Jinavamsadipa

Input by the Sri Lanka Tripitaka Project

[CPD Classification ]
[SL Vol Jina- ] [\z Jina-vd /] [\w I /]
[SL Page --i] [\x /]




THIS GRETIL TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY!
COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE.

Text converted to Unicode (UTF-8).
(This file is to be used with a UTF-8 font and your browser's VIEW configuration
set to UTF-8.)

description:multibyte sequence:
long a ā
long A Ā
long i ī
long I Ī
long u ū
long U Ū
vocalic r
vocalic R
long vocalic r
vocalic l
long vocalic l
velar n
velar N
palatal n ñ
palatal N Ñ
retroflex t
retroflex T
retroflex d
retroflex D
retroflex n
retroflex N
palatal s ś
palatal S Ś
retroflex s
retroflex S
anusvara
visarga
long e ē
long o ō
l underbar
r underbar
n underbar
k underbar
t underbar
Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order
to facilitate word search.

For a comprehensive list of GRETIL encodings and formats see:
www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf
and
www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf







[PREFACE]

[This Pali Poem "Pabanda Siromani" a history of the Buddha was composed by us at the
request of the late Mr.M.A. Fernando, a highly respected gentleman, who lived at "Meth
Medura" in Moratuwa. It comprises the Buddha's history from His meeting with Dipankara
Buddha to His Parinibbana.]

[The life of the Buddha, His many excellences, and His great personality has not been fully
described in one particular place in the text and the Commentaries of the Dhamma. Hence
he who wishes to study the Buddha's life has to read through the Tripitakas and though a
very few Pali scholars might find the time to do so, the average persom would find it a
difficult task.]
[Consequently the collection in one composition of all that has been said of the Buddha in
the various texts and commentaries is valuable not only to Buddhists but also to other
religionists who seek for information about the founders of religions.]

[Though prose would be more convenient for a book of this nature, yet we decided to write
this book in poetry because of the greater keenness of both the East and the West in the
study of poetry and because of the paucity of Pali Poems, the few existing ones being only
"Kandakavyas" or poems interspersed with prose.]

[Many are the prose works in Pali on Grammar, Vinaya and Abidhamma, but the only
poems worth trudy are the "Dathawansa" written about 800 years ago by Bhikku
Dharmakirti of Ceylon, the"Jinalankaraya" written about 700 years ago by Bhikku
Buddharakhita of Ceylon, the "Pajjamadhu" about 500 years ago by Bhikku Buddhappiya,
the "Samantakuta Warnana" by Bhikku Wedeha and "The Hatthawanagalla Vihara Wansa"
by an anonynons author about the same time as the "Pajjamadhu," and in later times the
"Paramisataaka" by Bhikku Anuruddha, the "Jinacarita" by Bhikku Medankara and less than
a century the "Jinacarita" by Bhikku Medankara and less than a century ago the
"Sasanawansadipa" by Wimalasara, Nayaka Thero of Welitara.]


[SL Page -ii] [\x /]

[All these poems are Khandakavyas and a Khandakavya compared with a Mahakavya] [a
purely work] [seems but a pencil sketch of a great artist, whereas the latter in a most
esquisite life-like painting in true colours by a master artist.]

[These poems, great as they are in Pali, stand no comparison with such Sanskrit poems as
the "Raghuwansa," "Kumarasambhawa," "Sisupalawadha," "Bhattikavya" and the
"Kiratarjuniya," The Sinhalese peoms "Sasada," "Muwadevda," "Kavsilumina" and the
"Kavyasekere" should be held superior to these Pali poems as the former have been
moddelled on Sanskrit poems.]

[Pali poems hold an inferior position because in them the story has been delineated like
drawing in outline and is not adorned by poetic art and they serve more to give instruction
than to souse the pleasure and delight of man. The authors of these poems were
undoubtedly capaabsle, if they wished, of producing literary works in no way inferior to
Sanskrit poems.]

[Hundreds are the great poems in Sanskrit, but the only two that take the Buddha as their
theme are the "Padyacudamani" by the great teacher Buddhagosa and the "Buddhacarita" by
the Brahman Teacher, Asaaghosa. Yet these do not treat suffciently of the Dhamma.]

[Even among the aforesaid Pali poems, though the "Jinacarita," "Samantajutawarnana,"
"Dathawansa" and the "Sasanawansadipa" in their introduction mention the life of the
Buddha, none of them has a complete account of the Buddha's life. The "Jinalankara," which
contains a thorough description of the Buddha's qualities,does not give His life-history. A
few Sinhalese, Burmese and Siamese prose works and the "Light of Asia" by Edvin Arnold
contain descriptive accounts of the life of the Buddha.]

[Except the "Kavyasekara" by Sangaraja Sri Rahula who lived about 500 years ago at
Totagamuwa, none of the other works that deal with the Buddha][s life-history are poetic as
wll as instructive of the Dhamma.]


[SL Page iii] [\x /]

[With all due respect and veneration to the great masters of literary art that have produced
these poems, we commend this effort of ours the "Pabanda Siromani" or the "Jinawansadipa"
as a work posessing both those attributes.]

[The subject matter of our book is arranged in thirty Chapters, as follows:-]

[Chapter]
" 1. [Bothisatwa's birth as Sumedha Brahmana.]
" 2. [Hix meeting with Dipankara Buddha.]
" 3. [Bodhisatwa's Meeting with the 23 succeeding Buddhas.]
" 4. [Extracts from the "Cariya Pitaka" -] [Dasa Paramita].
" 5. [Life of King "Wessantara" and the invitation by the] [Devas to become Buddha.]
" 6. [Birth of Prince Siddhartha,]
" 7. [Predictions of the Buddha's coming.]
" 8. [Siccharta's childhood.]
" 9. [His marriage.]
" 10. [His renunciation.]
" 11. [The six years of suffering.]
" 12. [The conquest over Mara.]
" 13. [Attaining "Pubbenivasa-nana," the Faculty of Seeing the Long Line of Previous Births,
and "Dibbachakkunana," the Faculty of Seeing what is Invisible by the Human Eye or the
Faculty of Seeing the Relation between Cause and Effect.]
" 14. [Attaining "Magga," the Noble Fourfold Faculty of Destroying the Passions, "Phala" the
Noble Fourfold Effects of Destroying the Passions, and knowing "Nibbana" or Nirwana, and
becoming omniseient.]
" 15. [The seven weeks of Meditation.]
" 16. [The succeeding events.]
" 17. [A description of Jetavanarama.]
" 18. [The five-fold services of the Buddha.]
" 19. [Description of Araham.]
" 20. [Of Samma Sambuddha.]
" 21. [Of Vijja Carana Sampanno.]


[SL Page iv] [\x /]
" 22. [Description of "Sugato." " 23. " Of "Lokavidu." " 24. " Of "Anuttro Purisadhamlmla
Sarati.]"
" 25. " [Of "Satta Deva Manussanam and of Buddho.]"
" 26. " [Of "Bhagava.]"
" 27. [The method of study of the Buddha's qualities.]
" 28. [The end of his life.]
" 29. [Skandha Prinibbana.]
" 30. [Description of Buddha's Relics and their Parinibbana.]

[The work also includes descriptions of Cities, Woods, Kings, Eelipses of the Sun and the
Moon. Evenings, the Seasons, Water games, Marriages and Tournaments, and also contains
difficult metrical arrangements as the "Slesa" and the "Yamaka" and also expounds such
deep sections of the Dhamma as the "Patticea Samuppada.]"

[We also express our deepest feeling of gratitude to all our teachers in this country and in
Burma and in particular to Maha Thero W. Sanghananda of "Kshertrarama," Laxapatiya,
Moratuwa.]

[We also offer the merits gained by this effort of ours to our mother]la [the late
Ponnahannedige Anjela Dias and our father, the late Merennage Kalistoru Fernando of
Moratuwa, generally known as Puran Appu Wedarala] [Native Doctor] [and also to the late
respected Merennage Arnolis Fernando of Meth Medura of Moratuwa, at whose request the
work was undertaken and who helped us in the printing of the book and also to his son
James Alfred Fernando, who, on the death of his father, continued the good work begun by
him.]

[This preface in English was also added because we expect this book to go to the hands of
European and Indian Scholars through whom the knowledge of the Buddha may spread
through the world.]

[MORATUWE MEDHANANDA]
[Buddhist Priest.]
[Abhayakarunaratnaramaya,]
[Walipitiya,]
[Panadure.]


[SL Page 001] [\x 1/]

Jinavaṃsadīpaṃ

Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa.

1
Mahādayo yo hadayo'dayo'dayo
Hitāya dukkhānubhave bhave bhave,
Akāsi sambodhipadaṃ padaṃ padaṃ
Tamābhivandāmi jinaṃ jinaṃ jinaṃ. (Yamakabandhanaṃ)


[SL Page 002] [\x 2/]
2
Pahāya yatthā'bhiratiṃ ratiṃ ratiṃ
Ramanti dhammeva munī munī munī,
Vimuttidaṃ sabbabhavā bhavā'bhavā
Tamābhivande mahitaṃ hitaṃ hitaṃ. (Yamakabandhanaṃ)

[SL Page 004] [\x 4/]
3
Nipītasaddhammarasā rasā'rasā
Supuññakhetto'rasataṃ sataṃ sataṃ,
Gatā vidhūtā vinayena yena ye
Tamābhivande'sigaṇaṅgaṇa'ṅgaṇaṃ. (Yamakabandhanaṃ)


[SL Page 005] [\x 5/]
4
Jinā'natambhoruha haṃsarājinī
Jinorasānaṃ mukhapañjarā'li nī,
Sadatthasāraṃ sarasaṃ visūda nī
Upetu me mānasameva vāṇi nī.
5
Kammāvasesā vicito'pajātyā
Ganthā'hisaṅkhāravibandhakā me,
Paṇāma puññātisayena'nena
Mā pākadānā'vasarā bhavantu.
6
Suvaṇṇavaṇṇassa jinassa vaṇṇaṃ
Vaṇṇeyya kapakpampi kajito suvaṇṇo,
Kappassi'vosāna manattatāya
Na pāpuṇe buddhaguṇāna mantaṃ.


[SL Page 006] [\x 6/]

7
Niddhanta cāmīkara cāru rūpaṃ
Sarassatī bhūsaṇa bhāsanaṃca,
Anañña sādhāraṇa ñāṇamassa
Avāviyā'cintiya mapakpameyyaṃ.
8
Kuhiṃ asādhāraṇa rūpa līlā
Kuhiṃ asādhāraṇa vāṇi līlā,
Kuhiṃ asādhāraṇañāṇa līlā
Kuhiṃ nu me mandamatissa līlā.


[SL Page 007] [\x 7/]

9
Vibhāvimānī paravamhino ye
Issā'bhimānena vibhaññamānā,
Gavesayantī'dha parassa ravdhaṃ
Tesaṃ pasaṃsāgarahāhi kimme.
10
Pasattha satthāgama pāradassī
Ye sādhavo sādhu guṇappasantā,
Ganthassa nimmāṇaparissamaṃ no
Jānanti teyeva idhappamāṇā.
11
Ādiccavaṃsappabhavassa tassa
Jinassa satthāgamakovidehi,
Vuttopi pubbācariyehi yesu
Ganthesu saṅkhepavasena vaṃso
12
Na tehi sakkā sugatassa vaṃsaṃ
Kiñcāpi viññātu masesayitvā,
Sampuṇṇavaṃsassa vibhāvanāya
Tasmā samussāhita mānasena

[SL Page 008] [\x 8/]

13
Abhippasanno ratanattayamhi
Pasatthavaṃsappabhavo pabhunaṃ,
Vibhusaṇo vissutakittighoso
Yo bhāti laṅkāya muḷārabhāgyo
14
Amandacāgā'bhiratassa èm.Ṛ.
Parnandu nāmassa dayādhanassa,
Buddhe pasādātisayassa tassa
Ajjhesanañcāpi paṭiggahetvā
15
Nassāya pubbācariyo'padesaṃ
Sotūna matthāya mayā hitāya,
Niruttiyā māgadhikāya sammā
Vidhīyate'daṃ jinavaṃsadīpaṃ.


[SL Page 009] [\x 9/]

16
Saddhāsinehānugatāya paññā-
Dasāya sotūhi manovimāne,
Padīpito'yaṃ jinavaṃsadīpa-
Dīpoharepāpatamappabandhaṃ.
17
Puraṅgapuṇṇā sirijambudīpe
Sampattibhārena divā'vatiṇṇā,
Yā devarājassa'marāvatī'vā-
Marāvatīnāma purī pure'sī.
18
Vijjādharānañca vihaṅgamānaṃ
Vibandha vehāsagatiṃ bahāsa,
Yasmiṃ purasmiṃ jitaveri cakkaṃ
Pākāracakkaṃ viya cakkavāḷaṃ.


[SL Page 010] [\x 10/]

19
Sañcumbitamhoja rajo pabandha-
Supiñjarāpā parikhāhirāmā,
Puritthi pākāra nitambabhāge
Samubbahī kañcana mekhalā'bhaṃ.
20
Rattindivā rattamaṇi'ndanīla-
Maṇippabhārañjita rājadhāni,
Babandha yā'mandasurindacāpa-
Samujjalākāsatalabbilāsaṃ.
21
Yahiṃvadhūnaṃ vadanambujehi
Katāvamānaṃ hariṇaṅkabimbaṃ,
Pabhāhi nīlopalatoraṇātaṃ
Sokābhībhūtaṃca vivaṇṇamāpa.


[SL Page 011] [\x 11/]

22
Saroruha'ntī maṇimandirābhā-
Sañcumbitaṃ puṇṇasasaṅkabimbaṃ.
Saṅkāya rāmājanatā'bhirāmā
Kare pasāresi puramhi yasmiṃ.
23
Yattha'ṅganānaṃ paṭibimbitāni
Ādāsabhittīsu mukhambujāni,
Āsuṃ vighātāya madhubbatānaṃ
Vilocanālīna manuggahāya.
24
Sammatta mātaṅga dharādharehi
Yasmiṃ abhissanda madassavanti,
Turaṅga raṅgehī taraṅga mālā
Samākulevā'si vidhūta dhūlī.


[SL Page 012] [\x 12/]

25
Nikkhittavīṇā maṇinupurānaṃ
Vilāsinīnaṃ mudupāṇi pāde,
Mattālimālā kalanādinī kiṃ
Nālaṅkaruṃ yattha katāvakāsā.
26
Dhavatthinīnaṃ kucasārasehi
Nettālibhārā'nananīrajehi,
Yā hāsavīcīhi purī rajanyā
Rarāja samaphullasarojinī'va.
27
Candappabhā cumbita candakanta
Pāsāṇadhārā maṇicandikāsū,
Candānanānaṃ yahi maṅganāhaṃ
Parissamasso'pasamāya'hesuṃ.


[SL Page 013] [\x 13/]

28
Yasmiṃ pūre uddhamadho vinaddha-
Jutippabandho maṇimandirānaṃ,
Samubbahī geruka paṅka diddha-
Vitāna paccattharaṇabbilāsaṃ
29
Suvaṇṇa muttā maṇi vaṃsavaṇṇā-
Pavāḷa rūpī vajirehiñcā'pi,
Yā sattadhaññehi dhanehi phītā
Ahū puri dhaññavatī'va nārī. (Silesabandhanaṃ)
30
Pasāritā'nekadisāmukhesu
Vicittavatthā'bharaṇādipūrā,
Yatthā'paṇā nijjitakapparukkhā
Kariṃsu lokābhimatatthasiddhiṃ.


[SL Page 014] [\x 14/]

31
Parāgarattā madhupātimattā
Samhinnavelā ghananīlavālā,
Haṃsāsayā pañcasarābhirāmā
Yasmiṃ taḷākā viya kāmabhogī. (Silesabandhanaṃ)
32
Purantarasmiṃ ratanagghikānaṃ
Raṃsippabandhehi hatandhakāre,
Kundāravindabbhudayenayasmiṃ
Rattindivābheda mavedi loko.


[SL Page 015] [\x 15/]

33
Mātaṅgajīmūtaghaṭāya ghaṇṭā-
aṅkāragambhīraravāya yasmiṃ,
Palambhītā mattasikhaṇḍimālā
Akā vikālepi akhaṇḍakīḷaṃ.
34
Puramhi yasmiṃ caraṇambujehi
Vadhūjato bandhitanūpurehi,
Vikāsa kokāsana sīsa baddha
Mattāli sesa'mbujinī ajesi.
35
Rasātalaṃ nāgaphaṇāvanaddhaṃ
Nabhotalaṃ vijjulatāvanaddhaṃ,
Yā chāditā rūpiyajātarūpa-
Dhajāvalīhā'jini rājadhānī.


[SL Page 016] [\x 16/]

36
Nānatthasāraṃ mitadhātuvaṇṇaṃ
Chandārahaṃ pāṇagaṇā'bhirāmaṃ,
Kavippasatthaṃ sarasaṃ silesā-
Laṅkārapajjaṃ'va puraṃ yamāsi. (Silesabandhanaṃ)
37
Puramhi tasmiṃ karuṇānidhāno
Buddhaṅkuro brāhmaṇasāravaṃse,
Asaṅkhakappāna mito catunnaṃ
Lakkhādikānaṃ udapādi pubbe.
38
Bhovādivaṃse'kadivākarassa
Puññānubhāvo'dayamaṅgalehi,
Jātassa kho sampati jambudīpo
Vilumpayī maṅgalavāsalīlaṃ.


[SL Page 017] [\x 17/]

39
Jātakkhaṇe tassa sarīrajena
Gandhena vaṇṇena sake nikete,
Hatappabhā candanateladīpā
Saṇṭhānamattehi vijāniyāsuṃ.
40
Vimuttadosāhi sukhedhitāhi
Dhātīhi kumbhorupayodharāhi,
Bhato kumāro sukumārakāyo
Khepesi so kānici vāsarāni.
41
Mahāmahecā'tha pavattamāne
Saveda vedaṅakga vidū vidūhi,
Kārāpayuṃ te pitaro'rasassa
Nāmaṃ sumedho'ti padatthasāraṃ.


[SL Page 018] [\x 18/]

42
Uḷārabhāgyena samaṃ kumāre
Saṃvaddhamāne jananī na tittiṃ,
Pāyāsi nīlāmakalalocanāliṃ
Mukhambujaṃ tassa'bhicumbamānā.
43
Sukhedhita'ṅgāvayavo kumāro
Vimānabhumyā maṇinimmitāya,
Parodi mātāpitaro'bhiyācaṃ
Bimbaṃ kanijaṃ jānuyugena gacchaṃ.
44
Suvaṇṇabimbo'pamacārurūpo
Samācaraṃ dhātibhujā'valambaṃ,
Viññāsapāda'ṅgulimañjarīhi
Salīlamāvāsamalaṅkarittha.


[SL Page 019] [\x 19/]

45
Nijena tejena ca jivalokaṃ
Yasena'pubbācarimaṃ phusanto,
Tirokaritvā ravicandasobhaṃ
Saṃvaḍḍhi dhīro ubhato sujato.
46
So sattamā yāva pitāmahassa
Yugā sagabbhāsayasuddhiko'si,
Nihīnajacco'ti na jātivādā
Khitto'pakuṭṭho bhavi vippaseṭṭho.
47
Vedantayaṃ so sanighaṇṭu satthaṃ
Sakeṭubhaṃ sākkharabheda satthaṃ,
Sādhabbatabbedi'tihāsa satthaṃ
Avedi vedaṅgayutaṃ pa satthaṃ.
48
Ajjhāyako mantadharo pavīṇo
Kalāsu lokāyatalakkhaṇesu,
Papūrakāri padako kavīnaṃ
Tetā'si veyyākaraṇo gaṇiso.


[SL Page 020] [\x 20/]

49
Kandappadappā'naladhumarāji-
Līlāvalambi nijamassurāji,
Na kevalaṃ komalagaṇḍabhāgaṃ
Manampi thīnaṃ malinīkarittha.
50
Tandebhavaṇṇāyatana'ṇṇavamhi
Narūpataṇhātaraṇi narānaṃ,
Pāyāsi cakkhāyatanappiyāhi
Tīrantaraṃ cittaniyāmakaṭṭhā.
51
Dvijo sumedho suvisuddhamedho
Mātāpitunnaṃ nidhanāvasāne,
Puññānubhāvappabhavaṃ agāra-
Majjhāvasaṃ kāmasukhaṃ'nubhuñjī.


[SL Page 021] [\x 21/]

52
Nisajja pāsādatale'kadā so
Pallaṅkamādhāya rahogatova,
Punabbhavuppatti sarīrabhedo
Dukkho'ti cintesi sabhāvacintī.
53
Jāto sa'haṃ jātijarārujādi-
Dhammo'mhi tasmā bhavadukkhasuññaṃ,
Niccaṃ ajātiṃ ajaraṃ arogaṃ
Gavesituṃ vaṭṭati nibbuti'nti.
54
Yathāpidukkhe sati ca'tthisātaṃ
Tadaññamuṇhe sati sītamatthi,
Bhavamhi sante vibhavo'pi evaṃ
Nibbāṇamatthī tividhaggisante.


[SL Page 022] [\x 22/]

55
Sāvajjadhamme ihavijjamāne
Saṃvijjate bho niravajjadhammo,
Ajāti hoti sati jātiyā'ti
Evaṃ vicintesi sadatthavintī.
56
Disvā yathā guthagato taḷākaṃ
Na tassa doso na tamotareyya,
Kilesadhove amatamhi sante
Tathā na sevetha na tassa doso.
57
Pāpāriruddho sati khemamagge
Na tassa doso na sukhaṃ vajeyya,
Pāpāriruddho sati khemamagge
Tathā nagaccheyya na tassa doso. (Yamakabandhanaṃ)


[SL Page 023] [\x 23/]

58
Yathāpi vejje sati ghorarogī
Na tassa doso ta labhe tikicchaṃ,
Rāgādirogī sati buddhavejje
Dhammosadhaṃ ne'cchati kassa doso.
59
Yo kaṇṭhabaddhaṃ kuṇapaṃ pahāya
Yathāsukhaṃ gacchati sericārī,
Tathevi'maṃ kucchita pūtikāyaṃ
Yannūna gaccheyyamahaṃ jahitvā.
60
Uccāraṭhānamhi janā'napekkhā
Katvā karīsāni kayathā vajanti,
Tathā sarīraṃ kuṇapehi pūraṃ
Yannūna gaccheyyamahaṃ jahitvā.

[SL Page 024] [\x 24/]

61
Nāvaṃ yathā jajjaramāpagāhiṃ
Vajeyya netā atapekkhakova,
Tathā navadvārasavaṃ sarīraṃ
Yannūna gaccheyyamahaṃ jahitvā.
62
Corehi gacchaṃ avahārabhītyā
Khemaṃ sumedho puramotareyya,
Tathā sarīraṃ kusalāvahāraṃ
Yannūna gaccheyyamahaṃ jahitvā.
63
Nekkhamma saṅkappa paro'pamāhi
Anussaritve'vamuḷāravīro,
Hato'rapāre tibhave asāre
Vihāsi ukkaṇṭhitamānaso so.


[SL Page 025] [\x 25/]

64
Suvaṇṇa muttā maṇi rūpiyādi-
Dhanehi dhaññehi ca pūritāni,
Avāpuritvāna,tha kosakoṭṭhā-
Gārāni taṃ dassayi rāsivaḍḍho.
65
Pitāmahānaṃ pakapitāmahānaṃ
Mātāpitunnaṃ vibhavā panettha,
Anappakāthāvarajaṅgamāte
Saṃdissare dhīra sumedhavippa.
66
So sattamā yāva paveṇivaṭṭā
Vibhāvayitvā vibhavassarāsiṃ,
Dhanāgamassāpi dhanabbayassa
Pamāṇa'mācīkkhipamāṇadassiṃ.
67
Kuṭumbametaṃ paṭipajjamāno
Kāmesu devoviya indriyāni,
Icchānurūpaṃ paricārayassu
Icceva mārocayi rāsivaḍḍho.


[SL Page 026] [\x 26/]

68
Amuṃ mahantaṃ dhanadhaññarāsiṃ
Samāvinitve'ka kahāpaṇampi,
Nā'dāya mātāpitaropya'ho to
Gatā yathākamma mito parattha.
69
Tabbatthusāraggahaṇātisūro
Vossaggasanto atha sattasāro,
Rañño samārociya etamatthaṃ
Bheriṃ carāpesi sake puramhi.
70
Santappayi bherivirāvagandha-
Māghāya sampattajātā'lijātaṃ,
Bhovādi nānāratanādibhoga-
Madhūhi sattāha'manāthanātho.


[SL Page 027] [\x 27/]

71
Tadagga yaññālaya vārivāha-
Dhārānipātaddhanavuṭṭhihetu,
Mahā janassā'dhikavatthutaṇhā-
Taṭāni bhinnāni manodahesu.
72
Sukhedhito kāmasukhaṃ pahāya
Gharā'bhīnikkhamma tato sumedho,
Ajjhogahetvā himavanta'māpa
Dhammesako dhammakapakabbata'ntaṃ.
73
Vitakkamaññāya'tha devaraññā
Vyāpārito māpayi vissakammo,
Tahiṃ vivekakkhamaka massamañca
Manoramaṃ caṅkamabhumibhāgaṃ.


[SL Page 028] [\x 28/]

74
Tamassamaṃ pabbajitehi suññaṃ
Upecca soñcāramavāpuritvā,
Ñatvā tadantolikhita'kkharāni
Khāriṃparikkhārabharaṃavekkhi.
75
Nivatthavatthaṃnavavadosupetaṃ
Vivajjiyāvajjiyavajjadassi,
Dhāresitaṃbārasadhānisaṃsa-
Manojapupphattharavākacīraṃ.
76
Punnāgapupphattharakā'bhirāmaṃ
Aṃse vidhāyā'jinacammakhaṇḍaṃ,
Katvā jaṭāmaṇḍala mittamaṅge
Tivaṅka mādāya'tha khārikājaṃ.
77
Bhujaṅgabhogo'rubhujena dhīro
Ādāya cālambanadaṇḍakoṭiṃ,
Samaggahī tāpasavesamevaṃ
Virattacittoka vibhaveva bhave'pi.


[SL Page 029] [\x 29/]
78
So caṅkamī caṅkamamotaritvā
Silātalasmiṃ ca divā nisajji,
Sāyaṃ paviṭṭho vasi paṇṇasālaṃ
Nipajji kaṭṭhattharasesamañce.
79
Pacacūsakālamhi pabujjhito so
Āvajjayitvā'gamanappavattiṃ,
Vivekakāmassa mame'ttha vāso
Kāmaṃ gharāvāsasamo siyā'ti.
80
Aduṃ hi paṇṇacchadanaṃ kapota-
Pādāruṇaṃ beluvapakkavaṇṇā,
Bhūmīpi bhittī rajatāvadātā
Mañco'pi cittattharavārurūpo.


[SL Page 030] [\x 30/]

81
Subhāka manāpā mama pakaṇṇasālā
Sādīnavā dupparibhāriyā'yaṃ,
Paṇītabhikkhā pariyeṭṭhi mūla-
Dukkhassa natthi'ti pamāṇa manto.
82
Agārasaññāya paṭikkhapitvā
Tañca'ṭṭhadosā kulapaṇṇasālaṃ,
Dasaṅga sādhāraṇa rukkhamūlaṃ
Phalāphakhalāhāra mupecca bhojī.
83
Sumedhaso so divasāni satta
Mahāpadhānaṃ padahaṃ sumedho,
Patto abhiññāsu vasisu pāraṃ
Sabbaṃka samāpattisukhaṃ avindi.


[SL Page 031] [\x 31/]

84
Tasmiṃkhaṇe kānana devatāhi
Sādhū'ti nigghositapītighoso,
Abbhuggato tassa yasena saddhiṃ
Visuddhavijjācaraṇu'bbhavena.
85
Vijjādharā tagguṇadīpakāni
Mutiṅgavīṇādhanibandhavāni,
Gāyiṃsu gītāni'va naccamāno
Himācalo sampati sampavedhi.
86
Muddhaṅkuraṃ bhudharakuṭabāhu-
Satehi tannijjhara cāmarehi,
Vidhūyamānehi vidhūtapāpaṃ
Katopahāreva mahāsarā'pī.
[SL Page 032] [\x 32/]

87
Akālameghaddhani bherirāva-
Vyāpāritā mattasikhaṇḍisaṇḍā.
Ajjhāvasantaṃ vanasaṇḍamajjhaṃ
Mahiṃsucā'khaṇḍanataṇḍavena.
88
Mandā'nilā'mandabhujā'valamba-
Sunīlasākhāmaṇivijanīhi,
Lataṅganā'liṅgitasālasāmī
Saṃvijayuṃ vitadarampi dhīraṃ.


[SL Page 033] [\x 33/]

90
Kapītanā'soka tamāla nīpā
Kapītanā'soka tamāla nīpā,(samattapādabhyāsa mahā yamakaṃ)
Kapītanā'soka tamāla nīpā
Kapītanā'soka tamāla nīpā.
91
Na velalitā kiṃ pasavakā'vataṃsā
Latāvitānā madhupālisālī,
Latāvitānā madhupā'lisālī
Na vellitā kiṃ pakasavā'vataṃsā.(Samuggabheda yamakaṃ)


[SL Page 034] [\x 34/]

92
Pupphāvalī kandala pāṭalaggā
Kalāpinī sā vanarājinīlā,
Pupphākulī kandana pāṭalakkhī
Kalāpanīlā vara rājinīva. (Addhagomuttikā bandhanaṃ)


[SL Page 035] [\x 35/]

93
Natāsiro mañjarikāsuramhā
Natāsiro pañjalikāva ramme,
Vane nibaddhaṃ ramito vibhāsi
Vineyya bandhūracīto pahāro. (Pādagomuttikā bandhanaṃ)
94
Rajokirantā'vanatā latāsuṃ
Lājokirantā vanitā natāva,
Dvijoaraññaṃ vasitā pitāgho
Gajotarantova latā vitānaṃ. (Silokagomuttikā bandhanaṃ ākulajālamitipi)


[SL Page 036] [\x 36/]
95
Mataṅgajindā na masakkariṃsu
Pādāni natvāna padipadhāmaṃ,
Paññādhavaṃ pīna tapaṃ phalehi
Himaddipāde parisuttamaṃ hi. (Kabbanāma gabbha cakkaṃ)


[SL Page 037] [\x 37/]

96
Mettāya chattaṃ'va phaṇaṃ phaṇindo
Dhāresi sīse vasino cacāra,
Nathāmavā'kāva'balesu kiñci
Medhāya nando thiravāci kheme. (Kavināma gabbha cakkaṃ)


[SL Page 038] [\x 38/]

97
No'sitehi'ssa santāsa'nū'na tosa vato do,
Dāyato vasato na'nusantāsassa hitesino. (Gāthaddhavisaya paṭiloma yamakaṃ)
98 Yokā'sā'vāsa kāyo kāma'kāma'makāma'kā,
Sakāyanā'nāya'kāsa vāma nā ga ganā'mavā. (Sabbato bhadda bandhanaṃ)


[SL Page 039] [\x 39/]

99
Dayāya vasito dāye yāpajāsiva māsadā,
Yajārahaṃ rañjamāno vasihaṃso ciraṃvasi. (Addhabbhama bandhanaṃ)
100
Madhumada madhukara virute virute
Malayaja surahīta pavane pavane
Himavati vikasita padume padume
Adhisukha manubhavi savasi savakasi. (Pādanta yamakaṃ)

Iti medhānandābhidhānena yatinā viracite sakalakavijana
Hadayānandadānanidāne jinavaṃsadīpe dūrenidāne
Sumedhabrāhmaṇāpadānaparidīpo.

Paṭhamo saggo.
---------



[SL Page 040] [\x 40/]

1
(Mandā'kkantā) marapurasiriṃ sabbasampattisāraṃ
Jambuddīpā'sama sarasije kaṇṇikā sannikāsaṃ,
Rammaṃ rammavhaya puravaraṃ pāramīpāradassī
Buddho dīpaṅkara dasabalo sabbalokekadī. (101) 2
Tasmiṃ kāle vipulakaruṇā nārisañcodita'tto
Nānā khīṇāsava parivuto cārikaṃ sañcaranto,
Saṃvattento sunipuṇatayaṃ dhammacakkaṃ kamena
Patvā tasmiṃ paṭivasati sodassanavhe vihāre. (102)


[SL Page 041] [\x 41/]

3
Sutvā dipaṅkara bhagavato nāgarā kittisaddaṃ
Sambuddho so itipi arahaṃ tyādinā'bbhuggataṃ taṃ,
Gāhāpetvā tuvaṭatuvaṭaṃ vatthabhesajja pānaṃ
Tannittā'suṃ pamuditamatā gandhamakālādihatthā. (103)
4
Patvā dīpaṅkaratarihariṃ gandhamālādikehi
Pūjetvāta'ñajalimukulikā ekamantaṃ nisinnā,
Dhammaṃ sutvā savaṇasubhagaṃ buddhapāmokkhasaṅghaṃ
Saṃyācitvā muditahadayā svāttayā'pagañjuṃ. (104)


[SL Page 042] [\x 42/]

5
Sajjetvā te dutiyadivase sajjanā dānasālaṃ
Ussāpattā dhajakadaliyo puṇṇakumbhe ṭhapennā,
kubbantā'pi dhavalasuḷinu'kkhepa lājopahāraṃ
Evaṃ tassā'gamana mayanaṃ laṅkarontā vihāsuṃ. (105)
6
Abbhuggantvā atha himavatā so sumedho tapassi
Gacchaṃ tesaṃ upari nabhasā vākacīraṃ dhunanno,
Disvā pītippamuditajate añjasaṃ sodhayante
Sañjhāmegho riva parilasaṃ dhataritthe'kamantaṃ. (106)
7
Saṃsodhentā kalalavisamaṭṭhāna saṅkāradhānaṃ
Kasmā tumhe paṭipathamimaṃ'laṅkarothā'ti pucchi,
Bhante dīpaṅkaratarahari'dāni nissāya rammaṃ
Buddho hutvā viharati mahādhammasaṅkhaṃ dhamanto. (107)


[SL Page 043] [\x 43/]

8
So sambuddho parivutamahābhikkhusaṅgho yato no
Gāmakkhettaṃ pavisati tato'laṅkaromā'bruviṃsu,
Buddhūppādo kimuta sutaraṃ dullabho buddhasaddo
Iccevaṃso sumariya alaṅkattukāmo'si maggaṃ. (108)
9
Jhānā'bhiññā ratatakavacu'jjotamāna'ttabhāvo
Saddhāye'so acalasadiso iddhimā tāpaso'ti,
Sallakkhetvā kalalavisamaṃ duggamaggappadesaṃ
Sajjetuṃ te sapadi muditā sādhavo tassa'daṃsu. (109)


[SL Page 044] [\x 44/]
10
Nānāpupphaṃ jalajathalajaṃ ocinitvā vanamhā
Tetvā devāsurabhavanato koviḷārādipupphe,
Ānetvā'haṃ bhujagabhavatā phullakaṇḍuppalāni
Chekosmī'ti vithariya pathaṃ iddhiyā saṃvidhātuṃ. (110)
11
Katve'vaṃ me hadayamakuḷaṃ tovikāseyya tasmā
Veyyāvaccaṃ visadamatino kāyikaṃ saṃvidhāya,
Ajjevā'haṃ vipulakusalaṃ sañcinissa'ntī dhīro
Saṃsodhetuṃ kalalakalusaṃ añjasaṃ ārabhittha. (111)
12
Passantānaṃ vimalanayano'bhāsa jimūtagabbhe
Buddhobuddho'tya'bhihitavaco vijjurājīva cārī,
Tasmiṃ paṅke nijakaratala'mebhājapacchihi dhīmā
Paṃsuṃ datvā rajatadhavalaṃ vālukaṃ vokiranto. (112)


[SL Page 045] [\x 45/]

13
Tasmi ṭhāne kallalulite suṭṭhu nā'laṅkateva
Saddhiṃ dīpaṅkara'nadhivaro'nekakhīṇāsavehi,
Patto brahmā'maranaraphaṇisiddhavijjādharānaṃ
Saṃvattante suvipulamahe pāṭihīre uḷāre. (113)
14
Hema'mbhojo'pamasuvadanaṃ maṇḍitaṃ lakkhaṇho-
Sītyā'nubyañjanavilasitaṃ ketumālāvilāsaṃ,
Satthāraṃ taṃ disidisi pabhāniccharanta'ñjasambhi
Āgacchantaṃ viya maṇitale mattamātaṅgarājā. (114)


[SL Page 046] [\x 46/]

15
Oloketvā vimalanayanañcandaniluppalāni
Ummiletvā ratanaphalakaṃ akkamantova piṭṭhiṃ,
Nānākhīṇāsavaparicuto kaddamaṃ nā'kkamitvā
Sambuddhoyaṃ vajatu iti me dīgharattaṃ hitāya. (115)
16
Sallakkhetvā khara'jinajaṭāvākacīrāni kese
Omuñcitvā visamakalale pattharitvā'ttabhāvaṃ,
Setuṃ katvā paramapaṇidhī kominī codita'tto
Pañcā'bhiññāratanamaṇimā svā'cakujjo nipajji. (116)
17
Sutvā gāthāpadampi na me bhāriyaṃ saṃkilese
Viddhaṃsetvā varasivuraṃ pattumicche sacā'haṃ,
Saṃvijjante tibhavabhavane dukkhitā'nantasatte
So'bhaṃ eko kathamadhigame dhamma maññātaveso.(117)


[SL Page 047] [\x 47/]

18
Yannūnā'haṃ parahitarato sammadaññāya bodhiṃ
Āropetvā nikhilajanataṃ'nuttaraṃ dhammanāvaṃ,
Uttāretvā varasivapuraṃ vaṭṭadukkhodadhimhā
Pacchā dīpaṅkaramuni yathā nibbutiṃ pāpuṇissaṃ. (118)
19
Iccevaṃ so pumariya samodhānayitvā'ṭṭhadhamme
Saṃsāramhā'vataraṇamahāseturūpo pajānaṃ,
Muddhābaddha'ñjalipuṭajaṭo paṅkapiṭṭhe nipanno
Sambodhatthaṃ paṇidhimakari tāva tappādamūle. (119)


[SL Page 048] [\x 48/]

20
Ussisaṭho sapadi bhagavā pañcavaṇṇappasādaṃ
Ummīletvā nayanayugalaṃ phullanīluppalābhaṃ,
Disvā nīlopalamaṇimayaṃ vātapānañcayaṃ'va
Ugghāṭento isivaramhāpaṅkajaṃ paṅkapiṭṭhe. (120)
21
Etassi'jajhissati iti ayaṃ patthanā'nāgataṃsa-
Ñāṇaṃ sammā patiniya ito kappalakkhādhikānaṃ,
Āvajjento upari caturāsaṅkhiyānantya'vedi
Patvā bodhiṃ ahamiva siyā gotamo nāma buddho. (121)
22
Tumhe sampassatha iti imaṃ tāpasaṃ saṅghamajjhe
Vatve'vaṃ so padamasadisaṃ dhammarājā dadanto,
Samhinditthā'dharakisalayā'lattakaṃ nāgataṃya-
Paññāmuddā'ṅkitapadasataṃ vattasandesagabbhaṃ. (122)


[SL Page 049] [\x 49/]

23
Vāsaṭṭhānaṃ kapilanagaraṃ nāma māsāmahesi
Mātā suddhodananarapati te pitā'diccavaṃse,
Bimbā bimbā dharavati piyā hema bimbā bhirāmā
Tasmiṃkāle tanujaratanaṃ rāhulo hessate te. (123)
24
Hessante te paṭhamadutiyassāvakā sāriputta-
Moggallānā dvijakulabhavā bhuripaññiddhimanto,
Ānandākhyo yati pati rupaṭṭhāyakosāvikānaṃ
Khemātheri parama yugalaṃ uppalabbaṇṇatheri. (124)


[SL Page 050] [\x 50/]

25
Assattho te vijayaviṭapī tvaṃ ca kho gotamavho
Chabbassānī padahiya gharā nikkhamitvā sakamhā,
Pāyāsaggaṃ parivisiya bho tvaṃ sujātāya dinnaṃ
Bodhiṃ bujjhissasi iti dhuvaṃ bodhimūle nisajja. (125)
26
Satthā sañjhāghanapaṭalato muttavijjullate,va
Sandassetvā nijabhujalataṃ cīvarabbhantaramhā,
Pakhyākāsi jaladhararavā'kāragambhīraghoyaṃ
Nicchāretvā suradhanurivo'bhāsa chabbaṇṇaraṃsi. (126)
27
Amhe dīpaṅkarabhagavato sāsane nā'vabuddhā
Lacchāmā'ti tava parimukhe'vā'yatiṃ mokkhadhammaṃ,
Tasmiṃ pattā'khīla suranarāpatthayuṃ taṅkhaṇevaṃ
Pūjetvā'tañjalisarasije pādapīṭhamhi tassa. (127)


[SL Page 051] [\x 51/]

28
Buddho brahmāmaranarasiro cumbitaṅghī sarojo
Sampūjetvā'ṭṭhahi jaṭilakaṃ pupphamuṭṭhīhi tamhā,
Pakkāmi so kanakasikharīhāri kiñjakkhabhāre
Ubbhūta'mhoruhavanasire appayanto padāni. (128)
29
Rammaṃ rammaṃ mahīya jaṭilaṃ pupphamuṭṭhīhi katvā
Khīṇā khīṇāsavavasigaṇā dakkhiṇaṃ pakkamiṃsu,
Devā'devā pavuramakaruṃ vandanāmānapūjaṃ
Dīpaṃ dīpaṅkaradasabalañcā'nugantvā nivattā. (129)


[SL Page 052] [\x 52/]

30
Tamhā ṭhānā gatasati jane sannisinnassa tassa
Pallaṅkenā'maranara pariccanta pupphāsanamhi,
Jātikkhettā tahimupagatā devatā etamatthaṃ
Ārocesuṃ mahitavaraṇā añjalimañjarīhiṃ. (130)
31
Pubbe pupphāsanupari samārūḷhabuddhaṅkurānaṃ
Addhāne've'tarahi bhavatocā'sanārohaṇamhi,
Ekālokā dasahi guṇitā lokadhātu sahassī
Saṃvattante tvamanavarataṃ hessase tena buddho. (131)
32
Tāsaṃ vācaṃ savaṇamadhuraṃ devatānaṃ nisamma
Bhiyyo cittappabhavaviriyo pītivipphāritatto,
Pubbe sattuttamaparicitā bodhisambhāradhammā
Āvajjesi kati iti sudhī dhammadhātuṃ sahetuṃ. (132)


[SL Page 053] [\x 53/]

33
Okujjitvā dharaṇiṭhapito puṇṇa kumbho sumedha
Vissandetvā salilamkhilaṃ kintupaccāharetha,
Evaṃ datvā dhanasutakalatta'ṅgapaccaṅgajīve
Nibbinno mā bhavi'ti paṭhamaṃ pāramiṃ'dhiṭṭhahi so. (133)
34
Nā'pekkhitvā yathariva nijaṃ jīvitaṃ jīvitaṃ'va
Rakkhanto sañcarati camari cāmara candikābhaṃ,
Evaṃ sīlaṃ varasivapuradvāramārakkha dhīra
Ajjhiṭṭhāsi iti sadutiyaṃ pāramiṃ suddhasīlo. (134)


[SL Page 054] [\x 54/]

35
Saṃviggo yo ciraparivasaṃ ghorakārāgharamhi
Muttīṃ tamhā'gamayati yathā hohi nekkhammanitto
Nibbinno tvaṃ tathariva bhave bandhanāgārarūpe
Ajjhiṭṭhāsi tatiyampi so pāramintye'kacārī. (135)
36
Hīnukkaṭṭhaṃ kulamanugharaṃ bhikkhako bhikkhu bhikkhaṃ
Aṇvāhiṇḍaṃ labhati naciraṃ saṃvaraṭṭho yathe'vaṃ,
Sambodhattha bhaja paṭibale paṇḍite puṭṭhapañho
Ajjhiṭṭhāsi tvamiti matimā pāramiṃ so catutthiṃ. (136)
37
Niccussāho vicarati yathā kesarī sericārī
Evaṃ ṭhāne gamanasayanecā'sane tvaṃ sumedha,
Ussoḷhī tyāsithilaviriyo hoti sambodhanatthaṃ
Ajjhīṭṭhāsi thiraviriyavā pañcamiṃ pāramiṃ so. (137)


[SL Page 055] [\x 55/]

38
Iṭṭhāniṭṭhaṃ paṭhaviriva bho sabbamānāvamānaṃ
Nāpajjitvā manasiviktiṃ tvaṃ sahanto khamanto,
Sambodhatthaṃ paravadhakhamo hohi'tī khantivādī
Ajjhiṭṭhāsi parahitarato chaṭṭhamiṃ pāramiṃ so. (138)
39
Vīthiṃ nātikkamati niyamaṃ osadhītārakā'yaṃ
Evaṃ santuttama paricitaṃ saccavācaṃ sumedha,
Tvaṃ māvitikkami karahaci boddhukāmo subodhiṃ
Ajjhiṭṭhāsi'tya'vitathakathi sattamiṃ pāramiṃ so. (139)


[SL Page 056] [\x 56/]

40
Tamhāṭhānā balavapavane vāyamāne'pi thokaṃ
Kappaṭṭhāsi tacalati yathā pabbato suppataṭṭho,
Tvaṃ tiṭṭhāhi tathariva adhiṭṭhānadhammesu daḷhaṃ
Ajjhiṭṭhāsī'tyavalasadiso ca'ṭṭhamiṃ pāramiṃ so. (140)
41
Otiṇṇesu udakarahado bho nihīnuttamesu
Sītattaṃ sampharati hi samaṃ vārinā bhāvayeni,
Mettāyevaṃ tibhavabhavane sabbasattesu tulyaṃ
Ajjhiṭṭhāsi samuti navamiṃ pāramiṃ metta citto. (141)
42
Iṭṭhāniṭṭhe sati paṭihate vatthujāte yathāhi
Majjhattā'yaṃ vasumativadhū hoti dukkhe sukheka vā,
Evaṃ bho tvaṃ bhava samatulāsantibho'pekkha ko'ti
Ajjhiṭṭhāsi savasi dasamiṃ pāramiṃ bhurimedho. (142)


[SL Page 057] [\x 57/]

43
Ālolento tidasapamitaṃ pāramisāgaraṃ so
Sattādhiso nisitamatimā ñāṇamatthā'calena,
Āvajjesi vasumatavadhu sādhukāraṃ'va denti
Saṃkampi sampati satimato dhammatejena tena. (143)
44
Bhīrūcchamhī ghaṇapaṭhaviyā kampamātāyi'māya
Patvā dīpaṅkarabhagavato rammavāsī samīpaṃ,
Sampucchiṃsu vasumati bhusaṃ kampi taṃkissahetu
Āvajjetvā samuti munino tampavattiṃ kathesi. (144)
45
Nikkaṅkhā te punapi nagarā nāgarā taṃ upecca
Sampūjesuṃ caraṇayugalaṃ gandhamālādikehi,
Katvā tena'ñjalisarasije yena dīpaṅkare'ṇo
Uṭṭhāsi so purisatisaho sannīsinnāsanamhā. (145)


[SL Page 058] [\x 58/]

46
Mā te rogo bhavi paṭibhayaṃ mā bhavi chambhitattaṃ
Saṅkappo te paramapaṇidhi sijjhataṃ khippameva,
Itthañcā'sithutipadasataṃ jātikhettā gatā taṃ
Pupphādīhi mahīya jaṭilaṃ nijjarā byāhariṃsu. (146)
47
Abbhuggantvā pavanapadaviṃ devatānaṃ manāni
Bodhātvo himavati sakaṃ assamaṃ tāpaso so,
Patto atthācalamupagamī taṅkhaṇe raṃsimālī
Saṅkocetvā sarasijavanaṃ saṃharitvā'ṃsujālaṃ. (147)


[SL Page 059] [\x 59/]

48
Rammaṃ dīpaṅkarabhagavato rammavatyā'bhidhānaṃ
Vāsaṭṭhānaṃ janakajananī dve sudevassumedhā,
Niccopaṭṭhāyakayativaro sāgatomaṅgaloca
Tissocā'suṃ paṭhamadutiyassāvakā theranāgā. (148)
49
Nānākhīṇāsavaparivuto cā'si nandā sunandā
Tassā'hesuṃ paṭhamadutiyassāvikā aggabhūtā,
Kāyo'sitiratanapamito pipphalināmabodhi
Aṭṭhāsi so pacurajanataṃ tārayaṃ vassalakkhaṃ. (149)
50
Satthā dīpaṅkaravho suranarasaraṇodīpadīpocirassaṃ
Dīpevo dhammadīpaṃ tibhuvanabhavane vīta'vijjandhakāraṃ
Aggikkhandho'vabhāsaṃ vihariya parinibbāyi khīṇāsavā'pi
Khīṇasnehāpadīpāyathariva ariyā sāvakā nibbutā'suṃ. (150)
---------
Iti medhānandābhidhānena yatinā viracite sakalakavijana
Hadayānandadānanidāne jitavaṃsadīpe dūrenidāne sumedha
Tāpasassa mūlapaṇiṭhānaṭṭhapanapavatti paridīpo
Dutiyo saggo.
---------


[SL Page 060] [\x 60/]

1
Lokaṃ ('vasantatilako) kumudākaraṃ mā
Koṇḍaññanāmabhagavā'tha pabodhayatto,
Jāto tadā varamatī vijitāvi rājā
Sampanna cakkaratano'bhavi cakkamatti. (151)
2
Saṅghassa buddhapamukhassa uḷāradānaṃ
Datvā vidhāya paṇidhiṃ varabodhiyā so,
Rajjaṃ pahāya jinasāsanamotaritvā
Jhānānya'lattha paṭilaṅvarappadāno. (152)


[SL Page 061] [\x 61/]

3
Tassā'si rammavatināma puraṃ sunando
Rājā ahosi janako jananī sujātā,
Bhaddassubhaddasamaṇā varasāvakā'suṃ
Tisso'patissa'samaṇi varasāvikāyo. (153)
4
Lakkhāyuko vijayabodhi visālasāla-
Kalyāṇi nāma tadupaṭṭhahi cā'nuruddho,
Tassā'ṭṭha sītiratanappamitaṃ sarīraṃ
Āsuṃ tayo ariyasāvakasannipātā. (154)
5
Tassā'parena samayeni'ha'naṅgabhaṅgo
Uppajji maṅgalajino janamaṅakgalāya,
Buddhaṅkuro'tiruciro surucī samañño
Āsi tadā'vatisuro dvijavaṃsaketu. (155)


[SL Page 062] [\x 62/]

6
Datvā sasāvakajitassa dināni satta
Patthesi bodhimasamaṃ gavapānadānaṃ,
Pabyākato bhagavatā bhavanā'hīgantvā
Pabbajjito sukhamavitdi samādhijaṃ so. (156)
7
Tassu'ntaraṃ puravaraṃ pitaro'ttara'vhā
Āsuṃ sudevasamaṇo vasi dhammaseno,
Tassā'ggasāvakayugaṃ sakasāvikānaṃ
Bhaddaṃyugaṃ abhavi sivalicā'pya'sokā. (157)

[SL Page 063] [\x 63/]

8
Taṃ pālito jinamupaṭṭhahi aṭṭha'sīti
Hattho'si tassa vajirūpamarūpakāyo,
Bodhī'pi nāgataru sāvakasantipātā
Āsuṃ tayo navutivassasahassamāyu. (158)
9
Tassā'parena sumano karuṇānidhāno
Nātho manojamathano udapādi loke,
Buddhaṅkuro'bhavi tadā'tulanāgarājā
Teja'ggijālajalito atuliddhimā so. (159)
10
Nāgo'pi nāgabhavanamhi sasāvakassa
Buddhassa dibbaturiyehi katupahāro,
Datvāna dānamatulaṃ paṇidhiṃ akāsi
Buddho bhavissasi tuvanti ahāsi buddho. (160)


[SL Page 064] [\x 64/]

11
Khemavhayaṃ puramahū janako sudanto
Rājā janetti sirimā nijasāvakānaṃ.
Aggā bhaviṃsu saraṇo vasi bhāvitatto
Soṇā tadaggasamaṇi'si tathu'pasoṇā. (161)
12
Tassā'si nāgataru bodhi udenatero-
Paṭṭhāyako navutivassasahassamāyu,
Ubbedhato navutihatthamitaṃ sarīraṃ
Āsuṃ tayo ariyasāvakasannipātā. (162)
13
Tassā'parena udapādi'ha revatākhyo
Devādivanditapado bhuvi devadevo,
Sattuttamo bhavi tadā atidevanāmo
Bhovādivaṃsatilako catuvedavedī. (163)


[SL Page 065] [\x 65/]

14
Baddhañjalī sirasi dhammakathaṃ nisamma
Gantvāna taṃ saraṇamuttaramuttariyaṃ.
Datvā'hipatthayi sukhodhimatho mahesi
Buddho bhavissasi tuvantī visākarittha. (164)
15
Tassā'si dhaññavatināma puraṃ jinassa
Mātā mahesi vipulā vipulo pitā'si,
Sabrahmadevavaruṇo bhavi saṅghamajjhe
Bhaddā ca bhaddayugalaṃ duvidhaṃ subhaddā. (165)
16
Taṃ sambhavo vasi upaṭṭhahi nāgabodhi
Rukkhopya'sitiratanaṃ bhavi attabhāvo,
Āyuppamāṇampi saṭṭhisahassavassaṃ
Āsuṃ tayo ariyasāvakasannipātāta.


