iti saṃgītam iti bhedo 'vabhāsyate /
tad asyāṃ sūkṣmasaṃvittau kalanāya samudyatāḥ //
AgMsv_1.986
saṃvedayante yadrūpaṃ tatra kiṃ vā vikatthanaiḥ /
kramāt tu bhedanyūnatve tuṭīnām api yo mataḥ //
AgMsv_1.987
vikalpasya ca nirhrāso nirvikalpopalakṣaṇam /
yathā hi ciraduḥkhārtaḥ paścād āttasukhasthitiḥ //
AgMsv_1.988
vismaraty eva tadduḥkhaṃ sukhaviśrāntivartmanā /
tathā gatavikalpe 'pi rūḍhāḥ saṃvedane janāḥ //
AgMsv_1.989
vikalpaviśrāntibalāt tāṃ vṛttiṃ nābhimanvate /
vikalpanirhrāsavaśena yāti
vikalpavandhyā paramārthasatyā /
saṃvitsvarūpaprakaṭatvam itthaṃ
tatrāvadhāne yatatāṃ subuddhiḥ //
AgMsv_1.990
grāhyagrāhakasaṃvittau saṃbandhe sāvadhānatā /
iyaṃ sā bhaṇyate tatra yatheṣṭaphalayogataḥ //
AgMsv_1.991
ata eva hi tadbhedabāhulyād bhuvanāny api /
vicitratvaṃ prayāntīti na cātikrama iṣyate //
AgMsv_1.992
sakramākramam evedaṃ kālasya prākpradūsaṇāt /
diśaś ca paramārthatvaṃ naiva yuktyopapadyate //
AgMsv_1.993
pūrvāparapratītiṃ hi naikā sā kurute tathā /
upādhibhedo no vastu tat kathaṃ sā prakalpyatām //
AgMsv_1.994
yo hi yasmādguṇotkṛṣṭa ity ataḥ parameśvaraḥ /
abhāṣata nijānandakḷptadikkālamaṇḍalaḥ //
AgMsv_1.995
tad evaṃ tattvarūpe 'smin vicitre pravivikṣatām /
upāyabhedāt traividhyaṃ samāveśeṣu varṇitam //
AgMsv_1.996
anupāyaḥ śāṃbhavo 'sau cidupāyas tataḥ param /
jaḍopāyas tv āṇavaḥ syāt sa cāpi bahudhā mataḥ //
AgMsv_1.997
ajaḍe 'pi jaḍābhāsaḥ pārameśvaryayogataḥ /
nāḍīkaraṇabāhyādes tena saṃvidupāyatā //
AgMsv_1.998
tatrākṣavṛttim āśritya bāhyākāragraho hi yaḥ /
tajjāgratsphuṭam āsīnam anubandhi punaḥ punaḥ //
AgMsv_1.999
ātmasaṃkalpanirmāṇaṃ svapno jāgradviparyayaḥ /
layākalasya yo bhogaḥ layakarmavaśān na tu //
AgMsv_1.1000
sthiro bhaven niśābhāvāt suptaṃ saukhyādyavedane /
jñānākalasya malataḥ kevalād bhogamātrataḥ //
AgMsv_1.1001
bhedavantaḥ svato bhinnāś cikīrṣyante jaḍājaḍāḥ /
turye tatra sthitā mantratannāthādhīśvarās trayaḥ //
AgMsv_1.1002
yāvad bhairavabodhāṃśapraveśanasahiṣṇavaḥ /
bhāvā vigaladātmīyasārāḥ svayam abhedinaḥ //
AgMsv_1.1003
turyātītapade saṃsyur iti pañcadaśātmake /
yasya yad yad sphuṭaṃ rūpaṃ taj jāgrad iti manyatām //
AgMsv_1.1004
tad evāsthiram ābhāti svarūpaṃ svapna īdṛśaḥ /
asphuṭaṃ tu yad ābhāti suptaṃ tat tat puro 'pi yat //
AgMsv_1.1005
tritayasyānusaṃdhis tu yadvaśād upajāyate /
sraksūtratulyaṃ tatturyaṃ sarvabhedeṣu gṛhyatām //
AgMsv_1.1006
yat tv advaitabharollāsi drāvitāśeṣabhedakam /
turyātītaṃ tu tat prāhur itthaṃ sarvatra yojayet //
AgMsv_1.1007
layākale hi svaṃ rūpaṃ jāgrattatpūrvavṛtti tu /
svapnādīti kramaṃ sarvaṃ sarvatrānusared budhaḥ //
AgMsv_1.1008
ekatrāpi prabhau pūrṇe citturyātītam ucyate /
ānandas turyam icchaiva bījabhūmiḥ suṣuptatā //
AgMsv_1.1009
jñānaṃ tu svapnavṛttitvaṃ kriyā jāgrad iti smṛtā /
atraiva yogabhūmyutthāḥ saṃjñāḥ piṇḍasthatādayaḥ //
AgMsv_1.1010
sarvatobhadratādyās tu prasaṃkhyājñāninirmitāḥ /
ekaikatra catūrūpasadbhāvād vitate tataḥ //
AgMsv_1.1011
catūrūpatvam ekatra tritvaṃ paścād athaikatā /
ekas tu bhairavo nāthaḥ prollasadviśvarūpakaḥ //
AgMsv_1.1012
ekaḥ śivādisakalaparyantasthitisaṃgataḥ /
so 'yaṃ samasta evādhvā bhairavābhedavṛttimān //
AgMsv_1.1013
tatsvātantryāt svatantratvam aśnuvāno 'vabhāsate /
so 'yaṃ mātṛsvarūpastho mantrādhveti vibhāvyate //
AgMsv_1.1014
pramārūpatayā so 'yaṃ varṇādhveti nirucyate /
pramāṇarūpatām etya prayāty eṣa padādhvatām //
AgMsv_1.1015
pramāṇarūpatāveśam aparityajya meyatām /
gacchan saṃkalpanayogāt kalādhvā mātṛsaṃgataḥ //
AgMsv_1.1016
śuddhe prameyatāyoge sa tattvādhveti gṛhyatām /
tatsthaulyādhāratāyogād bhuvanādhveti varṇitaḥ //
AgMsv_1.1017
tathā hi cidvimarśena grastā vācyadaśā yadā /
śivajñānakriyāyattamananatrāṇatatparā //
AgMsv_1.1018
aśeṣaśaktipaṭalīlīlālāmpaṭyapāṭavāt /
mantrādhvā rabhasena drāk prāg udbhūtaḥ śivātmakaḥ //
AgMsv_1.1019
ucchalatsaṃvidāmātraviśrāntyāsvādayoginaḥ /
sarvābhidhānasāmarthyād aniyantritaśaktayaḥ //
AgMsv_1.1020
sṛṣṭāḥ svātmasahotthārthadharāparyantavṛttayaḥ /
svātmīye cidvilasite tāvato 'rthān nijātmani //
AgMsv_1.1021
āmṛśantaḥ pramārūpāṃ satyāṃ bibhrati saṃvidam /
bālās tiryakpramātāro ye 'py asaṃketabhāginaḥ //
AgMsv_1.1022
te 'py akṛtrimasaṃskārasārām enāṃ svasaṃvidam /
bhinnabhinnām upāśritya yānti citrāṃ pramātṛtām //
AgMsv_1.1023
asyām akṛtrimānantavarṇasaṃvidi rūḍhatām /
saṃketā yānti cet te 'pi yānty asaṃketavṛttitām //
AgMsv_1.1024
anayā tu vinā sarve saṃketā bahuśaḥ kṛtāḥ /
naiva cetasi viśrāntiṃ saṃketāntarayogataḥ //
AgMsv_1.1025
vrajeyur anavasthānān mūlakṣatikaratvataḥ /
tatrāpi khalu saṃkete bālo vyutpādyatāṃ kutaḥ //
AgMsv_1.1026
tenānantas tv amāyīyo yo varṇagrāma īdṛśaḥ /
sa cidvimarśasacivaḥ sadaiva pravijṛmbhate //
AgMsv_1.1027
tata eva ca māyīyā varṇāḥ sūtiṃ vitenire /
teṣāṃ te khalv amāyīyā vīryam ity avadhāryate //
AgMsv_1.1028
tathā hi paravākyeṣu śruteṣv āvṛṇute nijā /
pramā yasya jaḍo nāsau tatrārthe yāti mātṛtām //
AgMsv_1.1029
yasya tu svapramā bodhe praviśed bhedagarbhagā /
māyīyavarṇapuñje sve sa pramātṛtvam ṛcchati //
AgMsv_1.1030
yathā yathā cākṛtakaṃ tadrūpam atiricyate /
tathā tathā camatkāratāratamyaṃ prakalpyate //
AgMsv_1.1031
tadudrekamahattve tu pratibhātmani niṣṭhitāḥ /
dhruvaṃ kavitvavaktṛtvaśālitāṃ yānti sarvataḥ //
AgMsv_1.1032
ata eva hi vāksiddhau varṇānāṃ samupāsyatā /
teṣām eva tatas tena guptā guptena bhāṣitāḥ //
AgMsv_1.1033
tato yāvadvibhoḥ śaśvadviśrāntir yugapadbahūn /
varṇān udṛṅkya bhogāṃśaparipūraṇasusthitān //
AgMsv_1.1034
tāvad eva padādhvāsau meyabhūmim upāśritaḥ /
saṃsāramṛtasaṃketasaṃghāte prathamāṅkuraḥ //
AgMsv_1.1035
evaṃ prameyatā mātṛbhāvo mānatvam apy atha /
ṣaṭtriṃśadātmanas tattvakalāpasyeti niścitam //
AgMsv_1.1036
tatra sarvaṃ vibhāty etat parameśitari dhruve /
pratibimbasvarūpeṇa na tu bāhyatayā yataḥ //
AgMsv_1.1037
cidvyomny eva śive tattaddehādimatir īdṛśī /
bhinnā saṃsāriṇāṃ bhāti rajjau sarpādikā yathā //
AgMsv_1.1038
yataḥ prāgdehamaraṇasiddhāntaḥ svapnagocaraḥ /
dehāntarādir maraṇāt kīdṛg vā dehasaṃbhavaḥ //
AgMsv_1.1039
svapne tu pratibhāmātrasāmānyaprathanād balāt /
viśeṣāḥ pratibhāsante na bhāvyante 'pi te tathā //
AgMsv_1.1040
sāligrāmopalāḥ kecic citrākṛtihṛdo yathā /
tathā māyādibhūmyantalekhāś citrahṛdayaś citaḥ //
AgMsv_1.1041
nagarārṇavaśailādyās tadicchānuvidhāyinaḥ /
na svayaṃ sadasadrūpakāraṇākaraṇātmakāḥ //
AgMsv_1.1042
ciraprarūḍhe niyame samucchedāt pravartanāt /
arūḍhe 'pi svatantro 'yaṃ sthitaś cidvyomabhairavaḥ //
AgMsv_1.1043
ekacinmātrasaṃpūrṇabhairavābhedabhāgini /
evam asmīty anāmarśo bhedako bhāvamaṇḍale //
AgMsv_1.1044
sarvapramāṇair no siddhaṃ svapne kartrantaraṃ yathā /
svasaṃvidaḥ svatantrāyās tathā sargo 'pi budhyatām //
AgMsv_1.1045
cittacitrapurodyāne krīḍann evaṃ hi vetti yaḥ /
aham eva sthito bhāvair bhūtaiś cinmātrakair iti //
AgMsv_1.1046
evaṃ jāto mṛto 'smīti janmamṛtyuvicitratāḥ /
ajanmany amṛtau bhānti cittabhittau svakalpināḥ //
AgMsv_1.1047
parehasaṃvidāmātraṃ paralokehalokatā /
kiṃtv akālakalāsaṃviddeśabhede 'py abhedinī //