[SL Page 066] [\x 66/]

17
Tassā'paramhi samaye janapārijāto
Uppajji sobhitajino jitapañcamāro,
Ajjhāyako sakalaveda muḷārabhogī
Buddhaṅkuro bhavi tadā'jitanāmavappo.
18
Dhammaṃ nisamma saraṇesu patiṭṭhahitvā
Saṅghassa buddhapamukhassa uḷāradānaṃ,
Datvā padhānapaṇidhāna makāsi dhīro
Tvaṃ lacchasi'ti varabodhi mahāsi satthā. (168)
19
Rammaṃ sudhammamahu tassa puraṃ sudhammo
Rājā ahosi janako janikā sudhammā
Tassā'ggasāvakayugaṃ asamo sunetto
Tassāvikā'ggayugalaṃ nakulā sujātā. (169)


[SL Page 067] [\x 67/]

20
Nāgassa nāgataru bodhi sarīramaṭṭha-
Paṇṇāsahatthapamitaṃ tamatomathero,
Sopaṭṭhahī navutivassasahassamāyu
Āsuṃ tayo ariya sāvaka sannipātā. (170)
21
Uppajji tassa aparena anomadassi
Buddho pabuddhakamalāmalanīlanetto,
Buddhaṅkuro jitasurāri tadāni yakkha-
Senāpatī bhavi mahiddhimahānubhāvo. (171)
22
Sambodhi maggapuriso paṇidhānayaṃ so
Saṅghassa buddhapamukhassa uḷāradānaṃ,
Pādāsi tisu saraṇesu patiṭṭhahitvā
Buddho bhavissasi tuvanti jino'bruvitaṃ. (172)


[SL Page 068] [\x 68/]

23
hānaṃ hi candavatināma yasodharākhyā
Mātā mahesi yasavā janako janindo,
Tassa'ggasāvakayugaṃ nisabho atomo
Dve sundarī ca sumanā carasāvikā'suṃ. (173)
24
Bodhī'pi tassa kakudho munidehamaṭṭha-
Paṇṇāsahatthapamitaṃ varuṇābhidhāno,
Thero upaṭṭhahi ca lakkhapamāṇamāyu
Āsuṃ tayo ariyasāvakasannipātā. (174)
25
Tassā'parena padumo dipadānamindo
Jāto pabujjhitamanopadumo pajānaṃ,
Dhīro babhūva varavāraṇakumbhabhedī
Sīho tadā rucirakesarabhāragīvo. (175)


[SL Page 069] [\x 69/]

26
Buddhaṃ nirodhasukhavediyanaṃ vatamhi
Sattāhamakkhipadūmehi tamaccayitvā,
Cittaṃ pasādiya punā'gatasāvakesu
Sīho vibhāsi paṭiladdhavarappadāno. (176)
27
Tassā'si campakapuraṃ padumābhidhāno
Rājā ahosi janako asamā janettī,
Sālopasālayatayo varasāvakā'suṃ
Rāmā'pi tassa paramāsamaṇi surāmā. (177)
28
Nāmenu'paṭṭhahi vasi varuṇo tamaṭṭha-
Paṇṇāsahatthamita massa sarīramā'si,
Bodhi'pi soṇataru lakkhapamāṇamāyu
Āsuṃ tayo ariyasāvakasannipātā. (178)


[SL Page 070] [\x 70/]

29
Tassā'parena varado muni nāradavho
Pāpandhakāranikaraṃ bhīduro'dapādi,
Buddhaṅkuro bhavi tadā'khilajhātabhiññā-
Lābhī pavattaphalabhoji tapodhanīso. (179)
30
Katvānu'ḷārapaṇidhāna muḷāraviro
Datvā sasāvakajinassa uḷāradānaṃ,
Pūjesi taṃ surabhinā haricandanena
Satthāpi sampati viyākaraṇaṃ adāsi. (180)
31
Tassā'si dhaññavatināma puraṃ sumedho
Rājā ahosi janako jananī anomā,
Dve bhaddasālajitamittavasi vasina-
Maggo'ntarā samaṇi phagguṇi bhikkhunītaṃ. (181)


[SL Page 071] [\x 71/]

32
Vāseṭṭhabhikkhu tadupaṭṭhahi rūpakāyo
Tassā'ṭṭhasitiratanaṃ mahasoṇasākhī,
Bodhiddumo navutivassasahassamāyu
Āsuṃ tayo ariyasāvakasantipātā. (182)
33
Tassā'parena padumuttara dhammarājā
Jāto tilokapadumo padumappitaṅghī,
Aḍḍho uḷāravibhavo maharaṭṭhiyo so
Buddhaṅkuro bhavi tadā jaṭilābhidhāno.(183)
34
Sambodhiyā'dhigama paccayapatthanaṃ so
Virovidhāya padumuttarapādamūle,
Saṅghassa buddhapamukhassa ticivarāni
Pādāsi tīsuratanesu abhippasanno. (184)


[SL Page 072] [\x 72/]

35
Tassā'si haṃsavatināma puraṃ jinassa
Ānandabhupati pitā janikā sujātā,
Dve tassa devalasujātavasi vasinaṃ
Aggā bhaviṃsu samaṇisvāmitāsamā'ggā. (185)
36
Lakkhāyuko sajayabodhika visālasāla
Rukkho upaṭṭhahi muniṃ sumanābhidhāno,
Tassa'ṭṭha'sitiratanappamitaṃ sarīraṃ
Āsuṃ tayo bhagavato gaṇasannipātā. (186)
37
Tassā'parena samayena sumedhanāmo
Lokamhi pātubhavi lokahitāya satthā,
Buddhaṅkuro kira tadānyu'bhato sujāto
Svā'sitikoṭivibhavo'ttara māṇavo'si. (187)


[SL Page 073] [\x 73/]

38
Vissajjiyāna vibhavaṃ tamsitikoṭiṃ
Datvāna dānamasmaṃ sugate sasaṅghe,
Pabbajjito paramabodhi mapatthayittha
Byākāsi somuni ta'mijjhanabhāva'maddhā. (188)
39
Rammaṃ sudassanamahū nagaraṃ sudanto
Tassā'si bhūpati pitā jananī sudattā,
Saṅghesu'hosu saraṇo vasi sabbakāmo
Rāmā yamāni paramānya'bhavuṃka surāmā. (189)


[SL Page 074] [\x 74/]

40
Bodhī'pi nīpataru sāgaranāmathero
'Paṭṭhāsi taṃ navutivassasahassamāyu,
Tassā'ḍhasitiratanu'ggatamāsi gattaṃ
Āsuṃ tayo satimato gaṇasantipātā. (190)
41
Tassā'parena samayena janappadīpo
Jāto sujātabhagavā jitapañcamāro,
Sampannasattaratato varacakkavatti
Rājā babhūvi'ha mahāpuriso tadāso. (191)
42
Dhammā'matena mudito ratanadvayassa
Datvā sasattaratanaṃ catudīparajjaṃ,
Pabbajji bodhipaṇidhiṃ paṇidhāya dhīmā
Ñatvā mahāmuni tamijjhanabhāvamāha.

[SL Page 075] [\x 75/]

43
Rammaṃ sumaṅgalamahū puramuggatākhyo
Rājā pitābhavi pabhāvatināma mātā,
Aggābhaviṃsu ca sudassanadevatherā
Nāgā gaṇassadasi nāgasamālatheri. (193)
44
Taṃ nāradomuniru'paṭṭhahi ca'ttabhāvo
Paṇṇāsahatthapamito bhaviveṇubodhi,
Tassā'bhavī navutivassasahassamāyu
Āsuṃ tayo dhītimato gaṇasannipātā. (194)
45
Tassā'pareni'ha nirūpamarūpasāro
Jātobabhūva piyadassisamantadassi,
Dhīro tadanya'bhavi kassapamāṇavo so
Vedesu tīsu kusalo kusalaṃ gavesi. (195)



[SL Page 076] [\x 76/]

46
So koṭilakkhaparimāṇadhatabbayena
Saṅgassa buddhapamukhassa mahāvihāraṃ,
Katvā padāsi abhipatthitabuddhabhāvo
Buddho'pi tappaṇidhisiddhi siyā'tya'bhāsi. (196)
47
Candāmahesi jananī janako pudinno
Rājā babhūva puramassa anomanāmaṃ,
Āsuṃ tadaggayugalāni sujātadhamma-
Dinnā gaṇassadasi pakālitasabbadassi. (197)
48
Taṃ sotavhasamaṇo samupaṭṭhahittha
Bodhī piyaṅgu bhagavā'si asitihattho,
Aṭṭhāsika so navutivassasahassama'ssa
Āsuṃ tayo matimato gaṇasannipātā. (198)


[SL Page 077] [\x 77/]

49
Tassā'parena samayenu'dapādi loke
Lokatthasādhanarato munira'tthadassī,
Sattuntamo'pi niratikkamadhammasimo
Tejiddhimā isi tadā'si susimanāmo. (199)
50
Ānīya dibbabhavanā kusumāni tassa
Mandāravāni supatiṭṭhitapādapīṭhe,
Sampūjiyāna paṇidhānamakāsi satthā
Tvaṃ mādiso'bruvi bhavissasi cā'yatinti. (200)
51
Tassā'si sobhitapuraṃ bhavisāgaravho
Rājā pitā janatidevi sudassanākhyā,
Santopasantasamaṇā varasāvakā'suṃ
Dhammā tadaggasamaṇipya'bhavuṃ sudhammā. (201)


[SL Page 078] [\x 78/]

52
Tañcā'bhayo munirūpaṭṭhahi sopya'sīti-
Hatthuggato satasahassapamāṇamāyu,
Campeyyasākhi bhavi bodhi subodhihetu
Āsuṃ tayo ariyasavakasannitā. (202)
53
Tassā'parena udapādi'ha dhammadassī
Nissīmadhī'nadhivaro bhavapāradassi,
So tāvatiṃsabhavatamhi mahānubhāvo
Buddhaṅkuro bhavi tadā kira devarājā.(203)
54
Dibbāni gandhakusumāni kathāgatassa
Cakkaṅkitorucaraṇamburuhāsanamhi,
Pūjesi dibbaturiyehi ca buddhabhāvaṃ
So patthayaṃ munitamijjha nabhāvamāha. (204)


[SL Page 079] [\x 79/]

55
hāniyamāsi saraṇaṃ sugatassa tassa
Rājā pitā'si saraṇo janani sunandā,
Aggābhaviṃsu padumovasi phussadevo
Khemā ca bhikkhusamaṇisva'pi sabbanāmā. (205)
56
Thero sunettavisuto tadupaṭṭhahi so
Lakkhāyuko'si jayabodhi ñca bimbijālo,
Tassā'pya'sitiratanappamitaṃ sarīraṃ
Āsuṃ tayo ariyasāvakasannipātā. (206)
57
Tassā'parena samayeni'ga siddhabodhi
Siddhatthanāmavidito udapādi satthā,
Buddhaṅkuro bhavi tadā'khīlaṅajhānalābhī
Bhoji pavattitaphalaṃ vasi maṅgalākhyo. (207)

[SL Page 080] [\x 80/]

58
Sampannagandharasikaṃ paripakkamekaṃ
Ānīya so vipakulajambubhalaṃ vanamhā,
Pādāsi tassa paṇidhīkatabuddhabhāvo
Tañcānubhuya bhagavāpi viyākarittha. (208)
59
Vehāramāsi nagaraṃ jayasenanāmo
Rājā ahosi janako jananī suphassā
Bhikkhūsu tassa vasi sambahulo sumitto
Dve sīvali ñca samaṇīsu varā surāmā. (209)
60
Taṃ revatomuni munindamuṭṭhahittha
Bodhī'pi tassa kaṇikāramabhīruho'si,
Lakkhāyuko sa'narasārathi saṭṭhihattho
Āsuṃ tayo ariyasāvakasannipātā. (210)


[SL Page 081] [\x 81/]

61
Tassā'pareni'ha samubbhavi nissanāmo
Satthā pasatthacaraṇo caturo'ghatiṇṇo,
Buddhaṅkuro bhavi tadāni sujātarājā
Rājaññamoḷimaṇilaṅkatapādapīṭho. (211)
62
Hitvā sa'rajjamisiveyadharo sudhīro
Dibbehi'nekakusumehi jinaṃ vajantaṃ,
Pūjesi muddhani tamāpavitānasobhaṃ
Satthā'pi tappaṇidhisiddhi siyā'tya'bhāsi. (212)
63
Khemaṃ puraṃ hi janako janasandhanāmo
Rājā janetti padumā nijasaṅakghamajjhe,
Dve brahmadevudaya vissutatheranāgā
Phussā ca aggayugalānya'bhavuṃ sudattā. (213)


[SL Page 082] [\x 82/]

64
Taṃ sambhavovasi vasindamupaṭṭhahittha
Tassā'sanavhataru bodhi sa'saṭṭhitattho,
Aṭṭhāsi vassagaṇanāya mahesi lakkhaṃ
Āsuṃ tayo ariyasāvakasannipātā. (214)
65
Tassā'parena bhavasāgarapādassi
Phusso mahāmuniri'hakabbhudapādi loke,
Dhīro tadāni vijitāvi jitārivaggo
Rājā babhūva surarājanibho'rutejo. (215)
66
Sambodhi maggapuriso paṇīdhāya phītaṃ
Rajjaṃ vivajjiya sa'pabbajito janassa,
Aññāya tīṇipiṭakāni kathesi dhammaṃ
Vyākāsi phussabhagavā'pi'va pubbabuddhā. (216)


[SL Page 083] [\x 83/]

67
Tassā'si kāsinagaraṃ jayasenanāmo
Rājā pitā'si janati sirimā mahesi,
Saṅghesu'bhosu'pi surakkhitadhammasetā
Cālā tadaggayugalāni tathū'pañcālā. (217)
68
Bodhiddumā'malakasākhi sarīramaṭṭha-
Paṇṇāsahatthapamitaṃ sabhiyābhidhāno,
Sopaṭṭhahī navutivassasahassamāyu
Āsuṃ tayo bhakavato gaṇasannipātā. (218)
69
Tassā'parena sanarāmarasattasāro
Satthā vipassi'ha samubbhavi sabbadassī,
Kammena kenaci mahiddhimahānubhāvo
Buddhaṅkuro'bhavi tadā'tulanāgarājā. (219)


[SL Page 084] [\x 84/]

70
Aṅgīrasassa ghanakañcanahaddapīṭhaṃ
Pādāsi tassa khavitaṃ ratanehi nānā,
So buddhabhāvamahipatthiya bodhisatto
Vyākāsi tatthasunisajja jino vipassi. (220)
71
Tassā'si bandhumatināmapuraṃ tadeva-
Nāmo pitā janani bandhumatī mahesi,
Dve khaṇḍatissavasino varasāvakā'suṃ
Candā ca bhaddayugalaṃ bhavi candamittā. (221)
72
Dehaṃ asitiratataṃ tamasokathero-
Paṭṭhāsi bodhiviṭapī bhavi kaṇhavaṇṭā,
Vāsaṃakā munira'sītisahassavassaṃ
Āsuṃ tayo ariyasāvakasannipātā. (222)


[SL Page 085] [\x 85/]

73
Tassā'parena adhisīlasamādhipañño
Satthā samubbhavī sikhī janakappasākhī,
Dhīro tadā'bhavi arindamanāmarājā
Saddho pahūtaratato ratanattayamhi. (223)
74
Bhikkhañca sattaratanābharaṇābhirāmaṃ
Atvāna hatthiratanaṃ sugate sasaṅghe,
So buddhabhāvamahipatthayi sattasāro
Vyākāsi lacchasi sukhodhipadanti satthā. (224)
75
Buddhassa cāriṇvatī nagaraṃ ahosi
Mātā pabhāvati pitā aruṇavha rājā,
Saṅghesu'bhosu abhibhuvasi sambhavo ca
Aggābhaviṃsu makhilāpadumābhidhānā. (225)


[SL Page 086] [\x 86/]

76
Khemaṅkaro jinamupaṭṭhahi sattatiṃsa-
Hatthucchito vijayabodhi ca puṇḍariko,
So sattatiṃsatisahassa mitāyuko'si
Āsuṃ tayo tadiyasāvakasannipātā. (226)
77
Tassā'pareni'ha samubbhavi ketumālā-
Byāmappabhāparilasaṃ munivessabhū'ti,
Buddhaṅkuro kira tadāni sudassanavha-
Rājā babhūva pararājagajindasīho. (227)
78
Saṅghassa buddhapamukhassa sacīvaraṃ so
Datvāna dānamatulaṃ jinasāsanamhi,
Sabbaññubodhimabhipatthiya pabbajittha
Buddho bhavissasi dhuvanti tamāhasatthā. (228)


[SL Page 087] [\x 87/]

79
Tassā'pya'nopamapuraṃ bhavi suppatīto
Rājā pitā yasavatī janikā mahesī,
Soṇuttarā ca nijasāvakasāvikānaṃ
Dāmā matiddhiparamā paramā samālā. (229)
80
Bodhī'pi tassa bhavi sālamahīrūho'pa-
Sampannabhikkhu tadupaṭṭhahi saṭṭhihattho,
Satthā vihāsi samasaṭṭhisahassavassaṃ
Āsuṃ tayo tadiyasāvakasattipātā. (230)
81
Tassā'pareni'kaha samubbhavi saccasando
Veneyyabandhu bhagavā kakusandhanāmo,
Buddhaṅkuro bhuvi tadā'bhavi khemarājā
Dānappabandhajalasekasudhotahattho. (231)


[SL Page 088] [\x 88/]

82
So pattacīvarapabhūtikamannapānaṃ
Datvā sasāvakajinassa gharā'bhigantvā,
Pabbajji bodhipaṇidhiṃ paṇidhāya rājā
Satthāsayā'tya'vaca tappaṇidhānasiddhi. (232)
83
Khemavahayaṃ nagaramassa pitā'ggidatto
Vippo vibhāvi abhavi janikā visākhā,
Sañjivatheradutiyo vidhuro ca thero
Sāmā tadaggayugalaṃ bhavi campakākhyā. (233)


[SL Page 089] [\x 89/]

84
Taṃ buddhijo jinamupaṭṭhahi tassa gattaṃ
Tāḷisahatthamitamāsi sirisabodhi,
Tāḷisahāyanasahassapamāṇamāyu
Eko'va tassa bhavi sāvakasannipāto. (234)
85
Tassā'paramhi samaye karuṇānidhāno
Lokābhibhū kanakabhudharahārirūpo,
Uppajji koṇagamanomuni pabbatākhyo
Bhumissaro bhavi mahāpuriso tadāni. (235)
86
Saṅghassa buddhapamukhassa uḷāradānaṃ
Datvā mahagghavaracivarasāṭake ca,
So pakabbajittha abhipatthita buddhabhāvo
Buddho bhavissasi tuvanti tamāhasatthā. (236)


[SL Page 090] [\x 90/]

87
Nāmena sobhavati tampuramuttarākhyā
Mātā pitā'vanisuro bhavi yaññadatto,
Hīyosauttaravasī samaṇi samuddā
Tasso'ttarā ca paramā parisāsu'bhosu. (237)
88
Taṃ sotthijo jinamupaṭṭhahi tiṃsahattho
Aṅgīraso bhavi udumbarasākhi bodhi,
So tiṃsahāyanasahassamitāyuko'si
Eko'va tassa bhavi sāvakasantipāto. (238)
89
Tassā'pareni'ha mahāmuni kassapākhyo
Lokamhi pātubhavi khaggavisāṇakappo,
Buddhaṅkuro bhuvi tadā'bhavi jotipālo
Vedesu tīsu sakalāsu kalāsu cheko. (239)


[SL Page 091] [\x 91/]

90
Kalyāṇamittadutiyo sugataṃ upecca
Sutvāna dhammamathasāsana motaritvā,
Sabbaññubhāvamhipatthayi māṇavo so
Vyākāsi kassapamunī'pi munī'ca pubbā. (240)
91
Bārāṇasi nagaramāsi pitā ca mātā
Dve brahmadattadhanavatya'bhidhānavanto,
Bhikkhusu tassa samaṇisva'pi tissabhāra-
Dvājā ca bhaddayugalātya'nuloruvelā. (241)
92
Taṃ sabbamittasamaṇo samupaṭṭhahittha
Nigrodhasākhī jayabodhi sa'vīsahattho,
Tassā'si visatisahassa pamāṇamāyu
Eko'va'hū ariyasāvakasannīpāto. (242)
---------
Iti medhānandābhidhānena yatitā viracite sakalakavijana
Hadayānanda dènanidāne jinavaṃsadīpe dūrenidāne
Bodhisattassa sesapaṇidhātaṭṭhapana
Pavatti paridīpo
Tatiyo saggo.
---------


[SL Page 092] [\x 92/]

1
Dīpaṅkarādicatuvīsati buddhapāda-
Mūlesu laṅapaṇidhāna mahānidhāno,
Lakkhādhikaṃ caturasaṅkhiyakapakpasaṅkhaṃ
Puññābhisandamabhisaṅkhari bodhisatto. (243)
2
Etthantare vividhabāhiravatthujātaṃ
Sisa'kkhimaṃsarudhirāni ca puttadāre,
So jivitampi kapaṇaḍikayācakānaṃ
Vīro pariccaji pajāya hitatthameva. (244)


[SL Page 093] [\x 93/]

3
Dānādhimuttipariyesana vippaveso
Patvā tapovanamakitti tapodhanassa,
Tihaṃ alattha sakaṭāhamaloṇaḍākaṃ
Yassā'bhibhūtajaṭharassa jighacchitattā. (245)
(Akitticariyaṃ)
4
Kantāramagga paṭipanna manātapattaṃ
Pacceka buddhamahipassiya saṅakkhavippo,
Phuṭṭhaṃ sakiccapasuto suriyātapena
Yo chattupāhaṇamadāsi sudhotapāṇi. (246)
(Saṅkhacariyaṃ)
5
Dubbhikkhapīḷanabhayena kaliṅgaraṭṭhā
Saṃyācataṃ yadupagamma dhanañjayavho,
Soṇḍāya gayha nijamañjana nāgarājaṃ
Yo dakkhiṇodaka nisekamakāsi rājā. (247)
(Kurudhammacariyaṃ)

[SL Page 094] [\x 94/]

6
Hutvāna yo mahasudassana cakkavattī
Rājā kusāvatipuramhi divā ca ratto,
Vatthattapānamupatesi carāpayitvā
Bheriṃka asesakapaṇḍikayācakānaṃ. (248)
(Mahāsudassanacariyaṃ)
7
Yo sattabhumibhujasāsi purohito'pi
Rājūhi laddhamakhilaṃ dhanadhaññarāsiṃ,
Sampattayācakajanassa paricchajitvā
Puññappabandhamabhisañcini bodhihetu. (249)
(Mahāgovindacariyaṃ)
8
Dhammānusāsi nimināma mahībhujo'pi
Sālaṃ vidhāya mithilāya catummukhaṃ yo,
Acchinnamatthijanapakkhicatuppadānaṃ
Dānaṃ pavattayī purā dadataṃ variṭṭho. (250)
(Nimirājacariyaṃ)


[SL Page 095] [\x 95/]

9
Yo ekarājasutacandakumārabhūto
Muddhābhiseka karaṇāya janehi gacchaṃ,
Saṃvejito savibhave tibhave'pi yaññā-
Vāṭaṃ vidhāya'bhipavattayi dānavaṭṭaṃ. (251)
(Candakumāracariyaṃ)
10
Yo vatthusāragahaṇena atittarūpo
Bhumissaro'pi sivināma surādhipassa,
Jaccandhavesagahitassa vilocanāni
Uppāṭayitva padadaṃ labhi dibbacakkhū. (252)
(Sivirājacariyaṃ.)
11
Dānādhimuttiparamo sasapaṇḍito yo
Mittenu sāsiya adhiṭṭhituposathaṅgo,
Aṅgāramuddhani papāta sajīvitāsaṃ
Hitvā dvijassa tanumaṃsapadātukāmo. (253)
(Sasapaṇḍitacariyaṃ. Itidānapāramīṃ)


[SL Page 096] [\x 96/]

12
Yo mātuposakakari bhisamuddharatto
Andhāya hatthidamakena kareṇukāya,
Soṇḍāya suṭṭhugahito'pya'vikaṇḍitassa
Sīlassa khaṇḍanabhayā najanesi kopaṃ. (254)
(Mātuposakacariyaṃ)
13
Yo bhuridattabhujago'parivammikaṭṭho,
Sīlabbataṃ visadharo samadhiṭṭhahitvā,
Peḷāya khittabhujage ahiguṇṭhikamhi
Sīlassa kuppanabhayena jahāsi kopaṃ. (255)
(Bhuridattacariyaṃ.)
14
Sīlabbatādivibhavo jalitiddhimā yo
Campeyyanāmabhujago ahiguṇṭhikamhi,
Icchānurūpavicaro camarī'va vālaṃ
Sīlaṃ jugopa napi tabbadhake cukopa. (256)
(Campeyyacariyaṃ.)


[SL Page 097] [\x 97/]

15
Yo cūlabodhivisuto samadiṭṭhahatvā
Sīlabbataṃ vanamupecca vasaṃ piyāya,
Tāyaṃ pasayha gahitāya'pi kāsiraññā
Sīlabbisodhanaparo pajahittha rosaṃ. (257)
(Cūlabodhicariyaṃ)
16
Yo bhiṃsarūpi mahiso'pi valimukhassa
Āguṃ titikkhamakhīlaṃ parisuddhasilo,
Rukkhaṭṭhayakkhavacanāni paṭikkhipitvā
Taṃ sīlabhaṅgabhayato bhayato mumoca. (258)
17
Yo vuyhamānamapanīya nadīpavāhā
Mittadduhiṃ putasajīvitadānahetu,
Raññā mumoca vadhiyaṃ avikopanena
Sīlassa rūruhariṇo'pi harissavaṇṇo, (259)
(Rūrumigarājacariyaṃ.)


[SL Page 098] [\x 98/]

18
Yo dantakaṭṭhasakalehi jaṭākulehi
Kuddhena kuṭajaṭilena katāhisāpo,
Mātaṅakganāmamuni sīladhanaṃ jugopa
Sampātasāparipumiddhibalena rakkhaṃ. (260)
(Mātaṅgacariyaṃ.)
19
Maggāvatiṇṇamadhamaṃ kalhābhīlāsā-
Saṅghaṭṭitobhayarathaṅgamadhammayakkhaṃ,
Kopagginā naparijhāpayamiddhimā yo
Sīlaṃ rarakkha khalu dhammikayakkharājā. (261)
(Dhammādhamma devaputtacariyaṃ.)
20
Yo porisādavasagassa jayaddisassa
Rañño paṭiññamadhikicca vijivitāso,
Khīttāyudho tadupagamma alīnasatto
Yakkhaṃ damesi nanu sīlavataṃ nidānā. (262)
(Alīnasattacariyaṃ.)


[SL Page 099] [\x 99/]

21
Yo saṅkhapālabhujago nijabhogapūra-
Vyābhaṅgibhārataravāhiti bhojaputte,
Kāruññamāpa abhigantumapādatāya
Sīlassa bhaṅgabhayato'pi hutāsatejo. (263)
(Saṅkhapālacariyaṃ. Iti sīlapāramiṃ.)
22
Saṅkhāradhammakhaṇabhaṅgasabhāvadassi
Ussāvabinduvilayaṃ'va yudhañjayo yo,
Rājā janassa rudato pavihāya rajjaṃ
Nekkhammapāramimapurayi pabbajitvā. (264)
(Yudhañjaya cariyaṃ.)
23
Yo somanassavisuto kururājaputto
Dussīlakuṭajaṭilabbacanaṃ paṭicca,
Raññā niyojitavadho vadhakāvakāsaṃ
Laddhānusāsiya'bhinikkhami cattarajjo. (265)
(Somanassa cariyaṃ.)


[SL Page 100] [\x 100/]

24
Yo kāsirājatanujo'pi ayogharākhyo
Īhaṃ bhato ciramayogharavāsahīrū,
Rajjaṃ pahāya paramaṃ pitarā padattaṃ
Nekkhammapāramiparo vanamotarittha. (266)
(Ayogharacariyaṃ.)
25
Yo pañcakāmaguṇadīpanato'padiṭṭha-
Sambhattamittavacanampi paṭikkhipitvā,
Niddhantakañcananibhacchavi kañcanākhyo
Patvā tapovanamapabbaji bandhavehi. (267)
(Bhisacariyaṃ.)


[SL Page 101] [\x 101/]

26
Pakkhittadaddulanahārurivā'nalamhi
Saṅkhāradhammavisaye paṭivaṭṭitatto,
Yo soṇabhusurasudhī vibhavaṃ pahāya
Pabbajjituṃ sapariso pavanaṃ jagāma. (268)
(Soṇapaṇḍitacariyaṃ. Iti nekkhamma pārami.)
27
Yo seṇako sudhi pasibbakagabbhasāyiṃ
Vippassi mohakalusikatamānasassa,
Sappaṃ sughoramupadassiya dīghadassī
Paññāsupāramimapūrayi bhurimedho. (269)
(Seṇakapaṇḍita cariyaṃ.)
28
Yo yaṃ mahosadhasamākhyasudhī sudhīso
Ummaggasaṃvutanisaggavatisamo'pi,
Ummaggato'va sabalaṃ mithilādhināthaṃ
Paññāpajāpatipati riputo mumoca. (270)
(Mahosadhacariyaṃ iti paññā pāramī.)


[SL Page 102] [\x 102/]

29
Vālenu'ḷāraviriyo viriyena ghoraṃ
Saṃsāradukkhamiva yo kisakālako'pi,
Gambhīrasāgarajalaṃ sapajānukampī
Ussiñcituṃ satatamārahi sattasāro. (271)
(Kālaka cariyaṃ)
30
Rājāmahādijanako janakundacando
Gambhīrabhurisalilaṃ salilākaraṃ yo,
Sūro'rubāhuviriyo viriyaṃ tatāra
Saṃsārasindhutaraṇe taraṇīsarūpo. (272)
(Mahājanakacariyaṃ. Iti viriyapārami.)
31
Yo khantitintahadayo yatikhantivādī
Chedāpite'pi sakalaṃ sakalattabhāve,
Samapūtakhantijalamevabhūsaṃ siseca
Vyāpādapāvakapadittakalāburāje. (273)
(Khantivādī cariyaṃ)


[SL Page 103] [\x 103/]

32
Yo dhammapālanaparo susu dhammapālo
Kārāpite'pi vadhakeha'simālakammaṃ,
Āsannatāpanirayamhi patāparāje
Khantiṃ pavattayi manappitakhantimetto. (274)
(Dhammapāla cariyaṃ. Iti khantipāramī.)
33
Yo antarīpagabhayaṃkarasuṃsumāra-
Muddhāsamappitapado kapirājabhūto,
Dinnaṃ paṭiññamanukubbamanaññalabbhaṃ
Najjā papāta paratīramasaccabhīrū. (275)
(Kapirāja cariyaṃ)


[SL Page 104] [\x 104/]

34
Yo saccapāramiparo vasi paccanāmo
Saccena saccamahīsandhiya saccadassī,
Poriṃ samaggakaraṇiṃ sirijambudīpe
Sampālayaṃ sakalalokamavoca vācaṃ. (276)
(Saccasavbhaya cariyaṃ.)
35
Yo vaṭṭapotakadijo avirūḷhapakkha-
Pādo'tikhuddakakulāvakagabbhasāyī,
Saccena soḷasakarisamitappadese
Dāvagginibbutimakā thiramāyugantaṃ. (277)
(Vaṭṭapotaka cariyaṃ.)
36
Yo gijjhakākabakabāṇakabhakkhabhuta-
Bandhu nidāgharavitāpaparikkhayā'pe,
Ritte saramhi parimocayi maccharājā
Saccena'kālajaladāgamapaccayena. (278)
(Maccharāja cariyaṃ.)


[SL Page 105] [\x 105/]

37
Duṭṭhāhidaṭṭhavisavegavimucchitaṃ yo
Maṇḍabbatāpasavaro'rasayaññadattaṃ,
Katvāna saccakiriyaṃ karuṇāya kaṇha-
Dīpāyano muni mumoca tamāpadamhā. (279)
(Kaṇhādīpāyana cariyaṃ.)
38
Yo porisādavasago sutasomarājā
Rajje tiyojanasate sakajīvite'pi,
Saccaṃ rarakkha nanu saccaparo nirāso
Dinnaṃ paṭissavamubhinnamapānukubbaṃ. (280)
(Sutasomacariyaṃ. Iti saccapāramī.)
39
Nibbinnarajjavibhavo bhavabhīrūtāya
Yo mūgapakkhabadhirākati mūgapakkho,
Nīte nikhātumapaki sīvathikāvakāse
Daḷhaṃ adhiṭṭhitavataṃ vata nojahāsi. (281)
(Temiyacariyaṃ. Iti adhiṭṭhāna pāramī.)



[SL Page 106] [\x 106/]

40
Mettavihāraparamo piturandhayaṭṭhi
Yo somasommayadayo'pi suvaṇṇasāmo,
Vāḷehi samparivuto pavane vihāri
Mettākhyapāramimapūrayi pāpabhīrū. (282)
(Suvaṇṇasāmacariyaṃ.)
41
Yo ekarājavisuto bhuvi kāsirājā
Mettākalattadutiyo sakajīvite'pi,
Avachinnarajjavibhāve paṭipakkharāje
Mettāya samphari samaṃ paribhāvitāya. (283)
(Ekarājacariyaṃ. Iti mettā pāramī.)


[SL Page 107] [\x 107/]

42
Yā lomaihaṃsavisuto'pi tulāsarikkho
Mānāvamānanakaresu sukhe ca dukkha,
Vāsaṃ cavaṭṭhiparikiṇṇasusānamajjhe
Veraṃ averamanupecca rarakkhu'pekkhaṃ. (284)
(Lomahaṃsacariyaṃ. Iti upekkhāka pakāramiṃ)
43
So bodhiyā'bhiniyato paripakkañāṇo
Buddhaṅkuro'pacitapāramitābalena,
Nijjhāmataṇha'sitakañjakkhuppipāsa-
Lokantarorunirayesu na jātu jāto. (285)
44
Nālattha paṇḍakanapuṃsakamūgapakkha-
Chaccandhajātibadhiritthijaḷattabhāvaṃ,
So makkhikāmakasakutthakipillikādi-
Jātyā napātubhavi kīṭapaṭaṅakgajātyā. (286)


[SL Page 108] [\x 108/]

45
Nālattha gandhagajato puthulatta bhāvaṃ
Nālattha vaṭṭasusukā sukhumanta bhāvaṃ,
Nālattha umdanamammanakatta bhāvaṃ
Nālattha evamatihīnataratta bhāvaṃ.
46
Nāhosi mātuvadhako pitughātako vā
Nāhosi saṅghabhiduro arahantaghāto,
Nāhosi duṭṭhahadayena tathāgatassa
Nāhosi saṃjananako rudhirassa kāye. (288)
47
Kammaṃ phakhalaṃ tadubhayaṃ paṭibāhino ye
Ucchedadiṭṭhigatikā vihariṃsu tesaṃ,
Laddhiṃ kadāci naparāmasi saddahāno
Kammaṃ phalaṃ niyatabodhiparāyaṇo so. (289)


[SL Page 109] [\x 109/]

48
Yasmiṃ bhave bhavati nāmacatukkamattaṃ
Tatrā'pi puññakaraṇattha masaññasatte,
Aṭṭhānato napaṭisandhimagaṇhi suddhā-
Vāsesu pañcasu kadāci papañcabhīrū. (290)
49
Buddhaṅkuro niyatabodhipado kadāci
Dīghāyukesu'pibhavesu sukhānapekho,
Katvā'dhimuttivacanaṃ idha jīvaloke
Nibbatti so tidasapāramipūraṇatthaṃ. (291)
50
Iccevaṃ so purisanisabho duppavesassa bodhi-
Pāsādassā'vataraṇasamattiṃsatisseṇirūpaṃ,
Nipphādento parahitarato pāramīdhammajātaṃ
Saṃsāre saṃsari cirataraṃ ghoradukkhaṃ titikkhaṃ. (292)
---------
Iti medhānandābhidhānena yatinā viracite sakalakavijana
Hadayānanda dānanidāne jinavaṃsadīpe durenidāne
Pāramidhammābhisaṅkharaṇa pavatti paridīpo
Catuttho saggo.
---------
[SL Page 110] [\x 110/]

1
Atthavattapadaṃ nānāvaṇṇamaṇṇavajānvitaṃ,
Patthyāvattamivāhosi jetuttarapuraṃ pure. (293)
(Silesa bandhanaṃ.)
2
Parikhāmekhalādāma baddhapākārasoṇinī,
Rarāja rājadhānī sā vadhūva patimaṇḍitā. (294)


[SL Page 111] [\x 111/]

3
Maṇisiṅgaṃsumālābhi bālaṃsumālivibbhamaṃ,
Sasaṅkamaṇḍalaṃ tasmiṃ palamhesā'bhīsārikā. (295)
4
Indirāmandirā'mandamaṇimandirasālinī,
Hemaddhajāvali tasmiṃ kiḷāpayi kalāpino. (296)
5
Rarāja nāgarājānaṃ kappitābharaṇehi ca,
Dāṭhāhi dānadhārāhi meghavacchantā'va sā purī. (297)
6
Turaṅganikaroṇḍutadhulidhūsaritambaraṃ,
Nivāritātapaṃraṅgavitānassirimāhari. (298)


[SL Page 112] [\x 112/]

7
Nīlasevāladhammillā samphullakamalā'nanā,
Tahimuppalalola'kkhī haṃsapīnapayodharā. (299)
8
Kiñjakkharājirasānāruddharodhanitambinī,
Bhiṅgālimaṇimañjirā nārī'vā'suṃ sarojinī. (300)
(Silesa bandhanaṃ.)
9
Kevakalaṃ kapparukkhehi vinā sā rājadhānya'hu,
Visāṇārājadhānī'va sabbasampattisālinī. (309)
10
Kadāci purisājañño rājā'hosi pure tahiṃ,
Vessantaro'tināmena vissuto bhuvanattaye. (302)


[SL Page 113] [\x 113/]

11
Kumāro'va samāno so dānakīḷāparāyaṇo,
Kāyūpagāni dhātīnaṃ ratanābharaṇāni'pi. (303)
12
Khaṇḍākhaṇḍaṃ karitvāna navakkhantuṃ kapariccaji,
Evaṃ bāhiravatthūnidadanto aṭṭhavassiko. (304)
13
Pāsādamabhirīhitvā sonisajjā'bhiyācanaṃ,
Dassāmī'ti vicintesi sisakkhimaṃsalohitaṃ. (305)
14
Sukhedhito mahāsatto sukkapakkhe'va candimā,
Pālesi dasadhammena patvā rajjasiriṃ pajaṃ. (306)
15
Nisajjo paripāsāde so rājā ekadā raho,
Kāmānaṃ saṅakkilesañca vokārādīnavaṃ sari. (307)


[SL Page 114] [\x 114/]

16
Pabbajjāhirato rājā nibbinto vibhavebhave,
Sampattisāramādāya hitvā rajjasiriṃ varaṃ. (308)
17
Mattamātaṅakgarājā'va aggipajjalakānanā,
Rudato ñātisaṅakghassa agārasmā'bhi nikkhamī. (309)
18
Campakāsokavakulatarusaṇḍasumaṇḍitaṃ,
Sikhaṇḍimaṇḍalākhaṇḍakīḷaṃ kokilakūjanaṃ. (310)
19
Anekamigapakkhīnamāsayaṃ salilāsayaṃ,
Vīkāsakusumāmodappavāsitasamīraṇaṃ. (311)
20
Madhumattā'liṅdhaṅkāranibbhara'mburuhākaraṃ,
Sampātanijjharā'rāvagambhīrabhuribhūdharaṃ. (312)


[SL Page 115] [\x 115/]

21
Pavavekakkhamaṃ vaṅkapabbhāraṃ girigabbharaṃ,
Duppavesapakathaṃ vaṅkagirināmatapovanaṃ. (313)
22
Patvā laddhe'sipabbajjā kavilāso so mahībhujo,
Caranto brahmacariyaṃ cirassaṃ vītināmayi. (314)
23
Tassarañño mahesipi maddīnāma sukhedhitā,
Puttadhītūbhisaddhiṃ taṃ tapovanamupāvisi. (315)
24
Mahiccho pūjakovippo tadā bīgacchadassano,
Yena vessantarosattasāro tenupasaṅkami. (316)


[SL Page 116] [\x 116/]

25
Attho kammakarehī'ti jarājajjaritassa me,
Puttañcadhītaraṃ yācī dhīraṃ patvā dayāparaṃ. (317)
26
Ubho kaṇhājinaṃ jāliṃ sasenahabhārabhājanaṃ,
Sammāsambodhikāmo so taṇhādāsabyamuttiyā. (318)
27
Dakkhiṇodakasamputajūjaka'ñjalibhājane,
Samappayittha bandhitvā agamā'dāya niddayo. (319)
28
Dānādhimuttīvīmaṃsī vippākappenu'pāgato,
Saṃyāci devarājā'tha maddideviṃ patibbataṃ. (320)
29
Dakkhiṇodakaniddhotahattho so dakkhiṇodakaṃ,
Katvā devesavippassa deviṃ devo pariccaji. (321)


[SL Page 117] [\x 117/]

30
Sattakkhattuṃ pakampittha tassa pāramitejasā,
Sādhusādhūti pattānumodantī'va mahīvadhū. (322)
31
Iccevaṃ purisārañño paripācinapāramī,
Maṇiraṃsismujjota pāsādasatalaṅkate. (323)
32
Mandamandāniloṇḍūta pañcavaṇṇaddhajālīnaṃ,
Maṇikiṃkiṇijālānurāvasotarasāyane. (324)
33
Dibbehi naccagītehi vāditehi manorame,
Kandappamaṇḍapākāra raṅgamaṇḍapamaṇḍite. (325)
34
Dibbantadibbarājūnaṃ indacāpasatehi'va,
Cūḷāmaṇīmarīcihī sambādhīkaḷita'mbare. (326)


[SL Page 118] [\x 118/]

35
Accharāhi kucañcandanamitaṅgīhi dūrato,
Vidhūtacandikārāji cārucāmara mārute. (327)
36
Suttappabuddhaposo'va tusite tidasālaye,
Tato cavitvā nibbatti hutvā santusita'vhayo. (328)
37
Dibbesu pañcakāmesu vasanto tusitālaye,
Pañcindriyāni lokekalocano paricārayi. (329)
38
Tadā dasasahassesu cakkavāḷesu devatā,
Ekattha sannipatitā sutvā buddhahaḷāhaḷaṃ. (330)
39
Teno'pasaṅkamitvāna yenā'si purisuttamo,
Katvā tabbadanambhojaṃ nayanālikulālayaṃ. (331)


[SL Page 119] [\x 119/]

40
Cūḷāmaṇimayukhambutiddhotacaraṇāsane,
Baddhañjalipuṭambhojamakulāti samappayuṃ. (332)
41
Cakkavattipadaṃ sakkamārabrahmapadatayā,
Nakho mārisa patthetvā pāramī paripācitā. (333)
42
Veneyyabandhubhutena sammāsambodhimicchatā,
Tayā mārisa kicchena pūritā dasapāramī. (334)
43
Sadevakassa lokassa hitāya mātukucchiyaṃ,
Uppajjatūti yāciṃsu taṃdhīraṃ karuṇāparaṃ. (335)
44
Satavassāyuheṭṭhāpi uddhaṃ sahasahassato,
Yasmā akālo buddhānaṃ tasmā kālaṃ vipassi so. (336)


[SL Page 120] [\x 120/]

45
Yasmā aññesu dīpesu sambuddhā nopapajjare,
Jāyanti jambudīpasmiṃ tasmā dīpaṃ vipassi so. (337)
46
Yasmā milakkhadesesu nūppajjanti tathāgatā,
Jāyare majjhime dese tasmādesaṃ vipassi so. (338)
47
Yasmā najāyare vessasuddatvayesu jāyare,
Khantiye brāhmaṇe buddhā kulaṃ tasmā vipassi so. (339)
48
Yasmā anaññavisayā kucchi sambuddhamātuyā,
Tasmā āyuparicchedavasena passi mātaraṃ. (340)
49
Lokekalocano evaṃ katvā pañcāvalokanaṃ,
Tāsaṃ paṭiññaṃ pādāsi karuṇāpuṇṇamānaso. (341)


[SL Page 121] [\x 121/]

50
Tappādatāmarasacumbita moḷimālā
Sampattadevaparisā'ntaradhāyi tāva,
Ogayha nandanavanaṃ tusitādhirājā
Tamhā cavī matidayādayināsabhāyo. (342)
---------
Iti medhānandābhidhānenayatinā viracite sakalakavijana
Hadayānandadānatidāne jinavaṃsadīpe durenidāne
Vessantaracariyappabhutidevārādhanā
Pavatti paridīpo
Pañcamo saggo.
---------
Jinavaṃsadīpe
Dūrenidāna bhāgo paṭhamo.
---------


[SL Page 122] [\x 122/]

1
Yā sattasārapabhavā sirijambudīpe
Phītā'marāvatipurī'va purīvataṃsā,
Ādiccavaṃsikanarindapaveṇi bhūmi
Lakkhyālayā kapilavatthupurī pure'si. (343)
2
Vaṇṇehi kaṇṇasukhasaddarasehi jāta-
Rūpehi atthavisarehi yatīhi yuttā,
Yā rājadhāni puthupāṇagaṇappadehi
Āsī (vasantatilakā) racanā yatheva. (344)
(Silesa bandhanaṃ.)


[SL Page 123] [\x 123/]

3
Pācīdisābhujalatāya mahīyuvatyā
Sannaddhasaṅkhavalayassirimāvahantaṃ,
Yassā sudhāsuparikammakataṃ rarāja
Pākāracakkamacalaṃ makuṭānukāraṃ. (345)
4
Yassā rarāja parikhā nagarindirāya
Kiñjakkhiñjaritatīradasābhirāmā,
Saṃsibbitālivittīmaṇitantupantī
Pākārasoṇibharato galitambaraṃ'va. (346)
5
Kandappadappamadirāmadamattadhuttā
Mandānileritasunīlalatāvitānaṃ,
Yasmiṃ vilolanayanañjalipiyamānaṃ
Āpānabhuminibhamopavanaṃbhajiṃsu. (347)


[SL Page 124] [\x 124/]

6
Mattaṅganāya navayobbanagabbitāya
Raṅgālayaggamaṇidappaṇabimbitehi,
Yā rājadhāni ghanapīnapayodharehi
Sommānanehi bhaji mānasavāpisobhaṃ. (348)
7
Saṅkappitābharaṇaraṃsi sateratālī
Dāṭhābalākavisarā madavuṭṭhidhārā,
Yasmiṃ pure gharamayūrakulaṃ akāle
Kīḷāpayiṃsu varavāraṇavārivāhā. (349)
8
Pākāracakkabahiniggata muggarāgaṃ
Yasmiṃ turaṅganikaruddhaṭadhūlijālaṃ,
Racchāvatārajanatāya khaṇaṃ janesi
Bhītiṃ padittapalayānalajālasobhaṃ. (350)


[SL Page 125] [\x 125/]

9
Yasmiṃ vimānamaṇisiṅgajutippabandha-
Sañcumbitaṃ jitaraviṃ hariṇḍakabimbaṃ,
Nārījanānanasarojakatāvamānaṃ
Kodhābhibhutamiva vaṇṇavikāramāpa. (351)
10
Yatthissarehi samadhiggahitāni tuṅga-
Kelāsakuṭadhavalāti manoharāti,
Niccaṃ sudhāsuparikammakatāni cā'suṃ
Lakkhīniketananibhāni niketanāni. (352)
11
Yatthindanilamaṇimāpitamaṇḍapagge
Hemaddhajāvaliparibbhamaṇaṃka puramhi,
Jīmūtakūṭapamukhe satavijjumālā-
Līlāvahaṃ virahinīnamaghaṃ janesi. (353)


[SL Page 126] [\x 126/]

12
Sañjhānurāgamaṇitoraṇadīdhitīhi
Bhinnandhakāranikarā'khilanāgarānaṃ,
Yā rājadhāni janayantipi tuṅgatuṭṭhiṃ
Pītyā navāsi rajanīsma bhisārikānaṃ. (354)
13
Sevālakesarasamākulatīrabhāgā
Samphullarattapadumuppalakallahārā,
Haṃsālisārasasamosaraṇābhirāmā
Yasmiṃ sunimmalajalā kamalākarāsuṃ. (355)
14
Yasmiṃpure kulavadhūvadanambujānaṃ
Laddhuṃ nirūpamasiriṃ bhusamussahantā,
Yāvajja setasarasiruhasītaraṃsī
Aññoññabaddhapaṭighā'va vajanti nāsaṃ. (356)


[SL Page 127] [\x 127/]

15
Yasmiṃ suvaṇṇamakaṇirūpiyavaṃsavaṇṇa-
Muttāpavāḷacajirehi mahārahehi,
Nānāpaṇā sukhumakāsikasāṇahaṅga-
Koseyyakhomavasanehi'bhavuṃ papuṇṇā. (357)
16
Cakkāsisattidhanukuntagadādibhatthā
Sannaddhahemakavacā vijitārivaggā,
Saṅgāmasāgarasamuttaraṇātisurā
Yodhā yahiṃ puravare akariṃsu rakkhaṃ. (358)
17
Phūṭṭhā ka vāṭanikaṭe maṇimandirānaṃ
Kappāsapaṭṭadhavalā saradabbharājī,
Yasmiṃ khaṇaṃ javanikāsirimādadhānā
Thīnaṃ jugopa madhupehi mukhambujāni. (359)


[SL Page 128] [\x 128/]

18
Nibbiddhavīthivisarehi susajjitehi
Niccussavāya puramussitatoraṣehi,
Bhogindabhoganikarehi rasātalaṃ'va
Yaṃ sampasāritaphaṇehi babhuva rammaṃ. (360)
19
Yasmiṃpure vivaṭamandirajālakānaṃ
Uddhūtadhulimalinīkaḷitālakānaṃ,
Nārinamindurucīrānana dappaṇesu
Lokassa locanamaṇi paṭibimbitā'suṃ. (361)
20
Gambhīrasaṅkhapaṭabhaddhanibhūrighosaṃ
Kelāsakūṭadhavalālayapheṇapiṇḍaṃ,
Yaṃ puṇṇasattaratanaṃ purakhīrasindhuṃ
Lakkhī alaṅkari turaṅgataraṅgavegaṃ. (362)


[SL Page 129] [\x 129/]

21
Reṇuppabandhamalinaṃ kavanarājinīlaṃ
Madhavātimattamadhupaṃ padumābhirāmaṃ,
Yaṃ rājahaṃsabhajitaṃ avatiṇṇalokaṃ
Āsi puraṃ vikacakañjavanaṃ yatheva. (363)
(Silesabandhanaṃ.)
22
Yasmiṃpuramhi ratanujjalanīlakaṇṭhā
Rāgāvamadditadharā'vivaṭadvijāli,
Āsuṃpayodharabharā'viraḷappadesā
Sampattavuṭṭhidivasāviyamātugāmā. (364)
(Silesabandhanaṃ.)


[SL Page 130] [\x 130/]
23
Dhammānudhammapaṭipatti parāyaṇassa
Saṃsārabhīrukajanassa tapovanābhā,
Yā rājadhāni pacurandhaputhujjanānaṃ
Āpānabhumiva babhūvu'bhayappakārā. (365)
24
Buddhaṅkurassa ravivaṃsapabhaṅkarassa
Sammā sukhānubhāvanāya subhumibhutā,
Bho yādisi kapilavatthupuri pure'si
Dhammassabhāvamadhunā paridīpaye sā. (366)
25
Tasmiṃ babhūva nagare nagarādhirāje
Rājā sunīticaturo catusaṅakgahehi,
Dhammena sabbajanarañjanako kadāci
Suddhodanavhavisuto ravivaṃsaketu. (367)


[SL Page 131] [\x 131/]

26
Disvā'vatārakalusikatamattabhāvaṃ
Ukkaṇṭhite'va kamalā kamalāpatissa,
Bhūpālipālibhajitaṃ caraṇāravindaṃ
Saṃsevi yassa ravivaṃsadhajassa rañño. (368)
27
Yassā'vanīsakavino kavikaṇṭhabhusā
Vāṇivadhū madhurakomakalakattavāṇī,
Patvā catummukhamukhambujakānanamhā
Haṃsīva mānasataḷākamalaṅkarittha. (369)
28
Sabbāridappamathanopari ekadhatvā
Ajjhattikāriparājiyamappasayhaṃ,
Saṃsuddhacittanikase nisitena tāva
Paññāyudhena avadhittha mahībhujo yo. (370)


[SL Page 132] [\x 132/]

29
Yasmā mahīpatimahīdharato upekkhā-
Veḷātalāvadhi dayāsalilena puṇṇā,
Mettāsavanti pabhavā muditumimālā
Ajjhottharittha bhuvanattayagaṃjanoghaṃ. (371)
30
Sampannadānasadanambudharehi yassa
Dānādhimuttiparamassa manodahesu,
Taṇhātaṭāni kapaṇaddhikayācakānaṃ
Hinnāni sattaratanambunipātanena. (372)
31
Yassindanīlanayanaṃ rajatāvadāta-
Dantaṃ suvaṇṇavadanañca pavāḷasīsaṃ,
Muttāmayaṅgavayavaṃ ratanehi nānā
Dehaṃ sumāpitamivāsi pitāmahena. (373)
(Sīlesabandhanaṃ)


[SL Page 133] [\x 133/]

32
Yassātipaṇḍarayasovisaro'sadhīso
Saṅekkācitānanasaro'rinarādhipānaṃ,
Sokandhakārabhiduro ripurājinīnaṃ
Āsāgarantapaṭhaviṃ paridhikarittha. (374)
33
Rājaññachappadakulaṃ sakalaṃ padesa-
Rajjādhipaccamakarandarasābhilāsaṃ,
Yassattabhāvakamalākaraphullitāni
Saṃsevi cārucaraṇambūruhāni bhatyā. (375)


[SL Page 134] [\x 134/]

34
Setātapattamiva vissutakittipuñjaṃ
Katvā'sipattamiva pāvakabhīmatejaṃ,
Yasmiṃ sarajjamanusāsati sesabhūpā
Chattāsibhūsitakarā sakakiṅkarā'va. (376)
35
Dvārāni'nekakapaṇḍikayācakānaṃ
Ugghāṭitopya'virataṃ ratanālayesu,
Saddhādisattadhanarakkhaṇatapparo saṃ
Dvārattayaṃ pidahi yo kapilādhinātho. (377)
36
Yassussitaddhanueṇo pabalārivaggaṃ
Vissaṭṭhābāṇavisarabbisamubbahanto,
Bhasmikari karikarāyatapīnabāhu-
Sappo suphoṭhitajiyāpariphandajivho. (378)

[SL Page 135] [\x 135/]

37
Lakkhīnidhānanagaraṇṇavapātubhūto
Mantindakūṭasikharīvalayāvuto yo,
Vālaggamattampi rājasiṇerurājā
Kodhānilena ripuraññamakampiyo'si. (379)
38
Bhasmikatākhīlavipakkhanarindakaṭṭho
Kodhānalo sarasamīraṇabhāvitopi,
Nibbāyi paghgaritabappajalehi yassa
Lolabbilocanaghaṭehi vipakkhathīnaṃ. (380)
39
Sannītimaggajalituggamatippadīpo
Kittippabandhadhavalīkatajivaloko,
Rājindamoḷimaṇilaṅkatapādapīṭho
Dhammena rajjamanusāsi ciraṃ sarājā. (381)

[SL Page 136] [\x 136/]

40
Tassatipīvarapayodharabhaddakumbha-
Dvandātibhāraviraḷīkatamajjhabhāgā,
Niddosabālaravimaṇḍalacārugaṇḍā
Dibbaccharājitavirājitarūpasobhā. (382)
41
Samphullanīlakamalāmalanīlanettā
Olambamānamaṇikuṇḍalalambakaṇṇā,
Muttāvalivadasanāvali haṃsadhenu-
Helāpahāsagamanā muducāruvāṇī. (383)
42
Bimbādharā jaladharāyatakesapāsā
Sovaṇṇadappaṇanibhānanacandabimbā,
Sannīrapupphamakuḷopamacārujaṅghā
Kandappa maṅgalasilātalasoṇibhāgā. (384)


[SL Page 137] [\x 137/]

43
Nābhālavāḷaruhanīlatamālavallī-
Līlāvinaddhanavakomalaromarājī,
Lāvaṇṇavāridhitaraṅgabhujā'bhinīla-
Subbhulatāmakaraketanacāparūpā. (385)
44
Bhupālavaṃsakamalākararājabhaṃsi
Māyāvadhu iva sujampatino sujātā,
Candassakomudi'va vijjuriva'mbudassa
Rañño'ticārucaritāsi piyā mahesi. (386)


[SL Page 138] [\x 138/]

45
Tasmiṃ nagopamaghare nagare tadāsi
Āsāḷhimaṅgalamaho divasānisatta,
Milāsugandhaparamaṃ vigatāsavaṃ taṃ
Nakkhattakīḷamakarittha mahesi māyā. (387)
46
Vuṭṭhāya sattamadināgatapuṇṇamāya
Pāto sugandhaparivāsitavārinā sā,
Katvā sinānamatulaṃ kapaṇḍikānaṃ
Dānaṃ adāsi catulakkhadhanabbayena. (388)
47
Vatthāhatehi sunivatthasupārutā sā
Bhutvā'ggabhojanamadhiṭṭhituposatha'ṅgā,
Niddāturā supinamovarakaṃ pavissa
Kalyāṇamaddasa sirīsayane nipannā. (389)


[SL Page 139] [\x 139/]

48
Netvā nipannasayanaṃ himavantapasse
Heṭṭhā visālatarasāḷamahīruhassa,
Naṃ saṭṭhiyojanakacārumanosilāyaṃ
Āropayiṃsu caturo kira devarājā. (390)
49
Netvā manussamalasaṃharaṇāya tamhā'
Notattanāmarahadaṃ sunahāpayitvā,
Devitthiyo sapadi dibbamayehi nesaṃ
Vatthehi gandhakusumehi alaṅkaritvā. (391)
50
Tatthubbhavo lasati rūpiyapakabbato yo
Tassodare'tirucire kanakabbimāne,
Pācīnasīsavati dibbamayamhi sammā
Paññāpitaggasayanamhi sayāpayiṃsu. (392)
51
Oruyha setavaravāraṇarājaveso
Buddhaṅkuro rucirakañcanapabbatamhā,
Āruyha sajjhudharaṇidharamuttarāya
Soṇḍāya setasarasiruhamubbahanto. (393)


[SL Page 140] [\x 140/]

52
Patvā vimānavathakuñcanadaṃ naditvā
Katvā padakkhiṇamalaṅkatamātuseyyaṃ,
Bhetvāna tāyapana dakkhiṇapassamanto
Kucchiṃ paviṭṭhasadiso supinena diṭṭho. (394)
53
Māyāya rājavadhuyā rucirānanāya
Āsāḷhipuṇṇamiyamuttara'sāḷhabhena,
Buddhaṅakkurassa paṭhamena mahāvipāka-
Cittena sampati ahū paṭisandhigabbhe. (395)
54
Buddhaṅkurassa paṭisandhigatassa gabbhe
Māyāya cārucaritāya ca khaggahatthā,
Nissesupaddavanirākaraṇāya rakkhaṃ
Gaṇhiṃsu tāva caturo surarājaputtā. (396)


[SL Page 141] [\x 141/]

55
Māyāya bhattuparamāya tatoppabhuti
Nūppajji kiñci purisesu sarāgacittaṃ,
Sā pañcakāmasukhinī akilantakāyā
Lābhenuḷārayasasāpyabhivaḍḍhitāsi. (397)
56
Paññāyi dhotaratane janikāya anto
Kucchiṃ gato yatharivāvutapaṇḍusuttaṃ,
Taṃ kucchinā pariharī dasamāsamattaṃ
Pattena telamiva rājini appamattā. (398)
57
Pāto'va pāṭipadage divase pabuddhā
Rañño kathesi supinaṃ atha so narindo,
Vedaṅgavedacature catusaṭṭhṛmatte
Pakkosayī dvijavare dvijavaṃsaketū. (399)


[SL Page 142] [\x 142/]

58
Lājuttarāya paribhaṇḍakatāya bhumyā
Paññāpitesu sukhumattharaṇatthatesu,
Bhaddāsanesu bhavanamhinisinnakānaṃ
Nemittikānamavanīpati bhusurānaṃ. (400)
59
Pakkhittasappimadhusakkhirakhīramissa-
Pāyāsapuṇṇaharirūpiyabhājanehi,
Vatthāhatāni dhanadhaññacayañca dhenū
Datvāna diṭṭhasupinassa phakhalaṃ apucchi. (401)
60
Mācintayittha tava rājiniyā janinda
Kucchimhi tampati patiṭṭhahi puttagabbho,
Ajjhāvasissati sañcepana cakkavatti
Rājā bhavissati agāramasaṃsayaṃ so. (402)


[SL Page 143] [\x 143/]

61
Hitvā sasattaratanaṃ catudīparajjaṃ
So pabbajissati sace bhavanā'bhigantvā,
Buddho bhavissati dhuvaṃ catusaccabuddho
Iccabruviṃsu supinatthavidū vidū te. (403)
62
Sā gabbhabhāravaṭharikatamajjhabhāgā
Gantuṃ sakaṃ kulagharaṃ kulakañjahaṃsi,
Icchāmahanti paṭivedayi devi rañño
So sampaṭicchi vacanaṃ karavīkavāṇyā. (404)
63
Tamhā mahānagarato nagaraṅgapuṇṇaṃ
So yāva devadahanāmikarājadhānī,
Muttā'vadātapuḷinattharaṇehi rājā
Lājopahāravidhinā kamaluppalehi. (405)


[SL Page 144] [\x 144/]

64
Santīrapupphakalasehi samappitehi
Mandātileritapaṭāka dhajāvalīhi,
Kārāpayī kanakarūpiyatoraṇehi
Addhānamaggasamalaṅkaraṇaṃ'takhippaṃ. (406)
65
Vandī'bhigītathutimaṅakgalagītikāhi
Pañcaṅgikehi turiyehi katupahāraṃ,
Tasmiṃ sumaṇḍitapasādhitamañjasamhi
Dibbavcarāsiriviḍambanarūpasobhaṃ. (407)
66
Deviṃ suvaṇṇasivikāya susajjitāya
Āropayitva khacitāya maṇīhi nānā,
Pesesi bhupati purakkhatañātisaṅghaṃ
Saddhiṃ sahassasacivehi sukhedhitaṃ so. (408)


[SL Page 146] [\x 146/]

67
Samthullapupphaphalapallavavattabhāra-
Rukkhākulaṃ ghanasunīlalatāvitānaṃ,
Hintālatālanaḷakīcakanāḷikera-
Sannīrapūgatiṇapādapapantisāliṃ. (409)
68
Sevālanīlasalilānilasītalehi
Otiṇṇakahaṃsavisarehi samullasattaṃ,
Jhaṅkārarāvamukharālikulākarāla-
Kiñjakkhajālabharitamburuhākarehi. (410)
69
Pupphābhigandhasurabhīkatagandhavāhaṃ
Addakkhisabbajanalocanapīyamānaṃ,
Nindantanandanavanaṃ vanajāyatakkhī
Sā lumbinīvanamanaṅgavimānabhūtiṃ. (411)


[SL Page 146] [\x 146/]

70
Sā rājinī navadalaṅgulipantīcāru-
Sākhābhujopahitamañjaricāmarehi,
Sannaddhakomalalatāvanitānamagge
Attupahārakaraṇāya katāvakāsā. (412)
71
Senāya cārucaraṇamburuhoddhaṭehi
Reṇūhi dhūsaritamaggamanakkamanti,
Saddhiṃ sakāya parisāya tatotaritvā
Taṃ lumbinīvanamupāvisi rāmaṇeyyaṃ.(413) 72
Taṃ rājiniṃ vanavadhu jitahaṃsagāmiṃ
Āmodamandamalayānilahatthagehi,
Sambhāvayittha mukharālikulābhikiṇṇa-
Reṇuppabandhaharisaṅkhasatehi magge. (414)


[SL Page 147] [\x 147/]

73
Gacchantiyā caraṇanūpuranādapāsa-
Baddhānamunnatasiromigapotakānaṃ,
Ummīlitāyatavilocanapantipakkhe
Dassesi nīlanalinīvanarājisobhaṃ. (415)
74
Uddhaṃ samaggasikharehi katāvakāsa-
Maggantarehi kalikākusumākulehi,
Nānālatākulamahiruhatoraṇehi
Uyyānabhumi upahārarate'va bhuya. (416)
75
Ukkhittapiñchabharamantasikhaṇḍimālā-
Kīḷāhi kokilakulaṅanikāhaḷehi,
Uyyānabhumi makaraṅajaraṅgabhumi-
Līlaṃ bhajittha bhamaraddhanivallakīhi. (417)


[SL Page 148] [\x 148/]

76
Niccaṃ vasantasamayassirimubbahantaṃ
Taṃkhovanaṃ vanavadhūhadayānutāpī,
Patto nidāghasamayopi janesi tuṭṭhiṃ
Tassā sirisakusumālikulāvataṃso. (418)
77
Tasmiṃ nidāghasuriyātapatāpitāmbhaṃ
Rittālavāḷamivakālamakālamegho,
Cintāturaṃ hadayamattasakhījanopi
Pīṇesi gabbhaparipākabharaṃ vāhantyā. (419)
78
Kaṭṭhāvasiṭṭhataravo parihīnapattā
Tassādharakkhidasanajjutisaṅgamena,
Āsuṃ navaṅkurapalāsavikāsapuppha-
Saṃvellitā'va ramaṇīyavanappa dese. (420)


[SL Page 149] [\x 149/]

79
Gimhābhītāpaparipīḷitaṅdhallikānaṃ
Gambhīrarāvamukharīkatadāyarāji,
Dukkhāturabbirahinīpamadājanassa
Āsi vilāpabadhirīkaḷite'va sāḷā. (421)
80
Tasmiṃ vikāsakalikāvalihārihārā
Kiñcāpi pakkaphakhalavallarikaṇṭhabhusā,
Nāsakkhi pūgatarupanti sumaṇḍitāya
Māyāya tāya sirimābharituṃ ghaṭantī. (422)
81
Uyyānamubbhamitamattamadhubbatehi
Campeyyapupphamakulehi samākulaṃtaṃ,
Uddhutadhumapaṭalehi manobhavassa
Dīpehi vāsabhavakanaṃ'va lasantamāsi. (423)

[SL Page 150] [\x 150/]

82
Gabbhūpagaṃ bhamarakesakalāpabhārā
Buddhaṅkuraṃ pariṇataṅkuralomahaṃsā,
Vandantiyo viya tahiṃ thabakañjalīhi
Mandānileritalatāvanitā kanatā'suṃ. (424)
83
Gabbhūpagassa paripakkaphalehi nānā
Puññānubhāvapabhavotusamubbhavehi,
Māyāya gabbhabalikammani tappare'va
Uyyānabhumi janataṃ bhavi tappayanti. (425)
84
Gabbhūpagassa hi mahāpurisassa gabbha-
Vuṭṭhānamaṅakgalamahussavavāsaramhi,
Uyyānabhumi sakalotusamubbhavehi
Āsi vikāsakusumehi samābhikiṇṇā. (426)


[SL Page 151] [\x 151/]

85
Sālumbinīvanasiriṃ kalahaṃsaghosaṃ
Samaphullapupphasurabhiṃphalasambhavojaṃ,
Pañcindriyehi girinijjharasitavātaṃ
Paccakkhapañcavidhakāmarasaṃavindi. (427)
86
Niyyāsasārasurahiṃphakhalapallavehi
Jhaṃkāritālikulakujitakokilehi,
Samphullapupphanikarehi samābhikiṇṇa
Maddakkhisāyuvatimaṅgalasāḷasālaṃ. (428) 87
Samphullasāḷakalikaṃtayatālimālā
Sañcumbitaṃkuvalayāmalalocanāya,
Sākhaṃsukomalakaraṅgulipallavehi
Māyāmahesisamalaṅkari vitamāyā. (429)


[SL Page 152] [\x 152/]

88
Bhāronatā'va ruciraṅgulipallavānaṃ
Jhaṅkārarāvamukharālikulābhirāmā,
Sākhā vikāsakusumehisamākulā sā
Olambayaṭṭhi bhavi gabbhabharāturāya. (430)
89
Tassā calittha pavano calalocanāya
Kammubbhavo varatirokaraṇehi tāva,
Deviṃ nirūpamasiriṃ suparikkhipitvā
Tamhā paṭikkami jano kaḷitāvakāso. (431)
90
Brahmāmarāsuranaroragapūjanīyaṃ
Battiṃsalakkhaṇasamujjalarūpa sāraṃ
Niddhotajātimaṇisannibhasuddhagattaṃ
Sattuttamaṃ sapadi devi ṭhitā vijāyi. (432)


[SL Page 153] [\x 153/]

91
Duggandhamuttamalasoṇitamakkhitaṅgā
Jāyantya'sesamanujā manujesune'vaṃ,
Caṅgoṭakamhi jinadhāturivādhivāso
Thūpamhi soṇṇapaṭimāriva mātugabbhaṃ. (433)
92
Nisseṇitova puriso ratanāsanamhā
Therova dhammakathiko ṭhitako'taranto,
Sammā pasāriya ubho mudupāṇipāde
So nikkhamittha kuṇapehi amakkhitaṅgo. (434)


[SL Page 154] [\x 154/]

93
Tatropagamma caturo caturānanā taṃ
Jālena kañcanamayena visuddhacittā,
Ādāya mātupurato tanayaṃ ṭhapetvā
Candānane bhavatu nandamanā'tya'vocuṃ. (435)
94
Ādiccavaṃsakamalākarabhākarassa
Buddhaṅkurassa subhasītalavāridhārā,
Nikkhamma tāva nabhasā nijamātuyā ca
Gāhāpayuṃ utumubhosu kalebaresu. (436)
95
Tesaṃ karehi caturo surarājaputtā
Gaṇhiṃsu saṇhasukhumāya'jiṇappaveṇyā,
Tesaṃ hi pāṇitalato paṇipātapubbaṃ
Gaṇhiṃsu taṃ dukulacumbaṭakena'maccā. (437)


[SL Page 155] [\x 155/]

96
Tesaṃ karehi paṭhavitalamotaritvā
hatvā puratthimadisaṃ asamo vipassi,
Uddhaṃ adho catudisānudisā ca evaṃ
Ekaṅganaṃ bhavitadā'khilalokadhātu. (438)
97
Tumhehi uttaritaro bhuvase tīsu
Natthīti matthakajaṭāmakuṭappitehi,
Katvānijañjalipuṭehi nipaccakāraṃ
Brahmāmarāsuranarā tamabhitthaviṃsu. (439)
98
Soca'ttanā samamadisva disāsu tāsū
Tappādavītiharaṇena padānisatta,
Gantvāna uttaradisā'bhimukho avanyā
Abbhuggatamburuhamuddhani tiṭṭhamāno. (440)

[SL Page 156] [\x 156/]

99
Aggo'hamasmi ahamasmi janassa jeṭṭho
Seṭṭho'hamasmi ayamantima'jāti mayhaṃ,
Dhīro mametarahi natthi punabbhavo'ti
Nicchāritāsabhivaco nadi sīhakanādaṃ. (441)
100
Vesākhemāse suhakujadine puṇṇamāyaṃ visākhe
Nakkhatteyoge suragurugate so kuḷīravharāsiṃ,
Sañjāto nātho paramakaruṇābhāvanābhāvatatto
Māyākucchimhā kusumitalatāvelalituyyānabhumyā. (442)
---------
Iti medhānandābhidhānena yatinā viracite sakala
Kavijana hadayānandadānanidāne jinavaṃsadīpe
Avidurenidāne pacchimabhavika mahābodhi
Sattuppatti pavattiparidīpo
Chaṭṭhosaggo.
---------


[SL Page 157] [\x 157/]

1
Atharammatarā'si jātikhetta-
Pariyāpatta'vakāsalokadhātu,
Kamaluppala (mālabhārinī) hi
Tadupaṭṭhānagatāhi devatāhi. (443)
2
Kamalāsanadevadānavānaṃ
Bhuvane'kattha samāgamo tadā'si,
Jinacakkapaṭiggahassa ṭhānaṃ
Avivādena sadevamānusānaṃ. (444)
3
Paṭilābhanimittamādisantī
Vata sabbaññutañāṇasampadāya,
Dasasaṅkhasahassilokadhātu
Abhikampī pahaṭe'va kaṃsapātī. (445)


[SL Page 158] [\x 158/]

4
Jananussavavāsaramhi tasmiṃ
Nijadehajjutipiñjaro'dapādi,
Dasasaṅkhasahassacakkavāḷa-
Kuharālokakaro mahāvabhāso. (446)
5
Apatāḷitacammanaddhabherī-
Vikatīnaṃ sayameva vajjanampi,
Tadanuttaradhammadesanāya
Bhavi ṭhānaṃ anusāvaṇassa loke. (447)
6
Ghaṇakāhaḷavaṃsasaṅkhavīṇā-
Bharaṇānaṃ sayameva vajjanampī,
Anupubbavihārabhāvanānaṃ
Paṭilābhāya nibandhanaṃ babhūva. (448)


[SL Page 159] [\x 159/]

7
Parimuttivarattapāsakārā-
Ghara,yosaṅkhalikādibandhanehi,
Migapakkhinarānamasmimāna-
Vigamassā'si nidānamādibhutaṃ. (449)
8
Bhuvanesu mahājanassa rogā-
Pagamenā'disanaṃ ahosukhanti,
Caturāriyasaccadassanena
Bhavi ṭhānaṃ catusaccadesanāya. (450)
9
Vividhabbhutarūpagocarānaṃ
Bhuvi jaccandhajanassalocanānaṃ,
Pabhavo pabhavo'si dibbacakkhu
Paṭilābhāya tilokalocanassa. (451)


[SL Page 160] [\x 160/]

10
Thutagītisudhārasassa pānaṃ
Badhirānaṃ savaṇañjalīpuṭehi,
Atimānusadibbasotadhātu-
Paṭivedhāya nidānamāsi tassa. (452)
11
Bhuvi jātijaḷādipuggalānaṃ
Tadahe'nussatiyā supātubhāvo,
Bhavi pubbamupaṭṭhitassatissa
Satipaṭṭhānanibodhanāya ṭhānaṃ. (453)
12
Visikhācaraṇaṃ sarojacāru-
Padaviññāsavasena paṅgulānaṃ,
Purimaṃ caturiddhipādavega-
Paṭilābhāya nimittamāsi loke. (454)
13
Madhurena sarena jātimūgā
Thutigītānya'vadiṃsu vandino'va,
Bhuvi khujjajano'jugattalābho
Kuṭilattā'pagamāya ṭhānamāsi. (455)


[SL Page 161] [\x 161/]

14
Saraṇaṃ purisāsabho siyāno
Bhavato duggatito vimuttiyā'ti,
Karino'pi kariṃsu kuñcanādaṃ
Turagā hesamakaṃsu pītiye'va. (458)
15
Visadā paṭisambhidā catasso
Paṭivijjhissati cā'yatiṃ sacā'yaṃ,
Sakapaṭṭanameva tannidānā
Taraṇī sīghamupāgamuṃ videsā. (457)
16
Sayameva virocanaṃ tadāni
Ratanānaṃ bhuvanākarubbhavānaṃ,
Ravivaṃsaravissa dhammaraṃsī
Visarassu'jjalanāya ṭhānamāsī. (458)


[SL Page 162] [\x 162/]

17
Turiyāni sakaṃsakaṃ ninādaṃ
Akaruṃ tagguṇadīpakānivā'tra,
Vivaṭā vidisādisā sakitti-
Visarokāsakate'va'hippasattā. (459)
18
Sakalassa kilesapāvakassa
Parinibbānasabhāvadīpanena,
Nirayesu hutāsajālamālā
Tadahe nibbutimāpa jātikhette. (460)
19
Parisāsu visāradassa tassa
Catuvesāradañāṇalābhahetu,
Bhuvanesu tadāmahānadīnaṃ
Anabhissandanamāsi kunnadīnaṃ. (461)
20
Udapādi pabhā nirākaritvā-
Bilalokantariyesu andhakāraṃ,
Hatamohatama'gga maggañāṇa-
Jjutilābhāya nibandhanaṃ tamāsi. (462)


[SL Page 163] [\x 163/]

21
Suvimuttiraso siyā'va tassa
Caturāsitasahassadhammakhandho,
Madhuraṃ caturodadhīnamāsi
Salilaṃ santataraṃ taraṅgarittaṃ. (463)
22
Vidisāsu catuddisāsu caṇḍa-
Pavanassā'pi avāyanaṃ tadāni,
Bhavi pubbanimittamattano'pi
Bhaṭadiṭṭhyābhavadaṭṭhibhedanāya. (464)
23
Navapallavapattasekharānaṃ
Viṭapīnaṃ kusumāhikiṇṇabhāvo,
Bhavi pubbanibandhanaṃ vimutti
Kusumehā'tumadehabhūsaṇāya. (465)


[SL Page 164] [\x 164/]

24
Kumudākarabodhakassa canda-
Kiraṇassā'tivirocanaṃ tadāsi,
Satibuddhasudhākaro'dayamhi
Janasandohamanopasādahetu. (466)
25
Vimalattamanuṇhatā nidāgha-
Suriyassū'pasamo nimittamaggaṃ,
Bhavi cetasikassa kāyikassa
Paṭilābhāya sukhassa tamhijāte. (467)
26
Gaganā'ganagādito'taritvā
Paṭhavisaṅkamaṇaṃ tadā khagānaṃ,
Saraṇāgamanassa ṭhānamāsi
Jinadhammaṃ sunisamma sajjanānaṃ. (468)
27
Nabhasā'bhipavassanaṃ tadāni
Catudīpesu akālavāridānaṃ,
Parisāsu akhaṇḍadhammavuṭṭhi-
Patanassā'si nibandhanaṃ jinamhā. (469)


[SL Page 165] [\x 165/]

28
Chaṇamaṅgalakīḷaṇaṃ tadāni
Tidasānampi sakesake vimāne,
Upagamma tahiṃtahiṃ udāna
Samudānassanidānamā'si bodhiṃ. (470)
29
Vivaṭā sayameva mandirānaṃ
Pihitañcārakavāṭavātapānā,
Bhavadukkhanirodhagāmimagga-
Paṭilābhāya nimittamāhariṃsu. (471)
30
Tadahe madhurāmisassa pettī-
Visayesvāharaṇaṃ khudāturānaṃ,
Bhavi kāyagatāsatāmatassa
Paṭilābhāya nimittamattano'pi. (472)


[SL Page 166] [\x 166/]

31
Divase jananussave pipāsā-
Vigamo dīnajanassa petaloke,
Sukhitattassa upeccabuddhabhāvaṃ. (473)
32
Paṭipakkhajanassa mettilābho
Tadahe vāyasavāyasārinampi,
Bhaviṭhānamanantasattaloka-
Visayabrahmavihārabhāvanāya. (474)
33
Satimaggaphalubbhave yatheva
Bhavabhītyāpagamo tathāgatānaṃ,
Sati jātamahāmahe bhayaṃ vā
Natiracchānagatānamāsi tāso. (475)
34
Piyabhāvupasaṅkamo pajānaṃ
Hadayānandakarāya kho girāya,
Jinadhammakathāya sāvakānaṃ
Viya sāmaggirasassa pātubhāvo. (476)


[SL Page 167] [\x 167/]

35
Sitakittilatāya ropitāya
Bhavato'smiṃ bhuvanālavāḷagabbhe,
Viya nimmitayantavāridhārā
Jaladhārā dharaṇītaluṭṭhahiṃsu. (477)
36
Bhamarāvalibhārapañcavaṇṇa-
Kamalacchannamahītalaṃ rarāja,
Jalajaṃ thalajaṃ parāgahāraṃ
Bhuvi sabbattha apupphi pupphajātaṃ, (478)
37
Viṭapīsu latāsu khandhasākhā-
Satapattāni tadā supupphitāni,
Naravīra'bhirūpadassanāya
Bhūsamummīlitalocanāni'vāsuṃ. (479)


[SL Page 168] [\x 168/]

38
Uparūpari sattasatta hutvā
Satapattāni sīlātalubbhavāni,
Tava abbhudayo sudullabhoti
Kathayantivi'ha kapātubhāvato no. (480)
39
Nijapāramitālatāya katti-
Latayā'laṅkatapupphahāsarūpā,
Samalaṅkari yāvatā bhavaggaṃ
Dhajamālā jananussave tilokaṃ. (481)
40
Avakujjasaroruhābhirāmaṃ
Nabhavambhojavanassiriṃ babandha,
Bhuvi pokkharavassamīdisanti
Vadamānaṃva pavassi dhammavassaṃ. (482)
41
Ramaṇī ramaṇīyarūpasobhā
Acaruṃ dhammamanaṅgaraṅgabhūmi,
Madhupā madhupānamandirāni
Tadahe nāvasariṃsu dhammakāmā. (483)
(Abyapeta paṭhamadutiya pādādiyamekaṃ)


[SL Page 169] [\x 169/]

42
Kamalā kamalālayā vivesa
Bhuvanaṃ bhūrinavāvatārahārī,
Dharaṇī dharaṇīdharāvataṃsā
Upahārātibharātureva kampi. (484)
(Abyapeta paṭhamadutiya pādādiyamakaṃ)
43
Ruciraṃ ruciraṅganā tadāni
Akaruṃ kīḷamanekacandikāsu,
Suvīraṃ suciraṃsikiṇṇatārā-
Nikaro'bhāsataro'si bhākaro'va. (485)
(Abyapeta paṭhamadutiya pādādiyamakaṃ)
44
Pavano'pavano'pavāyamāno
Pavinodesi parissamaṃ janassa,
Vanadā vanadāhavupasantiṃ
Akaruṃ sabbadhi sassasampadañca. (486)
(Abyapeta paṭhamadutiya pādādiyamakaṃ)


[SL Page 170] [\x 170/]

45
Visadā visadā sakittirāmā
Mukharaṅgālaya māpakovidānaṃ,
Sujanā'sujanā bhajiṃsu tassa
Caraṇānyaṅkitacakkalakkhaṇāni. (487)
(Abyapeta paṭhamadutiya pādādiyamakaṃ)
46
Vasudhaṃ vasudhampatī samaggā
Dasadhammena'nusāsayuṃ tadāni,
Hadayaṃ yadayaṅgamāya vāṇyā
Asataṃ mittaduhī vidhānayiṃsu. (488)
(Abyapeta paṭhamadutiya pādādiyamakaṃ)
47
Timadā'timadā gajādhipāpi
Migarājūhi tadā samācariṃsu,
Pabalā'pabalā migā tadaññe
Paṭisatthāramakaṃsu aññamaññaṃ. (489)
(Abyapeta paṭhamadutiya pādādiyamakaṃ)

[SL Page 171] [\x 171/]

48
Bhuvane bhuvanekalocanassa
Jananasmiṃ divase samujjalānī,
Nihanitā'nihitāyudhāti bhitiṃ
Janayuṃ pāpimatova netaresaṃ. (490)
(Abyapeta paṭhamadutiya pādādiyamakaṃ)
49
Parivāditadibbabherivīṇā-
Turiyaṃ dassitadibbanaccabhedaṃ,
Gaganaṃ suraraṅgamaṇḍalābhaṃ
Tidasānaṃ upahārasāramāsi. (491)


[SL Page 172] [\x 172/]

50
Sovaṇṇavaṇṇavadhuyā garugabbhagasmiṃ
Taṃnandanabbanasamānavanaṅgatasmiṃ,
Bhutabbhutanvitamahe nayanañjanasmiṃ
Jātamhi tamhi tanuje bhavi bhaddabhatti. (492)
(Mālābandhanaṃ)
---------
Iti medhānandābhidhānena yatinā viracite sakalakavijana
Hadayānandananidāne jinavaṃsadīpe avidūrenidāne
Vividhapubbanimittapātubhāvappavatti paridipo.
Sattamosaggo
---------


[SL Page 173] [\x 173/]

1
Visuddha (vaṃsaṭṭha) masesabandhavo
Kumāramādāya tilokalocanaṃ,
Agaṃsu tamhā kapilavhayaṃpuraṃ
Purīvataṃsaṃ samalaṅkatañjasaṃ. (493)
2
Tadā abhiññāsu vasisu pārago
Samādhivikkhambhitasabbakibbiso,
Vihāsi suddhodanabhumibhattuno
Kulūpago devalanāmatāpaso. (491)


[SL Page 174] [\x 174/]

3
Tapodhano so pavivekakāmavā
Divāvihāratthamupāgato divaṃ,
Tamatthamaññātumapucchi devatā-
Pavattitaṃ passiyamaṅgalussavaṃ. (495)
4
Tavevupaṭṭhāyakabhumibhattuno
Varoraso māriya māravāhiniṃ,
Parājayaṃ lacchati bodhimāyatiṃ
Mahussavo tampati vattate, bravuṃ. (496)
5
Imāya vuttantakathāya codito
Tapodhano iddhibalena iddhimā,
Surālaye antaradhāna'nantaraṃ
Niketane pāturahosi rājino. (497)


[SL Page 175] [\x 175/]

6
Kumāranijjhānamanorathoka vasi
Tahiṃ supaññattamahārahakāsane,
Nisajja suddhodanarājino'bruvi
Tavatrajaṃ daṭṭhumidhāgatotya'haṃ. (498)
7
Narindacūḷāmaṇicumbitānya'tha
Padāni vandāpayitu tapassino,
Vibhusaṇālaṅkatamattasambhavaṃ
Narādhipo rājakumāramāhari. (499)
8
Tadattabhāvena'hivādanāraha-
Ssa'bhāvato tassa rarāja sūnuno,
Pavaṭṭayitvā jaṭilassa sampati
Jaṭāsu cakkaṅkitapādapaṅkajaṃ. (500)
9
Kumāramādāya samappitañjaliṃ
Vidhāya pādesvanisammakārino,
Sace ṭhapeyyuṃ jaṭilassa sattadhā
Phaleyya muddhā jaṭitojaṭāya'pi. (501)
10
Sakāsanuṭṭhāya athe'sibhūmiyā
Nihacca so dakkhiṇajānumaṇḍalaṃ,
Akā mahākāruṇikassa gāravaṃ
Sirovirūḷhañjali pupphamañjarī. (502)
11
Udikkhamāno vasinā samappitaṃ
Tamañjaliṃ bhattibharena bhūpati,
Atho'nametvā tanumīsakaṃ sakaṃ
Pavandi pādamburuhāni sununo. (503)
12
Siyā'va buddho purisāsabho ayaṃ
Nadassanaṃ tassa siyā mamantī so,
Nirūpamaṃ rūpasiriṃ samekkhiya
Payāsi niṭṭhaṃ upadhārayaṃ vasi. (504)


[SL Page 177] [\x 177/]

13
Vavatthayitvevamuḷārabuddhimā
Vitiṇṇakaṅkho hasamīsakaṃ rudaṃ,
Narindamorodhapurakkhataṃ vasī
Tadavasīdāpayi saṃsayaṇṇave. (505)
14
Tamāharitvāna pakavattimabbhutaṃ
Purakkhato'rodhajanassa rājino,
Yatissaro saṃsayasallamuddharaṃ
Sabandhave'nussari kāladevalo.(506)
15
Sakekule nāḷakanāmadārako
Sayambhuno lacchati dassanaṃ iti,
Tamatthamaññā samupecca taṃkulaṃ
Tvamāha pabbajjiti bhāgineyyakaṃ. (507)


[SL Page 178] [\x 178/]

16
Nirāmayaṃ pañcamavāsaramhi so
Varorasaṃ vāsitagandhavārinā,
Pavattamāne bhavane mahāmahe
Nahāpayi bhūpati bandhumajjhago. (508)
17
Pasatthamanvatthabhidhāna mattano
Kumāramāropayituṃ parosataṃ,
Savedavedaṅgapabhedakovide
Dvije nimantāpayi so narādhipo. (509)
18
Surindarūpo suramandiropamaṃ
Tamindirādhāranarindamandiraṃ,
Janindasīho'pagatā'vanīsure
Amandapūjāvidhinā'bhirādhayi. (510)
19
Anenasiddhā samatiṃsapāramī-
Sadatthasampattiparatthakārinā,
Tathā'ttha saṅkhātadhanaṃ nidhānagaṃ
Imamhi siddhaṃ sahajātiyā yato.
(511)


[SL Page 179] [\x 179/]

20
Dvijehi tantibbacanadvayārahaṃ
Samāsasaṅkhittapadatthasaṃhitaṃ,
Sutassa siddhattha'bhidhānamattano
Tato'bhivohārasukhāya kārayi. (512)
21
Suyāmarāmaddhajamantilakkhaṇa-
Subhojakoṇḍaññasudattasaññino,
Ime dvijā rājasupūjitā tadā
Vicakkhaṇālakkhaṇapāṭhakā'bhavaṃ. (513)
22
Subhāsubhaṃ passiya dehalakkhaṇaṃ
Vibhāvayavho iti tesamabruvi,
Samukkhipitvā'ṅgulipallavadvayaṃ
Janādhipaṃ sattajanā'bravuṃ dvidhā. (514)


[SL Page 180] [\x 180/]

23
Sace mahārāja agāramāvase
Varoraso te paricāritindriyo,
Samaṅgibhuto ratanehi sattahi
Bhaveyya rājā vatacaktavatya'yaṃ. (515)
24
Mahādayo'yaṃ karuṇāya codito
Gharā'bhigantvā yadi pabbajissati,
Bhaveyya buddho'khilañeyyamaṇḍalaṃ
Sayaṃ abhiññāya nahe'tthasaṃsayo. (516)
25
Kaṇiṭṭhabhūto vayasā tadantare
Pasatthasatthā'vagamena jeṭṭhako,
Samukkhipitvā'ṅakgulimekamabruvi
Itīha koṇḍa%%sama%%bhusuro. (517)


[SL Page 181] [\x 181/]

26
Imassa veneyyajanākatañjalī
Samaṃ phusantāni vasundharātalaṃ,
Subhāni bhopādatalāti sabbadā
Bhajanti bhatyā kamalānivālino. (518)
27
Imassa khemantamasesapāṇino
Tipaṭṭakantārapathāvatāraṇe,
Susajjitaṃ cakkayugaṃva pāramī
Rathamhi pādaṅkitacakkalakkhaṇaṃ. (519)
28
Imassa bho kambalabheṇḍukopamaṃ
Sumaṭṭavaṭṭāyatapaṇhimaṇḍalaṃ,
Sadā padambhojanivāsalakkhiyā
Tanoti pīnatthanapiṇḍavibbhamaṃ. (520)


[SL Page 182] [\x 182/]

29
Imassa dīghaṅgulipanti vaṭṭita-
Manosilālattakavattikopamā,
Vibhāti bho bāhulatāya pāramī-
Latāya vā nūtanapattapantiva. (521)
30
Imassa pārevaṭapāda pāṭalā
Sapāṇipādā taḷuṇātikomalā,
Uḷārapūjāvidhisampaṭicchane
Pavāḷapāti'va samullasanti bho. (522)
31
Imassarūpassirimandirodare
Samappamāṇābhinavaṅgulīhi bho,
Padissare jālakavāṭasantibhā
Sapāṇipādā tatajālalakkhaṇā (523)


[SL Page 183] [\x 183/]

32
Imassa ussaṅkhapadassa gopphakā
Padambujānaṃ caturaṅgulopari,
Patiṭṭhitā puṇṇaghaṭesukandharā-
Vilāsamāliṅgiya rājabhāsare. (524)
33
Imassa dehajjutivāripūrita-
Sarīrakedārabhavā phalatthino,
Surattasālyodarasannibhā subhā
Duveṇijaṅghā abhipīṇayantī bho. (525)
34
Imassa bho jānuyugaṃ parāmasaṃ
Anonamanto ṭhitako mahābhujo,
Sahattanā sambhavabodhisākhino
Visālasākhāya vilāsamādise. (526)
35
Imassa kosohitavatthaguyhako
Abhinnakokāsakakosakosago,
Anaññasādhāraṇatādinā'yatiṃ
Anaṅgasaṅgāmaparammukho siyā. (527)

[SL Page 181] [\x 181/]

36
Imassa bho gotamagottaketuno
Kalevare kañcanasattibhattaco,
Suvanṇavaṇṇo jinacīvarassapi
Tanoti sobhaṃ ghanabuddharaṃsino. (528)
37
Imassa jambonadīpiñjarāya bho
Sirisapupphassukumāracāriyā
Rajonumattaṃ chaviyā nalimpate
Sarojapatteriva vāribindavo. (529)
38
Imassa lomāni kalevare vare
Visuṃ visuṃ kūpagatāni sūnuno,
Vilumpare rūpavilāsalakkhiyā
Manoramaṃ bho kamaṇikañcukassiriṃ. (530)

[SL Page 185] [\x 185/]

39
Imassa uddhaggamukhaṃ mukhassiriṃ
Padakkhiṇāvatta mapekkhino yathā,
Tirokare romavitāna mindirā-
Niketanindīvarakānanassiriṃ. (531)
40
Imassa bhorāja sarojayonino
Yathojugattaṃ ujugattamāyatiṃ,
Anaññasāmaññaguṇāvakāsato
Pajābhipūjāvidhibhājanaṃ siyā. (532)
41
Imassa sattussadalakkhaṇaṃ subhaṃ
Samaṃsamaddiṭṭhasirāvaliṃ sadā,
Dadhāti bho pāramidhammasipakpino
Sudhantacāmīkarapiṇḍavibbhamaṃ. (533)


[SL Page 186] [\x 186/]

42
Imassa puṇṇobhayakāyabhāgimaṃ
Migindapubbaddhasarīralakkhaṇaṃ,
Kudiṭṭhivādībhasirovidāraṇe
Narindasāmatthiyamubbahe nakiṃ. (534)
43
Imassu'peto ghanamaṃsavaṭṭiyā
Citantaraṃso muducārupiṭṭhiyaṃ,
Bhavaṇṇavā kañcanapaccarisiraṃṃ
Tanoti sattuttaraṇe narādhipa. (535)
44
Imassa nigrodhamahīruhassiva
Samappamāṇo parimaṇḍalopya'yaṃ,
Kadāci dukkhātapakhinnadehinaṃ
Parissamaṃ bho pajahe bhavañjase. (536)


[SL Page 187] [\x 187/]

45
Imassa rājittayarañjito'ttariṃ
Karīyamānu'ttamadhammanissano,
Sumaṭṭavaṭṭo samavattakhandhako
Mutiṅgakhandhoriva rāja rājate. (537)
(Silesa bandhanaṃ)
46
Imassa bho sattasahassasammitā
Yathā'matajjhoharaṇābhilāsino,
Rasaggasā santi rasādanummukhā
Rasaggasaggī'tya'bhidhīyate tato. (538)
47
Imassa'nubyañjanatārakākule
Anantarūpāyatanambaro dare,
Virocatebārasamīsasiriva
Narindasīhassahanūpamāhanū. (539)