AgMsv_1.1048
abhaviṣyad ayaṃ sargo mūrtaś cen na tu cinmayaḥ /
tad avekṣyata tanmadhyāt kenaiko 'pi dharādharaḥ //
AgMsv_1.1049
bhūtatanmātravargāder ādhārādheyacarcane /
ante saṃvinmayī śaktiḥ śivarūpaiva dhāriṇī //
AgMsv_1.1050
tasmāt pratītir evetthaṃ kartrī sā pratibhā śivaḥ /
atra svātmani te tena śaktiḥ sādhārasaṃjñitā //
AgMsv_1.1051
sāṃkalpikaṃ nirādhāram api naiva pataty adhaḥ /
svādhāraśaktau viśrānter viśvam itthaṃ vimṛśyatām //
AgMsv_1.1052
asyā ghanāham ityādirūḍher eva dharāditā /
yāvad ante cidasmīti nirvṛttā bhairavātmatā //
AgMsv_1.1053
maṇāv indrāyudhe bhāsa iva nīlādayaḥ śive /
paramārthata eṣāṃ tu nodayavyayayogitā //
AgMsv_1.1054
deśe kāle 'tra vā sṛṣṭir ity etad asamañjasam /
cidātmano hi devasya sṛṣṭir dikkālayor api //
AgMsv_1.1055
jāgarābhimate sārdhahastatritayagocare /
prahare ca pṛthaksvapnāś citradikkālamāninaḥ //
AgMsv_1.1056
ata eva kṣaṇaṃ nāma na kiṃcid api manmahe /
kriyākṣaṇe 'pi hy ekasmin bahvyaḥ santi drutāḥ kriyāḥ //
AgMsv_1.1057
tena ye bhāvasaṃkocaṃ kṣaṇāntaṃ pratipedire /
te nūnam anayā nālyā śūnyadṛṣṭyavalambinaḥ //
AgMsv_1.1058
tad ya eva sato bhāvāñ śūnyīkatuṃ tahtāsataḥ /
sphuṭīkartuṃ svatantratvād īśaḥ sa parameśvaraḥ //
AgMsv_1.1059
tad itthaṃ parameśāno viśvarūpaḥ pragīyate /
na tu bhinnasya kasyāpi dharāder upapannatā //
AgMsv_1.1060
uktaṃ caitat puraiveti na bhūyaḥ pravivicyate /
bahubhiś cāpi bāhyārthadūṣaṇā pravyaracyata //
AgMsv_1.1061
nanv itthaṃ janmamaraṇe karmaṇaḥ phalayogitā /
kathaṃ syāt kin nu pūrvoktaṃ citsvātantryaṃ suvisṛmtam //
AgMsv_1.1062
tathā hi citsvatantreyaṃ yathā bhāsayate tathā /
satyaṃ bhāty akhilākāragarbhā sā ceti niścitam //
AgMsv_1.1063
ikṣau pratyaṇu mādhuryaṃ yathā sarvātmanā tathā /
pratyekaparamāṇau hi sarvasṛṣṭimayī sthitiḥ //
AgMsv_1.1064
ajñātatattvamūlās tu vivadante 'tra ye budhāḥ /
nūnaṃ nijamanorājyarakṣāyai te samudyatāḥ //
AgMsv_1.1065
prāṇe khe citi bāhye vā kutrāpīdam iti bhramaḥ /
ajñatvāt tanniyatyutthasvātantryābhāvajṛmbhitaḥ //
AgMsv_1.1066
ataḥ svasaṃvidāmarśo janmatveneha bhāsate /
purastāt tu na saṃvittiḥ svātantryocitarūpiṇī //
AgMsv_1.1067
prāktanī saṃvid eveha pūrvakarmeti bhāṣyate /
tatsaṃvidbādhikā saṃvitkarmakṣayakarī tataḥ //
AgMsv_1.1068
akṛtaṃ ca yathā svapne mayā kṛtam iti sphuret /
phaladā dṛśyate saiva vārtā jāgrati karmaṇaḥ //
AgMsv_1.1069
tathā ca prācyakarmaughaphalasaṃploṣaṇātmikā /
yasyaikāpy uttarodeti saṃvit sa phalabhāṅ na hi //
AgMsv_1.1070
kiṃ cānyadbahusaṃvitsusphurattvādayaśo yaśaḥ /
bhūyaḥphalavadākāśanadyambhaḥsiktabījavat //
AgMsv_1.1071
evam alpaphalaṃ karma svalpasaṃvedane sphurat /
asphuran niṣphalaṃ tv eva nyāyaḥ so 'yaṃ svasaṃvidam //
AgMsv_1.1072
tatrāpy alpatvabhūyastve saṃvidāṃ ye prakalpite /
te karmakartuḥ saṃvittirūḍhyā tadrūpabhāginī //
AgMsv_1.1073
yā ca (yasya) saṃvit svayaṃ tādṛkphalagarbhā na jāyate /
nāpy anyaphalanirgrāhimātṛsaṃgatitas tathā //
AgMsv_1.1074
phalaveditur anyasya pramātur api saṃvidi /
anyapramātṛsaṃkalpād yāvadante sa ko 'py alam //
AgMsv_1.1075
prabuddhaḥ sṛṣṭir akṣāyai sthitiśaktivijṛmbhakaḥ /
vidāḥ sma saṃkocayati phalālambanakalpanāḥ //
AgMsv_1.1076
matsyād amatsyadṛṣṭyeyaṃ sṛṣṭir ity āśayena te /
paropakāraṃ kartavyam upādikṣan purātanāḥ //
AgMsv_1.1077
evaṃ nāmopakāro 'yaṃ mṛtasyāpi pratanyate /
piṇḍadānādinā bhūyo dīyate dehasaṃgamaḥ //
AgMsv_1.1078
varaṃ svātmani saṃkleśāḥ paraṃ mā pīḍayan tv iti /
iti kalpitam etasya kṛcchrādes tapasaḥ phalam //
AgMsv_1.1079
laśunādāvabhakṣyatvam uktam ājñeya īdṛśī /
akāraṇakam eveti gṛhṇantu kila jantavaḥ //
AgMsv_1.1080
tad evaṃ haṃsapakṣyādibhakṣyābhakṣyatvanirṇaye /
yujyeta bhinnabuddhitvam anyathā nna kathaṃ cana //
AgMsv_1.1081
evaṃ dṛṣṭe 'py adṛṣṭe 'tha kalpitāṃśāṃśikākramāt /
phalayogaḥ sa evādya rūḍhaḥ saṃvidbhuvi sthitaḥ //
AgMsv_1.1082
dehaḥ piṇḍāt pare loke nānyatheti sthitiḥ kṛtā /
anyonyānanuṣaktatvaṃ jantūnāṃ dehabhṛd iti ? //
AgMsv_1.1083
tatsarvaśāstrapūgaiś ca śaṅkāśaṅkuḥ praropitāḥ /
ajñacittadharārūḍhaḥ phalaparyantatāṃ gataḥ //
AgMsv_1.1084
asti me piṇḍado 'dyāhaṃ piṇḍadānakkramāt tathā /
prapnobh/m(?)yavayavābhogaṃ pūrṇadeho 'smi susthitaḥ //
AgMsv_1.1085
adṛṣṭakriyayā putraśiṣyasvātmādikḷptayā /
svargabhāgahamatyantamāttasaṃbhogasusthitaḥ //
AgMsv_1.1086
nāsti me piṇḍadaḥ kaś cit svayaṃ cāsmy atiduṣkṛtī /
na me trātāsti kutrāpi patāmi narakārṇave //
AgMsv_1.1087
bhaviṣyati mama trātā kvāpi kāle kathaṃ cana /
ityādiḥ saṃvidāṃ sphāras tathaiva phalati svayam //
AgMsv_1.1088
tasyās tu piṇḍakartrādir mābhūd atha yathā sphuret /
sa tāvat tatphalaṃ bhuṅkte svasaṃkalpena kalpitam //
AgMsv_1.1089
śaṅkāvajrapralepāntardṛḍhabaddhāṃ tv imāṃ matim /
bhairavānala evaikaḥ samūlaṃ pluṣyati kṣaṇāt //
AgMsv_1.1090
aśeṣacitracidgarbhasaṃsārasvapnasadmanaḥ /
ploṣakaḥ śiva evāham ityullāsī hutāśanaḥ //
AgMsv_1.1091
tanmūḍhaḥ karmasaṃvitticitrībhūtacitis tathā /
saṃkalpam eva saṃsāraṃ vicitram abhimanyate //
AgMsv_1.1092
ata eva mṛto bālo vāsanāntaravarjitaḥ /
śiśur eva bhavet suptadṛḍhasaṃsāravāsanaḥ //
AgMsv_1.1093
tānyau tathā (?) /
yāvadyauvanam abhyeti punas tadvāsanakramāt //
AgMsv_1.1094
saṃskārasaṃvidā tās tāḥ saṃsṛtīr abhimanyate /
kaścij jaḍatvasaṃskārāj jaḍībhūto 'pi khānilaiḥ //
AgMsv_1.1095
saha bhūjalayogena yāti puṣpaphalātmatām /
bhakṣito vīryarūpeṇa punar āyāti garbhatām //
AgMsv_1.1096
yāvad punaḥ punaś citrān saṃsārān abhimanyate /
ekatraiva svasaṃskāravāsanāvāsitaḥ śivaḥ //
AgMsv_1.1097
bhuṅkte svarnarakādyāṃs tu bhogān svātantryakalpitān /
kvacid bhūmimayī kvāpi jalātmā kvāpi miśritā //
AgMsv_1.1098
evaṃ bhuvanamayy eṣā saṃvid bhāti svarūpataḥ /
dhriyate yatra tatraiva svasaṃskārāt sukhādikam //
AgMsv_1.1099
vetty anyena na dṛśyas tu sa tv anyān veda cānyathā /
na deśaḥ paramārthena na ca kālo 'sti kaś cana //
AgMsv_1.1100
bhedavāde hi gaganadeśāt sarvaikadeśatā /
upādher eva deśād bhiddeśasyāpy upādher bhidā //
AgMsv_1.1101
ity anyonyasamāśrityā deśabhedo na kaś cana /
svarūpabheda evāto bhedakatve susaṃgataḥ //
AgMsv_1.1102
sa ca nāsti prakāśaikasvarūpeṣv iti sādhitam /
enayaiva parāmarśadṛśā ye parivarjitāḥ //
AgMsv_1.1103
te śaṅkākāriśāstraughaśaṅkitās tanmayīkṛtāḥ /
svasvapnanirmitānantajaḍajantuvikalpitaiḥ //
AgMsv_1.1104
śāstrābhāsair vṛthā śaṅkāṃ grāhyante bodhavarjitāḥ /
yathā prabuddhyante saṃvin nibhṛtāpi ciraṃ sthitā //
AgMsv_1.1105
tathāpi phalatīty evaṃ prāyaś cittādikalpitaiḥ /
evam ābhāsanānātvasvātantryaiśvaryaśālinā //
AgMsv_1.1106
kḷptaṃ yad eva tat tasya yāti tanvādirūpatām /
viparyayābhāsayoge śītādyābhāsadūṣite //
AgMsv_1.1107
nāḍyādāv atha saṃkocasphoṭaghātādipīḍite /
dehabhastrāmahāyantravātacakre 'nyathāgate //
AgMsv_1.1108
prāṇo vighaṭate tena jaḍābhāsaṃ kalevaram /
yasmin yāty adhikāre vā jāte prāg vāsanākramāt //
AgMsv_1.1109
tatraiva kalpayed bhogaṃ paralokābhidhānakam /
pāṣāṇatāṃ vā vetty eṣa punar vā pratibudhyate //
AgMsv_1.1110
paro 'yaṃ loka iti ca rūḍhyāsya paralokitā /
svargamokṣādi yasyeha yathārūḍhaṃ ca cetasi //