[SL Page 188] [\x 188/]

48
Imassa tāḷisatidantapanti bho
Pahūtajivhārathikaṃ carantiyā,
Manuññavāṇivanitāya tatvate
Pasatthamuttāvalilīlamāyatiṃ. (540)
49
Imassa javhāvarakaṇṇikāvahe
Mukhambuje saccasugandhavāsite,
Samappamāṇā dasanāvalī subhā
Vibhāti kiñjakkhatatīva bhūpatī. (541)
50
Imassa bho khaṇḍitasaṅkhapaṇḍarā
Dvijāvalī nibbivarantarāyatiṃ,
Samubbhavāyuttilatāya tāyati
Mukhālavāḷe mukulāvalissiriṃ. (542)


[SL Page 189] [\x 189/]

51
Imassa pīṇānanacandacandikā
Susukkadāṭhāvali saccavādino,
Padissate dhammataḷākakīḷane
Katābhilāsārivahaṃsamālinī. (543)
52
Imassa cānuttaradhammadesanā-
Taraṇyamālolalakārarūpinī,
Pahūtajivhā bhavasāgarā'yatiṃ
Narinda pāraṃ janatā'vatāraye. (544)
53
Imassa bho brahmasaropamo sadā
Sahassadhā'yaṃ karavīkarāvato,
Manoharaṭṭhaṅgasamaṅgisussaro
Sasotakānaṃ maṇikuṇḍalāyate. (545)


[SL Page 190] [\x 190/]

54
Imassa nīlaṃ nayanuppalañcayaṃ
Nirūpame rūpavilāsamandire,
Niropitaṃ bho maṇisīhapañjara-
Dvayaṃ va bhāse kusalena kenaci. (546)
55
Imassa pāṭhīnayugaṃ'va dissate
Visiṭṭharūpāyatanāpagāsayaṃ,
Subhaṃ gavacchāpavilocanopamaṃ
Maṇippabhaṃ gopakhumadvayaṃ sadā. (547)
56
Imassā uṇṇā bhamukantarubbhavā
Āāṭamajjhopagatā virocati,
Yadatthi sañajhāghanarājimajjhagaṃ
Sasaṅkahīnaṃ sasimaṇḍalaṃ tathā (518)


[SL Page 191] [\x 191/]

57
Imassa uṇhīsakasīsalakkhaṇaṃ
Sadhammarajjissariyaṃ anāgate,
Kariyamānassa hi cakkavattino
Dadhāti uṇhīsakasisavibbhamaṃ. (549)
58
Imassa bhumissara supakpatiṭṭhita-
Padaṅkite cakkayugamhi dissare,
Arāsahassāni ca neminābhiyo
Tivaṭṭarekhā sirivacchakādayo. (550)
59
Imehi battiṃsatilakkhaṇehi bho
Asītyanubyañjanalakkhaṇehi'pi,
Samujjalanto purisāsabhotyayaṃ
Bhaveyya buddho bhavabandhanacchido. (551)


[SL Page 192] [\x 192/]

60
Sasotamāpāthagatāya tāvade
Dvijassa vitthārakathāya codito,
Apucchi rājā kimayaṃ samekkhiya
Anāgate brāhmaṇa pabbajissati. (552)
61
Kadāci uyyānagato mahāpathe
Jarārujāmaccuvirūpadassanaṃ,
Vidhāya nibbintamano bhavattaye
Tapodhanaṃ passiya pabbajissati. (553)
62
Itiha vatvāna sakaṃsakaṃ gharaṃ
Tato'pagantvā'ddhanimittapāṭhakā,
Mahallakā'dāni mayanti sunavo
Tamānupabbajjitumovadiṃsu te. (554)


[SL Page 193] [\x 193/]

63
Dvijesu vuddhesu matesu sattasu
Ayaṃhi koṇḍaññasamavhayo sudhī,
Mahāpadhānaṃ purisāsabho'dhunā
Karoti sutvā karuṇāya codito. (555)
64
Samānaladdhihi kulesu tesu hi
Catuhi vippehi saha'ntapañcamo,
Atho'ruvelaṃ upagamma pabbaji
Bhaviṃsu tepañci'dha pañcavaggiyā. (556)
65
Kadāci laddhā pariyantasāgaraṃ
Imaṃ catuddīpikarajjamatrajaṃ,
Jitārivaggaṃ vicarantamambare
Karomi paccakkhamahanti cintiya. (557)
66
Nimittarūpakkhipathappavesanaṃ
Nivāraṇatthaṃ tanijarājasūnunā,
Narādhipo so purisehi sabbathā
Disāsu rakkhāvaraṇaṃ akārayi. (558)


[SL Page 194] [\x 194/]

67
Ayaṃ kumāro yadi cakkavattivā
Bhaveyya sambodhipadaṃ labheyyavā,
Sakekule khattiyabandhavehi so
Purakkhatoyeva carissataṃ iti. (559)
68
Kumāranāmaṭṭhapanamhi vāsare
Sahassamattesu kulesva'sitiyā,
Adāsi paccekajano paṭissavaṃ
Padātukāmova visuṃvisuṃ sute. (560)
69
Asesadosāpagatā sukhedhi tā
Suvaṇṇakumbhorupayodharo na tā,
Anekadhātī varavaṇṇagabbi tā
Sapaccupaṭṭhāpayi taṅkhaṇe pi tā. (561)


[SL Page 195] [\x 195/]

70
Taḷākatīramhi taraṅgabhāsure
Yatheva haṃsyā kalahaṃsapotakaṃ,
Mahesiyā'ṅke sayane sitatthare
Suvāsare bhupati puttamaddasa. (562)
71
Adiṭṭhaputtānanapaṅkajā ciraṃ
Lahuṃ parikkhīṇavayoguṇā ito,
Cutā'va māyājanani nirāmayā
Upāvisi sattamavāsare divaṃ. (563)
72
Mahesimāyābhaginī tadā mahā-
Pajāpatigotamināmarājinī,
Nijaṃ kumāraṃ bharaṇāya dhātinaṃ
Vidhāya bhāraṃ paṭijaggi taṃ sayaṃ. (564)

[SL Page 196] [\x 196/]

73
Tadā'bhavuṃ dīpasikhā jagantaye
Kalebaro'bhāsalavena sununo,
Vinaṭṭhatejāriva raṅgadīpikā
Vimānadipesu kathāvakā'ttano. (565)
74
Vicittabhummattharaṇe abhikkhaṇaṃ
Sajannukehā'cari mandirodare,
Mahāvanasmiṃ maṇivālukātale
Vijambhamānoriva sihapotako. (566)
75
Sutassa kīḷāpasutassa mandi re
Bhamantabimbaṃ maṇidappaṇoda re
Nibaddhamaddakkhi carantamamba re
Yatheva cakkaṃ ratanaṃ mahībhu jo. (567)


[SL Page 197] [\x 197/]

76
Tadaṅghiviññāsavasena bhumiyā
Vajantamaṅko'panidhāya bhumipo,
Tadā'bhinicchārita māsabhiṃ giraṃ
Idāni maṃ sāvaya puttamabruvi. (568)
77
Nibaddhamantomaṇivedikātale
Mukhendubimbuddharaṇe payojayaṃ,
Sayaṃ palambhesi amaccasūnavo
Vayena mando'pi amandabuddhimā. (569)
78
Uḷārasokaṃ pitucittasambhavaṃ
Tilokadīpo nijapuññatejasā,
Tamopabandhaṃ bhuvano'darubbhavaṃ
Nirākari bālaravī'va raṃsinā. (570)
79
Vikiṇṇalājākusumākulañjase
Vitānaraṅgaddhajanibbharambare,
Pure tahiṃ maṅgalakiccasammataṃ
Kadāci rañño bhavi vappamaṅgalaṃ. (571)


[SL Page 198] [\x 198/]

80
Sugandhamālābharaṇādimaṇḍita-
Pasādhitā kāpilavatthavā narā,
Sakiṅkarā kammakarā'pi kappitā
Tato tato sattipatiṃsu taṃ kulaṃ. (572)
81
Mahaccasenāyapurakkhatohiso
Uḷārarājiddhisamujjalaṃtato
Payāsikammantapadesamatrajaṃ
Kumāramādāyapurindadopamo. (573)
82
Chaṇamhi tasmiṃ manuvaṃsaketuno
Manoramaṃ maṅgalanaṅgalādikaṃ,
Suvaṇṇapaṭṭehi parikkhaṭaṃka mahā-
Janassa'pī rūpiyapaṭṭachāditaṃ. (574)


[SL Page 199] [\x 199/]

83
Visālasākhākulajambusākhino
Vidhāya heṭṭhā sayane mahārahe,
Nijaṃ kumāraṃ sajano janādhipo
Samārahī sampati vappamaṅgalaṃ. (575)
84
Kumārarakkhāvaraṇāyu'paṭṭhitā
Tamussavaṃ dhātijanā vipassituṃ,
Apakkamitvā bahi sāṇito khaṇaṃ
Pamattarūpā vicariṃsvi'tocito. (576)
85
Pariggahetvā'namapāna māsane
Nisajja pallaṅka malattha bandhiya,
Jinaṅkuro nīvaraṇehi nissaṭaṃ
Vivekajaṃ jhānamagādhabuddhimā. (577)


[SL Page 200] [\x 200/]

86
Vipassa puttassu'pavesanaṃ tahiṃ
Dumassa chāyāya nivattataṃ tathā,
Pavandi rājā paṭihārikākathā-
Pacoditoputtamupecca taṅkhaṇe. (578)
87
Kalāsu vujjāsu ca puttamattano
Vinetukāmo vinayakkhamaṃ pitā.
Pasatthasatthantarapāradassinaṃ
Kadāci vippācariyaṃ kirā'nayi. (579)
88
Samappitaṃ taṃ guruno karambuje
Sadevalokassa guruṃ sagāravaṃ,
Mahīsuro so jalabindunā yathā
Suduttarāgādhamahodadhīrasaṃ. (580)


[SL Page 201] [\x 201/]

89
Savaṇṇabhedaṃ sanighaṇṭukeṭubhaṃ
Athabbabedeni'nihāsapañcamaṃ,
Tivedamuddesapadena duddasaṃ
Tathā kalāsippataṃ nibodhayī. (581)
90
Anaññasādhāraṇapuññavāsanā-
Vidhūtasammohavisuddhabuddhino,
Samattavijjā sakalākalā dhiyā
Kalampi nālaṃ bahubhāsanena kiṃ. (582)
91
Na kevalaṃ tassa kalebaraṃ bahi
Vibhāti battiṃsatilakkhaṇehi bho,
Bhusaṃ tadabbhantaravatthu dippate
Subuddhasatthantaralakkhaṇehī'pi. (583)


[SL Page 202] [\x 202/]

92
Tilocanassā'pi tilokacakkhuno
Ayaṃ viseso nayanehi dissate,
Lalāṭanetto purimo nasobhati
Paro'va abbhattarañāṇalocano. (584)
93
Anubbajanto navayobbanassiriṃ
Yasopabandhena sake niketane,
Pavaḍḍhi dhīro sakalaṃ kalāntaraṃ
Kalānidhī raṃsicayeni'va'mbare. (585)
94
Upaḍḍhagaṇḍāhitadāṭhikāya so
Yasodhano soḷasavassiko yadā,
Kapolaphuṭṭhañjanadānarājiyā
Kari yathā bāladasaṃ vyatikkami (586)



[SL Page 203] [\x 203/]

95
Tadā narindo suramandiro'pamaṃ
Ututtayānucchavikaṃ manoramaṃ,
Payojayitvāna paviṇasippike
Sutāya kārāpayi mandirattayaṃ. (587)
96
Nisitasambādhatalaṃ nivārita-
Saronilaṃ phassitasihapañjaraṃ,
Mahivataṃsaṃ navabhumikaṃ gharaṃ
Babhuva rammaṃ bhuvi rammanāmikaṃ. (588)
97
Sasikara'mbhodhararāvanibbhara-
Vitāna mugghāṭakavāṭabandhanaṃ,
Surammanāmaṃ hataghammamindirā-
Nivāsarammaṃ bhavi pañcabhūmikaṃ. (589)
98
Ahiṇhasituṇbhaguṇehi pāvuse
Sukhānulomaṃ samasattabhumikaṃ,
Suphassitā'phassitasihapañjaraṃ
Subhaṃ subhaṃ nāma niketanaṃ bhavi. (590)


[SL Page 204] [\x 204/]

99
Vayonupattassa narindasununo
Uḷārarājiddhivilāsadassane,
Katā'bhilāso janako janādhipo
Padātukāmo nijarajjasampadaṃ. (591)
100
Vasanti ce yobbanahāridārikā
Narindasandesaharehi pesayi
Sa sākiyānaṃ sacivehi sāsane. (592)
101
Nivedayuṃ yobbanagabbitassa te
Nakiñcisikappāyatana'ntadassino,
Sutassa dārābharaṇāya dhītaro
Kathannu dassāma mayanti khattiyā. (593)


[SL Page 205] [\x 205/]

102
Sutena taṃ rājasutena codito
Pitā carāpesi puramhi bheriyo,
Mama'trajo kāhati sippadīpanaṃ
Itoparaṃ sattamavāsare iti. (594)
103
Varo kumāro hi kumāravikkamo
Kalāpasannaddha kalebaro tadā,
Vipassataṃ bandhujanānamosari
Anappadappo raṇakeḷimaṇḍalaṃ. (595)
104
Dhanuddharo so paṭhamaṃ sake bhuje
Sahassathāmaṃ sasaraṃ sarāsanaṃ,
Vidhāya poṭhesi jiyaṃ vasundharā-
Vidāraṇākāramahāravaṃ ravi. (596)


[SL Page 206] [\x 206/]

105
Catuddisā'dharadhanuddharā mamaṃ
Karontu lakkhaṃ nijakhāṇapattiyā,
Itīha vatvā saravāraṇena so
Abhutapubbaṃ sarasippamāhari. (597)
106
Catuddisāyaṃ caturo dhanuddhare
Mame'kabāṇena haṇāma'haṃ iti,
Akāsi tadadīpayamaññathā'bbhutaṃ
Sa cakkavedhavhayasippadīpanaṃ. (598)
107
Sarehi veṇyā'yatayaṭṭhirajjukaṃ
Sarehi cā'rohaṇamaṇḍapālayaṃ,
Sarehi pākārataḷākapaṅkajaṃ
Sarehi vassaṃ itisippamāhari. (599)


[SL Page 207] [\x 207/]

108
Mahāsatto lokappabhavamasamaṃ sippajātaṃ janānaṃ
Tadā saṃdassesi muditahadayā sākiyā dārikāyo,
Upaṭṭhāpesuṃ tā suratiratisaṅgāmacaturā
Sahassānaṃ tāḷisatiparimitā nāṭikā'suṃ gharesū. (600)
---------
Iti medhānandābhidhānena yatinā viracite sakalakavijana
Hadayānanda dānanidāne jinavaṃsadīpe avidūrenidāne
Lakkhaṇapaṭiggahaṇa kumārasambharaṇādi
Pavatti paridipo
Aṭṭhamo saggo.
---------


[SL Page 208] [\x 208/]

1
Iti vihite sati sippadīpanasmiṃ
Tadabhimukhe'tarakhattiyā'tisūrā,
Apagatamānamadābhaviṃsumañño
(Taruṇamigindamukhe) va mattadanti. (601)
2
Vijaṭita saṃsayabandhano padātuṃ
Sumariya devadahamhi supakpabuddho,
Narapavaro nijadhītaraṃ kumāriṃ
Suvimala koliyavaṃsakañjahaṃsiṃ. (602)
3
Tahimathamantivarehi mantayitvā
Nikhilapavattinivedanāya dūte,
Pahiṇi kavivāhamahe vidhiyatanti
Tava tanujena mamaṃ hi dhītukaññā. (603)


[SL Page 209] [\x 209/]

4
Valayitatāramupaṭṭhito'dayaṃ te
Himakarabimbamivo'paviṭṭhapīṭhaṃ,
Parivutamantigaṇaṃ paṇamma rājaṃ
Kapilapuropagatā tamatthamāhu.
5
Atha paṭiladdhapaṭissavenu'daggā
Padayugamañjalipupphamañjarīhi,
Sumahiya taṃ paṭivedayiṃsu rañño
Sakavisayaṃ samupecca rājadūtā. (605)
6
Ubhayakulamhi mahībhujā'ññamaññaṃ
Punarapi mantivarehi mantayitvā,
Visadamatīhi nimittapāṭhakehi
Niyamitamaṅakgalavāsaramhitamhā. (606)
7
Kanakavitānavinaddhahārihāraṃ
Kusumasamākulahemapuṇṇakumbhaṃ,
Tidivavimānasamānamullasanna-
Ratanavicittavivāhamaṇḍapaggaṃ. (607)


[SL Page 210] [\x 210/]

8
Gahitavitānasitātapattaketu-
Ddhajamaṇivijanicarucāmarehi,
Pacurajanehi katupahāramagge
Suparivutaṃ catuṅgiranidhajinyā.
(608)
9
Vividhavibhūsaṇabhusitattabhāvaṃ
Abhinavapīnapayodharābhirāmaṃ,
Harisivikāya yasodharaṃ kumāriṃ
Maṇikhacitāya vidhāya cā'nayiṃsu. (609)
10
Valayitamālatidāmahemamālā
Parimalabhāvitakuntalappaveṇi,
Viraḷabakāvalimappavijjurājiṃ
Jaladharamālamajesi komalāya (610)


[SL Page 211] [\x 211/]

11
Niravadhirūpanabhotalamhi tassā
Janamanakundavikāsanaṃ babhāsa,
Kuṭilatarālakakālamegharāji-
Jaṭitalalāṭataladdhacandabimbaṃ. (611)
12
Migamadakuṅkumagandhapaṅkalitto
Kulavadhuyā tilako lalāṭamajjhe,
Makaradhajena niropitori'vā'si
Tibhuvanabhutajayāya pupphaketu. (612)
13
Jananayanañjanarūpasampadāya
Kulamapadāya rarāja nimmadāya,
Paramasiriṃ sarusīruhābhirāmaṃ
Vadanamanaṅgasuvaṇṇadappaṇābhaṃ. (613)


[SL Page 212] [\x 212/]

14
Maṇigaṇamaṇḍitakuṇḍalehi tassā
Savaṇyugaṃ ghaṭitāvagaṇḍabhāgaṃ,
Manasijasākuṇikena khittapāsa-
Yugalamivakkhivibhaṅgamānamāsi. (614)
15
Suvimalakantipabandhasandanatthaṃ
Nayananadīnamubhinnamantarāḷe,
Kanakapaṇāḷisamappite'va tāya
Varavadanāya rarāja tuṅganāsā. (615)
16
Nirupamarūpavilāsamandirasmiṃ
Sajavanikāni'va sīhapañjarāni,
Ruciravilāsiniyā lasiṃsu pambhā-
Valisahitāni sunīlalocanāni. (616)


[SL Page 213] [\x 213/]

17
Kanakakapālanibhaṃ manobhavassa
Vimalakapolayugaṃ siniddhakanniṃ,
Navasasimaṇḍalapuṇḍarīkasaṇḍa-
Sasirimavarundhimanoharādharāya.
(617)
18
Sucaritapāramitālatāya tāya
Pariṇatarāgalatāya bhūlatāya,
Adharayugaṃ taruṇaṅkuradvayaṃ vā
Kimiti vitakkahato'yamāsi loko. (618)
19
Kulavadhuyā vadanā'lavāḷagabbhe
Navakalikāvaliphullite'vakiñci,
Sumadhuravāṇilatāya mandahāsa-
Jjutidhavali dasanavali rarāja. (619)


[SL Page 214] [\x 214/]

20
Kuvalayanīlavilolalocanāya
Mukhakamalā'likulānukārinībhu,
Nayanamayūkhaguṇeha'pāṅgabhaṅga=
Nisitsarehi anaṅgacāparūpā. (620)
21
Kalaravamañjugirā tivaṭṭarāji
Ghanakucabhaddaghaṭāya kambugīvā,
Madhuragabhīravirāva raṅgalekhaṃ
Ajini suvaṇṇamutiṅgabherisaṅkhaṃ. (621)
22
Abhinavapinapayodharo'padhānaṃ
Sukhumataracchavikojavābhirāmaṃ,
Urasayanaṃ samalaṅkataṃ viyā'si
Nijapatisaṅgamamaṅgalāya tāya. (622)


[SL Page 215] [\x 215/]

23
Kucakanakā'calasambhavāya nābhi-
Kuharataṭābhimukhāya kantinajjā,
Chaṭhāravalittayamindiropamāya
Avahari tuṅgataraṅgapantikantiṃ. (623)
24
Maṇirasanāguṇamantharāya tassā
Ghanakucabhārakiso kisodarāya,
Harisirivacchasuhajjamajjhabhāgo
Madadhanumuṭṭhivilāsamāharittha. (624)
25
Sarasijatantupavesanāvakāsa
Mavahari pīnapayodharantarāḷaṃ,
Nijagaḷabhāsurahāranijjharehi
Kanakadarimukhavibbhamaṃ yuvatyā. (625)


[SL Page 216] [\x 216/]

26
Avikalarūpavilāsasindhuvelā
Viralavilagginiyāka visālasoṇi,
Parihari rājakumārikāya tāya
Kusumasarābhavabhumibhāgasobhaṃ. (626)
27
Kulavadhuyā kamalāmalānanāya
Kuvalayakomalanilaromarāji,
Bhusamabhicumbi gabhiranābhigabbhaṃ.
Kamalavivāyatamattabhiṅgarāji (627)
28
Rucirataroruyugaṃ suvaṇṇa rambhā-
Karikarapīvaramindiropamāya,
Bhaji makaraddhajaraṅgamandirasmiṃ
Harimayathambhayugassiriṃ ramāya. (628)


[SL Page 217] [\x 217/]

29
Madarayarūparasadvayaṃ tulāya
Suparimitāya catummukhena tulyaṃ,
Nijamihajānuyugaṃ pavāḷapāti-
Yugalavivāsi avammukhopanītaṃ. (629)
30
Visayavitakkatamākulaṃ yuvatyā
Madanupasaṅkamaṇe manovimānaṃ,
Jitamadamattamayūrakaṇṭhabhūti
Jalitapadīpasikhe'va cārujaṅghā. (630)
31
Maṇimayanūpurabhāsurehi tassā
Caraṇatalehi parājitāni thīnaṃ,
Mukhapadumāniva saṅkucanti maññe
Bhamarabharamburuhāni kañjanīnaṃ. (631)
32
Karacaraṇaṅgulipalla'vaggasālī-
Jalalavapantinibhā'tikomalāya,
Abhinavatambanakhāvalī babhūva
Makaradhajassa kate'va pupphapūjā. (632)


[SL Page 218] [\x 218/]

33
Saparijano vanitāya tāya saddhiṃ
Maṇigaṇamaṇḍitamaṇḍapappadese,
Dinakaravaṃsadhajassa rājaputta-
Ssupagamanaṃ apalokayaṃ nisīdi. (633)
34
Parivutabandhujanehi rājaputto
Yathariva devagaṇehi devarājā,
Sapadi turaṅgarathaṃ samāhirūḷho
Tadabhimukho yasasā jalaṃ payāsi. (634)
35
Tahimupagamma ṭhitassa maṇḍapasmiṃ
Paridahitu'ttarasāṭakena tassa,
Harimaṇimaṇḍanamaṇḍita'ttabhāvo
Himapaṭalena himācalo rivāsi. (635)


[SL Page 219] [\x 219/]

36
Maṇimakuṭena nivatthakāsikena
Narapatisunu sumaṇḍito rarāja,
Surabhavanena ca khīrasāgarena
Kanakasiṇerugirī'va niccalaṭṭho. (636)
37
Nabhasi samākulatārakāvalī'va
Urasi virājitatārahārapantī,
Narapavaro pivi tāya rūpasāraṃ
Amatamivā'yatalocana'ñjalīhi. (637)
38
Tadahani rājakumārapubbasela-
Ppabhavavarānanacandamaṇḍalena,
Mukuḷitalocananīlanīrajāya
Abhavimanokumudākarappabodho. (638)

[SL Page 220] [\x 220/]

39
Yuvatayuvānamapekkhataṃ janānaṃ
Animisalocananīlakantigaṅgā,
Ruciravadhūhi vidhūtacāmarehi
Anilavilolataraṅgasālinīva. (639)
40
Gaganatalopari tārakākulamhi
Yuvayuvatīnavacandacandikeva,
Nicitasuvaṇṇakahāpaṇe varejuṃ
Athamaṇimaṇḍapavedikātalamhi. (640)
41
Sakalakalākusalo'pagammavippā-
Cariyagaṇo jayamaṅgalāya tesaṃ,
Suparisamāpayi sabbapubbakiccaṃ
Sapadi pavassi akhaṇḍalāvujaṭṭhi. (641)


[SL Page 221] [\x 221/]

42
Karatalatāmarasesu kuṇḍikāya
Maṇikhavitāya purohito ubhinnaṃ,
Subhamabhisekajalaṃ nipātayaṃ te
Punahipayojayi pāṇipīḷaṇasmiṃ. (642)
43
Suradhanuvijjulate'va vārivāhaṃ
Rathamabhiruyha gahīramandaghosaṃ,
Parivutakhattiyabandhavehi tamhā
Kapilapurā'bhimukhābhavuṃ ubhota te. (643)
44
Atha samalaṅkatavīthimajjhigānaṃ
Vivaṭaniketanasīhapañjaraṭṭhā,
Animisalocanapaṅkajopahāraṃ
Bhūsamakaruṃ kapilaṅganā pasannā. (644)


[SL Page 222] [\x 222/]

45
Gamanavilāsamudikkhataṃ janānaṃ
Rucirasiropahita'ñjalīhi bhattyā,
Maṇikalasappitapupphamañjarīhi
Racitamivobhayavīthipassamāsi. (645)
46
Tikhiṇavilocanabāṇalakkhabhāvaṃ
Nirupamarūpini kāminīhi nīte,
Patita'nurāgasarehiyeva tāsaṃ
Hadayavidāraṇamāsi tapphalaṃ'va. (646)
47
Kathamapi kāpilavatthavā ahesuṃ
Tadahani niccalalocanuppalehi,
Kapilapuraṃ tidasālayāvatiṇṇā
Tidasagaṇā'va vipassanāyu'bhinnaṃ. (647)


[SL Page 223] [\x 223/]

48
Tidivapurā nijavejayantanāma-
Surabhavanaṃ'va sujampatī sujātā,
Kapilapurā punarāgamiṃsu tamhā
Patipatinī nijarājamandiraṃ dve. (648)
49
Dharaṇipatisuto pattarajjābhiseko
Kapilapuravare tesu tisvālayesu,
Aparimitasukhaṃ tāya bimbāya saddhiṃ
Suciramanubhavi candabimbānanāya. (649)
50
Vikacakamala (nandīmukhi) mañjubhāṇī
Tividhavayasi dibbaccharārūpasobhā,
Agami khayavayaṃ sā'pi bimbāmahesi
Saratha saratha saṅkhāradhammassabhāvaṃ. (650)
---------
Iti mbedhānandābhidhānena yatinā viracite sakalakavijana
Hadayānandadānanidāne jinavaṃsadīpe avidūrenidāne
Pāṇiggahamaṅakgalussavapavattiparidīpo.
Navamo saggo.
---------


[SL Page 224] [\x 224/]

1
Guṇamaṇimaṇimā so devarājā'va rājā
Sukhamanubhavamāno vājiyānena yena,
Bhamarabharitamālā maṅgaluyyānabhūmi
Tadavasari kadāci sālinī (mālinī) hi. (651)
2
Upagatasamayo'ti bujjhanatthāya bodhiṃ
Sumariya suraputtā bodhisatte vajante,
Bhavaviratisamatthaṃ dassayuṃ māpayitvā
Jarasakaṭasarūpaṃ jiṇṇarūpaṃka virūpaṃ. (652)


[SL Page 225] [\x 225/]

3
Kimidamitihapuṭṭho jiṇṇarūpaṃ vipassa
Vimatiparavaso so sārathiṃ rūpasāro,
Nijahadayanidhāne devatācoditassa
Nidahi dhanamivagghaṃ tassadhammopadesaṃ. (653)
4
Haritanaḷakalāpaṃ maṅgaluyyānamagge
Yathariva'himukhaṭṭhā kuñjari bhañjamānā,
Tathariva'bhibhavantī sabbayobbaññadappaṃ
Kharatarajaratā sā attapaccakkhabhūtā. (654)
5
Mukhakukavalayagabbhā bhaṭṭhakiñjakkhasobhā
Bhavi kaṭhinajarārikhaṇḍadantaṭṭhipanti,
Kuṭilapalitajātaṃ tañjarāyā'bhiseke
Sirasi racitasetacchattasobhaṃ babandha. (655)


[SL Page 226] [\x 226/]

6
Aviraḷavaliyo tā jiṇṇarūpassa camme
Pabhavabalavatejodhātuveguṭṭhitā'suṃ,
Taralasalilapiṭṭhe seyyathāpo'dadhissa
Taralasalilapiṭṭhe seyyathāpo'dadhissa
Palayapavanavegu'ttuṅgakallolamālā (656)
7
hitamupavanapanthe vaṅkagopāṇasi'va
Anujukamujubhutaṃ daṇḍamolubbha bhumyā,
Nijataruṇavilāsaṃ lakkhamāpādayantaṃ
Dhanumiva saguṇaṃ taṃ rūpamaddakkhi dhīro. (657)


[SL Page 227] [\x 227/]

8
Jiniajagarabhoge jiṇṇanimmokabhāraṃ
Tilakavibatacammaṃ tantirojattabhāve,
Apagataghanamaṃso phāsukaṭṭhippandho
Ajinitiravalepaṃ kuḍḍadāruppabandhaṃ. (658)
9
Vigatabalamadādiṃ vissavantaṃ sarīre
Navhi vaṇmukhehi guthamuttādya'sūviṃ,
Valivisamakapolaṃ kampamānuttamaṅgaṃ
Suvisadamatino taṃ passato jiṇṇarūpaṃ. (659)
10
Bhuvanamanavasesaṃ tassu'paṭṭhāsi sampa-
Jjalitamatha jarāyā'dittagehattayaṃ'va,
Ahamapaki anatīto dhammametanti vatvā
Bhavanavanamagañchi jātiyu'kkaṇṭhitatto. (660)


[SL Page 228] [\x 228/]

11
Punarupavanamaggaṃ ogahantassa rañño
Sukhamanubhavanatthaṃ devatāmāpayitvā,
Parapariharanīyaṃ ghorarogāvatiṇṇaṃ
Aparamapi virūpaṃ dassayuṃ vyādhirūpaṃ. (661)
12
Visadamati vimatyā sakyavaṃsekaketu
Kimimivapalipannaṃ vaccapassāvapaṅke,
Pabhavabalavadukkhaṃ taṃ parādhīnavuttiṃ
Kimidamiti padisvā pājitāraṃ apucchi. (662)
13
Varamati varadhammaṃ tena sūtena vuttaṃ
Amatamiva pibanto sotadhātvañjalīhi,
Agamapi anatito byādhidhammanti tamhā
Nijabhavanavanaṃ sopā'ga saṃviggarūpo. (663)


[SL Page 229] [\x 229/]

14
Tadupavanavimānaṃ vājiyānena nāthe
Vajati sati kadāci māpayuṃ devatāyo,
Suṇakhakulalagijjhādīhīvā khajjamānaṃ
Narakuṇapasarīraṃ uddhumātaṃ paṭhamhi. (664)
15
Pabhavakimikulānaṃ cālayaṃ nīlavaṇṇaṃ
Vaṇavivaramukhehi lohitaṃ paggharantaṃ,
Sakuṇagaṇvitacchiṃ makkhikāmakkhitaṅgaṃ
Sumati matasarīraṃ addasā sārahīnaṃ. (665)
16
Abhigami gamayanto bhāratiṃ sārathissa
Nijasavaṇayugasmiṃ hematāḍaṅkasobhaṃ,
Ahampi maraṇaṃ bho nātivatto ti vatvā
Vanamiva migarājā sakyarājā vimānaṃ. (666)


[SL Page 230] [\x 230/]

17
Punapi sapariso so yānamāruyha bhadraṃ
Katipayadivasānaṃ accayenā'dhirājā,
Kapilapuravaramhā'naṅgaraṅgālayābhaṃ
Tadupavanamagañchi pañcabāṇābhirūpo. (667)
18
Guṇamaṇi maṇivaṇṇaṃ pattamādāya patthe
Panasasarasarāgaṃ vīvaraṃpārupitvā,
hitamavikalacakkhuṃ nimmitaṃ devatāhi
Sumati samaṇarūpaṃ buddharūpaṃ'va passi. (658)
19
Tadahani vibudhā'dhiṭṭhānato bhāvanīyo
Yatipatiriva sūto atthadhammānusāsi,
Samaṇaguṇamanekādīnavaṃ pañcakāme
Tamavadi gamanasmiṃ ānisaṃsañca gehā. (669)


[SL Page 231] [\x 231/]

20
Kuhanalapanamicchājīvamohāya kucchi-
Paraharaṇasamatthaṃ mattikāpattamassa,
Kara kamakalagataṃ so pāramīcoditatto
Visadamati padisvā sampasādaṃ janesi. (670)
21
Vikasitakalikālaṅkāramuddālasāla-
Miva samaṇavilāsaṃ cīvarobhāsamagge,
Nayanamadhukarānaṃ bhāramādhāya dhīro
Nijamanasi janesi cīvare sampasādaṃ. (671)
22
Khaṇikamaraṇadukkhāvaṭṭamābādharāsi-
Makaranikarabhimaṃ taṃ jarāvīcivegaṃ,
Bhavajaladhimagādhaṃ jātivelāvadhiṃ so
Ayamiva paṭipannā nittareyyuntya'vedi. (672)


[SL Page 232] [\x 232/]

23
Samaṇavadanapīnaccandabimbodayena
Vikasitamanakundo nandanuyyānasobhaṃ,
Upavanamabhīgantuṃ sandanaṃ cāraye'ti
Tadahani manujindo sandanācārimāha. (673)
24
Valayitanaḷatāḷītālahintālapantiṃ
Malayajatarujāyāsītalaṃ nimmalāpaṃ,
Upavanamavatiṇṇo nandanaṃ vāsavo'va
Akari divasabhāgaṃ sādhukīḷaṃ sarājā. (674)
25
Dasasatakiraṇasmiṃ yassa kittippabandha-
Saradajaladarājichāditasmiṃ nabhasmiṃ,
Uparisirasi setacchattasobhaṃ bhajante
Tadiyacaraṇalakkhyā'laṅkari vāpitīraṃ. (675)


[SL Page 233] [\x 233/]

26
Sarasijavadanehi haṃsapīnatthanehi
Kuvalayanayanehī nīlikākuntalehi,
Madhumadamuditālīnūpurebhā'varodha-
Janamiva ramaṇīyaṃ otari so taḷākaṃ. (676)
(Silesabandhanaṃ)
27
Varayuvatijanānaṃ kumbhagambhīranābhi-
Vivaragahitavāri vāpi sā rittarūpā,
Ghanathanajaghanānaṃ saṅgamene'tarāsaṃ
Punarabhavi kapapuṇṇā pītivipphārinīva. (677)
28
Abhinavaramaṇinaṃ jātulajjāturānaṃ
Vimukhanayanamīne mīnaketupamena,
Upavadhitumīvagge khittajālabbilāsaṃ
Khaṇamavahari raññā viddhahatthambudhārā. (678)


[SL Page 234] [\x 234/]

29
Navajalakaṇikālaṅkāravattāravindā
Ghanakucakalahaṃsā kesasevālanīlā,
Patimathitataraṅakgākiṇṇasussoṇivelā
Sarasi sarasi'vā'si tatra kīḷāture'kā. (679)
30
Sasirūciramukhīnaṃ khomavatthantarīye
Sanikamapanayante vicīhatthehi raññā,
Racitanayanakantī byanta gambhīranābhī-
Sarasijapariyantā nāḷapantīri'vā'si. (680)



[SL Page 234] [\x 234/]

29
Navajalakaṇikālaṅkāravattāravindā
Ghanakucakalahaṃsā kesasevālanīlā,
Patimathitataraṅgākiṇṇasussoṇivelā
Sarasi sarasi'vā'si tatra kīḷāture'kā. (679)
30
Sasiruciramukhīnaṃ khomavatthantarīye
Sanikamapanayante vivibhaṇthehi raññā,
Racitanayanakantī byanta gamhīranāhī
Sarasijapariyantā nāḷapantiri'vā'si. (680)


[SL Page 235] [\x 235/]

31
Punarapi kucakumbhañcandahārenivā'pe
Nijagaḷaparimāṇe sannimuggaṅganānaṃ,
Malinakamalinī sā locanehā'nanehi
Abhavi bhamarabhāra'mbhojasaṇḍā'kule'ca. (681)
32
Madhumadamadhupehi gīyamānehi vici-
Bhujasatapahaṭāhi soṇibherīhi thinaṃ,
Lalitakamalasīse naccamānindirāya
Ajini jalajinī sā dibbasaṅakgītasālaṃ. (682)
33
Tuhinakaramukhīnaṃ tantaḷāka'ntalikkhe
Sulalitabhujavallī vijjulekhābhirāmā,
Kuvalayavanarāji nīlajīmutarāji
Patinayanamayūre kīḷayantī rarāja. (683)


[SL Page 236] [\x 236/]

34
Phuṭakuvalayahatthaṃ rājabhaṃsehi khittaṃ
Vividhamadhupabhuttaṃ dhammavelātivattaṃ,
Yathariva gaṇikaṃ taṃ kañjaniṃ so janindo
Tadahani paribhutvā'mandamānanvdamāpa. (684)
(Silesabandhanaṃ)
35
Caraṇa'nuvajamānabbīcisaṅkhobhatīraṃ
Jahati sati taḷākaṃ sāvarodhe narinde,
Sarasivirahinīsaṃruddhanissāsarūpo
Mudusurabhisamīro mandamandaṃ pavāyi. (685)


[SL Page 237] [\x 237/]

36
Paribhavi ravibimbaṃ taṅkhaṇatthācalaṭṭhaṃ
Tahimupalatalaṭṭho bhānuvaṃsekabhānu,
Atha sarasivadhūnaṃ kiñcisaṅkovitāni
Sarasijavadanāti sokadīnānivā'suṃ. (686)
37
Asitanabhasi sañjhāmeghamālāvilāsaṃ
Abhibhaviya nisinne tatra sakyādhināthe,
Tuvaṭamupagatā taṃ kappakā'nekavatthā-
Bharaṇavikatihatthā bhūpatiṃ bhūsaṇatthaṃ. (687)
38
Ravikularavino kho dhammatejābhibhūto
Surapati suraputtaṃ vissakammābhidhānaṃ,
Sapadi pahiṇi sammā dibbavatthādinā bho
Tibhuvanasaraṇaṃ taṃ bhūsayassū'ti vatvā. (688)


[SL Page 238] [\x 238/]

39
Gahitamanujaveso so'pasaṅkamma sīse
Sukhumapaṭasatehī veṭhanañcā'pi datvā,
Maṇikanakamayehi bhūsayi bhūsaṇehi
Tadahani bhavi sakko devarājā'va rājā. (689)
40
Timirahamarabhāra'kkantapācīnapassaṃ
Mukulitasatasañjhāmeghapattāvalīnaṃ,
Gaganatalataḷākādhāramandāranāḷaṃ
Kamalamakulasobhaṃ bhānubimbaṃ babandha. (690)
41
Pahiṇi pitunarindo sāsanaṃ tāva tassa
Nijatanujakumāru'ppattimārocayitvā,
Pamuditabhadayo so lekhaṇālokanena
Avaditi mama jātaṃ bandhanaṃ rāhujāto. (691)


[SL Page 239] [\x 239/]

42
Tadahanipituraññā vuttavākyānurūpaṃ
Tahimakhilapadatthaṃ saddasatthakkamena,
Karahacī manujindo ayyako saṅgahetvā
Avaditi mamatattā rāhulonāmahotaṃ. (692)
43
Vanasuravanitānaṃ locanindīvarehi
Mahitasirisariro bhadramāruyha yānaṃ,
Sabhavanamabhigantuṃ osari nāgarānaṃ
Suvimalanayanālītoraṇākiṇṇavīthiṃ. (693)
44
Vivaṭamaṇikavāṭo'pantikaṭṭhā vimāne
Jitasuravanitā'si yā pitucchāya dhītā,
Nayanakarapuṭehi rūpasāraṃ nipīya
Samitaratipipāsā sā kisāgotamī thī. (694)


[SL Page 240] [\x 240/]

45
Jitamanasijarūpaṃ īdisaṃ yesamatthi
Tanujaratanamaddhā nibbutā sā'pi mātā,
Pitujagatipatī so nibbuto sītibhūto
Nijapiyabhariyā'pi nibbutā'tye'vamāha. (695)
46
Hadayagatakilese nibbute vūpasante
Yatipatiriva diṭṭho nibbuto so'hamasmi,
Iti varamati sutvā tāya gāthaṃ sugītaṃ
Vividhanayavibhattaṃ tappadatthaṃ avedi. (696)
47
Ahamitipadamassā nibbutiṃ sāvito'smi
Sumariya garubhatyā tāya lakkhagghamaggaṃ,
Dhavalakiraṇabhāraṃ bhāsuraṃ hārihāraṃ
Pahiṇiya bhavanaṃ so pāvisi sāvarodho. (697)


[SL Page 241] [\x 241/]

48
Mayamiva varabodhiṃ bujjhamānassa jātu
Manasi vupasame'ti tuyhamekādasaggi,
Upagamumupasantiṃ vyākarontī'va tāva
Aparadisi vinaddhā'nekasañjhāghanālī. (698)
49
Atuladhavajachattaṃ dhotamuttāvalīhi
Valayitamiva rañño tassa sihāsanasmiṃ,
Udayasikharisīse tāvatārāvalīhi
Parivutamatisobhaṃ candabimbaṃ bahāsa. (699)
50
Ghanataratimirehā'vattharattehi loke
Masimalinavilāsaṃ taṅkhaṇe dassayanti,
Rajanikarakarehi vipphurattehi phītā
Katanavaparikamme'vā'si sā rājadhāni. (700)


[SL Page 242] [\x 242/]
51
Himakarakarabhārakkattarattandhakāra-
Galitatimiralekhākāramāvī karonti,
Phuṭakumuda vanesu cāsikundāṭavīsu
Sumadhura madhumattā bhiṅgamālā pamattā. (701)
52
Jitasurapativeso dhammacintāparo so
Jalita maṇipadīpālokabhinnandhakāre,
Nijasiribhavanasmiṃ hemasīhāsanasmiṃ
Nacira mabhinisajjī pañcakāme viratto. (702)
53
Sapadi turiyahatthā nīlajimutakesā
Kuvalayadalanettā candalekhālalāṭā,
Vikacakamalavattā mekhalābhārasoṇī
Kucaharaviraḷaṅgī cāruvāmorujaṅghā. (703)


[SL Page 243] [\x 243/]

54
Kumudamudakapolā kuṇḍalolambakaṇṇā
Avivaradasanālimālatīdāmalilā,
Kanakaratanamālābhāragīvā, bhirāmā,
Abhinavavanitāyo naccagītesu chekā. (704)
55
Rahadamivapasannaṃ niccalāsinaminaṃ
Sumatimupanisinnaṃ saṃvutadvārupetaṃ,
Tamabhiratinirāsaṃ buddhabhāvābhilāsaṃ
Abhiramayitukāmā otaruṃ raṅgabhūmiṃ. (705)

[SL Page 244] [\x 244/]

56
Maṇimayavasumatyā pādasaṅghaṭṭanena
Kanakavakalayaghosaṃ kāci nicchārayantī,
Calakisalayalīlā aṅguli cālayanti
Anulayamabhinaccuṃ hemavallīvilāsā. (706)
57
Narapatimukhabimbaṃka lakkhamāpādayantī
Nayanakharasarānaṃ raṅgasaṅgāmabhūmyā,
Jitakalaravavāṇī kāci rāmā bhirāmā
Savaṇasubhagagītaṃ gāyamānā vibhāsuṃ. (707)
58
Jitasuralalanāyokāvi pañcaṅgikāni
Tadahani turiyāni vādayuṃ lolapāṅgā,
Savaṇamadhuravīṇā bherinādehi tāsaṃ
Gaganatala mivā,si pāvuse raṅgabhūmi. (708)


[SL Page 245] [\x 245/]

59
Varamati ramaṇīnaṃ taṃ mahābhūtarūpa-
Ppabhavamivavikāraṃ naccamaddakkhi tāsaṃ,
Visamabhavakuṭīre rājarogāturānaṃ
Asunituriyarāvaṃ gītamaṭṭassaraṃ,va. (709)
60
Bhusamanahirato so naccagītesu tāsaṃ
Sirisayanavarasmiṃ sīhaseyyaṃ akāsi,
Itigahitavihesā laddhaniddāvakāsā
Sapadi madanapāsā tā nipajjiṃsunārī. (710)
61
Sahakumudiniyā so suttamattappabuddho
Nijasirisayanasmiṃ sannisinno rajanyā,
Gahitaturiyabhaṇḍe tatthatattho, ttharitvā
Yuvatijanamapassi daḷhaniddābhibhūtaṃ. (711)


[SL Page 246] [\x 246/]

62
Anilacalakapo lā kāci lālaṃ gilante
Galitabahaḷakhe ḷā kāci khādanti dante,
Bhagamapagataco ḷā kāci saṃdassaya nne
Khalitavacanamā lā kāci yaṃyaṃ lapante. (712)
63
Khipitamapi karontī kāci kāsantikāci
Iti pacuravikāraṃ nissirikaṃ asāraṃ,
Bhavanamanavasesaṃ tassu, paṭṭhāsi daḷhaṃ
Narakuṇapavikiṇṇaṃ āmakāḷāhaṇaṃva. (713)
64
Tadahani tibhavaṃ cā,dittagehattayaṃ,va
Sumariya vatabho, passaṭṭhamopaddutaṃ bho,
Iti paramamudānaṃ kavattayaṃ tabbimutyā
Manasi purisasūro sūrabhāvaṃ janesi. (714)


[SL Page 247] [\x 247/]

65
Suratacaturarāmārakkhasivāsabhūte
Siribhavanavanasmiṃ mohayantamhi bāle,
Alamiti mama vāso handa nikkhamma tamhā
Tibhavabhayavimuttiṃ esayissāmahaṃ,ti. (715)
66
Upakamiya vimānadvāramummārupante
Sayanupari nipannaṃ channamuṭṭhāpayitvā,
Tamavadi abhigantuṃ kappayitvaṃ, nayeti
Pabalajavabalaggaṃ vājirājaṃ sarājā, (716)
67
Gatasati hayasāḷaṃ taṅkhaṇe channamacce
Sakapatigamanatthaṃ esamaṃ kappanattho,
Agami,ti sahajāto katthako vājirājā
Akari vipulahesārāvamānandabhāro. (717)

[SL Page 238] [\x 238/]

68
Pavisiya sirigabbhaṃ teladīpujjalantaṃ
Ratanakhacitamañce gandhapupphābhikiṇṇe,
Dharaṇipatinipannaṃ hemabimbopamānaṃ
Nijatanujakumāraṃ passibimbāyasaddhiṃ. (718)
69
Yadi ahamapanetvā deviyā hatthapāsaṃ
Mama tanujakumāraṃ aṅkamāropayāmi,
Vadanajitasarojā rājinī vuṭṭhahitvā
Vanamahīgamanaṃ me vāraye dunnivāraṃ. (719)
70
Tanujamukhasarojaṃ buddhabhūto samāno
Nayanamadhukarānaṃ jātu kāhāmibhāraṃ,
Sumariya caraṇaṃ so uddharanto,va meruṃ
Avatari bhavanamhā ukkhipitvā pavīro. (720)


[SL Page 249] [\x 249/]

71
Kuvalayadalanettañcandamamhojavattaṃ
Madanaratharathaṅgākārasussoṇibhāraṃ,
Kathamavatari bimbānāmadeviṃ pahāya
Narapati bhavanamhā hemabimbābhirāmaṃ. (721)
72
Marakatapaṭimābhaṃ sambhavaṃ sakyavaṃse
Samupacitasupuññaṃ lakkhaṇākiṇṇagattaṃ,
Pajahiya sukumāraṃ rāhulākhyaṃ kumāraṃ
Kathamavatari pādamandamukkhippa dhīro. (722)
73
Ripugajamigarājaṃ jambudīpaggarājaṃ
Tadahani piturājaṃ puttasokaṇṇavamhi,
Kathamamitadayo so niddayo pakkhipitvā
Avatari bhavanamhāka uddharitvāna pāde. (723)


[SL Page 250] [\x 250/]

74
Sakalapaṭhavicakkaṃ cakkavāḷāvadhiṃ so
Abhivijiya asattho sattame vāsaramhi,
Narahari katapuñño cakkavatti ahutvā
Kathamavatari tamhā ukkhipitvāna pāde. (724)
75
Avatariya vimānā ajja maṃ tārayatvaṃ
Tvamapitibhavato)haṃ uttareyya'nti vatvā,
Tamabhiruhi janindo vājirājinda'maṭṭhā-
Rasaratanapamāṇaṃ dhotasaṅakkhāvadātaṃ. (725)
76
Pavanaturitavego kanthako vājirājā
Yadahani padasaddaṃ cā'pi hesaṃ kareyya,
Nanu sakalapuraṃ so yāti ajjhottharitvā
Tadahani katasaddaṃ vārayuṃ devatāyo. (726)