AgMsv_1.1111
tathaivāsya bahir bhāti tatas tatrāpi citratā /
bandho mokṣaḥ sukhaṃ svargo duḥkhaṃ jaḍamayī sthitiḥ //
AgMsv_1.1112
saṃvid eva svatantretthaṃ śivarūpatā virājate /
bhūyo 'vayavayuktasya yathā tāvaty ahaṃsthitiḥ //
AgMsv_1.1113
tathā viśvātmake rūpe bhairavasyāpy ahaṃsthitiḥ /
śiśuḥ śūnye 'pi vetālaṃ vetti satyārthakāriṇam //
AgMsv_1.1114
dhyeyapūjyādivaicitryam ittham arthakriyākaram /
mūrto bhinnaḥ samāhūto hitvā bhogān nijān kṣaṇāt //
AgMsv_1.1115
deva etīti vārtaiṣā vacaneṣv eva śobhate /
amūrtādisvarūpatvaṃ sarvam etat tu yujyate //
AgMsv_1.1116
ātmaiva hi tathābhūtas tathā bhāty eva bhedataḥ /
evaṃ svabhāva evaiṣa saṃvido yaḥ sa eva tu //
AgMsv_1.1117
bhedagrastatayā kārmo malaḥ śāstre nirūpyate /
dīkṣādikarmayoge tu na malatvaṃ pratāyate //
AgMsv_1.1118
sa hi bhedamayāśeṣasaṃsāradahanavrataḥ /
dīkṣā ca vastutas tādṛksatyasaṃvitsvarūpiṇī //
AgMsv_1.1119
evaṃ yo veda tattvenety uktaṃ cānuttare naye /
evaṃ vijñānayoge hi śamite bhedagocare //
AgMsv_1.1120
ātmaiva śiva evaikaḥ ko bandhaḥ kā ca muktatā /
etaddīkṣāmahāsaṃvidpraveśāya tu bhaṇyate //
AgMsv_1.1121
kriyāsvabhāvadīkṣāsau karmādimalahānaye /
svabhāvakḷptaniyatibalākṣipteṣu karmasu //
AgMsv_1.1122
bhogo 'sya yugapadyasmāt kriyate mantraśaktitaḥ /
tathā hi prāṇagā deśakalākālādhvaniścayāḥ //
AgMsv_1.1123
jātayo 'sya pratāyante dharaṇyādiśivāntataḥ /
tatraiva janmasaṃbhogādhikāralayabhājanam //
AgMsv_1.1124
vidhāyotkṛṣyate tasmād anyatra ca vidhīyate /
itthaṃ guror niścitasaṃvidātma-
rūḍheś ca śiṣyasya paraspareṇa /
niṣkarmacetor acitaiva dīkṣā
prākkarmaśaktīr akhilā ruṇaddhi //
AgMsv_1.1125
tatrāpi taṇḍulatilājyacaruprabandha
ityādi śaivaniyatipratibhārakḷptam /
tāvaty api sphuṭapade na niśāprapañco
nirmūlatām upagato 'pi vibhedavṛtteḥ //
AgMsv_1.1126
bhede 'pi kiṃtv eṣa punar bhaviṣya-
saṃsārakārisukṛtādivighātahetuḥ /
śuddhas tatas tad ata eva hi tattvajālaṃ
śuddhetarasthititayā nikhilaṃ dvidhaiva //
AgMsv_1.1127
śuddhaṃ triśaktikhacitaṃ nanu yāmalaṃ ca
bhāty eva tena bahudhaiṣa kṛtaḥ kriyāyāḥ /
vyāpārakalpanāvaśān niyatiprapañcaḥ
svalpetaratvakṛtatādṛśabhogayogaḥ //
AgMsv_1.1128
mudrāmaṇḍalasaṃghātaḥ samantratantracarcitaḥ /
yatra yogādikaṃ sarvaṃ phaladānāya kalpate //
AgMsv_1.1129
nirvṛtiphalasaṃprāptikāṅkṣāsaṃkocasusthitāḥ /
anavacchinnatām eva phalatvenātra manvate //
AgMsv_1.1130
na hy anantānav/yacchede kāpi yāgādikalpanā anavacchinnavāñchā // 1.1131 //
tatsarvottīrṇadṛṣṭayaḥ /
tathāpi vidite hy arthe paramādvayasundare //
AgMsv_1.1132
saṃvitsvabhāvasvātantryāt keṣāṃcit phalakāmatā /
tāny evoddiśya tat sarvaṃ pūraṇāya dharāditaḥ //
AgMsv_1.1133
śivāntaṃ bahudhā bhedair dhāraṇāgrantha ucyate
iha hi nānyanayeṣv iva kiñcana
sphuritam asti na yat kila satyataḥ /
tad iha satyapade sthitibhāgināṃ
kim iva heyapade nipatiṣyati //
AgMsv_1.1134
itthaṃ saptadaśādhikāracaramaṃ tattvaṃ yad ābhāsate
tan nirṇītam anuttaraṃ śivapadaṃ saṃprāptikāmān prati /
etat sarvam ihoditaṃ ca jagadānande vipakṣātmakaṃ
bhedaprāṇatayā yato 'tra nikhilo 'py eṣa prapañcaḥ sthitaḥ //
AgMsv_1.1135
dvitīyaḥ kāṇḍaḥ
evaṃ maheśvaro devo viśvātmatvena saṃsthitaḥ /
kramikajñānayogābhyāṃ dhāraṇābhir upāsyate //
AgMsv_2.1
tattvakramaṃ gatadvaitamalamāyādijālakam /
aṣṭādaśe tat paṭale tattvaṃ samyag vibhāvyate //
AgMsv_2.2
prāṇāyāmādikaṃ yatra heyam ity eva varṇyate /
na hi tasya parāṃ vittiṃ prati kācid upāyatā //
AgMsv_2.3
antaḥ saṃvidi yan nirūḍham abhitas tat prāṇadhīvigrahe
saṃcāryeta kathaṃ tatheti ghaṭatām abhyāsayogakramaḥ /
ye tv abhyāsapathena saṃvidam imāṃ saṃskartum abhyudyatās
te kiṃ kutra kutaḥ kathaṃ vidadhatām ity atra saṃdihmahe //
AgMsv_2.4
abhyāso hi punaḥ punar arthaḥ so 'pi ca dikkālapratibhedāt /
ābhāsetarayogasamuttho dehamanaḥprāṇākṣapathe syāt //
AgMsv_2.5
prakāśaikaghane rūpe bhairavīye vivikṣavaḥ /
sakṛdvibhātavijñānaviśrāntyaiva susaṃsthitāḥ //
AgMsv_2.6
atraivātaḥ paraṃ proktam aṅgaṃ sarvopakāri yat /
dhāraṇā api taddvāraniścitāḥ syus tathātmikāḥ //
AgMsv_2.7
nanv apratiṣṭhe kas tarke samāśvāsaḥ prakalpyatām /
kiṃ vā na bhavatāṃ tādṛg apratiṣṭhāhataṃ vacaḥ //
AgMsv_2.8
tathā hy āgama evaikaṃ pramāṇam iti niścitaiḥ /
tadviruddhāgamavrāte sati niścīyatāṃ katham //
AgMsv_2.9
mahājanaprasiddhis tu tatra prāmāṇyakāraṇam /
apratiṣṭhā tadviruddhamahājanasusaṃbhavāt //
AgMsv_2.10
pratyakṣam api rucyādau dṛṣṭabādhakasaṃvidam /
uttarottaravijñānānavasthābhājanaṃ nanu //
AgMsv_2.11
svasaṃvid api tatraiva bādhiteti kathaṃ kila /
vyavahāram ayaṃ kuryād bhedasaṃdhānapaṇḍitaḥ //
AgMsv_2.12
asmākaṃ tv apratiṣṭhānaṃ na kadācit kvacid bhavet /
yeṣāṃ sarvatra saṃpūrṇaḥ paro bhairavasāgaraḥ //
AgMsv_2.13
viśeṣatas tu tarkasya tān praty evāpratiṣṭhatā /
ye tarkārṇavatārāttaparamāmṛtasaṃvidaḥ //
AgMsv_2.14
tathā hi sarve tarkāṃśā anāmṛṣṭasvasaṃvidaḥ /
sarvatra paryantaphalaṃ na śivaṃ pratipedire //
AgMsv_2.15
abhedasāraḥ sarvo hi śāstrārthas tatprapattaye /
yas tatrodbhāvito bhedas tatra mūḍhadhiyo ratāḥ //
AgMsv_2.16
tarkaś ca bhedavādāṃśayukticchedaikapaṇḍitaḥ /
nanv abhede 'pi tarkasya kā cid asty upayogitā //
AgMsv_2.17
paramādvayadṛṣṭau ca so 'pi naiva na saṃgataḥ /
ata eva parādvaitaṃ yad viśvānugrahātmakam /
tasyopāyaṃ paraṃ brūte hṛdayaṃ spandanātmakam //
AgMsv_2.18
hṛdaye bodhamaye yaḥ svavimarśaḥ pūrṇaciccamatkāraḥ /
yugapad drāgiti haṭhato līnīkṛtaviśvataḥsphuraṇaḥ //
AgMsv_2.19
bhāvagrahādyacaramadaśāyor ullāsinirvṛtisupūrṇaḥ /
jagadānandamayo 'sau sāmānyaspanda ity uktaḥ //
AgMsv_2.20
sphuraṇaṃ hṛdayasya yat kila prakaṭam idaṃ visargadhāmnaḥ /
sad iti pratibhāti yāvatā trikaśaktau viśatīha tāvatā //
AgMsv_2.21
tad idaṃ hṛdayaṃ nirucyate paramaṃ bhairavasaṃvidāmṛtam /
iṣidṛkkṛtiśaktiśūlagaṃ parame dhāmni visṛjyate tataḥ //
AgMsv_2.22
parame bhagavatparātmani sphuritaṃ viśvam idaṃ cidātmakam /
śaktitrayaśūlagaṃ tataḥ śāmbhavabhūmivisargavartmanā //
AgMsv_2.23
tad atho sad iti pragīyate tad idaṃ pūrṇam ihāhamātmakaṃ /
hṛdayaṃ śivaśaktisaṃgamasphuraṇātmaiva sadāvabhāsate //
AgMsv_2.24
iha sṛṣṭilayasthitikramāḥ śataśo vāpi sahasrakoṭiśaḥ /
pravibhānti sadātanātmanā haraviṣṇvambujahetusaṃcitāḥ //
AgMsv_2.25
iha tu puroktād yuktikalāpād yaḥ praviśet sadyo nāśaktaḥ /
taṃ prati śāktopāyapathena prakaṭīkriyate hṛdayaspandaḥ //
AgMsv_2.26
triśūlaprāntagaprāṇapreraṇāvāptahṛtpathaḥ /
tadantarvarticiccandrakalāviśrāntitatparaḥ //
AgMsv_2.27
jhaṭity evātha tadbhūmityāgena projjhya tā daśāḥ /
nirānandādikāḥ pañcabhūtamadhyavyavasthitāḥ //
AgMsv_2.28
tyajet pūrvāṃ parāṃ krāmet samyagviśrāntitatparaḥ /
yato nijānandamayī bhūmiḥ śāntapadānugā //
AgMsv_2.29
nirānandaparānandau puruṣājātasaṃgatau /
abhedabhinnabhogyaughajanitānandajṛmbhaṇāt //
AgMsv_2.30
mahānandasthitiḥ kāpi vāmācārā samullaset /
bhairavīyamahādhāmni svīkṛtāśeṣasaṃvidi //
AgMsv_2.31
mahānandaś cidānandībhūya bhūyaḥ pravartate /
asmiṃs tu svīkṛtāśeṣadakṣavāmordhvagatrike //
AgMsv_2.32
trike sarvātmanā dvaitādvaitasaṃgrahaṇātmani /