[SL Page 251] [\x 251/]

77
Karakamalatalesu devatānimmitesu
Panihitapadavāraṃ assa māruyha dhīro,
Lahumupagami channaṃ vāladhiṃ gāhayitvā
Thirapihitakavāṭadvārapākārupantaṃ. (727)
78
Yadi pihitakavāṭugghāṭanaṃ nā'bhavissā
Hayavaramapi channāmaccamādāya sohaṃ,
Asari purisasiho uppateyyanti aṭṭhā-
Rasaratatapamāṇu'ttuṅgapākāracakkaṃ. (728)
79
Tathariva hayarājā channanāmo ca mantī
Viriyabalasamaṅgī cīntayuṃ tāvadeva,
Vivari tadadhivatthā devatā coditattā
Purisadasasatenu'gghāṭiyaṃ dvārabāhaṃ. (729)


[SL Page 252] [\x 252/]

80
Mama visayamasesaṃ esasiddhatthanāmo
Abhibhaviya subodhiṃ jātu bujjhissatīti,
Atha sumariya māro pāpimā'tīvakuddho
Paṭipathamupagañchi nikkhamitvā vimānā. (730)
81
Turitamahivajante māraverimhi māro
Asitanabhasi ṭhatvā itthamārocayittha,
Varapurisa ito kho sattame vāsaramhi
Tvamahivijiya lokaṃ hessase cakkavattī. (731)
82
Sukhamanubhavamāno cakkavattī bhavitvā
Gharamadhivasa cakkaṃ vattayaṃ yāvajīvaṃ,
Amitamati tuvaṃ mā nikkhamassū'ti māro
Abhigamananisedhaṃ kātumiccānusāsi. (732)


[SL Page 253] [\x 253/]

83
Namuvilapitavācaṃ sotadhātvañjalīhi
Savisamiva pibanto taṃ tuvaṃ ko'si pucchi,
Pavanapathaṭhito'haṃ issaro devatānaṃ
Naravara vasavattī pāpimā'tye'va māha. (733)
84
Suranarasaraṇo so nibbhayo dibbacadda-
Ratanajananamaddhā mārajānāmaha'nti,
Paṭivacanamadāsi mādiso duppasayho
Bhavati dasasahassehā'pi tumhādisehi. (734)
85
Yadi manasi siyā te kāmadosabbihiṃsā-
Pabhutiparivitakko tāvajānāma'hanti,
Paṭighaparavaso so kiñciotārapekho
Anupadamanubandhi tassa chāyāyatheva. (735)


[SL Page 254] [\x 254/]

86
Punarabhivajatovā'sāḷhiyā puṇṇamāya
Kapilapuravibhūtiṃ daṭṭhukāmamhi jāte,
Vasumati parivattī dassayi assarañño
Puravarabhimukhaṭṭho cetiyaṭṭhānabhumiṃ. (736)
87
Sapadi dasasahassicakkavāḷesu devā
Tibhuvanasaraṇassā'rakkhaṇe vyāvaṭāsuṃ,
Maṇikanakamayehi daṇḍadīpādikehi
Animisatanaye'ke maggamālokayiṃsu. (737)
88
Surabhikusumadāmolambamānabbitāna-
Kanakakalasasetacchattaketuddhajehi,
Tadahigamanamaggaṃ devatā'laṅkariṃsu
Bhuvanakuharamāsi pupphapūjābhirāmaṃ. (738)


[SL Page 255] [\x 255/]

89
Gaganamasanighosacchantamevaṭṭhasaṭṭhi-
Turiyasatasahassāravavipphāramāsi,
Mahitasurabhipupphākiṇṇamaggāvatiṇṇo
Aturitamabhigantvā yojanantiṃsamattaṃ. (739)
90
Vimalasalilapuṇṇaṃ pheṇamālābhikiṇṇaṃ
Vikacakamalarājiṃ tuṅgakallolarājiṃ,
Sasiratarasamīraṃ vāḷukākiṇṇatiraṃ
Samupagami anomānāmagaṅgaṃ savīro. (740)
91
Asitamaṇitalābhā channa kā nāmikā'yaṃ
Iti varamati pucchi so anomānadīti,
Tamavadi yadi tīre ettha'haṃ pabbajeyyaṃ
Ativiya saphakhalā me sā anomāsiyā'ti. (741)


[SL Page 256] [\x 256/]

92
Ravikulatilako so paṇhiyā vājirājaṃ
Sajavamadadi saññaṃ tāya aṭṭhosabhāya,
Suvimalasalilāyā'nomagaṅgāya tīre
Taraṇiriva ṭhito'si uppatitvā turaṅgo. (742)
93
Sitapulinatalaṭṭho tiṇhadhārā'sihattho
Visadamati samoḷiṃ cūḷamādāya daḷhaṃ,
Aluni sirasi sesā dvaṅgulā nīlakesā
Na tadupari parūḷhā dakkhiṇāvattayiṃsu. (743)
94
Abhavi tadanurūpaṃ dāṭhikā massucā'pi
Ayamupari sacā'haṃ ṭhātu buddho bhaveyyaṃ,
Nabhasi khipi sikhaṃ taṃ iccadhiṭṭhāya dhīro
Paribhaviya ṭhitā sā meghamālāvilāsaṃ. (744)


[SL Page 257] [\x 257/]

95
Sapadi surapuramhā devarājābhi'gantvā
Tamabhihariya cūḷaṃ cāricaṅgoṭakena,
Ratanamayamuḷāraṃ cetiyaṃ māpayittha
Suragaṇamahanīyaṃ tatra cūḷāmaṇinti. (745)
96
Vidhirabhavi sahāyo yo ghaṭikāranāmo
Adadi samaṇakappaṃka so kaparikkhāramassa,
Gahitasamaṇaveso pubbabuddhā'va nātho
Nabhasi khipi nivatthaṃ sāṭakaṃ saṃharitvā. (746)
97
Tamabhihariya dussaṃ pakkhipitvā samugge
Ratanamayamatulyaṃ yojanadvādasuccaṃ,
Akari parahitatthaṃ brahmalokeka vidhātā
Makuṭamaṇimaricīcumbiyaṃ cetiyaṃso. (747)


[SL Page 258] [\x 258/]

98
Pitunarapatino tvaṃ bhusaṇādīni datvā
Iti mama vacanenā'rogyamārocayassu,
Sacivamanupalabbhā' dāni pabbajjituṃ te
Pahiṇi hayasahāyaṃ ovaditvāna channaṃ. (748)
99
Paṭipathamavatiṇṇo gantukāmo saraṭṭhaṃ
Dharaṇipativiyogā sokanibbiddhagatto,
Turagapati cavitvā kanthako devaputto
Bhavi kanakavimāne taṅkhaṇetāvatiṃse. (749)
100
Sakalavanasurānaṃ añjalimañjarihi
Mahitañcaraṇapīṭho yena pabbajjito so,
Tadavasarianomānāmanajjā samīpe
Vanamanupiyanāmaṃ ambarukkhābhirāmaṃ. (750)


[SL Page 259] [\x 259/]

101
So nikkhamma abhinnakhattiyakulā nekkhamma dhammālayo
Bhogakkhandhamuḷāracakkaratanaṃ uccārabhāraṃ viya,
Ohāyā'nupiyambanāmavipine sattāhamajjhāvasaṃ
Pabbajjāpaṭilābhasambhavasukhaṃ vedesi buddhaṅkuro. (751)
---------
Iti medhānandābhidhānena yatinā viracite sakala kavijana
Hadayānanda dānanidāne jinavaṃsadīpe avidūre nidāne
Mahābhinikkhamana pavattiparidīpo
Dasamosaggo.
---------


[SL Page 260] [\x 260/]

1
Mandānileritatarusaṇḍamaṇḍite
Tasmiṃ tapovanagahaṇe tapodhano,
Bhutvā (pabhāvati) vanadevatā yathā
Dibbaṃ sukhaṃ sukhamanagāriyaṃ tato. (752)
2
Yo seniyo narapati māgadho tadā
Yasmiṃ pure vasati puraṅgabhāsure,
Rājaggahaṃ tamahipavesanatthiko
Addhānamosari samatiṃsayojanaṃ. (753)
3
Cakkaṅkitassiricāraṇo susaññamo
Dīghañjasaṃ vasi tadahena khepayaṃ,
Rājaggahaṃ kapuravaramindirālayaṃ
Sampāvisi jitagajarājagāmi so. (754)


[SL Page 261] [\x 261/]

4
Indāsudhāvalivalayikato mahā-
Maggamhi jaṅgammaṇipabbatoriva,
Khattiṃsalakkhaṇasamalaṅakkato mahā-
Vīro taponidhi yugamattadassano. (755)
5
Bodhāpayaṃ budhajanamānasambuje
Avhāpayaṃ pathikajana'kkhipakkhino,
Vimhāpayaṃ nijasiriyā sadevake
Tasmiṃ pure cari sapadānacārikaṃ. (756)
6
Piṇḍāya gacchatisati rūpadassana-
Pabyāvaṭā'khilajanatāya gotame,
Saṅghobhitā'suramisarehi sā puri
Patte yatheva'surapuri purindade. (757)


[SL Page 262] [\x 262/]

7
Khattiṃsalakkhaṇasuracāpabhāsure
Rūpambare varapurisassa gacchato,
Lokassa locanasakuṇāvalitadā
Antaṃ napāpuṇi parisaṅkamantīpi. (758)
8
Mañjīrapiñjarakara kandharāmaṇi-
Keyūrabhāsuracaraṇā sirimato,
Sīmantinī paramasiriṃ vipassituṃ
Dhāviṃsu nijjitakalahaṃsakāminī. (759)
9
Nārijanā mahitumivā'bhigacchato
Rūpindirāya' nimisalocanuppale,
Dhammillavellitabhujacampakāvalī
Dhāviṃsu pīvarakucahārapīḷitā. (760)


[SL Page 263] [\x 263/]

10
Nissāsinī samajalabinducumbita-
Vattambujā sithilitakāsikambarā,
Kācitthiyo samaṇamudikkhituṃ pathe
Dhāvantiyo kimupatisaṅkiyā'bhavuṃ. (761)
11
Ugghāṭitā'sitamaṇisihapañjarā
Rāmāpasāritavadanambujāka vasiṃ,
Daṭṭhuṃ pabhujanabhavanesu taṅkhaṇe
Mandākinisarasivilāsamāharuṃ. (762)
12
Ucchaṅgatopatitasutā'bhirūpino
Rūpappalamhitahadayāka pūrīvadhū,
Passantiyo pathikajanassahatthage
Nākaṃsu kiṃ adhikaraṇā'dhiropaṇaṃ. (763)


[SL Page 264] [\x 264/]

13
Eke janā yatipatirūpadassana-
Kotuhaḷā sakapaṭibhānamabravuṃ,
Sīmantinī manakumudāni bodhayaṃ
Patto'tya'yaṃ pakatinisāpatīnukho. (764)
14
Sutvāna taṃ sakalakalāntaropagaṃ
Bimbaṃ tadaṅkitahariṇaṅkamambare,
Tumhe napassatha himaraṃsino iti
Gabbābhijappitavacanā'parejanā. (765)
15
Accherapaṅkajavisarāni cintiya
Sañcumbituṃ puralalanānana'mbuje.
Verocano idhupagamā virūpimā
Iccabravuṃ punaranisammakārino. (766)
16
Sutvāna taṃ gaganatalaṅgane'dhunā
Verocanassa'bhicarato napassatha,
Caṇḍātapaṃ thiraparivesamambuja-
Pāṇinti gajjitavacanā'parejanā. (677)


[SL Page 265] [\x 265/]

17
Uttuṅgamandiramaṇicandikātale
Dibbaccharānibharamaṇihi vañcito,
Eyā'marāvatinagariti cintiya
Sakko care nanu sakavādamapakpayuṃ. (768)
18
Sakkassa dānavavijayā'bhilāsino
Pāṇimhi dissati vajirāyudhaṃ kharaṃ,
Saṃvijjare dasasatalocanāni'pi
Notādiso ayamiti tabbipakkhino. (769)
19
Yā sālavatya'dhivacanā'bhirūpinī
Sañcodito jitagirijāya tāya ho,
Kelāsapabbatanibhapaṇḍavācala-
Ñattaṃ vajaṃ ayamitiissaro'bravuṃ. (770)


[SL Page 266] [\x 266/]

20
Tumhe napassatha paramissarassa kiṃ
Naggattanaṃ pasusayano'pavesanaṃ,
Pāṇiṃ kapālakamadhikakkhimaṇḍalaṃ
Itthaṃ paveditavacanā'parejanā. (771)
21
Esā'valambitapurakhīranīradhiṃ
Lakkhiṃ samekkhiya nijalakkhisaṃsayo,
Pītambaraṃ paridahiya'ñjase caraṃ
Nārāyano iti matimappayuṃ sakaṃ. (772)
22
Nārāyano kuvalayanīlaviggaho
Kopantaro'ragasayanindirādhano,
Cakkāyudho'llasitakaro'tivāmano
Tabbādamaddanacature'tare janā. (773)


[SL Page 267] [\x 267/]

23
Vedattayaṃ vibudhajanānamānane
Sva'jjhāyataṃ vasatinukho sarassatī,
Sañjātasaṃsaya jaṭito pitāmaho tassāgavesanapasuto'tyu'dīrayuṃ. (774)
24
Sutvāna taṃ sarasijayonino sadā
Pāṇimhi vijjati varamattapotthakaṃ,
Cattāricānanapadumāni dissare
Gacchaṃ ayaṃpana puriso natādiso. (775)
25
Suddhodanavhayavasudhādhipa'trajo
Buddho bhavissati iti vedakovidā,
Koṇḍaññabhusurapamukhā dvijā tadā
Pabyākaruṃ tanu bahubhāsaṇena kiṃ. (776)

[SL Page 268] [\x 268/]

26
Ukkaṇṭhito sakabhavanā mahāmatī
Nikkhamma sattamadivasoti vissuto,
Āpāthagaṃ nijasavaṇañjalihi bho
Taṃ byappathaṃ napivatha kiṃ yathāmataṃ. (777)
27
Vedāgataṃ varapurisaṅgalakkhaṇaṃ
Dehamhi vijjati samaṇassa gacchato,
Andhā'va bho apagatarūpadassanā
Tumhe'pi kiṃ talahatha rūpadassanaṃ. (778)
28
Nikkhamma chaḍḍitavibhavo mahākulā
Suddhāsayo sugahiya pattacīvaraṃ,
Pabbajjiyā'nahiramito bhavattaye
Atthācaraṃ anugharamañjase'dhunā. (779)


[SL Page 269] [\x 269/]

29
Suddhodanāvanipatino varoraso
Eso samujjalasatapuññalakkhaṇo,
Vyāpārito kusalabalena bodhiyā
Hote'va gotamasamaṇo nasaṃsayo. (780)
30
Disvā tapodhanamahiyantamañjase
Ye mānavā sakasakavādamappayuṃ,
Tabbādabandhanaviniveṭhanā paraṃ
Iccāhu paṇḍitapurisā yathāvato. (781)
31
Dutā tadā surasi samappitañjalī
Rañño tamacchariyapavattimāharuṃ,
Addakkhi bhupati caramānamañjase
Piṇḍāya'thabbivariya sihapañjaraṃ. (782)
32
Nā go siyā paṭhaminimujjanaṃ ka re
Yakkho siyā sahayamadassanaṃ ka re,
De vo siyā gaganatalaṅgaṇaṃ ca re
Poso siyā yadi paṭiladdhamāha re. (783)


[SL Page 270] [\x 270/]
33
Dūtenu'sāsiya magadhādhipo iti
Vīmaṃsituṃ pakatimanaṅgahaṅgino,
Pāhesi te padamanugammu'pāgamuṃ
Saddhiṃ mahāsamaṇavarena paṇḍavaṃ. (784)
34
Vikkhālayaṃ mukhakamalaṃ kule kule
Bhikkhāṭanena' bhihaṭamissabhojanaṃ,
Laddhā jigucchiya vasi paṇḍavācala-
Cchāyāya mārabhi sunisajja bhuñjituṃ. (785)
35
Bhattamhī kukkuravamathūpame muhuṃ
Antodaraṃ pavisati dhīmato sati,
Antāni bāhirakaraṇāni'vā'bhavuṃ
Taṃkho sahī vasisanisampajaññavā. (786)



[SL Page 271] [\x 271/]

36
Pabbajjitaṃ sugahitapattacīvaraṃ
Disvā ratiṃ pajahiya rājabhojane,
Siddhattha no tvamabhigamittha attanā
Attānamovadiya pabhuñji bhojanaṃ. (787)
37
Dūtehi coditahadayo dayādhano
So māgadho narapati tena pāvisi,
Yenā'si paṇḍavagiri bhadravāhanaṃ
Āruyha dassanarasaghedhalocano. (788)
38
Aññāya sākiyakulasambhavaṃ vasiṃ
Rājā pasidiya ariye'riyāpathe,
Mā kāhase sakha iti dukkaraṃ kharaṃ
Rajjena taṃnarapavaraṃ pavārayi. (789)


[SL Page 272] [\x 272/]

39
Rajjena kiṃ tava caturaṇṇavāvadhiṃ
Rajjaṃ nijaṃ pajahiya āgatassa me,
Bodhiṃ pabujjhiya paṭhamaṃ tathāsati
Āgacchataṃ mama vijitantya'voca naṃ. (790)
40
Datvā paṭissavamatha bhumibhattuno
Lokassa locanamaṇitoraṇākule,
Dīghañjase vasi ṭhapitaṅghipaṅkajo
Āḷārākaṃ isipavaraṃ upāvisi. (791)
41
Patvāna kiṃ kusalagavesi so vasi
Āḷārakaṃ virajamuḷārajhāyinaṃ,
Icchāmahanti'si tava santike'dhunā
Dhammaṃ samācaritumidhāgato bruvi. (792)


[SL Page 273] [\x 273/]

42
Sutvāna taṃ tatiyamarūpikaṃ vasi
Jhānaṃ viyākari paṭiladdhamattanā,
Khippaṃ taponidhipaguṇaṃ akāsi taṃ
Dhammaṃ sakācariyanayā'valambiya. (793)
43
Nā'yaṃ vasi tanutarasaddhayā mamaṃ
Dhammaṃ sayaṃ samadhigataṃ viyākare,
Gosāmiko yathariva pañcagorasaṃ
Addhāphalaṃ anubhavatīti tintiya. (794)
44
Kālāma dve adhigatajhānasambhavaṃ
Tvaṃ yāvatāsukha manubhosi maṃ vada,
Puṭṭhassa tassi'ti nacakiñci bhāviyaṃ
Ākiñcanaṃ avaca akiñcanālayo. (795)


[SL Page 274] [\x 274/]

45
Saṃvijjare mamapaki imassi've'sino
Saddhāsatīviriyasamādhibuddhiyo,
Evaṃ vitakkiya naciraṃ katussaho
Jhānaṃ labhī tatīyamarūpikaṃ vasī.
46
Yaṃkho tuvaṃ viharasi jhātamapakpito
Sampajja sampati viharāmahanti taṃ,
Āḷāri'si varapurisena sāvito
Lābhā'vusotyavaca suladdhamāvuso.
47
Jānāmi pāvacanamahaṃ yathā tuvaṃ
Jānāsi pāvacanamahaṃ yathā tuvaṃ,
Tvaṃ tādiso ahamapi yādiso bhave
Tvaṃ yādiso ahamapaki tādiso bhave.


[SL Page 275] [\x 275/]

48
Ehā'vuso samaṇa mayaṃ ubho janā
Kāhāmi'to pariharaṇaṃ gaṇassi'daṃ,
Vatvāna ācariyasamānako sakaṃ
Sissaṃ akā tamasamamattanā samaṃ. (799)
49
Dhammopya'yaṃ nabhavati nibbidāya vā
Bodhāyavā navupasamāya kevalaṃ,
Āruppabhumiyamupapattiyā siyā
Iccānalaṅkariya tato apakkami. (800)
50
Kālamato uparivisesamuddako
Jaññā'tya'yaṃ sumariya rāmaputtako,
Patvā'ssamaṃ samadhigataṃ tvayā'pa'haṃ
Dhammaṃ samācaritumidhāgato'bruvi. (801)


[SL Page 276] [\x 276/]

51
Ñatvā sakācariyamatañhi buddhimā
Dhammañcare mama samayo ca tādiso,
Vatve'vamuddakavasi khipakpamattano
Sikkhesi pāvacanapathe tapodhanaṃ. (802)
52
Saddhāya maṃ sakasamayā'nusāsako
Addhā samādhijaphalamāhare'tya'yaṃ,
Cintāparo varapuriso arūpikaṃ
Jhānaṃ valañjasi katamantya'pucchi naṃ. (803)
53
Sutvā tamuddakavasi santamānaso
Santaṃhi'daṃ paramamidanti bhāviyaṃ,
Sāmaṃ valañjanakamarūpabhumikaṃ
Jhānaṃ catutthakamavikampamāharī. (804)


[SL Page 277] [\x 277/]

54
Saṃvijjare mamapi manoniketane
Saddhādisagguṇaratanāni'massi'va,
Evaṃsaraṃ naciramarūpikaṃ vasi
Jhānaṃ labhī viriyabalenavā'ntamaṃ. (805)
55
Laddhaṃ tayā yamadhigatanti tammayā
Ārocite samaṇa vare'sipuṅgavo,
Amhe gaṇaṃ supariharāmu'bho'timaṃ
Vatvā tamācariyadhurena mānayi. (806)
56
Nā'yaṃ patho bhavaparimuttiyā siyā
Addhābhave mamapaki bhavaggapattiyā,
Evaṃ vavatthitahadayo mahādayo
Nibbijjaso tadapagato'nalaṃiti. (807)


[SL Page 278] [\x 278/]

57
Mokkhesako jitavaravāraṇakkamo
Ekocaraṃ vasi magadhesu cārikaṃ,
Senānivissunnigamo yahiṃsiyā
Taṃ tāpasālayamuruvelamosari. (808)
58
Addakkhi so hariṇavihaṅgamākulaṃ
Mandānileritatarusaṇḍamaṇḍitaṃ,
Nerañjarāsalilapavāhasitalaṃ
Pāsādikaṃ paramatapovanaṃ tahiṃ. (809)
59
Antojaṭaṃ jaṭilajaṭā'livumbita-
Pādambujo vijaṭayituṃ ghaṭaṃ vasī,
Attāhitāpanapaṭipattiyā tahiṃ
Vijjādhare jaṭilavare pasādayī. (810)


[SL Page 279] [\x 279/]

60
Sañcārito janapadacārikaṃ tadā
Patvā tapovanamatha pañcavaggiyā,
Bhikkhu mahāpurisamupaṭṭhahiṃsu taṃ
Āraddhadukkarakiriyaṃ yathābalaṃ. (811)
61
Dhīro'tidukkarapaṭipattipūrako
Dantāni vīsatidasanehi vīsati,
Tāluṃ nirumhiya rasanāya cetasā
Cittaṃ nipīḷayi paritāpayi tahiṃ. (812)
62
Paggayha muddhani balavā'tidubbalaṃ
Nipphīḷaye yathariva dhīmato tathā,
Attāhitāpanapasutassa paggharuṃ
Kacchādinā'dhīkatarasedabindavo. (813)


[SL Page 280] [\x 280/]

63
Maggobhavatya'yamiti bodhisiddhiyā
Appāṇakaṃ paṭipada mācaraṃ ciraṃ,
Vāsaṃ akā vasi mukhato ca nāsato
Assāsamappaṭipaṭimo'parundhiya. (814)
64
Ruddhesu tesva' pihitasotarandhato
Vāto'bhinikkhami adhimattanissano,
Kammāragaggarimukhato ravo bhusaṃ
Niggacchate abhidhamanena seyyathā. (815)
65
Yāvedanā kharasikharena jāyare
Sīsassa vijjhanasamaye sukhatthino,
Evaṃ tadā kaṭhinasirorujā'bhavuṃ
Ruddhānilassa hi mukhakaṇṇanāsato. (816)


[SL Page 281] [\x 281/]

66
Vātābhighātanasamaye sudhimato
Sīse'bhavuṃ punarapisisavedanā,
Daḷhena yo sirasi varattakena yaṃ
Daḷhaṃ dade yathariva sisaveṭhanaṃ. (817)
67
Sammā nirumhitamukhakaṇṇanāsato
Dhīro samīraṇamuparundhicu'ttariṃ,
Gabbhantaraṃ kharataravedanā'turaṃ
Vātā'bhimanthiya parikantayuṃ tato. (818)
68
Goghātako caturataro vikattaye
Kucchiṃ gavaṃ tikhiṇavikantanena ce,
Ruddhātileha'nariyamaggagāmino
Jātā tathā kharatara kucchivedanā. (819)


[SL Page 282] [\x 282/]

69
Appānakaṃ punarapi jhānamācaraṃ
Vīro samīraṇa muparundhi sabbathā,
Cīntubbhavaṃ sakamukhakaṇṇanāsagaṃ
Tenā'si kāyikadaratho dhitīmato. (820)
70
Daḷhaṃ ubho carapurisā mahabbalā
Bāhāsu gaṇhiya purisaṃ'tidubbalaṃ,
Aṅgārakāsuyamahitāpayantice
So tādisiṃ anubhavi dukkhavedanaṃ. (821)
71
Khittaṃ kaliṅgaramivakāvidevatā
Ruddhānilubbhavakharavedanāturaṃ,
Vīraṃ vilokiya patitaṃ tapovane
Pabyākaruṃka varapuriso mato iti. (822)


[SL Page 283] [\x 283/]

72
Kālaṃkarotya'yamiti kāci devatā
Nocāhukiṃ taditara devatā vataṃ,
Asse'va gotamasamaṇassa mārisā
Ārocayuṃ viharaṇamīdisaṃiti. (823)
73
Yannūna'haṃ paṭipadaheyyamāyatiṃ
Āhārayāpanaharaṇāya sabbaso,
Evaṃ sacintayi karuṇāya coditā
Tā devatā tuvaṭumupecca gotamaṃ. (824)
74
Ārocayuṃ yadipana niccabhojano-
Pacchedanaṃ samaṇatuvaṃ karissasi,
Kāhāma te mayamitilomakupato
Dibbojamokiriya sariratappaṇaṃ. (825)
75
Ghāsassachedanaviriyaṃ karomi ce
Yāpenti tā madhura sudhārasena maṃ,
Tenā'bhiyāpanavidhimicchato sato
Taṃkhotapaṃ nabhavati kiṃ musā mamaṃ. (826)


[SL Page 284] [\x 284/]

76
Nālanti so kuhanavasena devatā-
Vimhāpaneti'ha nijadehatappaṇaṃ,
Evaṃ anussariya'nuvāsaraṃ vasī
Āhāramāhari virasaṃ parittakaṃ. (827)
77
Svācelako vicarikarāpalekhaṇo
Ācāramuttya'bhavi nacehitiṭṭhiko,
Uddissakaṃ abhihaṭakaṃ nimantanaṃ
Nāsādayi piṭakakalopikumbhikaṃ. (828)


[SL Page 285] [\x 285/]

78
So daṇḍamuggaramusale'ḷakantaraṃ
Pāyantigabbhinipanitīhi cā'haṭaṃ,
Sāmakkhikāvisaya muhinnamekikaṃ
Saṅkittinodanamapi nābhisādayī. (829)
79
Sovīrakaṃ napivi suraṃ namerayaṃ
Sukkhāmakaṃ yadapi tikovisuddhikaṃ,
So macchamaṃsakavikatiṃ paṭikkhipi
Appekadā tapasi nirāmagandhiko. (830)


[SL Page 286] [\x 286/]

80
So sattatoppabhuti kamena hāpayaṃ
Yāvekamāhari kabalaṃ balatthiko,
So sattatoppabhuti kamena hāpayaṃ
Ekaṃ kulaṃ upagami yāva bhikkhituṃ. (831)
(Yamakabandhanaṃ)
81
Ekāya dīhipi ticatūhi pañcahi
Dinnaṃ paṭiggahi chahi dattisattahi,
Ekāhikappabhutikamaddhamāsikaṃ
Mūlaṃ sayaṃ patitaphalaṃ pabhuñji so. (832)
82
Sāmākataṇḍulamathasākamaddakaṃ
Nīvārakuṇḍakahaṭadaddulādikaṃ,
Piññākagomayatiṇa jhāmakodanaṃ
Vīro mahāvikaṭamapānubhuñji so. (833)


[SL Page 287] [\x 287/]

83
Thokaṃ pivi pakasatamitaṃ hareṇuka-
Yūsaṃ tathā canaka kulatthamuggajaṃ,
So appabhojanaparamo sajīvitaṃ
Ekena yāpayi tilataṇḍulena'pi. (834)
84
Sāṇammasāṇa:jina'jinakkhipacchava-
Dussaṃ tirīṭakakusavākacīrakaṃ,
So kesakambalamapivāḷakambala
Moḷukapakkhikaphalakānya'dhārayi. (835)


[SL Page 288] [\x 288/]

85
Dubbaṇṇanattakamayamaggapuggalo
Appekadā paridahi paṃsukūlakaṃ,
Attantapovaraṇa parāyaṇo bhavi
So massukuntalatanulomalocako. (836)
86
Ubbhaṭṭhako'bhavi parivajjitāsano
Ukkaṭṭhamukkuṭikavataṃ adhiṭṭhahī,
Uddhaggakaṇṭakavīsame apassaye
Seyyaṃ akā tadupariṭhānacaṅkamaṃ. (837)
87
So sāyatatiyakamudakāvarohaṇa-
Yutto pavāhayitumaghaṃ samussa hī,
Ātāpayaṃ iti paritāpayaṃ sakaṃ
Dehaṃ ciraṃ parihari pāpabhīruko. (838)


[SL Page 289] [\x 289/]

88
Yo nekahāyanagaṇiko'tthi'tinduka-
Rukkhassa kho papaṭikajātakhāṇuko,
Evaṃ tathā papaṭikajātamattano
Gattañca sannivitarajomalaṃ bhavi. (839)
89
Sovā paro natu parivajjayī rajo-
Jallāni kajjalamalināni pāṇinā,
Dehaṃ subhojanajahanena jajjaraṃ
Telaṃ vilepiya rajasā'bhithūlayī. (840)
90
So dve'kapassayikavataṃ papūrayī
Āpānako' bhavi phalake'pi thaṇḍile,
Seyyaṃ akāka vihari vivekakāmavā
Ajjhogahaṃ adutiyako mahāvanaṃ. (841)


[SL Page 290] [\x 290/]
91
Pāṇe ime visamagate'tikhuddake
Nā'haṃ vadhissamiti paṭicca'nuddayaṃ,
Ussāvamaddanahirabhīrutāya so
Nātho abhikkami ca sato paṭikkami. (842)
92
Ninnatthalā vanagahanā vanāsayo
Ninnatthalaṃ vanagahanaṃ migo yathā,
Hīto vipassiya vipinopage jane
Tāsābhibhū papanati evamevakho. (843)
93
Disvāna luddakavanakammikādayo
Gopālake tiṇanaḷakaṭṭhahārake,
Mācaddasaṃ ahamapi tetya'yaṃjano
Mā maṃ vipassatu samadhiṭṭhahaṃ vataṃ. (844)
94
Ekovasaṅgaṇikavihārabhītiyā
Ninnatthalā vanagahanā taponidhī,
Ninnatthalaṃ vanagahanaṃ papāta so
Tassā,si tādisi pavivittatā tadā. (845)


[SL Page 291] [\x 291/]

95
Yasmiṃvane caratamavītarāgīnaṃ
Romuggamo caraṇatalāni kampare,
Disvāna bhiṃsaṇakavanaṃ tathāvidhaṃ
Ajjhogahaṃ vasi pavivekakāmavā. (846)
96
Ussāvapātatasamaye'ntaraṭṭhake
Hemantike sisiratarāya rattiyā,
Abbhāvakāsika mabhipūrayi vataṃ
Kicchaṃ vasi vasi vanasaṇḍago divā. (847)
97
Gimhotu pacchimadivasantare divā
Abbhāvakāsikadhutadhammapūrako,
Rattiṃ vane vihari javaṭṭhikānyu'pa
Nissāya so asayi susānabhūmiyaṃ. (348)


[SL Page 292] [\x 292/]

98
Buddhaṅkuraṃ upagamiyo'ṭhubhanti'pi
Omuttayantipi rajaso'kiranti'pi,
Gomaṇḍalā savaṇakhilesu daṇḍakaṃ
Datvā vadāpayitumupakkamanti'pi. (849)
99
Sovādhivāsayi satimā upekkhako
Taṃvedanaṃ kaṭukaka manaññavediyaṃ,
Dukkhe sukhe sumati tulāsarikkhako
Bālesu tesva'pi navikopayimanaṃ. (850)
100
Āhāratappaṇavidhinā visuddhi'ti
Eke vadanti'ha samaṇāññatitthiyā,
Kolādibhojanavikatiṃ tathāvidhaṃ
Appicchatāya'nubhavi suddhikāmavā. (851)

[SL Page 293] [\x 293/]

101
Appojabhojanavikatiṃ pabhuñjato
Khattiṃsalakkhaṇasiriyā samujjalaṃ,
Kāyo suraddumaruciro'dhimattaka-
Sīmānamaṭṭhikataca māpadhīmato. (852) 102
Pabbānivā asitalanāsva'sitika-
Vallisu unnata'vanatāni seyyathā,
Āsuṃ tathā karacaraṇādikāni'pi
Tassu'nnatonata'vayavāti viggahe. (853)
103
Mokkhesino karabhapadaṃva nissiriṃ
Nimmaṃsa mānisada mahū sirimato.
Tassu'ntatāvanatakapiṭṭhikaṇṭako
Āsi yathāvalayitavaṭṭanāvali. (854)


[SL Page 294] [\x 294/]

104
Gopāṇasi sithilitabandhanā jara-
Sāḷāya heṭṭhupariṭhite'va dhīmato,
Nimmaṃsalohitakakalebare pya'va-
Bhaggā bhavuṃ pavisamaphāsukāvalī. (855)
105
Appaṃ kubhojanavikatiṃ pabhuñjano
Tassa'kkhikūpagayugalakkhitārakā,
Okkāyikā abhavu magādhagā tadā
Gambhīrakupagadakatārakāka viya. (856)
106
Vātātapena' bhiphusito yathā'maka-
Cchinno'bhisamphuṭani alābu tittako,
Sīsacchavī sukhumachavissa bhojano-
Pacchedanena'bhiphuṭitā ṭhitaṃ tathā. (857)


[SL Page 295] [\x 295/]

107
Tassodaracchavi pana piṭṭhikaṇṭakaṃ
Alliyi so muni malamuttamocako,
Okujjito paripati pūtimūlaka-
Lomāni tabbapugalitāni bhūmiyaṃ. (858)
108
So piṭṭhikaṇṭakamavasaṅgapāṇinā
Kucchicchaviṃ phusitumito parāmasi,
So piṭṭhikaṇṭakamavasaṅakgapāṇinā
Kucchicchaviṃ phusitumito parāmasi. (859)
(Yamakabandhanaṃ)
109
Kālonukho varapuriso'ti no tathā
Sāmonukho napi nanumaṅguracchavi,
Āsuṃ tadā kavimatikathāparā narā
Disvā malaggahitamasobhanacchaviṃ. (860)


[SL Page 296] [\x 296/]

110
Ye santī sampatī samaṇā'bhavuṃ pure
Attantapā tapasi anāgate siyuṃ,
Te vedanaṃ kaṭukamitodhikaṃ kimu
Vedenti vedayu mabhivedayissare. (861)
111
Īhāya dukkarakiriyāyi'māya'pi
Neva'jjhagā yamariyañāṇadassanaṃ,
Attūpatāpanakasirassa kevalaṃ
Bhāgī bhavi anariyamaggagāmiso. (862)
112
Saṃsāre sātisāre barataradarathe saṃsaraṃ saccasandho
Khedevedesi devāsiranarasaraṇoesayaṃsattasantiṃ,
Dhīrovīrovaroyopabhavabhavabhayopāpatāpabbipatto
Āyogaṃ yogiyogī parihari hirimāevamevacchavassaṃ. (863)
(Muttāhāra bandhanaṃ)
---------
Iti medhānandābhidhānena yatinā viracite sakala
Kavijana hakayānandadānanidāne jinavaṃsadīpe
Avidurenidāne mahābodhisattassa mahā
Padhānānuyogappavattiparidīpo
Ekādasamosaggo.
---------


[SL Page 298] [\x 298/]

1
Kāmaṃ kāmasukhallikā'nuyogo
Hīno'natthakaro'tya'ne('karūpaṃ),
Cintetvāna tapovanaṃ vimānā
Tvaṃ siddhatthu'pagamma kāhase kiṃ. (864)


[SL Page 299] [\x 299/]

2
Konāma'ntu'patāpanā'nuyutto
Patto hoti sukhappadaṃ kadāci,
Tasmā attu'patāpanā'nuyogo
Hīno'natthakaro'ti cintayassu. (865)
3
Attānaṃ sayamevamovaditvā
Piṇḍāyā'nugharaṃ caritva laddhaṃ,
Bhattaṃ bhuttavato sakamhi kāye
Āsuṃ pākatikāni lakkhaṇāni, (866)
4
Hīnantadvayavajjanena jātu
Ñāṇukkaṃsagatamhi tamhi vīre,
Bodhāyū'pasamāya nibbidāya
Ukkaṭṭhaṃ paṭipattimācarante. (867)


[SL Page 300] [\x 300/]

5
Chabbassānya'nidukkaraṃ karitvā
Bodhiṃ nājjhagato subhojanāni,
Bhuñjanto kimu kubbate' padhānā
Vibbhanto iti pañcavaggiyāyaṃ. (868)
6
Madaditvā sikataṃ sinehaladdhā
Kevā'suṃ samaṇaṃ hi'maṃ upecca,
Ko mūḷho'dhigamādhigantumicche
Cintetvā migadāyamotariṃsu. (869)
7
Senānīnigame tadāni seṭṭhi-
Dhītā sāmikulaṃ alaṅkatā'si,
Bhārenā'vanataṅginī kucānaṃ
Haṃsivā'lasagāminī sujātā. (870)


[SL Page 301] [\x 301/]

8
Jāte patthitapatthanāsamiddhe
Rukkhā'dhiggahitāya devatāya,
Kātuṃ sābalikammaka mānayitvā
Dhenū laṭṭhivanopagā sahassaṃ. (871)
9
Tāsaṃ pañcasatāni duddhakhīraṃ
Pāyetvā katapuna yāvatā'ḍhadhenū,
Khīrānaṃ parivattanaṃ vidhāya
Paccūsamhi dudoha tā'ḍhadhenū. (872)
10
Missetvā sayamevava duddhakhīraṃ
Pāyāsaṃ pacituṃ samārabhittha,
Devā tattha sudhārasaṃ khipitvā
Ārakkhādimakaṃsu uddhanasmiṃ. (873)
11
Tassā'si himāvācalo'padhānaṃ
Pallaṅko paṭhavitalaṃ ahū ce,
Hatthā pacchimapubbasāgaresu
Pādā dakkhiṇasāgare bhaviṃsū. (874)



[SL Page 302] [\x 302/]

12
Uggantvā tiṇajāti nāhirandhā
Tassā'hacca ṭhitā nabhaṃ asesaṃ,
Chādesuṃ caraṇuṭṭhitā'ssa kaṇha-
Sīsā'jānuyugā'pya'kaṇhakīṭā. (875)
13
Cattāro sakuṇā catuddisāhi
Patvā tappadapañjaraṃ vivaṇṇā,
Setā'suṃ puthumīḷbhapabbatassa
Sīse caṅkami so alimpamāno. (876)
14
Iccevaṃ sumati'ṭṭhapākadāni
Passitvā supināni pañca niṭṭhaṃ,
Patto ajja bhavāmahanti buddho
Nigrodhaṃ samupecca sannisīdi. (877)


[SL Page 303] [\x 303/]

15
Sodhetaṃ sahitā tu puṇṇadāsī
Paccūse vaṭamūlapubbasele,
Taṃ lokekaraviṃ virājamānaṃ
Disvā'voca sujātametamatthaṃ. (878)
16
Lakkhagghaṃ haripātimāharitvā
Sā āvajjayi pakkabhājanaṃ so,
Pāyāso vinivaṭṭito ṭhito'si
Tāyaṃ pokkharapattatova'toyaṃ. (879)
17
Sā aññāya suvaṇṇapātiyā taṃ
Chādetvā muditā pasantacittā
Gantvā maṇḍana maṇḍitā sasīse
Katvā pūjayi bhojanaṃ sujātā. (880)
18
Kālaṃ ettakamevabodhisattaṃ
Nātikkamma vidhātudinnapatto,
Sampatto'si adassanaṃ tato taṃ
Pātiṃ soṇṇamayaṃ paṭiggahetvā. (881)


[SL Page 304] [\x 304/]

19
Haṃsālimalinīkatāravinda-
Reṇucchannasunīlanīrapurā,
Yā nerañjaravissutā'si tāya
Najjātīramagañji sattasāro. (882)
20
Pāyāsāmisapuṇṇasoṇṇapātiṃ
Kāsāvāni jinaṅkuro ṭhapetvā,
Tīre tāya savantiyā nahātuṃ
Titthaṃ gandhagajorivo'tarittha. (883)
21
Rolambākulanīlanīrajehi
Sevālehi nadījalaṃ sunilaṃ,
Nikkhantajjutisañcayehi dehā
Otiṇṇassa jagāma piñjarattaṃ. (884)


[SL Page 305] [\x 305/]

22
Gaṅgākāmini kañjareṇugandha-
Cuṇṇaṃ tuṅgataraṅgabāhunā taṃ,
Bhattāraṃ salilena sītalena
Makkhetvāsunahāpayantī'vā'si. (885)
23
Tulyaṃ tabbadanambujena laddhuṃ
Āyantaṃ raviraṃsisaṅgamena,
Haṃsasseṇi sarojakosarāsiṃ
Saṃdūsesi āvāriyo hi pāko. (886)
24
Tīre sārasacakkavākapakkhī
Sosāya'ssavisāritaṃ'sapakkhā,
Gambhīrambhasi mattamāhariṃsu
Maññe nikkaruṇāya ettakantī. (887)


[SL Page 306] [\x 306/]

25
Tuṇḍe maṇḍitapuṇḍarīkadaṇḍo
Pakkhe keravapaṇḍare pasārī,
Nāthassu'bbahi mattahaṃsarājā
Setacchattavibhutimuttamaṅge. (888)
26
Vattamhojapalobhitālicakkaṃ
Cakkhavāpāthagataṃ jinaṅkurassa,
Saṃdassesi padhānabhuṭhitassa
Nilasmiṃ kasiṇamhi bhūtibhāraṃ. (889)
27
Veyyāvaccakarārivāpagāyaṃ
Sevālādimalāpanena mīnā,
Pādañcandagamīnalakkhaṇassa
Tassa'gge vimalikariṃsu vāriṃ. (890)


[SL Page 307] [\x 307/]

28
Uttiṇṇassa visālasāḷasākhī-
Sākhāhatthapuṭehi puñknāya,
Gattaṃ mandasugandhagandhavāha-
Vatthaṃ sāḷavanaṅganā adāsi. (891)
29
Lokindo parimaṇḍalaṃ nivattho
Chādetvāna timaṇḍala'ntariyaṃ,
Bandhitvopari kāyabandhanampi
Kāsāvaṃ paridhāyi paṃsukūlaṃ. (892)
30
Pāyāsassa nirūdakassa ūna-
Paññāsappamite vidhāya piṇḍe,
Pācīnābhimukho nisajja najjā
Tīre tāya akāsi bhattakiccaṃ. (893)


[SL Page 308] [\x 308/]

31
Pāyāso madhuro'yamassa satta-
Sattāhaṃ paṭividdhabodhino hi,
Ojāsamapharaṇāya ṭhānamāsi
Tasmā so pavihāsi nibbihesaṃ. (894)
32
Bujjheyyaṃ yadi bodhimajja sohaṃ
Uddhaṃsotamayaṃ suvaṇṇapāti,
Gaṅgāyaṃ khipaki gacchatūti vatvā
Dhīmā dakkhiṇahatthagaṃ tamagghaṃ. (895)
33
Sotaṃ bhindiya sā savantimajjhe
hatvā pāti yato asītihatthaṃ,
Uddhaṃsotamupecca sannimujji
Tasmā so'pi nimujji pītinajjaṃ. (896)


[SL page 309]

34
Nāgānaṃ bhavanaṃ upecca tiṇṇaṃ
Buddhānaṃ panimamhi bhaddakappe,
Sāpātiparibhuttasoṇṇapāti
Ghaṭṭetvāna ṭhitā katānurāvā. (897)
35
Taṃ dīghāyukakālanāgarājā
Sutvā saddamathajjape'kabuddho,
Uppannoti jinaṃ abhitthavanto
Aṭṭhāsi thutigītikāsatehi. (898)
36
Chāyābaddhavisālasāḷasālaṃ
Patvāsāḷavanaṃ nadīsamīpe,
Ājīvaṭṭhamasīlasaṃvarena
Ādoyeva visuddhakāyavāco. (899)
37
Katvāṭṭhārasapiṭṭhikaṇṭakānaṃ
Koṭīnaṃpaṭipādanaṃ kamena,
Pallaṅkassanisajjabandhanena
Kammaṭṭhānasatiṃ upaṭṭhapetvā. (900)


[SL Page 310] [\x 310/]

38
Ānāpānasatiṃpariggahetvā
Nibbattesimalaggahītapubbe,
Rūpārūpasamādhayo'ṭṭhapañcā-
Bhiññāyo vasitāca so vasīso (901)
39
Jhānassādarato divāvihāraṃ
Katvā sāḷavane surāsurehi,
Dhīro maggamalaṅkataṃ karīva
Gantuṃ otariyatrabodhimūlaṃ. (902)
40
Lājādīkusumehivippakiṇṇo
Muttāpaṇḍaravāḷukātthato so,
Maggo tuṅgataraṅga bhaṅgahāri
Lakkhīvāsapayodadhīri'vā'si. (903)


[SL Page 311] [\x 311/]

41
Majjhā'ropitapaṅkajābhirāmaṃ
Muttādāmasamākulaṃ samantā,
Kaṇṇolambasuvaṇṇaghaṇṭamassa
Deṭā dibbavitāna mukkhipiṃsu. (904)
42
Lokatthaṃ karaṇāya coditasmiṃ
Tasmiṃ lokadivākare'kavīre,
Gacchante sahajātabodhimūlaṃ
Āloko udapādi sabbaloke. (905)
43
Āyantaṃ tiṇhārako pathamhi
Disvā sotthiyanāmabhūsuro taṃ,
Pādāsi tiṇamuṭṭhiyo'ṭṭhamattā
Nātho tāni tiṇāni sampaṭicchi. (906)


[SL Page 312] [\x 312/]

44
Vattatte varapāṭihāriyamhi
Magge gandhagajo'ca jamhamāno,
Sampatto karuṇākalattabhattā
Sambodhādhigamāya bodhimūlaṃ. (907)
45
Tassosīdaṭhitaṃ'va cakkavāḷaṃ
Heṭṭhā dakkhiṇato'ttarā)nanassa,
Paññāyu'ttaracakkavāḷamuddhaṃ
Laṅghitvānaṭhitaṃ'va ābhavaggaṃ. (908)
46
Evaṃ pacchimamuttaraṃ disampi
Aṭṭhānanti padakkhiṇaṃ karonto,
Gantvā ṭhānavaraṃ puratthimasmiṃ
Aṭṭhāsi vasi pacchimānano so. (909)


[SL Page 313] [\x 313/]

47
Dhīmā dakkhiṇapāṇipallavena
Agge tāni tiṇāni sattharī so,
Tamhā cuddasahatthamuppatitvā
Pallaṅko samalaṅkarī dumindaṃ. (910)
48
Dakkho kārupavīṇacittakāro
Kātuṃ vā'likhituṃ yathānasakkā,
Aṭṭhaṃsu haritāni santhatāni
Evaṃ tāni tiṇāni uppatitvā. (911)
49
Maṃsādī upasussare nahārū
Aṭṭhīcepyavasissare sarīre.
Muñceyyaṃ caturāsavehi yāva
Bhindissāmi natāvimaṃ ahanti. (912)


[SL Page 314] [\x 314/]

50
Daḷhaṃ cintiya daḷhamānaso so
Pācīnābhimukho dumindabandhaṃ.
Katvā piṭṭhigataṃ nisīdi bodhi-
Pallaṅkamhi yugandhare ravī'va. (913)
51
Lokeso sasimaṇḍalāvabhāsaṃ
Setacchattamadhārayī tadaññe,
Suddhāvāsatalaṭṭhadevatā taṃ
Pūjesuṃ makuṭappitañjalīhi. (914)
52
Ye rūpāvacare vasanti devā
Te ca'ññatra asaññasattadeve,
Sampatvā vajirāsane nisinnaṃ
Pūjesuṃ kusumākulañjalīhi (915)


[SL Page 315] [\x 315/]

53
Ekacce paranimmitādilokā
Patvā bhattibharā'marā mahiṃsu,
Pūjābhaṇḍasamābhikiṇṇahatthā
Mārāriṃ tahimāpa pāpimā kiṃ. (916)
54
Ye nimmāṇaratimhi nijjarā te.
Patvā gandhakaraṇḍamaṇḍalehi,
Sampūjesumalaṅkataṅghipīṭhaṃ
Naṃ seṭṭhaṃ vijayāsanopaviṭṭhaṃ. (917)
55
Aṭṭhāsi tusitālayā saseno
Patvā santusitavhadevarājā,
Vijento harimora piñchapuñja-
Sobhaṃ kañcanatālavaṇṭapantiṃ. (918)
56
Patvā yāmasurālayā saseno
Saṃvijesi suyāma devarājā,
Dhīraṃ soṇṇapaṇāḷikānipāta-
Dhārāsannibhacārucāmarehi. (919)