abhinnā vātha bhinnā vā bhinnābhinnā athāpi vā //
AgMsv_2.33
bhāvā nijādikānandadaśāpañcakayojitāḥ /
jāyante jagadānandasamuddāmadaśājuṣaḥ //
AgMsv_2.34
nijānandaḥ pramātraṃśamātraniṣṭhanibandhanaḥ /
śūnyatāmātraviśrānter nirānandātmikā sthitiḥ //
AgMsv_2.35
prameyapadaviśrānteḥ parānando 'py udety alam /
anantameyasaṃghaṭṭapūrṇe meye tu sarvataḥ //
AgMsv_2.36
pramāṇāc carvaṇāyogān mahānanda iti sthitiḥ /
samastamānameyaughakalanāgrāsakovidaḥ //
AgMsv_2.37
yadā viśrāntim abhyeti nirupādhisunirbharām /
tadā khalu cidānando yo jaḍānupabṛṃhitaḥ //
AgMsv_2.38
na ca yatra sthitiḥ kāpi vibhaktā jaḍarūpiṇī /
yatra ko 'pi vyavacchedo nāsti yad viśvataḥ sphurat //
AgMsv_2.39
yad anāhṛtasaṃvitti paramāmṛtabṛṃhitam /
tad eva jagadānandadhāmāsmākaṃ gurur jagau //
AgMsv_2.40
yatrāsti bhāvanādīnāṃ na mukhyā kāpi saṃgatiḥ /
tatra viśrāntir ādheyā hṛdayoccārayogataḥ //
AgMsv_2.41
yā tatra samyag viśrāntis tat parādvaitam ucyate /
prāṇadaṇḍaprayogena pūrvāparasamīkṛteḥ //
AgMsv_2.42
catuṣkikāmbujālambilambikāsaudhasiktabhūḥ /
bandhamokṣavibhāgena narād anyatra yoginā //
AgMsv_2.43
anuttarasvabhāvena vāgvyāpārābhivartinā /
cidvimarśaparāhaṃkṛtpralayollāsayoginā //
AgMsv_2.44
udyogavaśariktena saddvādaśakalātmanā /
sūryeṇābhāsite bhāve pūrite paricarcite //
AgMsv_2.45
tadgrāsamantharavaśāḥ ṣoḍaśākhyakalājuṣā /
praviṣṭeṇa vibodhāgnau samyag visṛjatā kalāḥ //
AgMsv_2.46
catasro jīvanīḥ prāptavisargāvikṛtasthiteḥ /
antaḥkṛtānantatattvakādikṣāntena sarvataḥ //
AgMsv_2.47
bhāvānāṃ bhāvatāsāravimarśābhāvahṛdyujā /
bahiḥprasavasadyogikulanetryadhiśāyinā //
AgMsv_2.48
rudrayāmalabhāvena nityaṃ yā niṣṭhitaiva tām /
citprāṇaguṇadehāntaśaktisopānamālikām //
AgMsv_2.49
visargena visṛjyātha spandanodaravartinā /
visargabhūmim āśliṣya matsyodaradaśājuṣam //
AgMsv_2.50
sarvasarvagatāṃ sarvajīvanīṃ paramāṃ kalām /
triśūlabhuvam ākramya nāḍītritayasaṃgatām //
AgMsv_2.51
vikasvarāṃ saṃkucitāṃ krameṇaikātmyam āśritām /
bhrūkuṭībindunādāntaśaktisopānamālikām //
AgMsv_2.52
rāsabhīvaḍavāsrāvasasaṃkocavikāsikām /
muhur muhur līyamānasṛṣṭabhāvaughanirbharām //
AgMsv_2.53
ekīkṛtamahāmūlaśūlavaisargikāspadām /
samagrabhāvabharaṇabhairavīyahṛdāśritām //
AgMsv_2.54
sarvāpūraṇahevākasamarjitaparābhidhām /
ādyantarahitām enāṃ viśvapravaṇaśālinīm //
AgMsv_2.55
hṛdbodhākāśaciccandracandrikāṃ tritayeśikām /
devīṃ prāpya na kiṃ nāma labhate lambhyaty api //
AgMsv_2.56
tad atra bhāvanādehagatopāyaiḥ pare sati /
yadaiṣa pravivikṣuḥ syād yogī tāvad prakampate //
AgMsv_2.57
pūrvajanmaśatābhyastadehatādātmyaniścayaḥ /
jalapāṃsuvad ekatvaṃ manvānaś ciccharīrayoḥ //
AgMsv_2.58
bhedākhyamāyārahite paripūrṇacidātmani /
praviśet prathamaṃ yāvat svabalākramaṇakramāt //
AgMsv_2.59
bhaven nidrāsya sā dehāveśaśaithilyadāyinī /
kamprarūpaiva yāvan no rūḍhir jātā parātmani //
AgMsv_2.60
etad avyaktaliṅgaṃ tannaraśaktiśivātmakam /
yatra viśvam idaṃ līnaṃ yad antaḥsthaṃ ca gamyate //
AgMsv_2.61
kiṃ cādhvajātam etad dehasthatayaiva pūrvanirṇītam /
tasyonmeṣavaśena sphuṭatāṃ yāyāt samāveśaḥ //
AgMsv_2.62
cittattvasya viśeṣaspandadaśāśālinaś cidānandaḥ /
śāktasamullāsabharād antaḥkṛtamantravīryaparasāraḥ //
AgMsv_2.63
naraśaktimayam idaṃ tadvyaktāvyaktaṃ bhavel liṅgaṃ /
siddhiphalaprasavarasaprasūnam iti kathyate śāstre //
AgMsv_2.64
vyaktaliṅgaṃ tad uktaṃ tu yat kevalanarātmakam /
ekasya spandanasyeyaṃ tridhā bhedavyavasthitiḥ //
AgMsv_2.65
etalliṅgajñānapraviyuktahṛdā vṛthaiva hi bhajante /
bāhyasthaliṅgapūjāṃ prayāsamātraṃ phalāya na hi tat syāt //
AgMsv_2.66
yad vyaktam ātmaliṅgākhyaṃ nararūpasamāśrayi /
dehābhedamaye bāhye viśvasmin bharite sati //
AgMsv_2.67
samudeti mahānandabhūmau līnasya yoginaḥ /
tenādyaṃ liṅgam abhyeti saṃmukhīnatvam añjasā //
AgMsv_2.68
atra liṅge sadā tiṣṭhet pūjāviśrāntitatparaḥ /
yadyoginīnāṃ hṛdayaṃ paramānandamandiram //
AgMsv_2.69
pūrvoktabījayonyaṃśavisargānandamandirāḥ /
yatra kāmapi tādātmyasampattiṃ cinvate budhāḥ //
AgMsv_2.70
yatra prayāsavirahāt sarvo 'sau devatāgaṇaḥ /
ānandapūrṇe dhāmny āste nityoditacidātmakaḥ //
AgMsv_2.71
yattadbhairavanāthasya saṃkocetarabhāsanam /
avidyamānasaṃkocavikāsasyāpi bhāsate //
AgMsv_2.71
yattatsamāptisaṃghaṭṭasamutthānandadhārayā /
avasiktam idaṃ viśvam apojjhati purāṇatām //
AgMsv_2.72
tatra praveśane yatnaḥ kāryatvena prayāsakṛt /
yataḥ sadodito bhānuḥ kiṃ dīpena vicāryate //
AgMsv_2.73
yadi svātmasthito yogī śivacitspandabhūmigaḥ /
yadi vā bāhyabhāvaughaviśeṣayoginīkulanandanaḥ //
AgMsv_2.74
ghaṭābhāve 'pi sāmānyaspandābhāsamayīṃ sthitim /
parabhairavamudrāṃ tām antarlakṣabahirdṛśam //
AgMsv_2.77
yad āśrayati śaivī sā parā devī tataḥ punaḥ /
svātantryahelānirmeye tattadarthakriyāmaye //
AgMsv_2.78
bhāvaughe sotsukaunmukhyavimarśarasayogataḥ /
viśeṣaspandasadbhūmiṃ śaktiṃ saṃspṛśya vartate //
AgMsv_2.79
etenādhiṣṭhitā dhāmnā svamantrāstatprakāśane /
yānti svātantrayogitvaṃ vicitrāsvapi siddhiṣu //
AgMsv_2.80
hānādānatiraskāravṛttau rūḍhim upāgataḥ /
sarvabhāsanayogena bhāsamānaṃ cidātmanā //
AgMsv_2.81
abhedavṛttitaḥ paśyan dṛśyaṃ citicamatkṛteḥ /
arthakriyārthitādainyakāritāṃ kātarāṃ sthitm //
AgMsv_2.82
vihāya yāvad āsīta tāvac chāṃbhavabhūmikām /
bhairavīm āviśaty eva parāṃ bhūmim ayatnataḥ //
AgMsv_2.83
etadāviṣṭasaṃvitti sarvam eva nirīkṣyate /
prakāśarūpatākrāntaṃ caitanyaṃ hi prakāśate //
AgMsv_2.84
na cāprakāśaṃ prākāśyayogād eti prakāśatām /
iti vistarataḥ pūrvaṃ prakāśitam idaṃ yataḥ //
AgMsv_2.85
mahāsāhasasaṃyogavilīnākhilavṛttikaḥ /
puñjībhūtasvaraśmyoghanirbharībhūtamānasaḥ //
AgMsv_2.86
akiṃciccintakaḥ spaṣṭadṛṣṭabhedojjhitasthitiḥ /
yāvad āsīta tāvat tu pūrvoktā eva bhūmayaḥ //
AgMsv_2.87
sāṃmukhyaṃ yānti saṃsārasadmadāhaikahetavaḥ /
yaś ca divyo 'kṣasaṃghāto bhedarūḍhitirohitaḥ //
AgMsv_2.88
svātantryapoṣakakrīḍāmātropakaraṇātmakaḥ /
yadā nimīlanāvandhyas tiṣṭhaty ekaṃ kṣaṇaṃ tadā //
AgMsv_2.89
taddvāroditasaṃbodhamahājvālāvilāpitam /
viśvam abhyeti paramānandasāgaraśāyitām //
AgMsv_2.90
tadrasāpānaviśrāntaḥ saṃviddevīḥ pratarpayan /
acirād eti maraṇajanmatrāsavihīnatām //
AgMsv_2.91
āśyānabhāvaṃ hi gatā svasaṃviddehendriyajñeyamayatvam āptā /
yuktyā tu sā prāptavilīnabhāvāt saṃvidghanaṃ svaṃ vapur eva yāti //
AgMsv_2.92
yuktyā yayaiva bāhyārthavivaśīkṛtacetasām /
vyutthitir jāyate saiva bhairavānandasaṃvidaḥ //
AgMsv_2.93
tayaiva yoginīvaktrasaṃpradāyakramāptayā /
vidhūtakalmaṣāveśā tiṣṭhate cinmayī sthitiḥ //
AgMsv_2.94
vaktram īṣad yadā yogī vikāsayati saṃvidaḥ /
sarvā indriyanāḍyantaścakrākramaṇasaṃśrayāḥ //
AgMsv_2.95
tadā vikāsaṃ grāhyārthabhedābhāvamayaṃ haṭhāt /
prayānti cidunmukhatvāt nīlapītādibhedavān //
AgMsv_2.96
grāhyagrāhakasaṃbandhabhedaḥ sapadi bhidyate /
yoginīvaktrasaṃrūḍhasaṃpradāyakramāptayā //
AgMsv_2.97
sadyo 'nubhavadāyinyā mudrayā mudritākhilaḥ /
sarvādhiṣṭhātṛcidrūpasākṣādbhairavatandritaḥ //
AgMsv_2.98
sa yogī vismayāviṣṭo labhate svātmasaṃvidam /
tattaddṛśyodayāpāyayoge 'py anapayatsthiti //
AgMsv_2.99
taḍāgavartinimnāmbu tannānyatra pravartate /