[SL Page 316] [\x 316/]

57
Devindo vijayuttarākhyasaṅkhaṃ
Vīsaṃ hatthasataṃ dhamītadaññe,
Pūjesuṃ tamupecca koviḷāra-
Pupphādīhi ca tāvatiṃsadevā. (920)
58
Yakkhādīhi purakkhatā'pi deva-
Rājāno caturo catuddisāsu,
Rakkhaṃ saṃvidahiṃsu devalokā
Taṃ patvāna vinaṭṭhalomahaṭṭhaṃ. (921)
59
Vādento saramaṇḍalaṃ vidhāya
Vīṇaṃ pañcasikho'pi beḷuvākhyaṃ,
Taṃ sampūjayi kālanāgarājā
Thomento thutigītikāsatehi. (922)


[SL Page 317] [\x 317/]

60
Evaṃ kāhaḷabherisaṅkhavīṇā-
Ghaṇṭāvījanichattacāmarehi,
Naccādīhicalājapañcamehi
Dīpaddhupadhajehi mānayuṃ taṃ. (923)
61
Siddhattho paṭisiddhamāradheyyo
Kattuṃ attavase sadevalokaṃ,
Sutvā vāyamatīti bodhimaṇḍe
Māro tatra samārabhitthagantuṃ. (924)
62
Tasmiṃ kho samaye bhayāvahāni
Mārasso'taraṇāya kāraṇāni,
Cakkhacāpāthagatāni dunnimitta-
Rūpādīni tilokalocanassa. (925)


[SL Page 318] [\x 318/]

63
Sukkha'mhodhararāvabherirāva-
Vipphārābadhirīkatambarampi,
Bhīmaṃ vijjulatā'sighaṭṭaṇehi
Mārassā'havambḍalābhamāha. (926)
64
Mārassā'gamanañjase rajova
Vājīnaṃ khuraghaṭṭaṇena jāto,
Ukkāpātasataṃ janesi tassa
Cakkhavāniṭṭhaphakhalaṃ disāsu ḍāho. (927)
65
Vehāse vicaruṃ kabandharūpā
Kākolā balipuṭṭhavāyasārī,
Unnādiṃsu kharānilo pavāyī
Abbhuṭṭhāsi rajo disāsu dhūmo. (928)
66
Āloko vigato ghaṇandhakāro
Otiṇṇo mahikāsamābhikiṇṇo,
Ākāso paṭhavi bhūsaṃ pakampi
Meghacchannadinaṃ dinaṃ babhūva. (929)


[SL Page 319] [\x 319/]

67
Siddhatthaṃ hi asiddhamatthametaṃ
Kātuṃ assavamārakiṅkarāme,
Vatve'thā'ti pajāpatī saseno
Tattheva'ntaradhāyi tāvadeva. (930)
68
Sā setā purato pajāpatissa
Āsī bārasayojanaṃ vinaddhā,
Evaṃ dakkhiṇavāmano ca loka-
Dhātvantāvadhīmāsi pacchato'pi. (931)
69
Uddhaṃ sā navayojanappamāṇā
Saddo bhūmividāraṇori'vā si,
So'paḍḍhaṃ satayojanaṃ babhūva
Uccaṃ so girimekhalo gajindo. (932)


[SL Page 320] [\x 320/]

70
Nāhesuṃ parisāsu nimmitāsuṃ
Dveyodhā sadisāyudhādadhānā,
Tabyāsena alaṃ hi lomahaṃso
Yassā'nussaraṇena ce siyā me. (933)
71
Māpetvā sahasā sahassabāhuṃ
Gaṇhitvā vividhāyudhāni tehi,
Ārūḷho girimekhalaṃ saseno
Māro pāturahosi baddhavero. (934)
72
Deveso yasasā samaṃ sakena
Setacchatta magañchi saṃharitvā,
Deveso yasasā samaṃ sakena
Saṅakkhaṃ piṭṭhigataṃ vidhāya dhāvī. (935)
(Yamakabandhanaṃ)


[SL Page 321] [\x 321/]

73
Saṅkocā'nanakāhalo jagāma
Pātālaṃ khalu kālanāgarājā,
Vīṇādoṇisakho sakhānapekho
Tamhā pañcasikho kalahuṃ palāyi. (936)
74
Disvā mārabalaṃ samosarantaṃ
Sampattā janatā palāyi bhītā,
Sosīho'va vihāsi sakyasīho
Eko kamārakarindakumhabhedī. (937)
75
Passitvā'dharakantibhāramassa
Vattamhoruha mindirāvihāraṃ,
Siddhatthena samo nacatthi loke
Iccevaṃ kalimā'ha mārasenaṃ. (938)


[SL Page 322] [\x 322/]

76
Etasasā'bhimukhā mayaṃ kadāci
Nosakkoma'bhiyujjhitunti tātā,
Vatvā uttarapassato samāro
Khandhāvāramabandhi baddhavero.
77
Disvā'jjhottharamānamārasenaṃ
Ārakkhāvaraṇaṃ thiraṃ vidhāya,
Khandhāvāramabandhi sopi vīro
Jetuṃ taṃ dasapāramī bhaṭehi. (940)
78
Māro bhudharamerucakkavāḷe
Rukkhādīni vicuṇṇituṃ samatthaṃ,
Khobhetvā bhuvanattayaṃ disāsu
Uṭṭhāpesi samīraṇaṃ sughoraṃ. (941)
79
Vāto pāramidhāmavārito so
Nittejaṃ palayānilassamopi,
Patto cāmaramandamārutova
Tandehotuparissamaṃ jahāsi. (942)


[SL Page 323] [\x 323/]

80
Dhārāvegavihinnabhūmibhāgaṃ
Gambhīrā'sanirāvanibbharā'ghaṃ,
Māro māpayi tuṅgavīcabhaṅgaṃ
Vassoghaṃ paripātarukkhaselaṃ. (943)
81
Vīro pāramipāḷibandhanena
Rakkhaṃ bandhi nijantabhāvakhette,
Teno'gho vipathaṅgamo vipakkha-
Senāyā'si pavāhaṇe nidānaṃ. (944)
82
Tejokhaṇḍasamānamattano so
Tattaṃ pajjalitaṃ sajotibhūtaṃ,
Māpetvo'palavassamappasayhaṃ
Jhāpetuṃ tamupakkamittha māro. (945)


[SL Page 324] [\x 324/]

83
Mārasseva patantamuttamaṅge
Ghoraṃ pāramivāyuvegaruddhaṃ,
Taṃvassaṃ vajirāsanūpacāre
Pūjāpupphaguḷattanaṃ jagāma. (946)
84
Assaddho visadiddhatiṇhadhāraṃ
Ādittaṃ pihitambaro'daraṃ so,
Māpesi asisattitomarādi-
Vassaṃ sabbadisānipātamānaṃ. (947)
85
Tasmiṃ pāramivammavammitasmiṃ
Vissaṭṭhā'yudhavuṭṭhi kuṇṭhitaggā,
Patvā sampati pupphavuṭṭhibhāvaṃ
Tappādāsanamatthake papāta. (948)


[SL Page 325] [\x 325/]

86
Māro vicciṭacicciṭāyamānaṃ
Saṃvaṭṭānalakhaṇḍavibbhamaṃ so,
Vassaṅgāramayaṃ savipphuliṅgaṃ
Uṭṭhāpesi palāsapakupphavaṇṇaṃ. (949)
87
Khippaṃpāramimantajappanena
Aṅgārāninivāritānitāni,
Taṃbuddhaṅkurapuṇṇacandabimbaṃ
Sevantānivikiṇṇabhānivāsuṃ. (950)
88
Bhasmīkātumalantimāraveriṃ
Dhūmākiṇṇamaniggataggijālaṃ,
Mārobheravarāvamussadābha-
Mabbhuṭṭhāpayikhārabhasmavassaṃ. (951)
89
Setāmuddhanivippakiṇṇabhasmiṃ
Taṃvassaṃcitapāramībalena,
Patvācandanagandhacuṇṇabhāvaṃ
Mārārissapapātapādamūle. (952)


[SL Page 326] [\x 326/]

90
Asmiṃ guvalayālavāḷagabbhe
Sampātānaladaḍḍhavaṇṇudhāraṃ,
Uttāsāvahamattano'pi kaṇho
Vassāpesi uḷāravaṇṇuvassaṃ. (953)
91
Disvā'ṅakghīnakharāliraṃsigaṅgā-
Tīrussāritavaṇṇurāsi massa,
Aṅgāro'va'dhikodhapāvakena
Kaṇho kaṇhataro'si jhāpitatto. (954)
92
Dhūpāyantamavīcimaccimantaṃ
Samphuṭṭhaṃ ghanapheṇaṇabubbulehi,
Vassaṃ paṅkamayaṃ bhusaṃ nimuggo
Māro māpayi pañcakāmapaṅke. (955)


[SL Page 327] [\x 327/]

93
Tasmiṃpāramisattīsitibhūte
Paṅke candanapaṅkabhāvayāte,
Māro passiya phullapaṅkajāhaṃ
Kopā paṅkahatānanorivāsi. (956)
94
Mārāriṃ iminā hanāmahantī
So lokantariyatdhakāraghoraṃ,
Māro sūvividāriyaṃ disāsu
Uṭṭhāpesighanandhakārakhandhaṃ. (957)
95
So'yaṃ pāramijātaraṃsijāla-
Bhinnā'sesatamojinaṅkureṇo,
Pallaṅkodayapabbatodito'si
Kāmaṃ māratusārasosanāya. (958)


[SL Page 328] [\x 328/]
96
Etaṃ gaṇhatha bandhathā'ti vatvā
Niṭṭhaṃ kappamavaṇṇiyaṃ kavīhi,
Saddhiṃ mārabalenu'pāgato so
Kuddho yuddhamakā pamattabandhu. (959)
97
Taṃ disvā'calaniccalaṭṭhamesa
Pallaṅko nacapāpuṇāti tuyhaṃ,
Mayhaṃ he'su'pakapakpateva tasmā
Asmā vuṭṭhahathā'vusotya'voca. (960)
98
Ekā'pī samatiṃsapāramīnaṃ
Pallaṅkatthamapūritā tayā'ti,
Vutte so khipi nijjito'racakkaṃ
Cakkaṃ cakkavaraṅkitassa sīse. (961)
99
Taṃ cakkāyudhamujjhitappabhāvaṃ
Yuddhe laddhajayassa mārajissa,
Ussisamhi varāsanūpacāre
Setacchantamivussitaṃ rarāja. (962)


[SL Page 329] [\x 329/]

100
Tuyhaṃ sañcinanamhi pāramīnaṃ
Ko sakkhī'ti ahaṃ ca sakkhihomi,
Sakkhī'ganti pavattamārasenā-
Ghoso bhumividāraṇori'vāsi. (963)
101
Dāpentonijasakkhimuggatejo
Bāhuṃtāvapasārayī paviro,
Sakkhīhantīvadaṃ'va mārasenaṃ
Tajjento'va babhūva bhumicālo. (964)
102
Mātaṅgo girimekhalo chitāriṃ
Vandanto'vapapāta jannukehi,
Māro laddhaparājayo nivattha-
Vatthassā'pi anissaro palāyi. (965)


[SL Page 330] [\x 330/]

103
Ghoramārabalavāraṇādhipa-
Mānadappanibhakumbhadāraṇo,
Bodhimūlavajirāsanopari
Kesarīva virarāja māraji. (966)
---------
Iti medhānandābhidhānena yatinā viracite sakala kavakijana
Hadayānandadānanidāne jinavaṃsadīpe avidūre nidāne
Devaputta mārabala viddhaṃsana pavattiparidīpo
Dvādasamo saggo.
---------


1
Nikhilamāratusāravisosino
Athajinaṅakkuradīdhitimālino,
Ravi katāvasaro'va'parācalaṃ
(Duta'vilambita) gāmimupāgamī. (967)



[SL Page 331] [\x 331/]

2
Jaladhivārisinehasupurite
Abhavi paṃsumahītalamallake,
Paṇihitāparabhudharavattikā-
Jalitadīpasikhe'va nabhomaṇi. (968)
3
Udayapabbatagabbhasamubbhavaṃ
Sakayasopaṭibimbasamaṃsubhaṃ,
Sapadi tappamukhe sasimaṇḍalaṃ
Kasiṇamaṇḍalavibbhamamubbahi. (969)
4
Aruṇavaṇṇasudhākara bhākarā
Divasasandhivilāsiniyā khaṇaṃ,
Parihariṃsu'dayāparabhudhara-
Savaṇagaṃ maṇimaṇḍana vibbhamaṃ. (970)


[SL Page 332] [\x 332/]

5
Ravidhurā vidhurā sarasīvadhu
Kamalakomalakosapuṭañjalī,
Upavane pavane'ritabhūruhā
Panamitānamitāva tapodhanaṃ. (971)
(Yamakabandhanaṃ.)
6
Aparasāgaramuddhani bhāsuraṃ
Timirajālaparaṃ ravimaṇḍalaṃ,
Mukulitamburuhassirimāhari
Bhamaracakkabharaṃ sarasūpari. (972)
7
Lavaṇavāridhikācasarāvake
Aparabhūdhara kūṭa bhujappitā,
Suriyamaṇḍalapāti nimujjiya
Purimayāmamukhaṃnakimāhari. (973)


[SL Page 333] [\x 333/]

8
Maṇipabhāruṇa bhākara maṇḍalaṃ
Tamanubhuya mahambudhirāhunā,
Mukhagataṃvamitaṃ viyaka lohitaṃ
Jaladarāji rarāja dinaccaye. (974)
9
Vitatameghapabhāhi muhuṃ muhuṃ
Kaḷita pāṭala pallava sampadaṃ,
Vanaghaṭaṃ viṭapantaragaṃ kamā
Phūṭatamopaṭalaṃpariṇāmayī (975)
10
Subhajanebhajanenirapekkhinī
Vipatinī patinīva rajassalā,
Sumadhupe madhupe parivajjayuṃ
Kamalinīmalinīkatanirajā. (976)
(Yamakabandhanaṃ.)


[SL Page 334] [\x 334/]

11
Madhumadālikulā makulāvalī
Anilabhaṅga taraṅga bhujeritā,
Paduminī ramaṇīhi sirimato
Sumahitāmaṇikiṅkiṇiseṇiva. (977)
12
Rasikapakka phalāphala sālisu
Tarusiresu samosaramānakā,
Timirakhaṇḍanibhā badhirīkaruṃ
Ravipathaṃ virutehi vibhaṅgamā. (978)
13
Kumudinīpamadā'thasudhākara-
Karasatehi parāmasanāparaṃ,
Kusumahāsavilāsadharā bhusaṃ
Bhuvanavandiragabbhamalaṅkari. (979)


[SL Page 335] [\x 335/]

14
Himakaro hariṇañjanahārinā
Nijakarena nirākari taṅkhaṇe,
Sakalaloka'vilocana sambhavaṃ
Ghanatamopaṭalaṃhisajo yathā. (980)
(Silesabandhanaṃ)
15
Sapadipāramitāramitāsayo
Navama'nussatiyāsatiyā paraṃ,
Adhikatā'dhi samādhi samāhito
Purimajātibhave tibhave sari. (981)
(Yamakabandhanaṃ)
16
Sumatipādaka jhāna samuṭṭhito
Purimakhandhasamūhamanukkamaṃ,
Asariso'panisinnajayāsana-
Ppabhuti yāvasumedhabhavāvadhiṃ. (982)


[SL Page 336] [\x 336/]

17
Idhabhave samanantarajātiyaṃ
Tadiyakhandhapabandhamanussari,
Ticatupañcachasatta nava'ṭṭhapi
Dasapi visatitiṃsati jātiyo. (983)
18
Lahumanussaritāḷisa jātiyo
Pabhava khandhavasena tahiṃtahiṃ,
Bhavasataṃbhavupaḍḍhasataṃbhava-
Dasasataṃbhavalakkhamathāparaṃ (984)
19
Aparimāṇa yugantagajātiyo
Aparimāṇa vivaṭṭagajātiyo,
Aparimāṇa yuganta vivaṭṭagā
Aparimāṇa guṇo sarijātiyo. (985)


[SL Page 337] [\x 337/]

20
Catusuyonisusattamanaṭṭhiti-
Tibhavapañcagatīsuparibbhamiṃ,
Kasirabhāravaho ahamañjase
Sakaṭabhāravaho gavajoyathā. (986)
21
Itisamañña dharo'simamutra'haṃ
Iti nihīnapasattha kulo bhaviṃ,
Iti bhaviṃ abhīrūpavirūpimā
Iti pi bhatta phakhalāphala māhariṃ. (987)


[SL Page 338] [\x 338/]

22
Anubhaviṃkusalākusalārahaṃ
Vividhadukkhamadukkha madukkha khaṃ,
Dasasatāyu satāyumitobhaviṃ
Itibhavaṃtibhavaṃsamanussari. (988)
(Yamakabandhanaṃ)
23
Itiha yāvasumedha bhavaṃ sudhī
Sumariyā'tigatā'mitajātiyo,
Asari sopaṭilomavasā tato-
Ppabhuti yāva ito tatiyaṃ bhavaṃ. (989)
24
Punaramutra tatobhavato cuto
Samupapajji manantarajātiyaṃ,
Tahimahaṃtusite tidasālaye
Bhavimatijjuti santusitābhidho. (990)


[SL Page 339] [\x 339/]

25
Tusitadevanikāyasamatvayo
Paramarūpa vilāsadharo'bhaviṃ,
Sumadhurāmatamāhari midisaṃ
Anubhaviṃsukhamindriya gocaraṃ. (991)
26
Samupajīvimamānusahāyana-
Catusahassa mahaṃtusitālaye,
Marugaṇamburuhāsanayācanaṃ
Iha paṭicca tato bhavato cuto. (992)
27
Jananirājiniyā maṇicetiye
Sugatadhātumivā'samakucchiyaṃ,
Ravikule paṭisandhimahaṃ pitra-
Narapatiṃ adhikicca samappayiṃ. (993)
28
Itiha rūpamarūpamanādikaṃ
Viparivattati vattati nāparaṃ,
Visatiyā sati yāva dhiyā'sanaṃ
Vihatamohatamo'si bhave sudhī. (994)
(Yamakabandhanaṃ.)


[SL Page 340] [\x 340/]

29
Cutupapattipabandhavasenahi
Avasavakattanadhātuparamparā,
Jalitadīpasikhe'va pavattati
Nayidhapuggalavedakakārako. (995)
30
Purimakhandhapabandhamanekadhā
Itivavatthayato hi kudiṭṭhiyo,
Apagatā'ttani vīsativatthukā
Tamihadiṭṭhivisuddhi'ti vuccati. (996)


[SL Page 341] [\x 341/]

31
Satimato ravimaṇḍalasantibhā
Sakaṭamagganibhā'yamanussati,
Purimajātisu nābhivirajjhati
Saravaye sarabhaṅgasaro yathā. (997)
32
Acutiyācutiyāmati māsane
Sutavatī'tavatī'hati bujjhituṃ,
Samudite'mudite kumudāni'ma
Nakamalā kamalāni alaṅkari. (998)
(Yamakabandhanaṃ.)
33
Ruciracandamaricivilepinī
Kumudasaṇḍavikāsavihāsinī,
Rajanimajjhimayāmavilāsinī
Tadadhisīladhanaṃ vijābhāsi kiṃ (999)


[SL Page 342] [\x 342/]

34
Ghanasunīlavisālatapovanaṃ
Analabhāsurakīṭakulākulaṃ,
Rajanirājiniyā kusumākulā-
Viraḷakesakalāpasiriṃ bhajī. (1000)
35
Tadupahāraratāyi'va komudī-
Bhujalatāya vibhāvaribhīruyā,
Gahitalājakabhājanavibbhamaṃ
Phuṭitakeravakānana māhari. (1001)
36
Tibhuvanekaraviṃ ravibhattari
Aparadīpagate sarasīvadhū,
Rajaniyā vihitāvasarā'pi kiṃ
Paricariṃsu patibbatamabbhutaṃ. (1002)
37
Parilasiṃsu bhusaṃ bhuvane'vu bho
Ravipathe vitatā, vitatārakā,
Animisehi mahāya mahimato
Jalitadīpasikhāca mahītale. (1003)


[SL Page 343] [\x 343/]

38
Makaratenaketanasantibhā
Tuhinadīdhitidīdhiti majjhime,
Nisi dadāra sadārasarāginaṃ
Hadayakeravakeravakānanaṃ. (1004)
(Yamakabandhanaṃ)
39
Atha bhavābhavadiṭṭhivibheda naṃ
Vimati moha tamopuṭapāṭa naṃ,
Cutupapātapabhuti vijāna naṃ
Kathamalattha sadibbaviloca naṃ. (1005)
40
Kusalakammapabhāvasamubbhavaṃ
Sukhumaduragatāni'pi gocaraṃ,
Animisāna pasādavilocanaṃ
Rudhirasembhamakalāpagataṃka yathā. (1006)

[SL Page 344] [\x 344/]

41
Tathariva'kkhisamena sudhāsinaṃ
Vimatidiṭṭhimisodhanahetunā,
Hatamanopakilesamalena so
Vigatamānusakenahi cakkhunā. (1007)
42
Karatalamburuhoparicakkhumā
Yathārivā'malakībadarīphalaṃ,
Cutupapattigatepi tathāgate
Tibhuvanamhi yathicchita maddasa. (1008)
43
Navupapātakhaṇeca cutikkhaṇe
Visayabhāvamupenti tathāgatā,
Tadupacāravaseni'hadassanaṃ
Khamati aṭṭhakathācariyāsabho. (1009)


[SL Page 345] [\x 345/]

44
Upadhihīna'dhihanīnatathāgate
Anapanītapaṇīta tathāgate,
Anabhirūpa'bhirūpatathāgate
Sugati duggati dugga mupāgate. (1010)
(Yamakabandhanaṃ.)
45
Tiriyamuddhamadhopatitīya so
Matipahaṃ abhipassi yathārahaṃ,
Nicitakammapatheca tathāgate
Upari pādakajhānasamuṭṭhito. (1011)
46
Akusalāni kariṃsu ime tidhā
Sucaritāni kariṃsu tidhā ime,
Ariyamaggaphalehika samaṅgino
Nasamaṇā'tipi antimavatthunā. (1012)


[SL Paage 346] [\x 346/]

47
Guṇanirākaraṇena asādhavo
Upavadiṃsu nasanti guṇā'ti'me,
Apicasapakpurisā'riyapuggale
Tadanurūpaguṇehi pasaṃsayuṃ. (1013)
48
Vitathaladdhiparāmasanā ime
Paramaladdhiparāmasanā ime,
Gahitaladdhivasena tahiṃtahiṃ
Nicitakammapathā janatā ayaṃ. (1014)
49
Caturapāyamapāyamapāyatiṃ
Upagatā sugati sugatiṃiti,
Yati samāhitavāhitavā' ddasa
Animisakkhisamakkhisamanvito. (1015)
(Yamakabandhanaṃ)


[SL Page 347] [\x 347/]

50
Sammāsammasatosato satimato kammādihetubbhavaṃ
Rūpārūpamanāgataṅni mahā mohandhakāro dhiyā,
Abbhatthaṅgami yāya soḷasavidhā kaṅkhācatekālikā
Sākaṅkhātaraṇabbisuddhu dutiyeyāme pavattā mati. (1016)
---------
Iti medhānandābhidhānenayatinā viracite sakalakavijana
Hadayānandadānanidāne jinavaṃsadīpe avidure nidāne
Pubbenivāsañāṇadibbacakkhuñāṇādhigama
Pavattiparidīpo
Terasamo saggo.
---------


[SL Page 348] [\x 348/]

1
Sudhākare vikasitakeravākare
Kamenu' pāsati sati pacchimaṃ disaṃ,
Vihāvarī sasirucirānanaṃ jinaṃ
Bhajanti pacchimamathayāma motari. (1017)
2
Khaṇaṃ nisāpati virahātureva'yaṃ
Nisāvadhū malinapayodharambarā,
Catuddisāyatanayanehi sampati
Mumoca sīkaranikarassubindavo. (1018)
3
Kilesanāsanapasuto samādhinā
Puthujjano tadanusayaṃ yathubbahe,
Tathaṃ'sunā bhuvanakalaṅkasodhano
Nahe kalānidhi sakalaṅka mubbahī. (1019)


[SL Page 349] [\x 349/]

4
Puratthime nabhasi vikiṇṇa tārakā-
Pabandhanibbharatimiraṃ viyākarī
Nisāvadhu valayitahārabhāsura-
Sunīlakomalanavakuntalassiriṃ. (1020)
5
Vipassanābalavimalīkatantaro
Jinaṅkuro duritamalaṃva candimā,
Maricisañcayadhavalīkatambaro
Tamocayaṃ tamanucaraṃ nirākarī. (1021)
6
Pavāyi sītalamalayānilo bhusaṃ
Disaṅganā sisiratusārabindavo,
Mumoca sā vicari nisā nisākara-
Marīcimañjariparicumbite bhuvi. (1022)


[SL Page 350] [\x 350/]

7
Niraṅgaṇe nirupakilesa niccale
Mudumhi kamakmaniyavisuddhibhāvage,
Samāhite manasi vipassanāmanaṃ
Athāsavakkhayamatiyā' bhīnīhari. (1023)
8
Sabārasaṅgikabhavacakka majjhagā
Anukkamena'pi paṭilomato sudhī
Vavatthayaṃ yamariyañāṇadassanaṃ
Visuddhiyā visaddhiyā taduccate. (1024)
9
Khaṇena yo sarati sahassalocano
Yathāvato dasasatamattha massapi,
Vidhātuno nijacaraṇaṅgulippabhā-
Vibhusitā'khilabhuvanodarassa'pi. (1025)


[SL Page 351] [\x 351/]

10
Asesanīvaraṇatusārasosino
Samādhisambhava' khilajhānalābhino,
Jagattayaṃ karabadaraṃ'va dassino
Nayassa kassaci visayatta māgataṃ. (1026)
11
Adiṭṭha mappaṭi viditaṃ sayaṃpurā
Anuttaraṃtamariyañāṇadassanaṃ,
Imassa gotamasamaṇassa sijjhate
Garūpasevanavirahassa abbhūtaṃ. (1027)
12
Bhavebhave parivitadānapārami-
Balena'hū vijaṭitalobhabandhano,
Samettikhantyanugatasīlapāramī-
Jalena nibbutapaṭighādipāvako. (1028)


[SL Page 352] [\x 352/]

13
Bhavebhave bhavi thirañāṇapāramī-
Padhaṃsitā'khilaviparītadassano,
Vināyakapakpabhuti garūpasevana-
Vasena pucchiya hatamohasaṃsayo. (1029)
14
Bhavebhave budhajanapujanādinā
Garūbhivādanabahumānanādinā,
Janāpacāyanavidhinā vinodayi
Sadappa munnati mabhimāna muddhaṭaṃ. (1030)
15
Bhavebhave vibhavaratiṃ ratiṃbhave
Anaṅgasaṅgamarati maṅganāratiṃ,
Gharā'bhinikkhamiya'nagāriyaṃrato
Apānudī paṭilabhi jhāna mattanā. (1031)


[SL Page 353] [\x 353/]

16
Bhavebhave sa'viriya saccapāramī-
Parāyaṇo adhikusalesu cāratiṃ,
Jahaṃ vacīduritamalaṃ catubbidhaṃ
Visodhayī nijahadayañca paggahī. (1032)
17
Bhave bhave iti samatiṃsapāramī-
Visujjhitā' kusalamanomalimaso,
Kamena indriya paripākataṃ gato
Nacaññasampada mahipatthayī sudhī. (1033)
18
Bhave bhave agaṇitameva bodhiyā
Dayāya coditahadayo'hi kapatthanaṃ,
Akā catubbidhaphalasampadā tato
Padissare niravasarā riva'ntani. (1034)


[SL Page 354] [\x 354/]

19
Bhave bhave sakapaṇidhānasattiyā
Tidhā'hisaṅakkhatakusalaṃ imassa bho,
Nasādhaye kimariyañāṇadassanaṃ
Anaññapuggalavisayaṃ nasaṃsayo. (1035)
20
Aniccato'dayavayatāya dukkhato
Sadukkhatāyapi avidheyatādinā,
Anattato varamati khandhapañcakaṃ
Punappunaṃ samupaparikkha mussahī. (1036)
21
Kalāpasammasanamukhena bārasa-
Vidhe anādikabhavacakkanissite,
Kamena sattasu anupassanāsu so
Jinaṅkuro tadavayave'bhinīhari. (1037)


[SL Page 355] [\x 355/]

22
Aniccatobhusamanupassamuddhari
Asesasaṅkhatagataniccasaññitaṃ,
Anattato samanuvipassa dukkhato
Sasaṅkhatepajahi sukhattasaññitaṃ. (1038)
23
Vinodayī sumati virāganibbidā-
Vasena saṅkhatagatarāganandiyo,
Nirodhanissajanavasā'nupassiya
Tathodayādiyanamasesaṅghate. (1039)
24
Vidhāyadubbidhamanupassato kasato
Asesasaṅakkhatamapi nāmarūpato,
Nidānato punakhaṇato'dayabbayaṃ
Upaṭṭhahi dviguṇitapañcavisadhā. (1040)


[SL Page 356] [\x 356/]

25
Sudhīmato taruṇavipassanāyi'me
Vipassakassi'ti dasupakkilesakā,
Bhavuṃpabhāsatimatipītinicchayo
Sukhī'hanāsamathanikantyupekkhanā. (1041)


[SL Page 357] [\x 357/]

26
Pasannalohita paripuṇṇaviggahā
Viniggatā niravadhilokadhātusu,
Vipassanābalapabhavā'bhipatthari
Sudhantakañcanarasapiñjarappabhā. (1042)
27
Ayaṃpatho nabhavati tappabhādayo
Visattikāpabhutikilesavatthukā,
Punodayabbaya manupassato tato
Patho samubbhavi dasupakkilesagaṃ. (1043)
28
Pathāpathaṃ samupaparikkhatoiti
Sudhīmato taruṇavipassakassayā,
Samuṭṭhitā nisitavipassanāmati
Pathāpathikkhaṇakavisuddhi vuccate. (1044)


[SL Page 358] [\x 358/]

29
Narāsabho adhigatañātatīraṇa-
Pariññavā uparipahāṇasaṅkhayā,
Pariññayā ubhaya visuddhisiddhiyā
Tisaccadassanapasuto samārabhī. (1045)
30
Aniccalakkhaṇamapaki dukkhalakkhaṇaṃ
Anattalakkhaṇamatha sabbasaṅkhate,
Yathāvato nasamanupassi santati-
Riyāpathehica pihitaṃghaṇenaso. (1046)
31
Visodhayaṃ matimudayabbaye tato
Lahuṃ tilakkhaṇavisadattago bhusaṃ,
Vipassanāpathapaṭipanna mattanā
Alatthabhaṅgadhibhayañāṇamādikaṃ. (1047)


[SL Page 359] [\x 359/]

32
Sayambhuno uparinavānupassanā-
Vibhāvanā navaguṇavaṇṇanāyidha,
Vidhīyate navavidhañṇabhāvanā
Pavuccate sapakaṭipadāvisuddhiti. (1048)
33
Matīhitihipi catusaccachādaka-
Tamovidhaṃsana samanantaraṃ thiraṃ,
Nirodhagocaramalabhittha gotrabhu-
Matiṃ sudhī anariyagottabāhiraṃ. (1049)


[SL Page 360] [\x 360/]

34
Pasatthagotrabhumatidinnasaññakaṃ
Samūlamuddhaṭakalusattayaṃ sudhī,
Vibandhaduggativinipātanādikaṃ
Athādimaṃpaṭilabhī ñāṇadassanaṃ. (1050)
35
Yadevanantaraphaladanti paṇḍitā
Vadantitapphalamapi paccavekkhaṇaṃ,
Alattha so puna dutiyāya bhumiyā
Vipassanaṃ samadhigamāya bhāvayī. (1051)
36
Bhusovisosita bhavadukkhakaddamaṃ
Akālikaṃ tanukatakibbisattayaṃ,
Anuttaraṃ dutiyamalattha tapphalaṃ
Sapaccavekkhaṇamatha ñāṇadassanaṃ. (1052)


[SL Page 361] [\x 361/]

37
Vipassanaṃpunarapibhāvayaṃ sayaṃ
Samuddhaṭālayapaṭighaṃ bhavāpahaṃ,
Sapaccavekkhaṇaphalañāṇamajjhagā
Anuttaraṃ tatiyaka ñāṇadassanaṃ. (1053)
38
Tilakkhaṇaṃ thiramatimā'bhipattiyā
Subhāvayika upari catutthabhumiyā,
Avāriyāsaniriva tālamatthake
Kilesamuddhaniranihaccacārinaṃ. (1054)
39
Nivāritākhila bhavacakkavibbhamaṃ
Savāsanāparimita pakāpanāsanaṃ,
Anaññagocara varañāṇadassanaṃ
Alattha tapphalamapipaccavekkhaṇaṃ. (1055)


[SL Page 362] [\x 362/]

40
Tadāsavakkhayamatigñāṇadassana-
Visuddhivuccati arahattapattiyā,
Sahevacuddasavidha buddhabuddhiyo
Jino catubbidha paṭisambhidālabhī. (1056)
41
Asādhāraṇaṃ ñāṇachakkaṃbalāni
Dasa'ṭṭhārasāveṇikā buddhadhammā,
Catuddhāvisārajjamiddhānubhāvā
Samiddhāsahecārahattena tassa. (1057)
42
Abhiññeyyadhamme abhiññāya sāmaṃ
Pariññeyya dhamme pariññāya sāmaṃ,
Pahātabba dhamme pahantvāna sāmaṃ
Sanibbānamaggapphalaṃ sacchikatvā. (1058)



[SL Page 363] [\x 363/]

43
Siyāyāvatāñeyya dhammappavatti
Siyātāvatā tassa ñāṇappavatti,
Abhiññāya sabbaññutāñāṇa māsi
Sahevārahattena sabbaññu buddho. (1059)
44
Mahāmohaniddāpagomaggañāṇa-
Ppabuddho'hisambodhiyā sobhamāno,
Munindo dinindaṃ' susandohahāsi-
'Ndirāmandirindivarābhaṃahāsi. (1060)
45
Subuddhābhisambodhipubbācalambhā
Sahevāruṇo buddhasūrodayena,
Samuṭṭhāsi veneyya bandhūhisaddhiṃ
Pabujjhiṃsu abbhuggatamhojakosā. (1061)


[SL Page 364] [\x 364/]

46
Uḷārāvabhāso tadā jātikhette
Bhusaṃpātubhuto mahīsampavedhi,
Siḷāsāḷaseḷāvataṃsā subhāni
Nimattāni battiṃsajātātiloke. (1062)
47
Tamojālaviddhaṃsanādīni loke
Karontova cattārikiccāni'māni,
Samuṭṭhāsi tasmiṃkhaṇe raṃsimāli
Rivādiccavaṃsubbhavo buddhasūro. (1063)
48
Mahīlājavuṭṭhīhi sañchannabhutā
Nabhaṃ kanibbharaṃ gandhadhupaddhajehi,
Chaṇhokulā kevalaṃ lokadhātu
Mahāmaṅakgalāvāsa kalīlāvalambiṃ (1064)


[SL Page 365] [\x 365/]

49
Tadātappadambhoja pūjāgatānaṃ
Siro bhattibhārañjalīnaṃ surānaṃ,
Nirālambamākāsa randhaṃ babhāsa
Pabhāsāra cūḷāmaṇihakā'karāḷaṃ. (1065)
50
Guṇonāma sakkhandhasantāna suddhi
Sakosuddhakhanvdhappabandhohi buddho,
Namobuddhabhutassa nipphantañāṇa-
Ppahāṇānubhāvāhirūpassatassa. (1066)
---------
Iti medhānandābhidhānenayatinā viracite sakalakavijana
Hadayānandadānanidāne jinavaṃsadīpe avidure nidāne
Mahā bodhisattassa ariyamaggañāṇābhisambodhi samadhigama
Pavattiparidīpo
Cuddasamo saggo.
---------
Jinavaṃsadīpe
Avidure nidānabhāgo dutiyo.


[SL Page 367] [\x 367/]

1
Asseva pakallaṅkavarassakāraṇā
Sīsakkhimaṃsāni ca dārasunavo,
Datvā cirassaṃ akarinti dukkaraṃ
So (indavaṃsā')bhidhajo vicintayī. (1067)
2
Pallaṅkato tāva navuṭṭhahaṃ tahiṃ
Pallaṅkamādhāya nisajja sattahaṃ,
Saṅkappapuṇṇo'dhisamādhayo muni
Sammā samāpajji anekakoṭiyo. (1068)
3
Nā'yaṃ jahāte vijayāsanā'layaṃ
Yaṃkiñcikiccaṃ karaṇiyamassahi,
Saṃvijjate dānipi kāci devatā
Saṅkābhighā'tābhivitakkayuṃ iti. (1069)

[SL Page 368] [\x 368/]

4
Tāsaṃ viditvāna vitakkamāsanā
Abbhuṭṭhito so gaganaṅgaṇaṃ khaṇaṃ,
Saṃdassayanto yamapāṭihāriyaṃ
Nissaṃsayo saṃsayasallamuddharī. (1070)
5
Nissāya pallaṅkamimaṃ mahīruhaṃ
Sampattasambodhipado'smi cintiya,
Oruyha pakallaṅkaṭhitappadesato
Pubbuttarānaṃ hi disāna mantarā. (1071)
6
Sattāha mindivaracārulocana-
Pañcappabhāsāranisecanena so,
Samapūjayanto jayabodhimāsanaṃ
Aṭṭhāsi lokekavilocano jino. (1072)


[SL Page 369] [\x 369/]

7
Gantvā ṭhītaṭṭhānajayāsanantarā
Pubbāparassaṃ disi sattavāsaraṃ,
Nikkhittacakkaṅkitapādapaṅkajo
So caṅkamī nimmitaratanacaṅkame. (1073)
8
So bodhito uttarapacchimantarā
Devehi nānāratanehi nimmite,
Sattāhamattaṃ maṇimandire muni
Sammābhidhammaṃ pavihāsi sammasaṃ. (1074)
9
Manthācale'nambunidhiṃ'va kesavo
Viññāṇakaṇḍādiṭasā catubbidhaṃ,
Tasmiṃ nisinno muni dhammasaṅgaṇi-
Mālolayī ñāṇabalena duddasaṃ. (1075)


[SL Page 370] [\x 370/]

10
Vebhaṅgiyaṃ khandhavibhaṅgamādikaṃ
Gambhīramaṭṭhārasadhā sudubbudhaṃ,
So mārabhaṅgo'tha vibhaṅgasāgaraṃ
Saṃkhobhayī gñāṇayugantavāyunā. (1076)
11
So dhātusuññattapajānano jino
Nissattanijjivasabhāvadhātuyo,
Vitthārayanto tadanantaraṃ varaṃ
Nānānayaṃ dhātukathaṃ vavatthayī. (1077)
12
Khandhādipaññattivasena chabbidhā
Paññattiyo'ti suvibhattamātikaṃ,
Paññāya sabbaññujino'tha puggala-
Paññatti mālolayi aggapuggalo. (1078)


[SL Page 371] [\x 371/]

13
Vādībhasīho sakavādamaṇḍalaṃ
Oruyha sammā paravādamaṇḍalaṃ,
Suttāni saṅgayha sahassamaṭṭhadhā
Saṅkhitta mādo mukhavādayuttikaṃ. (1079)
14
Ñāṇena vitthāriyamāna mattano
Kiñcāpya'nantāpariyanta muttamaṃ,
Takkīhi nakkāvacaraṃ nakehici
Nātho kathāvatthu mathā'bhisammasi. (1080)
15
Yaṃ mūlakhandhādivasā dasabbidhaṃ
Uddesaniddesapadā'nurūpato,
Niṭṭhānato saṃsayato vibhāgiyaṃ
Gambhīrañāṇena'tha sāgarūpamaṃ. (1081)


[SL Page 372] [\x 372/]

16
Santaṃ paṇitaṃ nipuṇaṃ sududdasaṃ
Guḷhaṃ atakkāvacaraṃ acintiyaṃ,
Nānānayaṃ taṃ yamakaṃ susaññamo
Dhammassaro sammasi nippadesato. (1082)
17
Nānānayu'ttuṅgataraṅganibbharaṃ
Neyyatthanītatthamaṇihi maṇḍitaṃ,
Dhammantarāvaṭṭasataṃ athāparaṃ
Saddhammakhandhodakakhandhapūritaṃ. (1083)
18
Satthā catubbisa timattapaccaya-
Velaṃ paricchedavisālapaṭṭanaṃ,
Gambhīrapaṭṭhāna mahaṇṇavaṃ kathaṃ
Ālolayaṃ sammasi ñāṇamerunā. (1084)


[SL Page 373] [\x 373/]

19
Nissaṅgañāṇo muni hetupaccayo
Iccādinā'ropitamātikārahaṃ,
Niddiṭṭhanidedasapadaṃ papañcita-
Ñeyyaṃ catubbīsavidhaṃ sudubbudhaṃ. (1085)
20
Nissāya bāvīsavidhe tike tika-
Paṭṭhāna mantogadhanāmarūpike
Nissāya nissesake tathā duka-
Paṭṭhāna mantogadhanāmarūpike (1086)
21
Bāvisamattā tikamātikā duke
Pakkhippa paṭṭhānavidaṃ dukantikaṃ,
Bāvīsamattāya tike sataṃduke
Pakkhippa paṭṭhānamidaṃka tikaddukaṃ. (1087)


[SL Page 374] [\x 374/]

22
Katvā tikesve'va tike duvīsati
Paṭṭhāna mantogatike tikattikaṃ,
Katvā dukesve'va tathā sataṃduke
Paṭṭhāna mantāgaitike dukaddukaṃ. (1088)
23
Iccānulome janayāni pakkhipaṃ
Cha ppaccanīye'pi nayāni pakkhipaṃ,
Evaṃ khipitvā anulomapaccani-
Yecā'pi cha ppaccaniyā'nulomake. (1089)
24
Gambhīrapaṭṭhānamahodadhiṃ iti
Saṅkhobhayaṃ sammasi ñāṇamerunā,
Taṃ sammasantassa savatthukaṃ chavi-
Vaṇṇo pasanto'si pasīdi lohitaṃ. (1090)


[SL Page 375] [\x 375/]

25
Tasmiṃkhaṇe cattajavaṇṇadhātuyo
Aṭṭhaṃsu ṭhānamhi asitihatthake,
Aññatra'dhiṭṭhānabalaṃ sarīrato
Chabbaṇṇaraṃsī visarā'hiniccharuṃ. (1091)
26
Sevālakālindinadi'ndirāpati-
Nilambari'ndivaravaṇṇasantibhā,
Kesa'kkhimassūhika viniggatā bhusaṃ
Nīlappabhā'sesadisā alaṅkaruṃ. (1092)
27
Tāsaṃ vasā' sesadisāvilāsinī
Āsuṃ yathā pārutanīlakambalā,
Tā cakkavāḷāti papūrayantiyo
Dhāviṃsu nilopalacuṇṇasannibhā. (1093)


[SL Page 376] [\x 376/]

28
Nissesalokaṃ haritālakuṅkuma-
Cuṇṇehi sovaṇṇarasehi missakaṃ,
Ālepayantīviya pītaraṃsiyo
Yā niggatā kañcanasannibhattacā. (1094)
29
Tāsaṃ vasenā'si siṇerupabbata-
Rājā vilino'va mahaṇṇave jalaṃ,
Saṃkappitā'va'ṭṭha disāgajā'bhavuṃ
Niddhantacāmīkarakappanādinā. (1095)
30
Lākhārasānaṃ parisecanaṃ viya
Nindūracuṇṇo'kiraṇaṃ'va yādisi,
Sañjhāpabhārattasurattaraṃsiyo
Nikkhamma dhāviṃsu samaṃsalohitā. (1096)
31
Tāsaṃ vasenā'khilabhūmikāminī
Āsī nimuggāriva uttaraṇṇave,
Ambhojarāgehi sunimmitāni'va
Sabbāni dabbānya'bhavuṃ jagattaye.(1097)


[SL Page 377] [\x 377/]

32
Yākundasogandhikacandacandikā-
Kappūrakhīrodadhivīcipaṇḍarā,
Aṭṭhīhi dāṭhāhī vitassaṭā bhusaṃ
Odātaraṃsī dhavalīkaruṃ disā. (1098)
33
Tāsaṃ vasenā'si yathā mahīvadhu
Odātavatthehi nivatthapārutā,
Tā khīradhārāparisekabandhurā
Dhāviṃsu buddhassa yasonibhāpabhā. (1099)
34
Sabbādisāyo 'khilalokadhātuyo
Mañjiṭṭhapaṅkehi vilepayanti'ca,
Nikkhamma mañjiṭṭhapabhā tatotato
Dhāviṃsu sañcuṇṇapavāḷasantibhā (1100)


[SL Page 378] [\x 378/]

35
Nīlādidhātussarasehi pañcahi
Vaṇṇehi pupphehi maṇīhisattahi,
Sampūrayantī'va pabhā pabhassarā
Nikkhamma lokaṃ sakalaṃ alaṅkaruṃ. (1101)
36
Tā raṃsiyo byāpiya mediniṃ mahī-
Sandhārakaṃ vāri matho samīraṇaṃ,
Heṭṭhā'jaṭākāsatalaṃ tathūpari
Gaṇhiṃsu lokaṃ tiriyaṃ nirāvadhiṃ. (1102)
37
Devaddumu'yyānavimānabhusaṇa-
Canda'kkatārānikarā'marā tato,
Saṇṭhānamattehi vijāniyā'bhavuṃ
Tā niggatā ajjatanā'pi dhāvare. (1103)


[SL Page 379] [\x 379/]

38
Tamhā'bhīgantvā ghananīlasākhino
Nigrodhasākhissa'japālasaññino,
Mūle nisajjā'dhisukhaṃ vimuttijaṃ
Satthā'nubhonto pavihāsi sattahaṃ. (1104)
39
Oruyha tasmiṃsamaye vimānato
Dānādayo pāramiyo bhavābhavaṃ,
Dhāvaṃ asādhāraṇañāṇasiddhiyā
Eso'va nā'haṃ abhisaṅkhariṃ iti. (1105)
40
Otārapekho navipassa ettakaṃ
Kālaṃ kalaṅkaṃ akalaṅkarūpino,
Sokā'kulo acchi chamāya soḷasa-
Lekhā vilekhaṃ kalimā avammukho. (1106)


[SL Page 380] [\x 380/]

41
Kasmā napaññāyati'dāni nopitā
Olokayanti kva gato'ti dukkhitaṃ,
Sokena lekhā likhamāna mañjase
Disvā nisinnaṃ pitaraṃ sudummukhaṃ. (1107)
42
Tatro)pagantvā vasavattidhītaro
Pucchiṃsu taṇhā aratī ragā lahuṃ,
Kiṃ tāta kiṃ tāta kimettha jhāyasi
Ko te paro kena parājito tuvaṃ. (1108)
43
Suddhodanassā'vanipassa oraso
Patvā'hisambodhipadaṃka mukhe masiṃ,
Makkhesi me chinditamārabandhano
Tasmā'nusocāmi kathesi pāpimā. (1109)


[SL Page 381] [\x 381/]

44
Ānīya taṃ mattagajaṃ'va mārajiṃ
Rāgādipāsehi mayaṃ subandhiya,
Dassāma vo passatha tāta no balaṃ
Māsoci mājhāyi'ti dhītaro'bravuṃ. (1110)
45
Siṅgārasaṅgāmadharā'vatārinī
Bhubhaṅgabāṇāsanamattadhārinī,
Āropitā'pāṅgasarā'pya'nissarā
Kāmārimārārisaravyadāraṇe. (1111)
46
Sevālanīlāmalakuntalākulā
Bālindulekhe'valalāṭamaṇḍalā
Niluppalakkhī calahemakuṇḍalā-
Laṅkārakaṇṇā'likalāpabhā'lakā (1112)


[SL Page 382] [\x 382/]

47
Vāṇilatāvellitaphullamālatī-
Dantāvalī pallavapāṭalādharā,
Kandappakīḷālayahemakāhaḷa-
Saṅkāsanāsā kamalāmalānanā. (1113)
48
Vijjullatā cārubhujā calācala-
Līlāvalambatthanahaṃsamaṇḍalā,
Cāmīkarāliṅgavilāsakandharā
Lāvaṇṇa vallidalakomalaṅgulī. (1114)
49
Nimmekhalālinavilaggabhāginī
Kīḷānadīkulavisālasoṇinī,
Kandappadappānaladhūmakajjala-
Romāvalivellitanābhimaṇḍala. (1115)


[SL Page 383] [\x 383/]

50
Pīnorujaṅghā kalikānakhāvalī
Tā'naṅakgaraṅgaṅajahāriviggahā,
Māraṅganā yatra niraṅgaṇo jino
Tatrā'gamuṃ rāgasurāmadā'turā. (1116)
51
Aṅgīrasassā'nanasoṇṇadappaṇe
Tā sundarī bimbitalocanindirā,
Kandappakīḷākalahaṃ vidhātave
Kāloyamiccāhu tuvaṃ yadicchasi. (1117)


[SL Page 384] [\x 384/]

52
Vyāpāritā te paricārikā mayaṃ
Etthāgatā homa manobhunā'dhunā,
Vattambujānaṃ paricumbane ayaṃ
Kālonu bhogotama kiṃnayicchasi. (1118)
53
Bho puṇṇakumbhe'va tavo'ramandire
Uddhaggalomu'ssitanīlaketane,
Kāmāhisekussavamaṅgalāya no
Sajjethi'me pīnapayodhare nakiṃ. (1119)
54
Vattambuje no adharaṃ'subandhure
Nettālimālā nahivumbare tava,
Amhesuyevā'bhipatanti bhomuni
Kandappabāṇā karuṇā kuhiṃ tavaṃ (1120)


[SL Page 385] [\x 385/]

55
Tvaṃ yobbano sāmi mayañca yobbanī
Kālo vasatto vipinaṃ manoramaṃ'
Mandānilo vāyati kiṃ cirāyate
Tuyhaṃ anaṅgo'va niraṅgaṇo'si kiṃ. (1121)
56
Dibbāni vatthābharaṇāni'māni'pi
Lajjāya saddhiṃka sithilibhavanti no'
Amhesvanaṅgena samaṃ anaṅgaṇaṃ
Daḷahatta māyāti manaṃ tava'bbhutaṃ. (1122)
57
Iccānigammaṃ hadayaṅgamaṃ giraṃ
Vatvāna dibbena sarena mañjunā,
Kāmāturānanti pumānamāsayā
Uccāvacā cintiyamāradhītaro. (1123)


[SL Page 386] [\x 386/]

58
Kaññāvilāsādivasena viggahe
Nimmāya paccekasataṃ padassiya,
Pāde mayaṃ bho paricārayāma te
Vatvā tamārādhayituṃ parakkamuṃ. (1124)
59
Gāthā imā dhammapade mahāmuni
Saṅgāyi tāsaṃ tamanaṅgabhaṅgīnaṃ,
Vatvā nasakkoma mayaṃ pakalobhituṃ
Tā rittahatthā pitaraṃ upāgamuṃ. (1125)
60
Gantvā tato so mucalindasaññino
Rukkhassa mūle mucalindabhogino,
Bhogāvaligandhakuṭiṃka samappito
Sattāhamajjhāvasi jhānamuttamaṃ. (1126)


[SL Page 387] [\x 387/]

61
Mulamhi rājāyatanassa sākhino
Pallaṅka mādhāya nisajja sattahaṃ,
Tamhābhi'gantvā bhavabandhanacchido
Satthā valañjesi vimuttijaṃ sukhaṃ. (1127)
62
Satthā evakaṃ vasanto parahitatirato sattasattāhamattaṃ
Yaṃkiñcāhārakiccaṃ dhuvaparihariyaṃ kiccamuccāvacampi.
Nākāsi jhānamaggapphakhalasukhamakhilaṃ samphusanto vibhāsi
Pādāsi dantapoṇodaka magada'bhayaṃ tassa devanamindo. (1128)
---------
Iti medhānandābhidhānena yatinā viracite sakalakavijana
Hadayānandadānanidāne jinavaṃsadīpe santikenidāne
Bhagavato sattasattāhavitikkamappavatti
Paridīpo
Paṇṇarasamo saggo
---------


[SL Page 389] [\x 389/]

1
Mūle rājāyatanaviṭapacchāyāmano (hārini)
Vikkhāletvā bhagavati mukhaṃ tasmiṃ nisinne sati,
Vāṇijjatthaṃ nija janapadā dve bhātikāka vāṇijā
Gacchantā majjhimajanapadaṃ taṃṭhāna majjhotaruṃ. (1129) 2
Buddhaṃ disvā nirupamasiriṃ saddhāya sañcoditā
Sampādetvā madhurivamadhuṃ manthaṃ madhūpiṇḍikaṃ,
Bhante tumhe anubhavatha no bhikkhaṃ paṭiggaṇhiya
Evaṃ vatvātadubhayajanā aṭṭhaṃsu baddhañjalī. (1130)
3
Sabbe buddhā nahi karatalambhojesu gaṇhanti kho
Saṅkappettassi'ti bhagavatokismiṃ paṭicchāmahaṃ,
Cittācāraṃ sumariya silāpatte pamāṇupage
Pādāsuṃ sampati catumahārājā kuverādayo. (1131)


[SL Page 390] [\x 390/]

4
Ekaṃ katvā samuti caturo patte adhiṭṭhāya te
Bhutvā'hāraṃ bhuvananayano bhuttānumodaṃ kari,
Buddhaṃ dhammaṃ saraṇamagamuṃ te tenuho'vāṇijā
Jātā loke sakalapaṭhamaṃ dvevāciko' pāsakā. (1132)
5
Tesaṃ dvinnaṃ suparihariyaṃ dethā'ti saṃyācataṃ
Jālaṅkā'laṅkatakaratalo rupindirā mandire,
Sīsaṃ nilopalamaṇighaṭīlīlāvilāsaṃ phusaṃ
Sevāli'ndīvaradalasiriṃ so kesamuṭṭhiṃ adā. (1133)


[SL Page 391] [\x 391/]

6
Patvā tesaṃ janapadamubho pakkhippa tā dhātuyo
Jīvantasmiṃ bhagavati mahāthūpaṃ patiṭṭhāpayuṃ,
Vimhāpento vanasuragaṇaṃ yatrā'japālābhidho
Nigrodho'si tahimupagamī muṭṭhāya tamhā jino. (1134)
7
Svā'yaṃ dhammo sayamadhigato dubbodhanoduddaso
Iccevaṃ so samabhivivinaṃ dhammassa gambhīrataṃ,
Appo'ssukko'bhavi bhagavato cittaṃ viditvā mahā-
Brahmā'gantvā sayamadhigataṃ desetumāyācī taṃ. (1135)
8
Gaṇhitvā so bhuvanasaraṇo ajjhosanaṃ brahmuno
Deseyyaṃ kho paṭhamamasamaṃ dhammaṃ imaṃ duddasaṃ,
Kassā'hanti sumariya vasī āḷārakocuddako
Abbhaññātuṃ vata paṭibalātesaṃ cutiṃ addasaṃ (1136)

[SL Page 392] [\x 392/]

9
Āvajjento munikatavidū te pañcavagge bhavā
Bhikkhu dhamme kataparicayā kutrā'dhunā vijjare,
Bārānasyaṃ itisipatane ñatvāna āsāḷhiyā
Māse pañcaddasiya masamo bārāṇasiṃ pāvisi. (1137)
10
Āgacchantaṃ samuni upakaṃ ājīvakaṃ antarā-
Magge disvā gamanasamaye buddhattanaṃ attano,
Ācikkhitvā vimati matarī saññāya taṃ dūrato
Nibbinditvā katika makaruṃ vaggā samaggā vasī. (1138)


[SL Page 393] [\x 393/]

11
Ñatvā tesaṃ manasi vikatiṃ odissakaṃ samphari
Mettaṃ cittaṃ narahari tato phuṭṭhāsamānā vasī,
Nāthaṃ natvā dasanakhasamodhāna'%jalīhā'gataṃ
Paccuggantvā tahimahiharuṃ papphoṭhayitvā'sanaṃ. (1139)
12
Mākho tumhe pariharathamaṃ eyā'vusotyā'dinā
Saññāpetvā samuni samaṇe sabbaññutaṃ attano,
Koṭīha'ṭṭhārasahi navuto brahmehi cā'laṅkari
Bārāṇasyaṃ pani'sipatane paññattabuddhāsanaṃ. (1140)
13
Saṃvattetvā parahitakaro so dhammacakkaṃ jino
Koṇḍaññākhyassamaṇapamukhe koṭīnamaṭṭhārasa,
Brahmāno te paṭhamakaphale sammā patiṭṭhāpayi
Kampitthā'yaṃka vasumativadhū suttāvasāne bhusaṃ. (1141)


[SL Page 394] [\x 394/]

14
Vappatthero dutiyadivase' tye'vaṃ dinānukkamaṃ
Sotāpannā taditaravasī ātappamanvāya te,
Sabbetherā bhaṇitasamaye vitthāritassuññate
Suttattasmiṃ vigatadarathā āsuṃ pahiṇāsvā. (1142)
15
Nibbinditvā nikhilavisaye nikkhanta māvāsato
Disvā satthā yasakulasutaṃ pakkosayitvāna taṃ,
Tāyaṃ ratyaṃ paṭhamakaphalaṃ ratyāvasāne dine
Pabbājesi uparimakhilaṃ maggapphalaṃ pāpayaṃ. (1143)


[SL Page 395] [\x 395/]

16
Pabbājetvā yasakulasutassambhattamitte jane
Sampāpesi adhikacaturo paññāsa maggapphalaṃ,
Evaṃ khīṇāsavavasigaṇe jāte'kasaṭṭhyā bhuvi
Vassāna'nte pahiṇi muni te bhikkhu disācārikaṃ. (1144)
17
Gacchanto so haririva mahāvīro'ruvelaṃ sayaṃ
Disvā kappāsikavanaghaṭe tiṃsappamāṇe jane,
Pabbājesi katavinayanā te bhaddavaggeyyakā
Bhikkhūmaggapphalarasamudā anvācaruṃ cārikaṃ. (1145)
18
Netā jetā vijaṭitajaṭo patto'ruvelaṃ tato
Saṃdassetvā vimatiharaṇaṃ so pāṭihīraṃ varaṃ,
Pabbājetvā jaṭilapavare tebhātike'nekadhā
Chindāpetvā vinayamakā antobahiddhajaṭaṃ. (1146)


[SL Page 396] [\x 396/]

19
Pabbājetvā pacurajaṭile katve'tare nijjaṭe
Saddhiṃ tehī dasasatamahākhīṇāsavehā'samo,
Nicchārento disidisi bhusaṃ chabbaṇṇaraṃsiṃka subhaṃ
Rañño vācaṃ sumariya puraṃ rājaggahaṃ pāvisi. (1147)
20
Tatrā'sante vasati sugate laṭṭhibbanuyyānage
Vuttantaṃ taṃ savaṇasubhagaṃ uyyānapāloditaṃ,
Sutvā baddhañjalisarasije pādāsane pūjayī
Bhunātho bārasahi nahutehā'gamma so māgadho (1148)


[SL Page 397] [\x 397/]

21
Bhetvā diṭṭhiṃ ciraparicitaṃ te kassapādī vasī
Disvā rājā bhagavati tadā dhammaṃcarante tahiṃ,
Nikkaṅkho so sumadhurataraṃ pitvāna dhammāmataṃ
Saddhiṃ ekādasahi nahutehā'dophalaṃ pāpuṇi. (1149)
22
Laddhassāso darathavigamā hutvā mahopāsako
Svemebhikkhaṃ kasugatapamukho saṃṅghādhivāsessatu,
Āyācitvā namiya caraṇadvandāravindadvayaṃ
Paccuṭṭhāyā'gami sapariso so bimbisārābhidho. (1150)
23
Pāto rājaggahanagarato koṭīnamaṭṭhārasa
Daṭṭhuṃ buddhaṃ nirupamasiriṃ laṭṭhīvane nāgarā,
Rāsibhūtā dutiyadivase ekassa bhikkhussa'pi
Sambādhattā nahipavisanokāso'si dighañjase. (1151)



[SL Page 398] [\x 398/]

24
Āvajjetvākimanabhimataṃ sakko nisinnāsanaṃ
Uṇhākāraṃ janayi'ti tadā hutvā navo māṇavo,
Maggo'tiṇṇo abhavi purato gāthāhi vatthuttayaṃ
Saṃvaṇṇetto bhavatu bhagavā māchintabhatto iti. (1152)
25
Dānaṃ datvā sugatapamukhassaṅghassa rājaggahaṃ
Sampattassā'vanipatipuraṃ aññatravatthuttayā,
Bhante sohaṃ kathamihavase velāya'velāya,pi
Ākaṅkheyyaṃ tvadupagamituṃ iccevamārocayī. (1153)


[SL Page 399] [\x 399/]

26
Sandacchāyaṃ vijanapavanaṃ yaṃ veḷudāyavhayaṃ
Uyyānaṃ me jitasuravanaṃ taṃ nātidurantike,
Sampūjento jinakaratale jālāvanaddhe hari-
Bhiṅkārenā'hariyaka salilaṃ pātesi taṃ patthivo. (1154)
27
Lokālokācalataṭakaṭī viñjhāṭavīlocanā
Gaṅakgāpāṅakgā danakasikharibāhā tikuṭatthanā,
Ugghosentī jaladhivasanā puññānumodanti va,
Sādhū'tyā'yaṃ vasumativadhū saṅkampi tasmiṃkhaṇe. (1155)
28
Āramaṃ taṃ parama ruciraṃ satthā paṭiggaṇhiya
Dhammaṃ vatvā'gami parivuto bhikkhūhi vuṭṭhā'sanā,
Tasmiṃ kāle paramamamataṃ ye daḷhamittā ubho
Taṃ taṃ gāmaṃ nigamanagaraṃ anvesamānā'caruṃ. (1156)


[SL Page 400] [\x 400/]

29
Āhiṇḍantaṃ tahimanugharaṃ piṇḍāya tesva'ssaji-
Ttheraṃ disvā samitadamitaṃ vippo'patissā'bhidho,
Laddho'kāso padamanuvajaṃka sutvādvi gāthāpadaṃ
Sotāpanno' bhavi vijaṭayaṃ saṃyojanāhaṃ tayaṃ. (1157)
30
Gāthaṃ sutvā amatamadhuraṃ taṃ sāriputto'ditaṃ
Moggallāno kaapanuditathāsaññojanānaṃ tayaṃ,
Pabbajjitvā tadubhaya janā netvā paribbājake
Patvārāmaṃ amataparamā satthāramārādhayuṃ. (1158)


[SL Page 401] [\x 401/]

31
Sattāhene'va'dhigami mahābhute pariggaṇhiya
Moggallāno vasi taditaraṃ maggattayaṃ tapphalaṃ,
Māsassa'ddhaṃ kataviriyavā suttaṃ parasso'ditaṃ
Sutvā dhammaṃ adhigami vasī taṃ dhammasenāpatī. (1159)
32
Dhammassāmī karahaci ubho te sāvakānaṃ mamaṃ
Aggaṃ bhaddaṃ yugamiti ime pabyākarotto munī,
Aggaṭṭhāne purimacaritaṃ ñatvā patiṭṭhāpayī
Sampinento sakalaparisaṃ cando'va kundāṭaviṃ. (1160)
33
Sutvā suddhodananarapati putto mamaṃ sampati
Buddho hutvā padahiya ciraṃ nissāya rājaggahaṃ,
Uttārento sakalajanataṃ saṃsārakantārato
Saṃvattetto vasati sivadaṃ saddhammacakkaṃiti. (1161)


[SL Page 402] [\x 402/]

34
Jiṇṇovuddho pariṇatavayappatto' hamasmyā dhunā
Jīvantoyevahi mamasutaṃ icchāmi daṭṭhuṃ bhaṇe,
Evaṃvatvā'dhikadasasataṃ ekaṃ amaccaṃ tahiṃ
Uyyojesi nayanavisayaṃka puttaṃ karohīti me. (1162)
35
Gantvā'macco catuparisatiṃ dhammaṃ bhaṇantaṃjinaṃ
Disvā baddhañjali sapariso tatre'kamantaṃ ṭhito,
Sutvādhammaṃ paramamadhuraṃ patvā'ggamaggapphalaṃ
Pabbajjitvā hadayakamalaṃ kasaṅkocayī rājino. (1163)
36
Aṭṭhakkhattuṃ puna saparise pāhesi rājāpare
Aṭṭhā'macce tathariva gatā'maccā napaccā'gatā,
Pabbajjitvā adhigataphalā tecā'pi raññomanaṃ
Nā'rādhesuṃ sunisitadhiyā sañchintasaññojanā. (1164)


[SL Page 403] [\x 403/]

37
Dujjāno me maraṇasamayo jiṇṇo'smi tātā'dhunā
Tasmā puttaṃ nayanavisayaṃ kātuṃ samattho'sikiṃ,
Evaṃ vatvā kapuna saparisaṃ sokāphadāyiṃ tahiṃ
Dinnokāsaṃ pahiṇi sacivaṃ pabbajjituṃ bhubhujo. (1165)
38
Patvā'rāmaṃ parivutajano saccaddaseno'ditaṃ
Sutvā'macco thiramati catussaccā'nupubbikathaṃ,
Pabbajjitvā hatabhavabhayo hutvāna khīṇāsavo
Aggaṭṭhānaṃ paṭilabhi kulappāsādikānaṃ idha. (1166)


[SL Page 404] [\x 404/]

39
Bārāṇasyaṃ kaisipatanato pattassa rājaggahaṃ
Sambuddhassā'dhikadinakatī pañcevamāsā' bhavuṃ,
Hemantā'tusamayavigamā sante vasante maṇi-
Bhusākārā upavanavadhū cūtaṅkurā' laṅkaruṃ. (1167)
40
Kālaṃ ñatvā kapilanagaraṃ kālaññuno satthuno
Gantuṃ kālo'yamiti adhunā so kāludāyi vasī,
Saṃvaṇṇento gamanasamayaṃ kātuṃ alaṃ saṅgahaṃ
Ñātinantī sumadhurasaro gāthābhigāyī puthu. (1168)
41
Mandaṃmandaṃ surabhipavano sito'dhunā vāyati
Pupphākiṇṇā vipinaviṭapī mattālimālākulā,
Gaṅgāvāpī vimalasalīlā samphullakañjuppalā
Sāyaṃka pāto ahani vivaṭā sabbādisā pākaṭā. (1169)


[SL Page 405] [\x 405/]

42
Bhante magge navadalasikhā jālo'jjalā mañjarī-
Bhasmacchannā bhamaravisaraddhumandhakārā bhusaṃ,
Jhāpennā'pe'tarahi virahī samphullacūtāṭavi-
Dāvaggī te lavamapi manotāpāya vattanti kiṃ. (1170)
43
Kāmandhānaṃ bhadayamadhunā socāpayattā bhusaṃ
Sākhacchinnā vigalitadalā magge asokaddumā,
Aññatrā'pī vanacaravadhū pādappahārā'turaṃ
Tatvante te karakisalayassobhaṃka virūḷhaṅkurā. (1171)

[SL Page 406] [\x 406/]

44
Pitvā cutaddūmaphalarasaṃ sammattapuṅkokilā
Saṃkujante sarasamadhuraṃ vetāḷikā'va'ñjase,
Seṇībhutā janapadavadhū te pādapīṭhe muni
Sampūjetuṃ navasarasije hiyyo'vinante dhunā. (1172)
45
Āmulaggā dalitaviṭapi pupphañjalihakā'dhunā
Āgacchantaṃ tvamahimahituṃ saṃdissare'vo'natā,
Vātoddhutā bhamaramukharā kiñjakkhapuñjā'ñjase
Ātatvante tavaparimukhe sovaṇṇasaṅkhassiriṃ. (1173)


[SL Page 407] [\x 407/]

46
Bhante antokalalasalilāvāsena kālaṃ ciraṃ
Ambhojānaṃ mukulavikatī siteti'vā'kuñcitā,
Esantī've'tarahi saraṇaṃ te pādabhaddāsane
Uggacchante pajahiya manotāpaṃ vasantātapaṃ. (1174)
47
Pātheyya'mbhoruhakuvalayā'laṅkāratuṇḍā kalaṃ
Saṅkujantī pavanapadaviṃ uḍḍīyamānā'dhunā,
Haṃsasseṇika sirasi vajato te bhuyate kiṅkiṇi-
Ghosākiṇṇaṃ kusumavikaticchannaṃ vitānaṃ yathā. (1175)
48
Sampūjenti ratanakanakālaṅakkārabhārañjalī
Maggo'tiṇṇā vanasuravadhū te lājavuṭṭhīhi'va,
Kiñjakkhehi caraṇayugalaṃ kamandātilandolitā
Vallī bhiṅgāvalikisalayā'laṅkārasākhāvalī. (1176)


[SL Page 408] [\x 408/]

49
Sammārūḷho pavanaturagaṃ kāmākaro mañjari-
Tuṇiresū madhukarasare sandhānayanto 'dhunā,
Campeyyādīkusumakalikāsannāhasambhāsuro
Naṭṭho loko bahujanamanosaṅakgāma mogāhati.(1177)
50
Yasmā suddhodananarapabhu ādiccavaṃsaddhajo
Jiṇṇo vuddho mamihapahiṇi tvaṃ daṭṭhukāmo pitā,
Tasmā bhante kapilanagaraṃ veneyyasattākaraṃ
Kantvā rañño hadayamakulaṃ bodhetu sokākulaṃ. (1178)


[SL Page 409] [\x 409/]

51
Sādhu'dāyi savisayamahaṃ patvā narādhissaraṃ
Uttāreyyaṃ pitaramitare bandhū'pi dukkhaṇṇavā,
Evaṃvatvā radanakira ṇālaṅkārabimbādharo
Dhammassāmiparivutavasīrājaggahānikkhami. (1179)
52
Patvā rañño uparibhavanaṃ sokāludāyi'ddhiyā
Bhuttā'hāro tadupagamanaṃ atvāha mārocayaṃ,
Sambuddhatthaṃ pituru'pahaṭaṃ bhikkhaṃka pakaṭiggaṇhiya
Assāsento vajati nabhasā sokākulaṃtaṃ kulaṃ. (1180)
53
Taṃ bhuñjanto divasadivase so yojanaṃ yojanaṃ
Saṅkhepento paramakaruṇārāmāya sañcodito,
Netvā khīṇāsavayativare vīsaṃ sahassaṃ jino
Lakkhīvāsaṃ kapilanagaraṃ māsehidvīho'tari. (1181)


[SL Page 410] [\x 410/]

54
Nānuppatte bhagavati puraṃ no ñātiseṭṭhaṃ kuhiṃ
Passissāmā'tya'jahitamanokotuhaḷā sākiyā,
Ārāmoyanaṃ vijanapavano nigrodhasakkassa taṃ-
Sāruppoti tahimabhinave senāsane māpayuṃ. (1182)
55
Paccuggantvā surabhikusumākiṇṇañjaliha'ñjase
Āgacchantaṃ sumahakiya jinaṃ rājiddhiyā'laṅkate,
Ketuggāhe daharadahare katvā kumāre pure
Rājā'maccā paramaruciraṃ ārāma motārayuṃ. (1183)


[SL Page 411] [\x 411/]

56
Pallaṅkeno'dayagirisire cando'va tārāvuto
Nānākhiṇāsavaparivuto paññattabuddhāsane,
Āsino'yaṃ manakumuduniṃ sakyānamunniddayaṃ
Nissoko so muni parihari sokandhakāraṃ pitu. (1184)
57
Siddhattho'yaṃ paramadaharo amhehi vuddhā mayaṃ
Jāmātā'yaṃbhavati tanujo nattānujo no iti,
Mānatthaddhā daharadahare sakyā kumāre'bravuṃ
Tumhegantvā paṇamatha jinaṃ vo piṭṭhitāhomai no. (1185)
58
Āvajjetvā sakalaparisaṃ ñatvā tadajjhāsayaṃ
Mānummattā vibhavamadirāmattā ime khattiyā,
Muddhābaddhañjalikisalayā yasmā navandanti maṃ
Vandāpetuṃ alamiti tato jhānaṃ samāpajjiya. (1186)


[SL Page 412] [\x 412/]

59
Pattā'bhiñño nijapadarajoraṃsihi sañcumbite
Tesaṃ cūḷāmaṇigirisire sambuddhasuro lasaṃ,
Saṃdassento yamakamasamaṃ mānandhakāraṃ haraṃ
Bodhāpesi vadanakamale gaṇḍambamūle yathā. (1187)
60
Disvā suddhodananaravaro taṃ pāṭihīraṃ varaṃ
Pādambhoje paṇami sirasā ānandabhāronato,
Cakkaṅkālaṅkatapadarajo samphuṭṭhamuddhāñjali
Rājaññānaṃ kamalakalikāsaṇḍassiriṃ vyākaruṃ. (1188)


[SL Page 413] [\x 413/]

61
Sañjhāmeghāvaliparivuto suroriva'tthācalaṃ
Khamhā bhaddāsanamavatarī sovaṇṇavaṇno jino,
Subabhujiñche nayanabarihī keḷāyanaṃ pokkhara-
Vassaṃ vassi nijanakharuciṃ tesaṃ samāje sati. (1189)
62
Sutvā vuttaṃ purimacaritaṃ vessantarākhyaṃ tato
Pakkantānaṃ phusiya sirasā tappādacūḷāmaṇiṃ,
Bhante bhikkhaṃ sugatapamukho saṅghodhivāsetu no
Icce'kopi paṭhamadivase nākāsi ajjhesanaṃ. (1190)
63
Nānākhīṇāsavaparivuto lokānukampāparo
Lokādhiso dutiyadivase āciṇṇakappārahaṃ,
Sambuddhānaṃ kapilanagare pāto'va lakhyākare
Hīnukkaṭṭhaṃ kulamavijahaṃ piṇḍāya sampāvisi. (1191)


[SL Page 414] [\x 414/]

64
Āhiṇḍattaṃ tahimanugharaṃ piṇḍāya santindriyaṃ
Satthāraṃ taṃ nirupamasiriṃ chabbaṇṇaraṃsujjalaṃ,
Pāsādaṭṭhā'nimisanayanambhojehi sampūjayuṃ
Ugghāṭetvā harimaṇimayaṃ jālāvaliṃ nāgarā. (1192)
65
Ohāretvā kusumasurabhīsaṅkhārasambhāvite
Kese massuṃ rajanamalinaṃ kāsāvavatthaṃ kharaṃ,
Acchādetvā kapaṇapuriso'va'yyo gahetvā sīḷā
Pattaṃ patto kapilanagaraṃ pakiṇḍāya āhiṇḍati. (1193)


[SL Page 415] [\x 415/]

66
Vuttantaṃ taṃ savaṇakaṭukaṃ sutvāna bimbādharā
Bimbādevī marakatasiḷājālantarā vithiyaṃ,
Āhiṇḍantaṃ parivutagaṇaṃ mattebhagāmiṃ jitaṃ
Olokentī nayanamaṇike assūhi sampūrayi. (1194)
67
Cumbanti sātanujaratanaṃ tandassanabyāvaṭā'-
Sityā'nubyañjanavilasitaṃ byāmapakpabhālaṅakkataṃ,
Rūpaṃ rūpassiri nirupamaṃ saṅgāyi gāthaṭṭhakaṃ
Saṃvaṇṇetvā caraṇatalato yāva'ssa uṇhisato. (1195)
68
Īsaṃ kālaṃ alasagamanaṃ sā kālahaṃsopakari
Oropenti abhinavakucandā'tibhārāturā,
Gantvā sīghaṃ khaḷitavacatā putto mahārāja te
Piṇḍāya'smiṃ carati nagare rājānamiccabruvi. (1196)


[SL Page 416] [\x 416/]

69
Rājā senāparivutasamo tejonubhāvādinā
Taṃ sutvāṃ'se sukhumavasanaṃ katvā navaṃsāṭakaṃ,
Acchādetvā nihitamakuṭo nikkhittakhaggo bhusaṃ
Lajjāpanno tuvaṭatuvaṭaṃ gantvā tadagge ṭhito. (1197)
70
Koṭṭhagārānya'pi pitukule rittāni kimmaññasi
Kasmā lajjāpayasi pitaraṃ tvaṃ bhānuvaṃsubbhavo,
Bhante tuyhaṃ pakarivutavasīsaṅghassi'to bhojanaṃ
Mā kapiṇḍāyā'cari anudinaṃ dajjeyya miccabruvi. (1198)


[SL Page 417] [\x 417/]

71
Tuyhaṃ vaṃso anariyapado ādiccavaṃso siyā
Mayhaṃ vaṃso sadariyapado sambuddhavaṃso siyā,
Asmiṃvaṃse anuvicaraṇaṃ piṇḍattha manvālayaṃ
Cārittaṃ bhopurimasugatā'ciṇṇanti kavatvā jino. (1199)
72
Uttiṭṭhādiṃ avadi kasugamaṃ gāthaṃ ṭhito vīthiyaṃ
Sotāpanto'vanipati bhavī sotāvadhānena so,
Gāthādhammaṃ suṇiya madhuraṃ dhammaṃcare'tyā'dikaṃ
Patto maggaṃ dutiyamavīraṃ dhammānudhammaṃ caraṃ. (1200)
73
Sutvā rājā cariyamaparaṃ yo dhammapālavhayaṃ
Patto maggaṃ tatiyamakhilaṃ kāmālayaṃ cālayaṃ,
Setacchattu'llasitasayane'nuṭṭhānaseyyu'pago
Saṅkhārānaṃ visadamatiyā yo lakkhaṇaṃ sammasi. (1201)


[SL Page 418] [\x 418/]

74
Viddhaṃsetvā namuviparisaṃ saṃkelasamārādikaṃ
Suro ramhāvanamiva'sinā so aggamaggāsinā,
Tuṭṭho maggapphalasukhasudhāpānena verisame
Pañcakkhandhe vijaya malbhī nibbānarajjassiriṃ. (1202)
75
Āropetvā uparibhavanaṃ pattaṃ gahetvā tato
Rājā saṅghaṃ sugatapamukhaṃ khajjena bhojjena ca,
Santappetvā puna sapariso nīce nisajjāsane
Sārānīyaṃ kathayamavasi sammodanīyaṃ kathaṃ. (1203)
76
Itthāgāraṃ hadayasarasimajjhe nimuggatthana-
Haṃsaṃ dinānanasarasijaṃ soke'ṇatāpeniva,
Buddhaṃ baddhañjaliharasirokumbhehi sampūjayī
Taṃ vātabbhāhataharilatālīlaṃ jagāmo'nataṃ. (1204)


[SL Page 419] [\x 419/]

77
Antogabbhe nayanasalalaṃ samapuñchamānā jinaṃ
Bimbādevī saparijanatāvyāpāritā vandituṃ,
Appatvā me yadiguṇadhanaṃ attha'yyaputto sayaṃ
Taṃ kamaṃ daṭṭhuṃ nanupavisatī'tve'vaṃ vadantī ṭhitā. (1205)
78
Raññā saddhiṃ purisanisaho tāyindirāmandiraṃ
Antogabbhaṃ maṇigaṇapahābhinnandhakāraṃsadā,
Ādāya'ggaṃ yatipatiyugaṃ patvā'cchi bhaddāsane
Paññatte so'dayagirisire bālaṃsumālī yathā. (1206)


[SL Page 420] [\x 420/]
79
Disvā pīnatthanabharanatā sā rājadhītā jinaṃ
Patvā mālā kanakaratanālaṅkārahīnā lahuṃ,
Haṃsimaññe sarasijavanaṃ pāde yathājjhāsayaṃ
Sañcumbantī paṇami sirasā ādāyagopphadvayaṃ. (1207)
80
Pāsāda'ntovarakasarasi dhammillasevālake
Omujjantī nijabhujalatālīlātaraṅgākule,
Nāthassa'ṅghītalanakhasikhākantippabandhāmbhasi
Laddhassāsā ciravirahajaṃ tāpaṃ vinodesi sā. (1208)
81
Sutvā nesā kanakaratanā'saṃdhāraṇaṃ dhāraṇaṃ
Kāsāvānaṃ tavahiridhanā'vissajjanaṃ sajjanaṃ,
Nā'jjhācāre anabhiramaṇaṃ uccāsane cā'sane
Rājā'voca tvamanukurute snehodayā'hodayā. (1209)


[SL Page 421] [\x 421/]

82
Sutvā tassāniravadhiguṇādhārāya'nūnaṃ guṇaṃ
Āvīkatvā'gami bhavapaṭicchannāpadānaṃ jino,
Netvā gehappavisanakaraggāhā'bhisekussave
Saṃvattante dutiyadivase nandākhyarājatrajaṃ. (1210)
83
Gacchanto'pī saha bhagavatā so pañcakalyāṇiyā
Sīghaṃ jālaṃ vivariya thiyā vīthiṃ vilokentiyā,
Bhaṅgāpāṅgāyatabhujalatāsaṅakkaḍḍhitabbhantaro
Pattaṃ bhante haratha vacanaṃ bhatyā na taṃ vyākari. (1211)


[SL Page 422] [\x 422/]

84
Pabbājetvā visayamadirāmattāya tassā gīraṃ
Sutvā nandāpahanahadayaṃ nandaṃ narindatrajaṃ,
Icchāpetvā kakuṭacaraṇidibbaccharāliṅgane
Ñāyenā'nuttarasukhamahārajje patiṭṭhāpayī. (1212)
85
Bimbādevi sukhaparibhataṃ kīḷāparaṃ rāhulaṃ
Āliṅgitvā tanujaratanaṃ sā sattame vāsare,
Ugghaṭetvā ratanakhacitaṃ jālaṃ vimānodare
Āgacchantaṃ purisatisabhaṃ nijjhāyamānā ṭhitā. (1213)
86
Nānākūṭācalavalayito devindacāpākulo
Āgacchanto kanakasikharīrājāka yathā jaṅgamo,
Tatā khīṇāsavaparivuto jabbaṇṇabhānujjalo
Eso tuyhaṃ naraharika pitā iccākaha pakassāhi naṃ. (1214)


[SL Page 423] [\x 423/]

87
Etassā'suṃ vividhanidhayo puññānubhāvuṭṭhitā
Nāhaṃja kapakassāma'bhigamanato paṭṭhāya tekhonidhī,
Bhūsāpetvā tanujaratanaṃ sā sattavassāyukaṃ
Yācassū'ti pahiṇi pituno ñattaṃ dhanaṃ pettikaṃ. (1215)
88
Uppādetvā pitari balavaṃ pemaṃ jalevu'ppalaṃ
Puttotyā'haṃ tvamasijanako chāyā'pi teme sukhā,
Aḍhāse'vaṃ lapitavacano vuṭṭhāya bhaddāsanā
Bhuttāhāroka parivutavasi gantuṃ jinocā'rabhī. (1216)
89
Dāyajjaṃ me samaṇa dadataṃ atthodhanenā'ti me
Yācaṃ yācaṃ jinamanuvajaṃ sāraṅgarājakkamaṃ,
Sīhacchāporiva bhagavato daḷhaṃ surattaṅgulī-
Mālāyālaṅkari bhujalataṃ bhogindabhogāyataṃ. (1217)


[SL Page 424] [\x 424/]

90
Saṃyācannaṃ vibhava kamanugaṃka vaṭṭānugaṃ rāhulaṃ
Pabbājetvā'riyadhananidhiṃdemīti cintāparo,
Patvā'rāmaṃ ajahitasuto saddhammarājā imaṃ
Pabbājehi'tya'vadi sumukhaṃ tvaṃ dhammasenāpati. (1218)
91
Chetvā nīluppaladalamuduṃ cūḷākalāpaṃ mahā-
Moggallāno kavasi abhinavaṃ kāsāvamacchādayī,
Tasso'vādaṃ akari dhutavā thero mahākassapo
Pabbājesi tanujaratanaṃ taṃ sāriputto vasi. (1219)


[SL Page 425] [\x 425/]

92
Sikkhākāmo aparasamaye thero mahārāhulo-
Vādaṃ sutvā'dhikataraguṇaṃ sampāpuṇī rāhulo,
Sutvā kasuttaṃ puna taditaraṃ sikkhāgarūnaṃ garu-
ṭhānaṃ patto tibhavamatari patvā'ggamaggapphalaṃ.Ka (1220)
93
Tasmiṃ suddhodananaravaro pabbajjite nattari
Ajjhogāḷho ravikuladhajonissīmasokaṇṇave,
Dinno'kāsaṃ kamapitanayaṃ mātāpitūhā'yatiṃ
Pabbājeyyuṃ alamitivaraṃ saṃyāci vosāvakā. (1221)
94
Rañño datvā varamati varaṃ bhuttāsano āsanā-
Vuṭṭhāya'ntobhavanavanato nikkhamma mandānilaṃ,
Rukkhacchāyāviraḷasarasītīraṃ vivekakkhamaṃ
Sītaṃ sitabbanamavasarī chaddantadantī'vaso. (1222)


[SL Page 426] [\x 426/]

95
Tasmiṃkāle gahapatikule jāto mahāseṭṭhipi
Patto rājaggahapuravaraṃ saddho sudattābhidho,
Buddhoka hutvā yamadhivasate'tya'ssosi suddhodanī
Paccūsasmiṃ amaravivaṭadvārena tatrā'gamā. (1223)
96
Appetvā'ṅakghīratanaphalake khittañjalīmañjariṃ
Bhatyācūḷārajatakalasaṃ cittappasādāvahanaṃ,
Dhammaṃ sutvā paṭhamadivase laddhādimaggapphalo
Dānaṃ datvā sugatapamukhe saṅghe sudattodhanī. (1224)


[SL Page 427] [\x 427/]

97
Bhante lakkhīkamakalamalakā saṅakkāsamatthāya no
Iddhaṃ phakhītaṃ sujanabhajitaṃ sāvatthisaṅkhaṃ puraṃ,
Dhammassāmi vajatu karuṇāchāyāsakahāyo lahuṃ
Laddhassāso savisayamagāevaṃ katajjhesano. (1225)
98
Buddhatthaṃ so gahapati mahāmagge samagge divā-
Rattiṭṭhānappabhutisubhage paccekalakkhaṃ dhanaṃ,
Vissajjetvā pacuravibhavo daṭṭhabbasārepure
Kāropesi amarabhavanākāreka vihāre vare. (1226)
99
Koṭīha'ṭṭhārasahī asamaṃ bhūmiṃ kiṇitvā samaṃ
Koṭīha'ṭṭhārasahi pacuraṃ māpetva senāsanaṃ,
Koṭīha'ṭṭhārasahi paramaṃ ārāmapūjāmahaṃ
Sajjetvā so gahapati navaṃkamakmaṃ suniṭṭhāpayi. (1227)


[SL Page 428] [\x 428/]

100
Evaṃ jetavanaṃ vihārapavaraṃ kārāpayitvā mahā-
Vīrassā'gamanāya dūtapurise pesesi seṭṭhissaro,
Tesaṃ sīsaharañjalihi mahito sutvāna taṃ sāsanaṃ
Sambuddho jalitiddhimā sapariso rājaggahā nikkhami. (1228)
---------
Iti medhānandābhidhānena yatinā viracite sakala kavijana
Hadayānandadāna nidāne jinavaṃsadīpe santikeka nidāne
Bhagavato pakiṇṇaka caritappavatti
Paridīpo
Soḷasamo saggo.
---------


[SL Page 429] [\x 429/]

1
Satthu jetavananāmamindirā-
Rāma motaraṇamaṅgalussave,
Rāmalakkhaṇabhagī (rathoddhatā)
Seṭṭhiputtapamukhā sumaṇḍitā. (1229)
2
Pañcamattasatamāṇavā navā
Pañcavaṇṇadhajabhāsura'ñjalī,
Pañcakhāṇasiriyu'jjalā'bhavuṃ
Pañcamārajinarājino pure. (1230)
3
Hemakumbhakucakumbhavibbhamā
Seṭhidhītupamukhā kumārikā,
Puṇṇakumbhasatanibbhara'ñjalī
Tassa satthu purato tato bhavuṃ. (1231)


[SL Page 430] [\x 430/]

4
Seṭṭhipādaparicārikāsakhī
Mantharā'vajitahaṃsadhenuyo,
Pañcamattasatanāriyo'bhavuṃ
Pacchato gahitapuṇṇapātiyo. (1232)
5
Setavatthasunivatthapāruto
Pañcaseṭṭhisatamattasevito,
Lokanāyaka manāthapiṇḍiko
Seṭṭhi pītierito tamanvagā. (1233)
6
Nīlapītapabhūtīhi mārajī
Deharaṃsivisarehi jotayaṃ,
Añjasaṃ sahacarācaraṃ bhuvi
Jaṅgamo kanakabhūdharoriva. (1234)
7
Maggadesakajanassa piṭṭhito
Bhikkhusaṅakghaparivārito yahiṃ,
Jetanāmavanamotarī tahiṃ
Lokalocananipīyamānako. (1235)


[SL Page 431] [\x 431/]

8
Pucchitassa paṭipajjanakkamaṃ
Tāya jetavanapujanāya so,
Dehi buddhapamukhe tapovanaṃ
Bhikkhusaṅghavisaye'ti pabruvi. (1236)
9
Dammi buddhapamukhe tapovanaṃ
Bhikkhusaṅghavisaye'ti bhindiya'
Byappathaṃ thiramanāthapiṇḍiko
Seṭṭhi dhotakarapaṅakkajoka sadā. (1237)
10
Jālalakkhaṇavicitrakomaḷa-
Pāṇipallavatalesu satthuto,
Dakkhiṇodakamadāsi kañcana-
Kuṇḍikāya surabhippavāsitaṃ. (1238)


[SL Page 432] [\x 432/]
11
Sitamuṇhamanilātapaṃ paṭi-
Hanti ḍaṃsamakase siriṃsape,
Svā'numodanamakā jino paṭi-
Ggayha jetavanamevamādinā. (1239)
12
So sudattavisuto samāpayi
Vatrabhūpamapabhūvibhūsaṇo,
Seṭṭhi jetavanapūjanāmahaṃ
Cattakoṭidhanasañcayo sadā. (1240)
13
Indirāya suramandiropamā
Candanāgarusugandhabandhurā,
Tatra gandhakuṭi bhāti medinī-
Sundarisirasi sekharo yathā. (1241)
14
Tāya gandhakuṭiyā'dhirohiṇī
Dhammarājacaraṇindirā'dharā,
Saggamokkhabhavanappavesani-
Sseṇipaddhatirivā'ti nomati. (1242)



[SL Page 433] [\x 433/]

15
Tabbihāraparito sudhāmaṇi-
Baddhamāvaraṇacakka māhare,
Satthu kittisirikhīrasāgaru-
Tatuṅgavīcivalayassiriṃ sadā. (1243)
16
Tabbihārapariveṇamosadhi-
Tārakādhavalavāḷukākulaṃ,
Vyākaroti jinakundabandhuno
Saṅgamena saradambarassiriṃ. (1244)
17
Tattharattamaṇiketusaṃhatī-
Raṃsibhinnatimirambare na kiṃ,
Kovidehi ravicanda tārakā
Jotiriṅgananibhā'ti vuccare. (1245)


[SL Page 434] [\x 434/]

18
Bhāti phullavanarājilakkhiyā
Rattakambalamivā'hisanthataṃ,
Caccaraṃ caraṇasampaṭicchane
Satthuno kusumareṇu nibbharaṃ. (1246)
19
Bhiṅgapantimaṇitantusibbitaṃ
Mandamārutatharussitaṃ tahiṃ,
Pupphareṇupaṭalabbitāna mā-
Bhātisatthu'pari vāritātapaṃ. (1247)
20
Rājarukkhakaṇikārasākhino
Phullitā parisamantato tahiṃ,
Satthu dhammasavaṇena dissare
Cīvarāni'va nivatthapārutā. (1248)


[SL Page 435] [\x 435/]

21
Uggatā'likuladhūmakajjalā
Nibbikāsakalikāsikhāvalī,
Campakadadumapadīpasākhino
Ujjalanti satavaṇṭavattikā. (1249)
22
Jhāyataṃ kamadhuradhammabhārati-
Nijjharehi sikharidari tahiṃ,
Sammavegaparisositā da'pi
Kiṃ navūpasamayanti sādhavo. (1250)
23
Kujitālikulakokilā tahiṃ
Phullitaggasahakārasākhino,
Tibbarāgacarite'pi mūlage
Bhāvanāsu naramāpayanti kiṃ. (1251)
24
Lājapañcamakapupphasanthataṃ
Tantapovanapavesanañjasaṃ,
Vītarāgacaraṇaṅkasajjitaṃ
Saggamaggamapahāsate sadā. (1252)


[SL Page 436] [\x 436/]

25
Nārivāmacaraṇāturā'pi ye
Saṅgamena vigataṅgaṇaṅginaṃ
Lomahaṃsajanite'va pītiyā.
Tatra'sokatarurāji rājate, (1253)
26
Kiṃsukādikusumehi bhāsuraṃ
Taṃ tapovana manālayālayaṃ,
Tesa muggatapatejasā bhusaṃ
Aggipajjalitameva dissate. (1254)
27
Uddhavaṇṭagaḷitehi phullase-
Phālikākuḍumalehi sālinī,
Mālakā rajatavedikā kaviya
Vidadumehi khavitā virājate. (1255)


[SL Page 437] [\x 437/]

28
Pīta cuta makaranda bindavo
Tatra kīrakaravikasārikā,
Kiṃka haranti madhuraṃ ravantipi
Mañjubhāṇīmunibhāratissiriṃ. (1256)
29
Hemakūṭamakuṭehi nijjhara-
Bhārabhāsurataṭo'rapīvarā,
Bhuribhuridharabhubhujā tahiṃ
Cumbare jinasuta'ṅghipaṅkaje. (1257)
30
Cārucañcupuṭatuṅgacucukā
Cakkavākakucamaṇḍalā tahiṃ,
Nīlikākacakalāpasālinī
Nīlanīrajavilolalocanā. (1258)


[SL Page 438] [\x 438/]

31
Seṇibaddhakalahaṃsamekhalā-
Dāmabhārataṭapīnasoṇinī,
Bhiṅgacakkaratanaṅgadāvalī
Bhaṅgavīcikaṇahārabhāsurā. (1259)
32 Kaṇṇikāgaḷitakañjakesara-
Piñjarambuvimalambarā subhā,
Gandhavāhasukhaphassadā siri-
Mandirā kumudamandahāsinī. (1260)
33
Kesarāliradanā sarojinī-
Kāminī vikacapaṅkajānanā,
Vītasabbadarathehi sevitā
Dibbapokkharaṇiyo najenatikiṃ. (1261)


[SL Page 439] [\x 439/]

34
Muddikāpabhutivallivellita-
Jiṇṇacīvarakuṭīhi jhāyataṃ,
Piñchāsāritasikhaṇḍimaṇḍalā-
Khaṇḍataṇḍavasumaṇḍitaṃ vanaṃ. (1262)
35
Satthu kasāvakasatehi bhāvanā-
Sattibhinnatimisāti katthaci,
Dissare niracakāsato tahiṃ
Gabbharo'darasamosarāni'va. (1263)
36
Kālakā dhutapisaṅgavāladhī
Māḷakesu kalaviṅkasāḷikā,
Bhattasitthamanubhūya nibbhayā
Dhammarāvamanukūjare tahiṃ. (1264)

[SL Page 440] [\x 440/]

37
Vitamaccubhayabhantalocanaṃ
Ālavālajalapānadohaḷaṃ,
Satthu mañjusarapāsaniccalaṃ
Dissate hariṇamaṇḍalaṃ tahiṃ. (1265)
38
Hatthavellitalatāhi vāraṇā
Vānarāca maṇivijanīhi'va,
Vijayanti bhavatāpabhīruke
Rukkhamūlagatajhāyino tahiṃ. (1266)
39
Meghavaṇṇavanarājirājinī
Kandamūlaphalabhojanehi sā,
Dānapāramirate'va pīṇaye
Bhikkhūsaṅghasahitaṃ tathāgataṃ. (1267)


[SL Page 441] [\x 441/]

40
Dhammamaṇḍapavitānamuddhati
Lambamānamaṇibubbulodare,
Niccapajjalitavijjurājiyo
Bhanti nijjitaravindutārakā. (1268)
41
Rukkhakoṭarakulāvakodare
Kujitehi sakuṇehi taṃvanaṃ,
Jeti saṅkhaghaṇavaṃsavallakī-
Rāvasārasuraraṅgabhusiriṃ. (1269)
42
Indanīlamaṇitoraṇippabhā-
Bhinditabbatimiropamaṃ tahiṃ,
Candacaṇḍakaramaṇḍaladvayaṃ
Vindateva asurindavibbhamaṃ. (1270)


[SL Page 442] [\x 442/]

43
Khīrasāgarataraṅgapaṇḍarā
Nekacaṅkamanamālakā tahiṃ,
Phuṭṭhacārucaraṇindirā bhusaṃ
Bhanti jhānapasutāna massame. (1271)
44
Bhā vanā ya pavanā ni pā vanā de sanā ya rasanā vibhū sanā, se vakā da navakā sasā vakā
Mā naya ntī kavi kanayaṃ sukhā nayaṃ. (1272)
(Yamakabandhanaṃ.)
45
Kī ca kā tyanilakūja kī cakā
Vāca kā rivagaṇassa vā cakā,
Moca kā navaphalassa mocakā
Meca kā camaṇithambha mecakā. (1273)
(Yamakabandhanaṃ.)


[SL Page 443] [\x 443/]

46
Kū jitā'libha jitā'parāka jitā
Rājitā' laka jitā hi pūjitā,
Gāravā' kararavāyakeravā
Keravā kararavā sagāravā. (1274)
(Yamakabandhanaṃ.)
47
Ketakī kusumahantacā takī
Ambare ṇukaṇikā'vala mbare,
Va ñcitā utuniyāmaya ñjitā
Rāmabhu mi paramābhirā mabhū. (1275)
(Yamakabandhanaṃ.)
48
Tā sadā havi sadāna mā sadā
Yo sadā tiya sadā kama taṃ sadā,
So tamo daha tamo hi ta ttamo
Vī tamo muha tamo hī go tamo. (1276)
(Yamakabandhanaṃ.)