prayatnenāpi tanmātrapūraṇāya yad akṣamam //
AgMsv_2.100
yadā tvantaḥdvāravāridhārasaṃpūritaṃ rasāt /
bhaved bhaveyustatpūrṇāḥ pravāhāḥ sarvatomukhāḥ //
AgMsv_2.101
evaṃ svollāsarabhasāc caitanyaṃ pronmiṣatsvayaṃ /
avibhāgena bhāvāṃśān svātmābhedena bhāsayan //
AgMsv_2.102
mīlanāviṣayībhāvaṃ śrayed yadi muhūrtakaṃ /
māyāvigalanād bhūmir bhairavīyā virājate //
AgMsv_2.103
vaikalpiko 'hyavacchedaḥ paścād yāṃ darśayed bhidām /
saiva māyā svatantrasya bhedadṛṣṭiprakāśinī //
AgMsv_2.104
unmeṣamātrarūḍhasya sā nirmūlā na saṃbhavet /
itthaṃ kiṃ bahunoktena naye 'nuttarātmani //
AgMsv_2.105
vastuto 'sti na kasyāpi yogāṅgasyābhyupāyatā /
svarūpaṃ hyasya nīrūpam avacchedavivarjanāt //
AgMsv_2.106
upāya 'pyanupāyo 'syāyāgavṛttinirodhataḥ /
recanapūraṇair eṣā rahitā tanuvātanauḥ //
AgMsv_2.107
tārayaty evam ātmānaṃ bhedasāgaragocarāt /
nimajjamānam apy etan mano vaiṣayike rase //
AgMsv_2.108
nāntarārdratvam abhyeti niśchidraṃ tumbakaṃ yathā /
svaṃ panthānaṃ hayasyeva manaso ye nirundhate //
AgMsv_2.109
teṣāṃ tatkhaṇḍanayogād dhavaty unmārgakoṭibhiḥ /
kiṃsvid etad iti prāyo duḥkhe 'py utkaṇṭhate manaḥ //
AgMsv_2.110
sukhād api virajyeta jñānād etad idaṃ [tv iti] /
tathāhi gurur ādikṣad bahudhā svakaśāsane //
AgMsv_2.111
anādaraviraktyaiva galantīndriyavṛttayaḥ /
yāvat tu viniyamyante tāvat tāvad vikurvate //
AgMsv_2.112
pratyāhāro 'pi nāmāyaṃ yo 'kṣajāle pravartyate /
bandhasyārūḍhavṛttes tad vajralepena bandhanam //
AgMsv_2.113
artheṣu tadbhogavidhau tadutthe
\ \ duḥkhe sukhe vā galitābhiśaṅkam /
anāviśanto 'pi nimagnacittā
\ \ jānanti vṛttikṣayasaukhyam antaḥ //
AgMsv_2.114
saty evātmani citsvabhāvamahasi svānte tathopakriyāṃ
tasmai kurvati tatpracāracature saty akṣavarge 'pi ca /
satsv artheṣu rasādiṣu sphuṭataraṃ yad bhedavandhyodayaṃ
yogī tiṣṭhati pūrṇaraśmikhacitas tat tattvam ādīyatām //
AgMsv_2.115
aviveka eva param iha saṃsāra iti pravādamātram /
aviveka eva hi paraṃ niḥśreyasalābhasopānam //
AgMsv_2.116
tyajāvadhānāni nanu kva nāma
dhatse 'vadhānaṃ vicinu svayaṃ tat /
pūrṇe 'vadhānaṃ nahi nāma yuktaṃ
nāpūrṇam abhyeti ca satyabhāvam //
AgMsv_2.117
yatraivānandayogaḥ kvacana nanu bhavet tatra pūrṇaḥ svabhāvaḥ
--- --- te veti tatra praśamapadam iyād yady ayaṃ bhedamohaḥ /
tajjñāne jāgradādāv api nikhilapade cinmahācakranātho
yogī jāyeta nānāvyavahṛtapathago 'pyullasan mantravīryaḥ //
AgMsv_2.118
yathā hi kūpaṃ pracikīrṣur eva
prāpte jale yāti kṛtitvam ekaḥ /
kaścit punar hastagatādi[vāri]mātrād
itthaṃ paraprāptividhir vicitraḥ //
AgMsv_2.119
anupāyam idaṃ tasmād upāyopeyayogataḥ /
bhedabandhād vimucyeta kathaṃ vetarathā janaḥ //
AgMsv_2.120
anupāye 'pi caitasmin kiṃcit sāṃbandhyavṛttitaḥ /
upāyasyopadeśo 'yaṃ śāstre 'tra bahudhā kṛtaḥ //
AgMsv_2.121
yathā lipyakṣarair bālāḥ satye varṇātmani sphuṭam /
praveśyante tathā mūḍhais tair aupāyikaiḥ kramāt //
AgMsv_2.122
tadartham eva cādvaite paratattve 'pi sādaram /
pūjādhyānādi śāstre 'sminn ucitaṃ kiṃcid ucyate //
AgMsv_2.123
yat kiṃcin manasāhlādi yatra kvāpīndriyasthitau /
yojyate bodhasadbrahmadhāmni brahmabilātmani //
AgMsv_2.124
ātmānusārisadbhāvasamāveśadaśāśrayāt
tattatparakuleśānaśakticakrārcanākrame /
prayāty evāprayatnena karaṇatvaṃ svabhāvataḥ //
AgMsv_2.125
kṛtvādhāradharāṃ camatkṛtirasaprokṣākṣaṇakṣālitām
āttair mānasataḥ svabhāvakusumaiḥ svāmodasaṃdohibhiḥ /
ānandāmṛtanirbharasvahṛdayānarghārghapātrakramāt
tvāṃ devyā saha dehadevasadane devārcaye 'harniśam //
AgMsv_2.126
evaṃ yatra kvacit tiṣṭhet svavimarśasvabhāvataḥ /
tatra śaktitrayāveśas tridhā tāvat prakāśate //
AgMsv_2.127
navadhā bhāsamānasya proktadvādaśacakrataḥ /
viśrāntir ekakṣaṇagā sāṣṭottaraśatasthitiḥ //
AgMsv_2.128
ekaiva śatasaṃkhyā ca sā sthitiḥ pravibhāvyate /
itthaṃ yat kiṃcanaitasya vacanaṃ yogino bhavet //
AgMsv_2.129
tad eva japayogāya jāyate 'nuttare pathi /
antarindhanasadbhāvam anapekṣyaiva nityaśaḥ //
AgMsv_2.130
yo jvalaty akhilākṣaughaprasṛtāgraśikhāśataḥ /
tatraiva sarvabhāvānāṃ praveśaś ced vimṛśyate //
AgMsv_2.131
nūnaṃ jhaṭiti saṃpluṣṭasthūlarūpatayā haṭhāt /
yānti bodhamahājvālāprakāśaikyaṃ svarūpataḥ /
sa eṣa paramo homo bhairavīyakrame mataḥ //
AgMsv_2.132
nijabodhajaṭharahutabhuji bhāvāḥ samyagsamarpitā yuktyā /
jahati bhedavibhāgaṃ nijaśaktyā taṃ samindhate yasmāt //
AgMsv_2.133
yad eva svecchayā sṛṣṭisvābhāvyavaśataḥ puraḥ /
nirmimīte 'kṣaviṣayaṃ taddhyānāyāvakalpate //
AgMsv_2.134
nirākāre hi ciddhāmni viśvākṛtimaye sati /
phalārthināṃ kācid eva dhyeyatvenākṛtiḥ sthitā //
AgMsv_2.135
yathā hy abhedasaṃpūrṇe bhāve 'py udakam āharan /
anyākṛtyapahānena ghaṭam arthayate rasāt //
AgMsv_2.136
tathaiva parameśānaniyatipravijṛmbhaṇāt /
kācid evākṛtiḥ kāṃcit sūte phalavikalpanam //
AgMsv_2.137
yas tu saṃpūrṇacidvṛttir na phalaṃ nāma vāñchati /
tasya viśvākṛti dhyānaṃ sarvadaiva vijṛmbhate //
AgMsv_2.138
kulayogina udriktabhairavīyarasāsavāt /
ghūrṇamānasya yaḥ kaścit ko 'py udeti yathā tathā //
AgMsv_2.139
śarīragaḥ samāveśo modanadrāvaṇātmakaḥ /
sā svīkṛtajaganmudrā mudrā nairuttare mate //
AgMsv_2.140
eṣa yogavidhiḥ ko 'pi kasyāpi hṛdi vartate /
yasya prasīdec ciccakraṃ drāg apaścimajanmanaḥ //
AgMsv_2.141
lokenālokyamāno 'pi dehabandhavidhau sthitaḥ /
abhyeti yoge rūḍhe na kṣaṇāt kām api saṃvidam //
AgMsv_2.142
atraiva tv asmatpūrvācāryāṇāṃ dhiṣaṇā bhṛśam /
abhyamaṃsta bhavābhogavibhramāṇām asaṃnidhim //
AgMsv_2.143
vedasāṃkhyabhavedvādanyāyasaugatalaukikaiḥ /
pañcarātrakriyāśāstrasiddhāntādibhir alam //
AgMsv_2.144
ucitocitavijñānakriyāṃśaparibhāvakaiḥ /
sarvaiḥ svaprakriyārūḍhais tais tair aucityayogataḥ //
AgMsv_2.145
yatra bījasamāvāpakhananādikriyākramaḥ /
akāri śāmbhavānekaśākhābhir yo 'tivistṛtaḥ //
AgMsv_2.146
tasya cidbhairavataroḥ phalam etad anuttaram /
āśramasthitacaryādyair jaṭājālāñjanāntakaiḥ //
AgMsv_2.147
kṛtair apy akṛtair vāpi yatra no labhyate bhidā /
tatraiva yoge viśrāntiṃ kurvatāṃ bhavaḍambaraḥ //
AgMsv_2.148
himānīva mahāgrīṣme svayam eva pralīyate /
alaṃ hi carvyamāṇe 'smin sarase saṃvidāsave //
AgMsv_2.149
nissaranti mahollāsāḥ saṃkhyā yeṣu na vidyate /
teṣāṃ ca prakaṭīkārāḥ kṛtāḥ prāg eva vistarāt /
atrābhinavagupte tu tattve ke 'py eva niścitāḥ //
AgMsv_2.150
ketakīkusumasaurabhe bhṛśaṃ
\ \ bhṛṅga eva rasiko na makṣikā /
bhairavīyaparamādvayārcane
\ \ ko 'pi rajyati na bhedamohitaḥ //
AgMsv_2.151
nātra rūḍhasya kāryā syāc chuddhiḥ kācana kutracit /
aśuddhaṃ hi jagaty eva bhairavātmani kiṃ bhavet //
AgMsv_2.152
aśuddhe 'pi ca bhūtaughe kena śuddhiḥ pratāyatām /
anavasthā bhaved itthaṃ vyarthānyonyāśritis tathā //
AgMsv_2.153
aśuddhasya tirodhāne śuddhaṃ nāma pralīyate /
pratiyogikṛtaṃ tad dhi na svabhāvena nīlavat //
AgMsv_2.154
ata eva na kaścid āgraho
\ \ viṣayāṇāṃ grahaṇe 'py apohane /
parabhairavasaṃvidātmanaḥ
\ \ svayam evocchalitā hi bhoktṛtā //
AgMsv_2.155
sarvam atra vihitaṃ yato 'munā
\ \ vartmanā sakalam eva yujyate /
mārgam evam apahastya kiṃcana
\ \ kāpi naiva nanu yāti yuktatām //
AgMsv_2.156
tathāhi dīkṣā nāmeyaṃ yā malānāṃ nikartanī /
sa bhedavādināṃ pakṣe kathaṃ nāmopapadyate //
AgMsv_2.157
tathāhi yo malo nāma sa kathaṃ citsvabhāvakam /
ātmānam āvṛṇīte kva vibhor āvaraṇakriyā //
AgMsv_2.158
na ca prakāśas tamasā jātu saṃvriyate yataḥ /
prakāśodaya evāyaṃ dhvāntadhvaṃsakriyātmakaḥ //
AgMsv_2.159
kiṃ cāvaraṇam uktaṃ hi raśmyāder gatidharmiṇaḥ /
pratīghātātmakaṃ tat kiṃ vibhor agatidharmiṇaḥ //
AgMsv_2.160
api vā jñeyatāmātratirodhānaṃ hi saṃvṛteḥ /
paṭādinā ghaṭādeḥ syān na svarūpānyathāsthitiḥ //
AgMsv_2.161
na cātmānaś cidātmatvāj jñeyatvam adhiśerate /
tadāvaraṇam eṣāṃ tu śabdeṣv api na śobhate //
AgMsv_2.162
nanv īśvarasya te jñeyā aṇavaḥ katham īdṛśam /
cidātmakaṃ hi na jñeyaṃ cidātmatvatirohiteḥ //
AgMsv_2.163
saṃvij jñeyeti śabdo 'yaṃ vandhyā me jananītyadaḥ /
vākyaṃ smarayatīva svaṃ svātmasabrahmacāri yat //
AgMsv_2.164
kiṃceśvarasya sārvajñyaṃ tāvatā pratihanyate /
āvṛtān vetti nāṇūn yan na tv eṣāṃ kācana kṣatiḥ //
AgMsv_2.165
nanv anāvaraṇe nīle jñātur āvaraṇe sati /
na darśanaṃ tathā bādhā na sarvajño malāvṛtaḥ //
AgMsv_2.166
maivaṃ tatra hi dṛgraśmīn gacchataḥ pratihanti tat /
paṭādi na tu vijñātur asty āvaraṇasaṃbhavaḥ //
AgMsv_2.167
malaś cāvyāpako vyāptur āvāraka iti sphuṭam /
ghaṭe 'pi vyomni saṃdadhyād aśūnyatvaṃ svarūpataḥ //
AgMsv_2.168
ātmanaś cādhikāryatvān malaḥ kiṃcitkaro na cet /
katham āvaraṇāyaiṣa śakto nanu ca bhoḥ kimu //
AgMsv_2.169
malasadbhāvamātraṃ hi tasyāvaraṇam ucyate /
malena sadvitīyo 'ṇur āvṛtaḥ paribhāṣyate //
AgMsv_2.170
hantānena nayenaiṣa śivam uktātmanām api /
sthitam āvaraṇaṃ satyaṃ malasadbhāvamātrataḥ //
AgMsv_2.171
kiṃcāvṛto malenātmā malam eva na vetti kim /
tadasaṃvedane tasya kiṃ malāntaram ucyate //
AgMsv_2.172
nanv ataḥ kiṃ malaṃ vettu tarhi vidyākale vinā /
sarvajñatvaṃ bhavet tac ca malaṃ viditam eva sat //
AgMsv_2.173
jahātv ātmābhyupāyais tais tair vicitraiḥ prakalpitaiḥ /
kiṃcāvaraṇam etena yasyātmani bhavet tataḥ //
AgMsv_2.174
ghaṭādau jñātṛkartṛtve katham asya bhaviṣyataḥ /
nanu vidyākale kiṃcijjñatvakartṛtvapade smṛte //
AgMsv_2.175
itthaṃ vimūḍhamatayo vañcyante na tu paṇḍitāḥ /
jaḍasvabhāvā māyaiṣā tatsūtiś ca kalādikaḥ //
AgMsv_2.176
acidātmā kathaṃkāraṃ cidabhivyañjanakṣamaḥ /
abhivyaktā ca cidvibhvī kiṃcittvādiviśeṣaṇaiḥ //
AgMsv_2.177
viśeṣyatāṃ kathaṃ nāma sāṃśavastūcitaṃ hi tat /
nanu devaḥ kalāvidyākaraṇo vyañjayec citam //
AgMsv_2.178
vyanaktu sarvato hanta nāsyāśaktir athāgrahaḥ /
male sadātane cāsya kathaṃ muktir bhaviṣyati //
AgMsv_2.179
roddhrī śaktir malasyāsti sā ca kvāpi nivartate /
kvāpi pravartate ceti dhig idaṃ mūḍhabhāṣitam //
AgMsv_2.180
jaḍānāṃ ko 'nusandhiḥ syāt taṃ vinaitat kathaṃ bhavet /
atha tatrāpi devasya hetutābhyupagamyate //
AgMsv_2.181
kiṃ nimittam asau devas tāṃ śaktiṃ saṃpravartayet /
pravartitāṃ vā kiṃ nāma tāṃ nivartayate punaḥ //
AgMsv_2.182
svātantryād iti cet pūrṇaṃ tad evāśrīyate na kim /
malasya dhvāntarūpasya na ca pāko 'pi kaścana //
AgMsv_2.183
sa hy anyatādānayogād dhanty amuṣya dhruvātmatām /
etena malasaṃbandhād īśvarecchāpracoditaḥ //
AgMsv_2.184
bhogalobhakathāviṣṭaḥ paśuḥ sṛṣṭyānugṛhyate /
iti yad bhaṇyate mūlahataṃ taj, janitaṃ tataḥ //
AgMsv_2.185
svātmapracchādanakrīḍāmātram eva malaṃ viduḥ /
svatantro hi vibhuḥ kiṃcit kiṃ na svātmani bhāsayet //
AgMsv_2.186
yac ca karmāpi nāmeṣṭaṃ tattāvat pravicāryatām /
tathāhi karmasaṃbandhe sthite 'pi katham īdṛśaḥ //
AgMsv_2.187
mahāpralaya ucyate mahāsṛṣṭiś ca vā katham /
nanv īśvarecchayā tatra karmāyāti niruddhatām //
AgMsv_2.188
karmaudāsīnyayogena karmāntaram apekṣatām /
īśvaro 'tha navā pūrvapakṣe saṃbhava eva ca //
AgMsv_2.189
nasaṃbhave sa kutrāṃśe caiśvaryam adhigacchatu /
karmataḥ sarvam evedaṃ syāt sṛṣṭipralayādikam //
AgMsv_2.190
atha karmānapekṣo vā karmaṇāṃ rodhanaṃ tataḥ /
sadā niruddhāny eveśaḥ karmāṇi kurutāṃ vibhuḥ //
AgMsv_2.191
nanu teṣāṃ svabhāvo 'yaṃ yadbhogaprasavātmatā /
kathaṃ svabhāva eṣa syād yaḥ paropādhitāṃ gataḥ //
AgMsv_2.192
anapekṣo hi bhāvānāṃ svabhāvaḥ karmaṇāṃ tataḥ /
īśaiṣaṇānapekṣāṇāṃ yadrūpaṃ tatsvakaṃ vapuḥ //
AgMsv_2.193
kiṃ ca pralayalīnāni karmāṇi sthitibhāñjy api /
kiṃ prabodhayate devaḥ kiṃ nu dṛ[sṛ]ṣṭair hi taiḥ kṛtam //
AgMsv_2.194
malapākāya cet so 'pi sudūram apasāritaḥ /
kiṃ cātmā vibhur evaiṣa sa kiṃ nāma karoti hi //
AgMsv_2.195
iti pūrvaṃ vicāraś ca vistareṇa prapañcitaḥ /
mṛddaṇḍacakrasūtreṣu dhīmān karteśvaraḥ sthitaḥ //
AgMsv_2.196
kumbhakārasya kartṛtvaṃ kutrāṃśe nv avatiṣṭhatām /
akṛṣṭapacyabījeṣu prarohaprasavādike //
AgMsv_2.197
pūrvaṃ karotu hetutvaṃ na sasyeṣv iti ko nayaḥ /
idaṃ duṣkṛtam etac ca sukṛtaṃ phalabhedataḥ //
AgMsv_2.198
iti yat pravibhaktaṃ kiṃ tatrāsyecchaiva jṛmbhate /
svatantro yady asau kasmāt parapīḍākārīṃ nijām //
AgMsv_2.199
icchāṃ gṛhṇāti yo nityaṃ karuṇārasanirbharaḥ /
nanu svabhāvāttattādṛk karmātaḥ phaladāyakam //
AgMsv_2.200
prāyaścittādikaraṇāc chāmyec ceti vicārayan /
devas tathaiva tanute śāstraṃ citropadeśakam //
AgMsv_2.201
śaivaṃ, svabhāva edādṛk karmaṇām iti ko nayaḥ /
bījam aṅkurasaṃsūtisvabhāvam iti mādṛśaḥ //
AgMsv_2.202
pūrvavṛddhavyavahṛter vijñātuṃ prabhaviṣṇavaḥ /
īśvaras tu nijecchayā vinā na hi kadācana //
AgMsv_2.203
avalokitavān karmaphalavaicitryacāturīm /
tasmād devaḥ sarvakartā yadi syāt
kartāraḥ syur nātmavargāḥ kathaṃcid /
no kartāras te 'pi cet karmavandhyān
uddiśyainān sarvakartā na devaḥ //
AgMsv_2.204
itthaṃ ca bhedadṛṣṭyedaṃ karma nāma na mu[yu]ktimat /
etāvān atra saṃkṣopo vyāso 'nyatra tu darśitaḥ //
AgMsv_2.205
saṃvedanātmako deva ekas tasmāt svataḥ khalu /
sarvakartā sa vaicitryāt karmayogīti bhaṇyate //
AgMsv_2.206
māyā ca nāma viśvasya yā kāraṇam iti sthitā /
sā dharaṇyantatattvāṃśagarbhā nityā yadi sphuṭam //
AgMsv_2.207
pralayo na kadācit syān nanu sa vyaktibhāvataḥ /
vyaktiṃ nāma na jānīmo vijñānaṃ grāhyatā yataḥ //
AgMsv_2.208
tadīśvaraparajñānagrāhyatāsti sadātanī /
tasyām avidyamānāyām īśvaraḥ kāraṇaṃ kutaḥ //
AgMsv_2.209
sphuṭaṃ prakurute kumbhaṃ tadvad īśe bhaviṣyati /
maivam antarbahīrūpakaraṇapravibhedataḥ //
AgMsv_2.210
sphuṭāsphuṭādivijñānaṃ yuktaṃ kumbhakṛti sphuṭam /
īśvarasya sphuṭodārapūrvavijñānaśālinaḥ //
AgMsv_2.211
ko na jñāto bhaved bhāgo yatrāpi vyaktyapekṣitā /
satkāryavādināṃ deśe kāraṇe 'pi sphuṭaṃ sthitam //
AgMsv_2.212
viśvam ityapi māyāyāṃ sphuṭaṃ syād asamañjasam /
vyāpakāś ca śivātmānas tattvaiḥ sākaṃ parasparam //
AgMsv_2.213
kathaṃ ca nāma vidyantāṃ vyāpakatvatirohiteḥ /
vikāsaḥ paramo vyāptiḥ saṃvido bheda ucyate //
AgMsv_2.214
māyīyaṃ kañcukavrātaṃ yathā karaṇasaṃcayaḥ /
vicāritaḥ pūrvam eva kāryavargaś ca carcitaḥ //
AgMsv_2.215
yāvac chivapadādhyāsavandhyaṃ viśvaṃ na visphuret /
tatsvātantryakathāmātram etad ity avadhāryatām //
AgMsv_2.216
evaṃ malādyabhāve hi kā dīkṣā ko hi dīkṣakaḥ /
dīkṣāpātraṃ ca ko vā syād iti kiṃcin na yujyate //
AgMsv_2.217
śiṣye 'dhvany anale kumbhe maṇḍale srukkarādike /
samastādhvakṛto nyāsaḥ kathaṃ vāpy upapadyatām //
AgMsv_2.218
nahi tāvanta eva syur nanu saṃkalpanāvaśāt /
śodhyaśodhakabhāvo 'yaṃ sarva evodito nanu //
AgMsv_2.219
kalpitaṃ cet phalet satyaṃ manorājyārjitaśriyaḥ /
jayanti nākasāmrājyalābhaviśrāntiyogataḥ //
AgMsv_2.220
kiṃ nāma balavadrūpasaṃkalpapathavartinaḥ /
phalanti na tathā bhāvā dhyānādiviṣanāśavat //
AgMsv_2.221
saṃkalpadārḍhyam ity eva dhyānaṃ saṃśayarūṣitam /
dhyānaṃ ca na phaled eva svayaṃ pakṣadvayāgrahāt //
AgMsv_2.222
hanta saṃkalpanāyogād yadi jāyeta tatphalam /
kim asaṃvinmayān bhāvān bāhyān kāṃścit abhīpsasi //
AgMsv_2.223
saṃkalpenaiva saṃskāraḥ kuṇḍāgniguruśiṣyagaḥ /
sa eva ca phalābhāsī tatsaṃvid avaśiṣyate //
AgMsv_2.224
saṃvidaś ca svatantrāyās tathārūpāvabhāsanam /
dīkṣeti kila mantavyaṃ muñcyante jantavo yayā //
AgMsv_2.225
ata eva tilājyādeḥ svarūpe grahaṇe mitau /
kramo vā niyamo neha kaścic chāstre nirūpitaḥ //
AgMsv_2.226
nanu mantreṣu kiṃ nāma niyamaḥ sarvavarṇabhāk /
rūpaṃ paraṃ hi kathitaṃ dīkṣāpi na tathā katham //
AgMsv_2.227
evam evārṇadāhasya yadbhavatsaṃmataṃ hitam /
kiṃ tu tāvati ye rūḍhiṃ na prāptās tān prati dhruvam //
AgMsv_2.228
māntro 'yaṃ niyamaḥ prokta upayogaṃ ca gacchati /
pratibuddhā hi te mantrā vimarśapathavartinaḥ //
AgMsv_2.229
svatantrasyaiva ciddhāmna svātantryāt kartṛtāmayāḥ /
mantrā viśanty evācāryaṃ taṃ tādātmyaniyogataḥ //
AgMsv_2.230
svatantrīkurvate yānti karaṇāny api kartṛtām /
itthaṃ dīkṣādividhaye ye 'py anye vidhayo matāḥ //
AgMsv_2.231
kiṃ nāma kurvatāṃ kṛtyaṃ niṣedhaṃ tv api vā katham /
te 'py atraivopapadyante tat sarvaṃ vihitaṃ tv iha //
AgMsv_2.232
sarvaṃ caitad amutraiva pratiṣiddhaṃ yataḥ sphuṭam /
pratiṣedhe darśite 'sya kiṃ cādvaitapathāśritaḥ //
AgMsv_2.233
pratiṣedho 'pi vihitaḥ so 'pi ca pratiṣidhyate /
itthaṃ svasaṃvidambhodhiḥ svātmani procchalaty alam //
AgMsv_2.234
itthaṃ ca viśvam evedaṃ jagadānandasundaram /
tadvipakṣaṃ ca bhedāṃśam itthaṃ kṣapayatetarām //
AgMsv_2.235
parameśamukhodbhūtajñānacandrasya sarvataḥ /
tāvatā svaprabhābhārabhāsvarāḥ sumarīcayaḥ //
AgMsv_2.236
śivacandrāṃśusaṃghātapātamātravilāpitaḥ /
samastabhāvaśītāṃśukālakūṭo rasāyate //
AgMsv_2.237
tatrāniśaṃ nimajjantas tadrasāpānaghūrṇitāḥ /
tadrasībhūya tiṣṭhāmaḥ śuddhās tāpatrayojjhitāḥ //
AgMsv_2.238
parameśamukhaṃ tu śaktir uktā bhavatīcchā nanu sodbhavaṃ gatā /
pratipadyata īśvarādibhinnasthitivijñānaśaśāṅkaśaktivṛttam //
AgMsv_2.239
śaśinaḥ kila tasya sarvato yaḥ paripūrṇaḥ prasṛto marīcipuñjaḥ /
iyam eva hi sā kriyātmikoktā parameśasya jaganmayī svaśaktiḥ //
AgMsv_2.240
tad idaṃ trikaśaktinirbharaṃ paramaṃ bhairavam eva jṛmbhate /
na tu tadvyatireki saṃbhavet svavijṛmbhā vijayo 'sya kīrtitaḥ //
AgMsv_2.241
tata eva jagaj jayanty amī sphuṭam arthaḥ prakaṭo 'pi yujyate naḥ /
bahuvācakayoga īdṛśaṃ tat paripūrṇatvam amuṣya vākyabhedam //
AgMsv_2.242
ity eka eva śloko 'yaṃ cidātmā bhairavaḥ svayam /
samastabhāvasaṃdarbhanirbharo vyākṛtaḥ sphuṭam //
AgMsv_2.243
saṃsāragaranāśāya tārkṣyādhiṣṭhitadṛṣṭayaḥ /
viṣam evopayuñjānāḥ prāpnuvanty amṛtīṃ sthitim //
AgMsv_2.244
iti darśitam etāvat svaprakāśasvasaṃvidā /
siddhaṃ tadvyatirekeṇa na kiṃcid eva kalpate //
AgMsv_2.245
yāvatsvasaṃvidviśrāntaṃ yat tāvat tat sad eva hi /
kālāntaravyapekṣe hi satyatvaṃ syān na kutracit //
AgMsv_2.246
saṃvidaḥ kālayogaś ca vistareṇa nivāritaḥ /
tat svasaṃvid yathā deśaṃ vitared vartate tathā //
AgMsv_2.247
tathā saṃvidy akṣamayyāṃ nikaṣāśmani ropitam /
na yat tat saṃśayāyaiva śāstre 'py uktam avastu tat //
AgMsv_2.248
svasaṃvid anupārohi pralāpān na viśiṣyate /
tac cchāstraṃ prakriyā sā ca yat saṃvidi vivartate //
AgMsv_2.249
hṛdayāj jagato jātāḥ sarvasyaite kṣayodayāḥ /
svapnasyeva suṣuptākhyāt svasaṃvicchāstracarcitāḥ //
AgMsv_2.250
rūpālokamanaskārasāmagrī saṃhṛtiḥ sthitiḥ /
sṛṣṭir nimeṣonmeṣau ca satāṃ saṃkocakalpanam //
AgMsv_2.251
ityādikā mātṛmeyamānarūpā sthitiḥ sadā /
svasaṃvidaḥ supūrṇāyāḥ prapañcaracanā svayam //
AgMsv_2.252
sarvasarvātmadigdeśakālākārā svayaṃ hi sā /
satyamithyātvanirṇītis tata eva hi jāyate //
AgMsv_2.253
ācāryotpaladevo 'pi tadetadupadiṣṭavān /
bahiḥ sadasadātmāpi svasaṃvidi madīyadṛk //
AgMsv_2.254
paśyatv iti svatantrasya niyatiḥ sendriyābhidhā /
saiva rūdhā śivād ā ca krimeḥ svāṃ saṃvidaṃ śritā //
AgMsv_2.255
tad eva deve saṃsāraḥ sa śivaḥ parameīŭvaraḥ /
tatra viśrāntim āpanno mukta ity abhidhīyate //
AgMsv_2.256
etatprasādāj jīvanti brahmādyāḥ sthāvarāntakāḥ /
aviluptā sadā seyaṃ saṃvittir iti gṛhyatām //
AgMsv_2.257
vibhānty api hi sā devī na tayā rahitaṃ kvacit /
ātmānaṃ sādhayet kvāpi kvāpi dūṣayate kvacit //
AgMsv_2.258
anyathaiva sthāpayate na ca yāti vikāritām /
sādhandūṣaṇānyatvavandhyāpi parameśvarī //
AgMsv_2.259
bhāsate ca tathātvena tat svatantrā sphuṭā hi sā /
śrīmān maheśvaro devaḥ pūrveṣām api yo guruḥ //
AgMsv_2.260
sa etad eva provāca lokānugrahahetutaḥ /
mūḍhāḥ kiṃ niḥsāre vāyasaviraṭitakalpe
tiṣṭatha vacasi vṛthaivaṃ svāṃ saṃvidam āvarjya /
saṃviddevatayaiva yad ādiṣṭaṃ nikaṭe 'py atha
sarva ādriyamāṇās tattaddeśe jīvanmuktā bhavanti //
AgMsv_2.261
tad atra nītau saṃvittir evāsau gurur ucyate /
giraty eva yato viśvaṃ sṛṣṭisaṃhṛtiyogataḥ //
AgMsv_2.262
tad atra mukhyā yā rūḍhiḥ saṃbandhaḥ para ucyate /
enayā yad yad ādiṣṭaṃ jñānaṃ sāṃsiddhikaṃ tu tat //
AgMsv_2.263
yatrāsmadguruvargasya sthitā nityāvasthitiḥ /
traiyambakādisaṃtānabhedo yasmāt pravartate //
AgMsv_2.264
yatroktaṃ pūrvam ajñānatādātmyaṃ naśyatītyapi /
svasaṃvidas tu vaicitryaṃ gṛhṇatyā bhāty ayaṃ tataḥ //
AgMsv_2.265
antarālamahaddivyādivyādi śāstrasaṃgamaḥ /
tattvavannijavāgaṃśūn guror ātmavinirmitān //
AgMsv_2.266
prādhānyaṃ prakaṭaṃ svasaṃvidaḥ /
gurutaḥ kila śāstrataḥ svataḥ /
tad ayaṃ mukhyatayā kṛtaḥ śramaḥ //
AgMsv_2.267
śāstravṛttiparatantrito guruḥ
svātmasaṃvidi ca tatpratiṣṭhitam /
tena sarvam idam ātmasaṃvidā
siddhim eti nahi jātv asahyatām //
AgMsv_2.268
etac chāstraṃ prayatnena carcyatāṃ he mumukṣavaḥ /
mā vṛthaivāyur āyastam anyaśāstreṣu nīyatām //
AgMsv_2.269
abhedadṛṣṭir yā kācid bhedadṛṣṭir athāpi vā /
sātraivāyāti nirvāhaṃ tenaitat pravicāryatām //
AgMsv_2.270
svapnakālaparijñānavī[tanidro] yathā tathā /
etacchāstrasamabhyāsaprabuddhahṛdayaḥ sadā //
AgMsv_2.271
svasaṃvid eva tac chāstraṃ sā cāpekṣāvivarjitā /
tathā yady abhidhīyeta svataḥ prāmāṇyam ucyatām //
AgMsv_2.272
śāsanaṃ śāsitavyaṃ ca śāsakaṃ ceti yat kila /
tattatrākālakalitaṃ svātantryādvaitasundaram //
AgMsv_2.273
tām avasthitim ātmīyāṃ garbhīkṛtyānapāyinīm /
śrīkaṇṭhanāthaḥ provāca śrīmatkiraṇaśāsane //
AgMsv_2.274
sarvam etat pravṛttyarthaṃ śrot\rr ṇāṃ tu vibhedataḥ /
arthabhedāt tu bhedo 'yam upacārāt prakalpate //
AgMsv_2.275
phalabhedo na kalpyo 'tra kalpyaś ced ayathātatham /
daśakāṣṭādaśāṣṭāṣṭabhedabhinnam idaṃ vibhoḥ //
AgMsv_2.276
śivasadbhāvalābhaikaphalaṃ tallābhaprotsuke /
adhikāriṇy aṇau jātikulavarṇādyanādarāt //
AgMsv_2.277
pravṛttam ekavākyatvaṃ yāvad āsādya vartate /
aṅgāṅgivṛttavaicitryāt tāvad ekam idaṃ viduḥ //
AgMsv_2.278
trikaśāstraṃ tathābhūto gurur atrādvayātmakaḥ /
tadanantaravākyāṃśapuñjaḥ prakaraṇāni ca //
AgMsv_2.279
māyīyabhedavṛttāntasphuṭabhāve bhavanti ca /
tathāpi śivasaṃprāptir mukhyam ante phalaṃ sthitam //
AgMsv_2.280
adhikārī caika eva śivatāvāptibhājanam /
tathāpi tāvanmātre ca jāte prakaraṇātmani //
AgMsv_2.281
yādṛk phalaṃ sphutaṃ mukhyaṃ paryantaphalam aṅgi vā /
tadaṅgaṃ vā tadvipakṣe parapakṣe paraṃ ca vā //
AgMsv_2.282
api tattadvipakṣāṃśasamudbhāvanabhājanam /
tathocitaśarīrādes tathā saṃskārabhāginaḥ //
AgMsv_2.283
guroḥ śiṣyasya cāpy uktas tādṛśo 'dhikriyākramaḥ /
tathā ca mṛtyuvidhvaṃsirasāyanavidhiṃ śritaḥ //
AgMsv_2.284
pūrvaṃ saṃskāralābhāya kvāthavāntivirecanaiḥ /
dīkṣayā yā ca vikṛtiḥ nottaratra kriyāvidhau //
AgMsv_2.285
tenādhikāriniyamas taddehavidaśādijaḥ /
tenocyate vaiṣṇavādyāḥ paśuśāsanasaṃśritāḥ //
AgMsv_2.286
na śaive 'dhikṛtās tantre na śaivā vāmagocare /
te 'pi no dakṣiṇe te 'pi na syuḥ kulamate trike //
AgMsv_2.287
uktaṃ śrībhairavakule pañcadīkṣākriyocitaḥ /
gurur ullaṅghitādhastyasrotā vā trikaśāstragaḥ //
AgMsv_2.288
ittham ekādhikāritvam ātmatattvasamāśrayāt /
saṃskārāśraya .... bhedād bhinnādhikāritā //
AgMsv_2.289
svacchandatantre tenoktaṃ sarvaśāstre śivaḥ phalam /
yataḥ śivodbhavāḥ sarve śivadhāmaphalā iti //
AgMsv_2.290
tatraiva ca punaḥ proktam ūrdhvatattvavivecane /
yan na sāṃkhyair na yogīndrair na priye pāñcarātrikaiḥ //
AgMsv_2.291
iyādi yāvad ākṣiptaṃ vādināṃ tu śatatrayam /
triṣaṣṭyā cādhikaṃ te hi tāvanmātravivecakāḥ //
AgMsv_2.292
kathaṃ syur aparicchinnaśivatattvavidātmakāḥ /
atha tatrāṃśamātre 'pi śivasadbhāvam eva te //
AgMsv_2.293
āropayeyus tat tāvan naiva suspaṣṭasaṃgati /
devadattādivākye hi sarvataḥ pūrṇavigrahe //
AgMsv_2.294
devadattapadaśrotā tāvanmātrapade katham /
samagrapūrvavākyānāṃ samāropaṃ kariṣyati //
AgMsv_2.295
kathaṃ cādhigamas tasya tāvato 'rthasya vākyataḥ /
tasmād eveti cet tarhi na padaśrotṛtā na ca //
AgMsv_2.296
tāvanmātrasya so 'sty artha itthaṃ prakṛtigocare /
samagraśivaśāstrārthajñaptyā saṃpūrṇarūpayā //
AgMsv_2.297
yogasāṃkhyārhatanyāyapāñcarātraśrutismṛtīḥ /
yady eva śivatattvena saṃpūrṇaṃ parikalpayet //
AgMsv_2.298
tāvad astu na tu sphāras tāvāṃs tatreti carcitam /
jñaptiś ca śivatattvasya tatsaṃskārapuraḥsarā //
AgMsv_2.299
anyathā pratyavāyaḥ syād upadeṣṭrupadeśyayoḥ /
tatsaṃskāragrahaś cet syāt kāmaṃ śāstrārtha īdṛśaḥ //
AgMsv_2.300
na tu vaiṣṇavatā tasya sāṃkhyatā śrautatāpi vā /
anyasaṃskāram ūrdhvordhaṃ gṛhītvāpy anutiṣṭhati //
AgMsv_2.301
vaiṣṇavādy eva tarhy asya pratyavāyo mahattaraḥ /
nanv advayapade 'muṣmin keyaṃ mukhyā prakalpanā //
AgMsv_2.302
kiṃ brūṣe svayam eva tvaṃ bhedopahatavṛttikaḥ /
etad eva paraṃ dvaitaṃ bhavān eva saṃśritaḥ //
AgMsv_2.303
yad ahaṃ vaiṣṇavo bhūṣṇuḥ śaive kiṃ nādhikāravān /
tat svayaṃ bhedamūḍhas tvaṃ bhede ca niyater balāt //
AgMsv_2.304
tatas taiḥ pratyavāyaḥ syād yoga ity upapāditam /
kiṃ ca tādātmyayogena devatā pūjyate tataḥ //
AgMsv_2.305
viṣṇutādātmyam āpannaḥ kathaṃ rudraṃ prapūjayet /
gītāsu ca tato gītaṃ yo yac chraddhaḥ sa eva saḥ //
AgMsv_2.306
tādātmyabhāvanā yogāḥ phalaṃ mantrāḥ sva }} /
dadyus tadbhāvitātmātaḥ phalakāmasya siddhidaḥ //
AgMsv_2.307
mokṣakāmasya tac chāstramokṣalipsor api sphuṭam /
taddoṣabhāvanākrāntaḥ kṣamas tāvati yojane //
AgMsv_2.308
mukhyas tāvad ayaṃ kalpo yo yatraiva pratiṣṭhitaḥ /
nityaṃ tādātmyam āpannaḥ sa tatrādhikṛtas tv iti //
AgMsv_2.309
ata eva tato grāhyaṃ jñānam ity abhidhīyate /
sa hi tādātmyam āpannas tadbhāvanavidhikramāt //
AgMsv_2.310
śiṣyas tadaiva śāstraṃ tu gṛhṇan pūrvāparakramāt /
kathaṃ svabuddhyā saṃdhattāṃ tāvad yat tena saṃhitam //
AgMsv_2.311
yas tu saṃdhātum īheta sa sākṣāt parameśvaraḥ /
tasya kiṃ vā guruḥ kuryāt so 'nyeṣāṃ gurur ucyate //
AgMsv_2.312
nānyato vedavidbhyaś cetyata eva hi manvate /
tasmāt tādātmyam āpanno gurur ity abhidhīyate //
AgMsv_2.313
sa ca yāvati yatraiva tatra tāvati nānyathā /
nanu vaiṣṇavaśāstrārthas tatkālaṃ śivabhāvanāt //
AgMsv_2.314
tādātmyaṃ gurutāṃ hanti pūrṇadhīḥ pralapaty ayam /
rāmarāvaṇanāṭyeṣu nahy etā naṭabhūmikāḥ //
AgMsv_2.315
nepathyādiparāvṛttyā yenānyatvaṃ prapadyate /
vaiṣṇavo viṣṇur evāhaṃ taddāso veti carcayan //
AgMsv_2.316
idānīṃ na tathāsmīti kim etat susamañjasam /
atra hy ekatamā saṃvin mithyājñānatvam aśnute //
AgMsv_2.317
yayā sa eva patitaḥ śiṣyo vā patito bhavet /
tasmān mukhyo hy ayaṃ kalpaḥ pratiśāstraṃ gurur guruḥ //
AgMsv_2.318
uktaṃ svatantraśāstreṣu nāsau siddhiphalapradaḥ /
anyaśāstrarato yaḥ syāt tacchāstranirato 'pi vā //
AgMsv_2.319
loke 'pi yāvad īdṛkṣaḥ pravādo jyotirādike /
viṣṇor bhāgavatā magāś ca savituḥ śāṃbhor jaṭābhasmino
māt-ṛṇām atha mātṛmaṇḍalavido viprās tv atha brahmaṇaḥ /
śākyāḥ sattvahitasya buddhavapuṣo nagnās tathaivārhato
yo yair deva upāsyate svavidhinā tais tasya kāryā kriyā //
AgMsv_2.320
ata evādhikajñānaśālī saṃnihito yadi /
deśe tatra bhaven nānā nādhikārasya bhājanam //
AgMsv_2.321
yas tv asmin pūrṇasaṃbodhe rūḍho vāstavaśāsane /
uttarottararūḍhyarthaṃ śiśoḥ karaṇamānasam (?) //
AgMsv_2.322
phalasaṃpattaye vāpi bhāvāṃśavaśaśālinaḥ /
anugrahaṃ sa vai kuryāt pūrṇatvād ūrdhvavṛttitaḥ //
AgMsv_2.323
nanv advaye kim ūrdhvaṃ syān na kiṃcid bhedamohitāḥ /
bhavatas tv adharāvasthā bheda evadharo yataḥ //
AgMsv_2.324
tasmād ye kecanānye syuḥ paśuśāsanavartinaḥ /
vaiṣṇavāḥ saugatāḥ śrautās tathā śrutyantavādinaḥ //
AgMsv_2.325
ityādayo nādhikṛtā jātucit patiśāsane /
uktavān yatra śāstreṣv apy adhikārivivecane //
AgMsv_2.326
yo vaiṣṇavo manuṃ dadyāc chaivaṃ mūḍhamatiḥ śiśoḥ /
taṃ pāpaṃ vañcakaṃ tyaktvā śiśur nyāyyaṃ samācaret //
AgMsv_2.327
ihāpy uktaṃ mokṣadaḥ syāt svabhyastajñānavān iti /
abhyastaṃ ca paraṃ jñānaṃ yato nāsty eva vicyutiḥ //
AgMsv_2.328
paramādvayavijñānān na khalv apy asti vicyutiḥ /
svātmapakṣasthitāśeṣajñānanirbharavṛttikaḥ //
AgMsv_2.329
kathaṃ ko vā kuto vāpi cyavatāṃ tiṣṭhatu kva vā /
itthaṃ ya eṣa śāstrārthaḥ sthitaḥ śaktiprabhāvataḥ //
AgMsv_2.330
antaḥkṛtāśeṣatattvavarṇādibharanirbharaḥ /
sarvābhidho bhairavātmā so 'yam eva svarūpabhāk //
AgMsv_2.331
śāstre 'smin parameśena jñānacandrākhyayā kṛtaḥ /
tadvyākhyātam idaṃ prasannagahanaṃ vākyaṃ mayā svāgama-
prāmāṇyapratipādanakramavaśāt tattatprasaṅgād api /
atrārūḍhadhiyāṃ pramāṇamahimā viśvādvayoddāmito
bhātīti svayam eva satyahṛdayā jñāsyanti kiṃ ślāghitaiḥ //
AgMsv_2.332
ye samyak pravicāriṇo nanu śivāḥ kas tān prati prodyamaḥ
kiṃ tair ye pravimarśadūraśikharārohakrame paṅgavaḥ /
pāṣāṇāyitavṛttayaḥ punar amī ye śāstravandhyā narāḥ
saṃrambhaḥ pralayambudher iva tataḥ svātmany ayaṃ ghūrṇate //
AgMsv_2.333
saṃśāmya svayam ātmani tyaja javāj jvālājaṭāḍambarān
bhoḥ kalpānala dāhyam asti bhavato nādyāpi kiñcid yataḥ /
tvatprollāsavighūrṇanāghanaghuradghorasphuliṅgaśatair
viśvaṃ vyāpya vilīnatāṃ gatam idaṃ drāk tvatprakāśātmakam //
AgMsv_2.334
pravarapuranāmadheye pure pūrve kāśmīriko 'bhinavaguptaḥ /
mālinyādimavākye vārttikam etad racayati sma //
AgMsv_2.335