[SL Page 444] [\x 444/]

49
Sālakā nanavilāsapā latā
Mālakā valisubhāsamā lakā
Māḷakā valisubhāsamā lakā
Sāḷakā nanavilāsapā lakā. (1277)
(Yamakabandhanaṃ)
50
Vāneva jāto vijito vaneva
Jinova'nejo kavanajānano no,
Netā vinetā vijanānu vāte
Vanī janaṃ jetavane vinento. (1278)
(Caturakkharika citta yamakaṃ.)
---------
Iti medhānandābhidhānanayatinā viracite sakalakavijana
Hadayānandadānanidāne jinavaṃsadīpe santike nidāne
Jetavana vihārālaṅkāra
Paridīpo
Sattarasamo saggo.
---------


[SL Page 445] [\x 445/]

1
Bhuvika yassa jinassa tādino
Vidurānaṃ mukharaṅakgamandire,
Arahādi guṇāti sundarī)
Lasate kitti vilāsa sundarī. (1279) 2 Migadāyatapovane isi-
Patane gotama gotta ketuso,
Narasārathi vassa mādimaṃ
Vasi bārāṇasirājadhāniyaṃ. (1280)
3
Puna veḷuvane vināyako
Nagare rājagahe giribbaje,
Dutiyaṃ tatiyaṃ catutthakaṃ
Avasi vassamanuddayāparo. (1281)


[SL Page 446] [\x 446/]

4
Muni pañcamavassa mindirā-
Layavesāli puraṃ mahāvane,
Pavihāsi puraṅgapīvaraṃ
Upanissāya yatheva kesari. (1282)
5
Timirāpaharo'sadhīlatā-
Jalite sītala nijjharākule,
Munichaṭṭhamanālayo sukhaṃ
Vasi vassaṃ puthumaṅkulācale. (1283)
6
Tidasālayago sudubbudhaṃ
Abhidhammaṃ kathayaṃ silāsane,
Sunisajja savītināmayī
Sugato sattamavassa manvahaṃ. (1284)


[SL Page 447] [\x 447/]

7
Haricandanagandhapāvana-
Pavane bhesakalābhidhe vane,
Sanarāmara lokanāyako
Munināgo vasi vassamaṭṭhamaṃ. (1285)
8
Madhurassarabhāṇi ghosita-
Visute ghosita seṭṭhikārite,
Navamaṃ vasi vassamassame
Varakosambi pure munissaro. (1286)
9
Munikesari pārileyyaka-
Karinājīvitadānato bhato,
Dasamaṃ vasi pārileyyake
Vanasaṇḍe tarusaṇḍamaṇḍite. (1287)
10
Varadhammasudhārasena sa-
Jjana mekādasamaṃ samaṃ jino,
Dvijagāmavare'bhipīṇayaṃ
Vasi nāḷāvidite nirālayo. (1288)


[SL Page 448] [\x 448/]

11
Dharaṇīsuragāma māsadā
Punaverañja maniñjano jino,
Pucimandadumindamūlago
Asamo bārasamaṃ samaṃ vasī. (1289)
12
Vikacappalacārulocano
Munirājā vajirācalācalo,
Sikharākulacāliyācale
Avasī teḷasamaṃ guṇālayo. (1290)
13
Salilāsayasītale mudu-
Pavane jetavane tapovane,
Vasi cuddasamaṃ samaṃ mahā-
Samaṇo assamaṇā'pasādano. (1291)


[SL Page 449] [\x 449/]

14
Kapilavhayarājadhāniyā
Avidure nararāhaseyyake,
Pavihāsi tipañcamaṃ samaṃ
Muni nigrodhatapovane subhe. (1292)
15
Khara mālavakañca rakkhasaṃ
Damayaṃ bhūdhara pīvarodaraṃ,
Rucirālavirājadhāniyaṃ
Viharī soḷasamaṃ samaṃ jino. (1293)
16
Puna veḷuvanaṃ tapovanaṃ
Upanissāya giribbajaṃ puraṃ,
Dasa sattama vassa māvasī
Munisīho hatamāravāraṇo. (1294)
17
Bhavadukkharujāhi mocayaṃ
Janataṃ dhammakathā'gadena so,
Vasi cāliyapabbatālaye
Jinavejjācariyo dasaṭṭhamaṃ. (1295)


[SL Page 450] [\x 450/]

18
Tadanantaravassa muggadhi
Vipule cāliyapakabbate'va so,
Vasi vīsatimaṃ giribbaje
Nagare veḷuvane tapovane. (1296)
19
Anibaddhavihārato iti
Viharanto bhagavā tahiṃtahiṃ
Maṇijotiraso'va kāmado
Sarade vīsati vītināmayī. (1297)
20
Muni jetavane tapovane
Bhavane cā'pi migāramātuyā,
Mahite vasi pañcavīsati-
Mitavassāni tibaddhavāsago. (1298)


[SL Page 451] [\x 451/]

21
Anibaddhanibaddhavāsato
Vasato tassa sato tahiṃ tahiṃ,
Nanu vijjati kiccapañcakaṃ
Katakiccassa kathananuvāsaraṃ. (1299)
22
Aruṇuggamane samuṭṭhito
Tadupaṭṭhākajanassa'nuggahaṃ,
Munirānanapādadhovanaṃ
Pavidhāyā'khilakicca mattano. (1300)
23
Sunisajja susajjitā'sane
Sapadānācaraṇāya yāvatā,
Samayo samayaññu vindati
Naciraṃ jhānasukhaṃ rahogato. (1301)


[SL Page 452] [\x 452/]

24
Paribandhiya tāyabandhanaṃ
Sunivatthantaravāsako'pari,
Arahaddhajachāditaṅgimā
Maṇivaṇṇopalapatta mubbahaṃ. (1302)
25
Abhisaṅkhatapuññasattiyā
Vivaṭadvāravihāragabbhato,
Girigabbharato'va kesarī
Bahinikkhamma kadāci ekako, (1303)
26
Valayikatatārakāvalī
Navacandoriva vāridodarā,
Yatisaṅghapurakkhato tato
Bahi nikkhamma kadāci so muni. (1304)
27
Pakatīgatiyā'pi bhikkhituṃ
Gatiyā sappaṭihāriyā'yapi,
Yugamattadaso samācare
Nigamaggāmapurīsu katthaci. (1305)

[SL Page 453] [\x 453/]

28
Carato varapāṭihāriyaṃ
Samadhiṭṭhāya kadāci bhikkhituṃ,
Vimalīkurute mahītalaṃ
Purato mandasugandhamāruto. (1306)
29
Purato'pasamenti dhūliyo
Carato cārutarañjase sire,
Vilasanti vitāna vibbhamā
Navameghā phusitāni muñcare. (1307)
30
Kusumāni samīraṇā'pare
Vipinenā'hariyo'kirantipi,
Nijapādatalaṃ'va bhūtalaṃ
Samataṃ yāti pathe padappite. (1308)


[SL Page 454] [\x 454/]

31
Mudukā sukhaphassadā mahī-
Vanitā tappadasaṅakgame'kadā,
Kamalānipi cumbare'kadā
Paṭhaviṃ bhejja tadaṅghīpaṅkaje. (1309)
32
Caraṇakkamitā'ravindaja-
Makarandā'ti sugandhabandhurā,
Jinagandhagajinda māsiraṃ
Parivāsenti samokirantipi. (1310)
33
Makarandapabandhavibbhamaṃ
Juti sindhūravicuṇṇabandhurā,
Abhibhūya supiñjarāyate
Carato lokamimaṃ carācaraṃ. (1311)
34
Kalahaṃsa mayūrasārikā
Karavīkā'pi sakaṃsakaṃ ravaṃ,
Dvipadā'pi catuppadā'pare
Vajato tassa napūjayanti kiṃ. (1312)


[SL Page 455] [\x 455/]

35
Turiyāni vibhūsaṇāni'pi
Sayamevā'bhiravanti taṅkhaṇe,
Tamudikkhiya pāṭihāriyaṃ
Sugate koka hi nasampasīdati. (1313)
36
Vividhabbhutapāṭihāriya-
Katasaññāya mahājano jino,
Janayaṃ janatāya'nuddayaṃ
Idhapiṇḍatthamupāgato iti. (1314)
37
Kusumādiyamākulañjalī
Sadaneha'ntaravithi motare,
Jinaraṃsi pabandha kambala-
Satasañchanna vivaṇṇaviggahā. (1315)


[SL Page 456] [\x 456/]

38
Janatā nakharālidīdhiti-
Nikarākāsanadīnimujjitā,
Abhivandati vandanārahaṃ
Munino pādayugaṃ pamoditā. (1316)
39
Dasavisativā mahājano
Jinapāmokkhayatī satampivā,
Abhiyācati detha noiti
Bhagavantaṃ vibhavānurūpato. (1317)
40
Adhivāsanamassa jāniya
Janatā'dāya jinassa hatthato,
Tamadhiṭṭhitapatta mindirā-
Sadanaṃ dānagharaṃ pavesaye. (1318)


[SL Page 457] [\x 457/]

41
Catujātikagandhabhāvite
Bhuvi paññattavarāsanopari,
Ahatāhatavatthajātite
Sunisinnaṃ sugataṃ sasāvakaṃ. (1319)
42
Paṭiyattapaṇītabhojana-
Vikatīhe'va sahatthapaṅkajā,
Abhitappayate mahājano
Patimāneti ca cīvarādinā. (1320)
43
Saraṇāgamane'pi pañcayu
Adhisīlesu patiṭṭhahanti ye,
Catumaggaphalesu katthavi
Tadabhiññā'nusayāsayādito. (1321)
44
Bhagavā katabhattakiccavā
Anurūpāya kathāya dhammiyā,
Ravibandhu vineyya bandhunaṃ
Hadayambhojavanaṃ pabodhaye. (1322)


[SL Page 458] [\x 458/]

45
Harimerugiri'va jaṅgamo
Parinaddhindasarāsanāvalī,
Visate satapuññalakkhaṇo
Muniru'ṭṭhāya vihāramāsanā. (1323)
46
Varamaṇḍalamāḷake tahiṃ
Muni paññattamahārahāsane,
Khaṇamāgamayaṃ nisidati
Yaminaṃ bhojanakiccasādhanaṃ. (1324)
47
Maṇivammasuvammitā viya
Karino pārutapaṃsukūlikā,
Yatayo yatirājayūthapaṃ
Parivārenti upecca taṅkhaṇe. (1325)


[SL Page 459] [\x 459/]

48
Samayaṃ samayaññuno tato
Tadupaṭṭhākavaro nivedaye,
Jinagandhagajo suvāsitaṃ
Visate gandhakuṭiṃ sugandhinā. (1326)
(Purebhattakiccaṃ)
49
Athagandhakuṭīmukhe jino
Virajo pādarajo nacatthipi,
Paridhotapadāni nikkhipaṃ
Maṇisopāṇatale khaṇaṃ ṭhito. (1327)
50
Udayo'pi jinassa dullabho
Khaṇasampattisamiddhi dullabhā,
Manujesu'papatti dullabhā
Jinadhammassavaṇampi dullabhaṃ. (1328)
51
Samaṇatta mape'ttha dullabhaṃ
Tividhaṃ sāsana mappamādato,
Yatayo'vadatā'nusāsati
Abhisampādayathā'ti bhikkhave. (1329)


[SL Page 460] [\x 460/]

52
Abhivandiya keci bhikkhavo
Bhagavantaṃtaka paṭipattipūrakā,
Atha sampaṭipādanakkamaṃ
Paṭipucchantivipassanādisu. (1330)
53
Padadāti vipassanādisu
Muni tesaṃ cariyānurūpikaṃ,
Paṭigaṇhiya satthusāsanaṃ
Maṇidāmaṃ viya makaṇḍanatthiko. (1331)
54
Pavidhāya jinaṃ padakkhiṇaṃ
Atha te bhattisamapakpitañjalī,
Pavisanti yatī sakaṃsakaṃ
Vasatiṃ santanivātavuttino. (1332)


[SL Page 461] [\x 461/]

55
Vatapabbatapādakandara-
Pabhūtīsva'ññataraṃka padhānikā,
Pavisanti surāsuroraga-
Garuḷānaṃ bhavanesucā'pare. (1333)
56
Atha gandhakuṭiṃ yadicchati
Pavisitvā pavivekakāmavā,
Muni dakkhiṇapassato sato
Sayanaṃ kapakpayatī'sakaṃ divā. (1334)
57
Vupasantasarirajassamo
Muniru'ṭṭhāya anekakoṭiyo,
Anubhūyaka samādhayo khaṇaṃ
Bhuvanaṃ passati buddhacakkhunā. (1335)


[SL Page 462] [\x 462/]

58
Samathamhi vipassanāyavā
Dhuranikkhepakate tathāgate,
Tahimiddhibalenu'paṭṭhito
Puna vuṭṭhāpayate dayānidhi. (1336)
59
Iti pañcasatampi sāvake
Atikhippaṃ kabhagavā'nusāsiya,
Padumāniva te pabodhayaṃ
Nabhāsā yāti vihāra mattano. (1337)
60
Jinasindhavapādavikkamaṃ
Jinachaddantagajindakuñcanaṃ,
Jinakesarasīhagajjanaṃ
Abhipassāma suṇoma no iti. (1338)
61
Vihareyya yahiṃ jino tahiṃ
Aparaṇhe kusumākulañjalī,
Sunivatthasupārutā bhusaṃ
Muditā sannipatantikho janā. (1339)


[SL Page 463] [\x 463/]

62
Atha dassitapāṭihāriyo
Pavisatvā varadhammamaṇḍapaṃ,
Suriyova yugandharo'pari
Sunisajjā'sanamatthake jino. (1340)
63
Karavikavirāvahārinā
Madhuro'dārasarena sotunaṃ,
Caturā'riyasaccamīraye
Anupubbāya kathāya nissitaṃ. (1341)
64
Paṭigaṇhiya dhammamādarā
Nijavohāra'nurūpagocaraṃ,
Abhiyāti padakkhiṇena sā
Parisātaṃ sirasā'bhivandiya. (1342)
(Pacchābhattakiccaṃ)


[SL Page 464] [\x 464/]
66
Varavāraṇakumbhadāraṇo
Migarājā,va kudiṭṭhṛbhañjano,
Atha niṭṭhitadhammagajjano
Muniru'ṭṭhāyu'pavesanā'sanā. (1343)
65
Kamalaṃ'va kalevaraṃ varaṃ
Vimalaṃ vitarajomalaṃ jino,
Avasiñcitukāmavā sace
Pavisitvāna nahānakoṭṭhakaṃ. (1344)
67
Tadūpaṭṭhitikena bhikkhunā
Paṭiyattenudakena viggahe,
Samitotuparissamo muhuṃ
Punarāgamma nivatthacīvaro. (1345)


[SL Page 465] [\x 465/]

68
Sunisajja sina'ssame same
Pariveṇe ṭhapitāsanopari,
Anubhoti muhutta mattanā
Suvimutto'pi vimuttijaṃ sukhaṃ. (1346)
69
Tadupaṭṭhitipaccupaṭṭhitā
Abhinikkhammatatotatoyatī,
Mahitañjalipupphamañjarī
Parivārentitilokanāyakaṃ. (1347)
70
Paṭipattipapūraṇakkamaṃ
Paṭipucchanti vipucchanāni'pi,
Yatayo hi visuṃvisuṃ jinaṃ
Savaṇaṃ dhammakathāya yācare. (1348)
71
Bhagavā karuṇāya codito
Tadadhippāya mavecca buddhiyā,
Abhisādhaya matthamuttamaṃ
Purimaṃ yāmamatikkame iti. (1349)
(Purimayāmakiccaṃ)


[SL Page 466] [\x 466/]

72
Bhagavanta manantadassinaṃ
Sirasā tesugatesu bhikkhusu,
Abhivandiya jātikhettato
Labhamānā'vasaraṃ surāsurā. (1350)
73
Upagamma tapovanaṅgaṇaṃ
Kurumānā chavivaṇṇapiñjaraṃ,
Maṇimoḷimaricisañcaya-
Paricumbīkaḷitaṃ sirimato. (1351)
74
Nakhakesaramaṅgulīdalaṃ
Caraṇambhojayugaṃka pavandiya,
Caturakkharikampi pucchare
Varapañha'ntamaso'hisaṅkhataṃ. (1352)


[SL Page 467] [\x 467/]

75
Sivado vadataṃanuttaro
Muni vissajjati tabbipucchanaṃ,
Atha vitakathaṅkathi tada-
Bbhanumodanti abhitthavantipi. (1353)
76
Nijadhammapadīpatejasā
Janasammoha tamovidhaṃsano,
Iti majjhimayāma manvahaṃ
Katakicco muni vītināmaye. (1354)
(Majjhimayāmakiccaṃ)
77
Abhibhutasarīrajassamo
Katakiccehi'riyāpathehica,
Atha caṅkamaṇena pacchime
Paṭhamaṃ bhāga matikkame muni. (1355)


[SL Page 468] [\x 468/]

78
Paṭivāta'nuvāta vāyita-
Guṇagandhehi sugandhitaṅgimā,
Maṇidīpapabhāsamujjalaṃ
Sugato gandhakuṭiṃka upāgato. (1356)
79
Sayanopari sampasārayaṃ
Paṭimārūpasarūpaviggahaṃ,
Sayanaṃ kurute'va kesarī
Dutiyasmiṃ satisampajaññavā. (1357)
80
Asamiddhakilesamiddhavā
Bhagavā bhaṅgabhavaṅgasattati,
Sunisajja pabujjhito mahā-
Karuṇājhāna mupeticā'sane. (1358)


[SL Page 469] [\x 469/]

81
Purimesu bhavesu pāṇino
Yadi vijjanti katādhikārino,
Raviraṃsivikāsanūpaga-
Padumānī'va pabodhanārahā. (1359)
82
Karuṇāya samuṭṭhito tato
Karuṇāsītalamānaso muni,
Abhipassati buddhacakkhunā
Bhuvi te maggaphalopanissaye. (1360)
83
Iti pacchimayāma manvahaṃ
Tatiyaṃ bhāga matikkame jino,
Purimoditakiccakārino
Katakiccassa acintiyāguṇā. (1361)
(Pacchimayāmakiccaṃ)


[SL Page 470] [\x 470/]

84
Pasidanti rūpappa māṇapi buddhe
Pasidanti ghosapakpa māṇapi buddhe
Pasidanti ḷukhappa māṇapi buddhe
Pasidanti dhammappamāṇapi buddhe (1362)
---------
Iti medhānandābhidhānenayatinā viracite sakalakavijana
Hadayānandadānanidāne jinavaṃsadīpe santike nidāne
Pañjavidhabuddhakicca paridīpo
Aṭṭhārasamoka saggo.
---------


[SL Page 471] [\x 471/]

1
Niravadhibhuvanālavālagabbhe
Sucaritamūlavirūḷhakittivallī,
Navaguṇaniyamotu saṅakgamena
Bhagavatamāsiyatheva (pupphitaggā). (1363)
2
Suvisadamatimā savāsanehi
Sakala kilesa malehi cārakāyo,
Itipi bhagavato budhābhigīto
Bhuvivisuto arahanti kittighoso. (1364)


[SL page 472]

3
Gahita nisita maggañāṇa khaggo
Varamati duccaritārayo achindi,
Itipi bhagavato hatārinoyo
Bhuvivisuto arahanti kittighoso. (1365)
4
Tibhavarathasamappitaṃ avijjā-
Bhavatasiṇāmayanābhika māsavakkhaṃ,
Vicitupacitakamma sañcāyā'raṃ
Jaṭitajarāmaraṇerunemi vaṭṭiṃ (1366)


[SL Page 473] [\x 473/]

5
Avidita pariyanta kālasīmaṃ
Paribhamitaṃ bhavacakkamatthi tassa,
Thiraviriyapadehi bodhimaṇḍe
Suvimalasīlamahītaleṭhito yo. (1367)
6
Hanivihani are visuddhasaddhā-
Karakamalena samādhisāṇapiṭṭhe,
Sunisita masamaṃ nihanti kamma-
Kkhayakarañāṇakuṭhārimādadhāno. (1368)


[SL Page 474] [\x 474/]

7
Hatabhavaratha vibbhamassa magga-
Rathamabhiruyha sivaṃpuraṃ gatassa,
Itipi bhagavato hatārakassa
Bhuvivisuto arahanti kittighoso. (1369)
8
Avidita pariyanta dukkha vaṭṭaṃ
Athabhavacakkaka mituccate avijjā,
Tahimupahitanābhī mūlakattā
Bhavatijarāmaraṇaṃ tadantanemi. (1370)
9
Ghaṭita tadubhayantarā arāssu
Dasa abhisaṅkharaṇādisesa dhammā,
Kasirasamudaye nirodha magge
Bhavati pajānamajānanaṃ avijjā. (1371)


[SL Page 475] [\x 475/]

10
Bhavati tividhabhumikā avijjā
Catuvidha saccasabhāva chādakā'yaṃ,
Abhivicinana cetanāna maddhā
Vividhanayena bhavattaye nidānaṃ. (1372)
11
Sakasaka paṭisandhicittahetu
Dvaya mabhisaṅkhata kammameva kāme,
Cita kusala marūpa rūpa gāmiṃ
Tadubhayabhupaṭisandhihetu hoti. (1373)
12
Kusalamakusalaṃ tidhā vibhattaṃ
Purimabhavenicitaṃ yathānurūpaṃ,
Nabhavati paṭisandhitoparaṃ kiṃ
Tibhava pavatti vipāka citta hetu. (1374)


[SL Page 476] [\x 476/]

13
Samudayamaya kāmarūpapākā
Sati paṭisandhi pavattiyaṃ bhavantī,
Saka saka bhavanāma rūpahetu
Vividha nidānavasena cānurūpaṃ, (1375)
14
Tathariva caturo arūpapākā
Sakasakabhumikanāmapaccayāva,
Samupacita manaṃ asaññasatte
Nabhavatikiṃka bhuvi rūpamattahetu. (1376)


[SL Page 477] [\x 477/]

15
Tadubhaya mavipāka cittatopi
Pabhavati tīsubhavesu cā'nu rūpaṃ,
Sugati dugatiyaṃ padaṃhi kāme
Bhavati saḷāyatanassa nāma rūpaṃ. (1377)
16
Bhavati padaka masaññi vajjarūpa-
Bhuvi tividhāyatanassa nāma rūpaṃ,
Havati samudayo bhave arūpe
Sukhuma manāyatanassa nāma mattaṃ. (1378)
17
Iti tividhabhave bhavanti taṃ taṃ-
Bhava pabhavāyatanāti phassahetu,
Tathariva kamato bhavānu rūpaṃ
Tividhabhavesu chaphassavedanejā. (1379)


[SL Page 478] [\x 478/]

18
Vividha bhavagatiṭṭhitīsu taṃ taṃ
Chaṭita jaṭā gahaṇassa hetu hoti,
Punarubhaya bhavassa daḷhagāho,
Bhavati bhavotibhavamhi hetujātyā. (1380)
19
Tividha bhavu'papattijātiresā
Bhavati jarāmaraṇādi dukkha hetu,
Sakalakasirupaddavā'savānaṃ
Samudayahetutatosiyā avijjā. (1381)
20
Thiragahaṇavasena yohi koci
Sucarita duccaritaṃcareyya tassa,
Sugati dugati gāmi kammamettha
Kathayati kammabhavo'ti kammavādī. (1382)


[SL Page 479] [\x 479/]

21
Vicitupacita kammasattijātā
Vadatupapatti bhavo'ti pañcakhandhā,
Tadabhijanana māhajāti tesaṃ
Cuticavanaṃ paripākatājarā'ti. (1383)
22
Pahavaphalapabandhato ṭhītānaṃ
Sarasagabhīrapaṭicca sambhavānaṃ,
Kayirati visadāya yāya dhamma--
hitimatināmadhiyā pariggahaṃsā. (1384)
23
Idhapana caturosiyuṃsamāsā
Purimabhavo'daya moha kammameko,
Bhavatihanabhavacittanāma rūpā--
Yatana cha phassa cha vedanāti ceko. (1385)


[SL Page 480] [\x 480/]

24
Api bhavati bhavo nikanti gāho
Janana jarāmaraṇaṃ anāgate'ko,
Pabhava phalavasena sambhavānaṃ
Iti catu saṅkhipanaṃ siyātiyaddhaṃ. (1386)
25
Idha yathariva'tītahetupañca
Abhiratigāhabhavehi kammamohā,
Tathariva saha mohakammunāpi
Abhiratigāhabhavā idāni hetū. (1387)
26
Nabhavati phalapañcakaṃ kimeta-
Rahipaṭisandhika manādipañca dhammā,
Bhavati phakhalamanāgate tatheva
Janana jarāmaraṇādi pañca dhammā. (1388)


[SL Page 481] [\x 481/]

27
Bhavati bhavupapattiya'ntare'ko
Abhirati vedayitāna mantare'ko,
Tathariva citacetanāmanānaṃ
Iti bhavacakkatisandhayo bhavanti. (1389)
28
Suvisadamativīsatā' katāraṃ
Sa'tiparivaṭṭa tisandhikaṃ tiyaddhaṃ,
Tadavagamiyatāya dhātu dhamma-
ṭhitimatiyā catusaṅakgahaṃ dvimūlaṃ. (1390)
29
Hanivibhani jagattaye bhavanta-
Bhavaratha cakkasamappitākhilāre,
Itipi bhagavato budhāhigīto
Bhuvi visuto arahanti kittighoso. (1391)


[SL Page 482] [\x 482/]

30
Bhagavati udite mahānubhāvo
Tamahimaheyya bhusaṃ sadevaloko,
Tadahimahi kadāvi neru matta-
Maṇiratanāvaliyā sahampatīpi. (1392)
31
Pacurasuranarā balānurūpaṃ
Yamabhimahiṃsu anātha piṇḍikopi,
Gahapati tamupāsikāvisākhā
Saparisa kosalabimbisārabhūpā. (1393)
32
Bhagavati parinibbute asoka--
Vahayadharaṇīpati dīpacakkavatti,
Dasabalamasamaṃ pariccajitvā
Abhimahi channavutippamāṇakoṭī. (1394)


[SL Page 483] [\x 483/]

33
Agaṇita vibhavaṃ paricca chitvā
Iharatanāvali cetiyaṃ vidhāya,
Suranarasaraṇassa dhātudehaṃ
Narapatimānayi duṭṭhagāminī'pi. (1395)
34
Dasabalamabhipūjayiṃsu pūjā-
Vidhibahumānana bhājanaṃ tadaññe,
Itijana mahanīya cīvarādī-
Catuvidhapaccaya pūjanāka visesaṃ. (1396)
35
Guṇajaladhi yadagga dakkhiṇeyyo
Arahati cāhuṇa pāhuṇā rahassa,
Itipi bhagavato kavippa sattho
Bhuvi visuto arahanti kittighoso. (1397)


[SL Page 484] [\x 484/]

36
Idhaparamanipacca kāra giddhā
Samaṇaka bhusurakā vibhāvimānī,
Rahasi akusalaṃ silokakāmā
Na kimasilokabhayena sañcinanti. (1398)
37
Nacakarahaci kiñcideva pāpaṃ
Kayirati resarahopipāpabhīrū,
Itipi bhagavato rahāpagassa
Bhuvivisuto arahanti kittighoso. (1399'
38
Anupasamita rāgadosa mohā
Thiramanabhāvita kāyacitta paññā,
Ariyapaṭipadāya ye vipannā
Anariya dhammacarā narādhamāte. (1400)


[SL Page 485] [\x 485/]

39
Sugahita sugatārahaddhajantā
Jinamanubandhiya santikeka varāpi,
Itipi bhagavato bhavanti dure
Bhuvivisuto arahanti kittighoso (1401)
40
Tathariva suvidura bhāvamāpa
Munirapitehinihīna puggalehi,
Itipi bhagavato satampa sattho
Bhuvivisuto arahanti kittighoso.Ka (1402)
41
Vihata sakalasaṃkilesa dhammā
Satata subhāvita kāya cittapaññā,
Ariyapaṭipadaṃ papūrakārī
Anariyadhammapathārakāka sudhīrā. (1403)


[SL Page 486] [\x 486/]

42
Satadasasata yojanehi dūre
Yadiviharanti jinassa ārakāte,
Itipi bhagavato na tāva dūre
Bhuvi visuto arahanti kittighoso. (1404)
43
Tathariva avidūra bhāvamāpa
Munirapi sappurisāna mīdisānaṃ,
Itipi bhagavato bhavantagassa
Bhuvivisuto arahanti kittighoso. (1405)


[SL Page 487] [\x 487/]

44
Budha jana rahitabba pāpadhammā
Pavūramanatthakarāka rahāvadanti,
Itipi bhagavato rahā na yassa
Bhuvivisuto arahanti kitti ghoso. (1406)
45
Garahiya rahitabbatā'riyehi
Paramaputhujjana puggalehi yasmā,
Itipi bhagavato naca'tthi'massa
Bhuvivisuto arahanti kittighoso. (1407)
46
Apica bhagavatā natekadāci
Vigarahiyā rahitabbakā bhavanti,
Itipi bhagavato rahānayassa
Bhuvivisuto arahanti kittighoso. (1408)


[SL Page 488] [\x 488/]

47
Gamana miharahoti vuccate taṃ
Tibhavaparibbhamaṇaṃ raho na yassa,
Itipi bhagavato gatassa pāraṃ
Bhuvi visuto arahanti kittighoso. (1409)
48
Niratisaya'dhisīlacittapañño
Parama vimutti vimutti ñāṇalābhī,
Asandisa guṇa bhājanoka anejo
Asamasamo asamo anuttaro'ti. (1410)


[SL Page 489] [\x 489/]

49
Kusalabala samiddharūpavāti
Vividhaguṇehi siyā pasaṃ siyo yo,
Itipi bhagavato pasaṃsiyassa
Bhuvivisuto arahanti kittighoso. (1411)
50
Iminā imināpi kāraṇena
Bhagavā gotama gotta ketu bhūto,
Arahaṃ arahanti kittirāvo
Dakatelaṃvatatāna sattaloke. (1412)
---------
Iti medhānandābhidhānenayatinā viracite sakalakavijana
Hadayānandadānanidāne jinavaṃsadīpe santike nidāne
Bhagavato arahantināmapaññattiyāabhidheya
Paridīpo
Ekūnavīsatimoka saggo.
---------


[SL Page 490] [\x 490/]

1
Sammā sāmaṃ sabbadhammāna maddhā
Buddhattā paññānubhāvena tassa,
Sammā sambuddhoti abbhuggatāya
Āsikityā(sālinī) loka dhātu. (1413)
2
Yo cā bhiññeyye pariññeyya dhamme
Bhāvetabbe sacchikātabba dhamme,
Sammāsāmaṃ bujjhi tasmāsa buddho
Sammā sambuddhoti vikhyāsi loke. (1414)
3
Tatrā'bhiññeyyā catussacca meva
Dukkhaṃ saccaṃ kho pariññeyya dhammā,
Bhāvetabbā magga saccaṃ nirodha-
Saccaṃ tacchaṃ sacchikā tabba dhammā. (1415)


[SL Page 491] [\x 491/]

4
Taṇhāpakkhe sambhavaṃ dhamma jātaṃ
Maggānaṃvajjhaṃka pahātabba dhammā,
Saddhiṃ jātyādīhi dukekhahi pañcu-
Pādānakkhaṇdhā siyā dukkha saccaṃ. (1416)
5
Yāyaṃ taṇhā kāma taṇhādibhedā
Dukkhānaṃ sāhetu saccaṃ dvitiyaṃ,
Bandhānaṃ yatrāpya'bhāvo nirodha-
Saccaṃ yañcā gamma taṇhāya cāgo. (1417)


[SL Page 492] [\x 492/]

6
Sammādiṭṭhādyaṭṭhamaggaṅga dhammā
Nibbānaṃ sampāpakā magga saccaṃ,
Tesaṃ dhammānampi sambujjhinattā
Sammā sambuddhoti vikhyāsi loke. (1418)
7
Cakkheva'daṃ dukkhaṃ taduppāda hetu
Taṇhā nesānaṃ abhāvo nirodho,
Maggo bodhūpāya paññāti tassa
Evaṃ paccekaṃ padaṃ coddharitvā. (1419)
8
Āropetvā sacca dhammesu sacca-
Sandhātā yo saccadassī sa buddho,
Sammā sāmaṃ tikkhapaññāya bujjhi
Sammā sambuddhoti vikhyāsi loke. (1420)


[SL Page 493] [\x 493/]
9
Channaṃ dvārānañca chārammaṇānaṃ,
Channaṃ cittānañca chabbeda nānaṃ,
Channaṃ saññānaṃ cha sañcetanānaṃ
Channaṃ phassā naṃ vitakkādi kānaṃ. (1421)
10
Evaṃ channaṃ rūpa taṇhādikānaṃ
Taṇhākāyānaṃ samāropaṇena,
Sammā sāmaṃ bujjhi saccesu tasmā
Sammā sambuddhoti vikhyāsi loke. (1422)
11
Pañcannaṃ khandhāna maṭṭhārasannaṃ
Dhātūnaṃ cakkhādinaṃ bārasannaṃ,
Sammā sāmaṃ bujjhitattā sayambhu
Sammā sambuddhoti vikhyāsi loke. (1423)


[SL Page 494] [\x 494/]

12
Rūpajjhānānaṃ catunnaṃ arūpa-
Jjhānānañcānussatīnaṃ dasannaṃ,
Khatti sākāra'ppamaññāsubhānaṃ
Kammaṭṭhānānaṃ navannaṃ bhavānaṃ. (1424)
13
Buddhattā saṃsāra cakke avijjā-
Dyaṅgānaṃ saccesucāropaṇena,
Sammāsāmaṃ esa nissaṅga ñāṇe
Sammā sambuddho vikhyāsi loke. (1425)
14
Paccuppannānāgatātīta dhamme
Nibbānaṃ nissesa paṇṇatti dhamme,
Sāmaṃ abbhaññāsya'naññopa deso
Sammā sambuddhoti vikhyāsi loke. (1426)


[SL page 495]

15
Sabbaṃñeyyaṃ tassa ñāṇanti kaṃhi
Ñāṇampevaṃ ñeyya dhammantikaṃhi,
Ñeyyantaṭṭhānomañāṇassalābhā
Sammāsambuddhoti vikhyāsi loke. (1427)
16
Klesānaṃ yāvāsanāsatatītāya
Saddhiṃyoka sammohaniddāya sammā,
Sāmaṃbuddho magga ñāṇena tasmā
Sammā sambuddhoti vikhyāsi loke. (1428)


[SL Page 496] [\x 496/]

17
Sattādhīso pāramīcoditatto
Pallaṅkenāsajjayo bodhimule,
Ambhojaṃka bhānuppahāka saṅgamena
Sobhaggappattaṃ pabuddhaṃ'va sāmaṃ. (1429)
18
Sāmaṃ sammā'nañña sādhāraṇagga-
Maggobhāsenappabuddho samāno,
Sampatto sabbaññutāñāṇa sobhaṃ
Sammā sambuddhoti vikhyāsi tasmā. (1430)
19
Evaṃ sabbesaṃ dhammānaṃ
Sammā sāmaṃ buddhattā so,
Sammā sambuddho buddhoti
Saddo loke abbhuggañji. (1431)
---------
Iti medhānandābhidhānenayatinā viracite sakalakavijana
Hadayānandadānanidāne jinavaṃsadīpe santikeka nidāne
Bhagavato kasammāsambuddhoti nāmapaññattiyā
Abhidheya paridīpo
Vīsatimo saggo.
---------



[SL Page 497] [\x 497/]

Taṃ khopana bhavantaṃ
Gotamaṃ evaṃ kalyāṇe kittisaddo abbhuggato
Itipi so bhagavā vijjācaraṇa sampannoti.

1
Sampannavijjācaraṇe avijjā-
Ghaṇandhakāraṃ bhiduro pavīro,
Rarāja vijjācaraṇubbhavāya
Uḷārakittissiriyā kathaṃ taṃ. (1432)
2
Asaṅkhakappepi nivutthakhandhe
Peyyālapāḷiṃ viya ñāṇagatyā,
Kaṇṭhiravassu'ppatanaṃ yatheva
Saṅkippa khipakpaṃ visayāvalambaṃ.
(1433)


[SL Page 498] [\x 498/]

3
Saro'tisūro sarabhaṅgaka satthu-
Khitto saravyamhi virajjhate kiṃ
Evaṃ atitesu bhavantaresu
Asajjamānaṃ avirajjhamānaṃ. (1434)
4
Yathicchitaṭṭhāna matitakhandha-
Saṅkhāta māhacca pavattamānaṃ,
Pubbenivāsānugataṃ hi ñāṇaṃ
Anaññasādhāraṇamāsi yassa. (1435)
5
Pahīṇa'vijjānusayo jino so
Vijjāyu'peto paṭhamāya tāya,
Iccassa daṇḍāhatakaṃsapāti-
Saddova sampatthari kittisaddo. (1436)


[SL Page 499] [\x 499/]

6
Hanīnappaṇītādi pabheda vatte
Uppajjamāne ca nirujjhamāne,
Satte yathākammu'page gatīsu
Pasādacakkhā'visaye ca rūpe. (1437)
7
Anañña sādhāraṇa dibbacakkhu-
Saṅkhātañāṇena pahassarena,
Dibbena cā'loka pariggahena
Yenā'hijānāti jino anejo. (1438)
8 Cutupapātabbisayāya satthā
Vijjāyu'peto dutiyāya tāya,
Iccassa sampatthari hema ghaṇṭā-
aṅkāraghosoriva kittighoso. (1439)
9
Dukkhañca dukkhappabhavo nirodho
Maggo ca dukkhassa nirodhako'ti,
Cattāri saccāni yathāsabhāvaṃ
Pavedi ñāṇena sayambhu yena. (1440)


[SL Page 500] [\x 500/]

10
Yecā'savā āsavasambhavo yo
Tesaṃ khayo yavā'savanāsupāyo,
Taṃ sabbamaññāsi sayambhu ñāṇa-
Balena yenā'sava vippamutto. (1441)
11
Khīṇa'ti jātī vusita'nti seṭṭha-
Cariyaṃ kataṃ'tī karaṇiya maddhā,
Nacā'parantye'va manantañāṇo
Ñāṇena'bhiññāya vihāsi yena. (1442)


[SL Page 501] [\x 501/]

12
Sayambhu sabbāsava saṅkhayāya
Vijjāyupeto tatiyāya tāya,
Iccassa vipphāragahīrateri-
Rāvo'va sampatthari kittirāvo. (1443)
13
Vijjāhiheṭṭhā gaditāhi tīhi
Samaṅakgi bhutassa tathāgatassa,
Tadubbhavaṃ kitti sarīra bimbaṃ
Sataṃmanodappaṇagaṃ vibhāti. (1444)
14
Cātummahābhūtikarūpiko yaṃ
Mātāpitunnaṃ karajamhi jāto,
Yo bhattakummāsahatopi kāyo
Aniccaviddhaṃsanabheda dhammo. (1445)
15
Parittakāmāvacaramhi bhuto-
Pādāya bhedamhi tadattabhāve,
Yaṃ nissitaṃ vedayitatta saññā-
Saṅkhāra viññāṇa pabhedanāmaṃ. (1446)


[SL Page 502] [\x 502/]

16
Yo vippasanno maṇivaṃsa vaṇṇo
Tatrāvutaṃ suttamivakkhimā taṃ,
Ñāṇakkhinārūpa mavekkhi yena
Sacakkhumā tatrasitañca nāmaṃ. (1447)
17
Sītādinā ruppaṇalakkhaṇanti
Rūpañca nāmaṃ natilakkhaṇanti,
Taduttariṃ vedakakārako vā
Attāttabhāvī paramatthato na. (1448)
18
Aññoññasambandhavasena yantī
Nāpaṅgulandhā puthageva yanti,
Tathā'ññamañño'panidhāya nāma-
Rūpāni vattanti'ha novisunti. (1449)


[SL Page 503] [\x 503/]

19
Vavatthayantassi'ti nāmarūpaṃ
Nissattanijjivasabhāva massa,
Yā diṭṭhi duddiṭṭhivisodhanena
Samuṭṭhitā diṭṭhi visuddhisaṅkhā. (1450)
20
Avijju'pādānanikantikamma-
Hetubbhavaṃ rūpamarūpamādo,
Pakavattiyaṃ hetucatūhi rūpaṃ
Vatthādihetuppabhava'nti nāmaṃ. (1451)
21
Sabbattha sabbesu sadā samo na
Nā'hetukaṃ tena naniccahetu,
Evaṃ taduppādaka paccayānaṃ
Pariggahaṃ yāya dhiyā akāsi. (1452)

[SL Page 504] [\x 504/]

22
Ahaṃnukho'siṃ nanukho ahosiṃ
Iccā'dya'tītādipabheda bhutā,
Kaṅkhā'ssa kaṅkhātaraṇabbisuddhi-
Saṅkhātapaññāya vigañchi yāya. (1453)
23
Khandhā atītādi pabhedavanto
Parikkhayaṭṭhena anicca dhammā,
Bhayāvahaṭṭhena dukhā anattā
Asārakaṭṭheni'ti sammasanto. (1454)
24
Tāḷisadhā lakkhaṇapāṭavatthaṃ
Khandhāna mesaṃ navadhā'tha nātho,
Tikkhindriyo so)bhaya sattakānaṃ
Vasena sammadditanāmarūpo. (1455)


[SL Page 505] [\x 505/]

25
Paññāsadhā bandhudayabbayānaṃ
Pariggahaṃ yāyadhiyā akāsi,
Yadā'ssa tāruññavipassanāya
Upakkilesā dasa pātubhūtā. (1456)
26
Ñāṇakkhiṇā yena tilakkhaṇaṃ so
Addakkhi dhammesu tadā'pi tesu,
Jahāsu'pakelasapaduṭṭhamaggaṃ
Vipassanā sodhitamaggagāmi. (1457)


[SL Page 506] [\x 506/]

27
Vavatthapetvāna pathāpathe'vaṃ
Vipassanāvīthi manokkamitvā,
Yā magga'maggikkha visuddhi nāma
Samubbhavā tīraṇatikkha buddhi. (1458)
28
Anantaraṃ tīraṇa%ṇapāraṃ
Patto pariññāya parikkhayāya,
Nipphattiyā yo navañāṇupetaṃ
Visuddhi mākaṅkhi visuddhikāmo.
29
Pabandhato ce'riyato ghanena
Channesu dhammesva'nupaṭṭhahanne,
Tilakkhaṇe yenu'dayabbayena
Punāpi so sammasi nāmarūpaṃ.


[SL Page 507] [\x 507/]

30
Uppādabhaṅgaṭṭhitito yadā'ssa
Vivaṭṭayitvāna vipassato yaṃ,
Saṅkhārabhaṅge'va pavatta maṭṭha-
Vidhānisaṃsaṃbhavi bhaṅgañāṇaṃ. (1461)
31
Vipassato bhaṅgamahiṇhamassa
Hutvā bhayaṃ vāḷamigādayo'va,
Upaṭṭhitā'tītabhavādibheda-
Bhavattayaṃ yaṃ bhayañāṇamāsi. (1462)
32
Atha'ssa khandhāyatanādhi dhammā
Ukkhittakhaggā madhakādayo'va,
Upaddavādīnavato vibhutā
Patvā yadādīnavañāṇa māsuṃ. (1463)


[SL Page 508] [\x 508/]

33
Suvaṇṇahaṃsādi'va pañjaresu
Bhavesu diṭṭhādinavesu tīsu,
Nibbinditatto bhuvanekanetto
Yaṃ nibbidāñāṇa malattha tibbaṃ. (1464)
34
Pāsādito pāsagate'va sattā
Vimuttikāmassa bhavehi tīhi,
Nissesasaṅkhāra vimokkha kāmaṃ
Babhuva yaṃ muñcitukāma ñāṇaṃ. (1465)
35
Aniccadukkhā'subhato ca khandhe
Anattato bhāvayato abhiṇhaṃ,
Tassā'si saṅkhāravimokkhūpāya-
Sampādakaṃ yaṃ paṭisaṅkhañāṇaṃ. (1466)


[SL Page 509] [\x 509/]

36
Attena vā attaniyena suñño
Dvidhātya'yaṃ saṅkhata dhammapuñjo,
Evaṃ catuddhā bahudhā chadhā'pi
Vipassato buddhimato abhiṇhaṃ. (1467)
37
Yā kho sikhāppattavipassanākhyā
Vuṭṭhānagāmīnica sānulomā,
Sāmuddakākīriva kūpayaṭṭhiṃ
Tilakkhaṇalambanikā babhūva. (1468)
38
Nahārudaddūlla mivaggipattaṃ
Saṅkhāradhammaṃ paṭiliyamānaṃ,
Vissaṭṭhadāraṃ'va upekkhakassa
Saṅkhārupekkhā'si mahesinoyā. (1469)


[SL Page 510] [\x 510/]

39
Āgrotrabhuñāṇa masesakhandhe
Tilakkhaṇa'ropaṇa ninnapoṇaṃ,
Vipassanāñāṇa manekabhedaṃ
Yade'ttha saṅkhepanayena vuttaṃ. (1470)
40
Vijjāya so māraji tāya tāya
Vipassanāñāṇagatāyu'peto,
Iccassa saṃvaḍḍhita kittivalli
Lokālavālamhi vikāsa māpa. (1471)
41
Muñjā isikaṃ asikosiyā'siṃ
Yathā karaṇḍā phaṇi muddhareyya,
Sabbaṅga paccaṅakgika mindriyaggaṃ.
Manomayaṃ rūpimito sarīrā. (1472)


[SL Page 511] [\x 511/]

42
Aññaṃ sarīraṃ abhinimmiṇitvā
Mahiddhimā iddhimatānu rūpaṃ,
Cetovasipakpattavasippadhāno
Yvākāsi veneyyajanānamatthaṃ. (1473)
43
Mahiddhiko tāyamanomayiddhi-
Saṅkhāta vijjāya samanvito so,
Iccassa abbhuggatakittirāvo
Nissesalokaṃ badhirīkarittha. (1474)
44
Ekopihutvā bahudhāca hoti
Yo hotice'ko bahudhāpi hutvā,
Kare tirobhāva mathāvibhāvaṃ
Mahiddhiko iddhimataṃ cariṭṭho. (1475)


[SL Page 512] [\x 512/]

45
Yathā nirālambanabhotalamhi
Yo iddhimā viṇṇavasi vasindo,
Vaje tiropabbata gehabhitti-
Pākāra macchidda masajjamāno. (1476)
46
Karoti ummujjanimujjaniddhiṃ
Yo vāripiṭṭheriva bhumipiṭṭhe,
Abhejjamāno salile salīlaṃ
Padappito yāti yathā pathavyā. (1477)
47
Pakkhī'va yo saṅkamate nabhamhi
Pallaṅka mābhujja mahānubhāvaṃ,
Mahiddhimantaṃ ravicandabimbaṃ
Sapāṇiphuṭṭho parimajjate yo. (1478)


[SL Page 513] [\x 513/]

48
Ābrahmalokāpi kalebarena
Vasaṃ pavatteti mahiddhimā yo,
Suvaṇṇakāroviya yaṃyadeva
Icchānurupābharaṇabbisesaṃ. (1479)
49
Yathicchitaṃ paccanubhoti jātu
Nānāvidhaṃ iddhividhaṃ jino yo,
So tāya vijjāya pi saṅgato'ti
Abbhuggato tassa yasopabandho. (1480)
50
Sotappasādabbisayaṃ yatheva
Addhānamaggaṃ paṭipannaposo,
Visuṃvisuṃ kāhaḷasaṅkhabheri-
Vīṇādisaddaṃ vividhaṃ suṇeyya. (1481)
51
Dūrantike mānusake ca dibbe
Ubhopisadde sukhume uḷāre,
Visuddhanimmānusaketa yena
So dibbasotena suṇāti nātho. (1482)


[SL Page 514] [\x 514/]

52
Samaṅgibhūtoti sadibbasota-
Saṅkhātavijjāya jitāri tāya,
Abbhuggato tassa kavībhigīta-
Silokasaddo'va silokasaddo. (1483)
53
Sarāgacittampi virāgacittaṃ
Sadosacittampi adosacittaṃ,
Samohacittampi vimoha cittaṃ
Saṅkhittavikkhittagatampi cittaṃ. (1484)


[SL Page 515] [\x 515/]

54
Mahaggatampī amahaggatampī
Sauttaraṃ citta manuttarampi,
Samāhitampī asamāhitampi
Vimuttacuttampya'vimuttacittaṃ. (1485)
55
Sakaṃ mukhaṅkaṃviya dappaṇamhi
Acchodake maṇḍanajātiko yo,
Paricca ceto parapuggalānaṃ
Yenā'bhijanāti vimuttaceto. (1486)
56
So tāya cetopariyābhidhāna-
Vijjāyu'peto,ti dayānidhāno,
Tilokagabbhe'ka vitānasobhā
Tatāna tassu'bbhavasetakitti. (1487)


[SL Page 516] [\x 516/]

57
Vijjāttayena'ṭṭhavidhāhi'māhi-
Vijjāhu'peta'ssa tathāgatassa,
Veneyyakundākaracandikābhaṃ
Vibhāti yāvajja yasosarīraṃ. (1488)
58
Sumaṇḍito saṃvutapātimokkha-
Saṅkhātasīlābharaṇena yena,
Irīyate yo karuṇa nidhāno
Tapodhano sīlavataṃ padhāno (1483)
59
Veḷupakpadānadivasena cāṭu-
Kammyena duteyyapahenakena,
So pāribhaṭyenapi muggasūpya-
Samena saccālikabhāsaṇena. (1490)


[SL Page 517] [\x 517/]

60
Agocaraṭṭhāna mupāsanena
Vikopaye kimpana pātimokkhaṃ,
Hitvā anācāramagocaraṃ taṃ
Care sadācārasugocaraṃ so. (1491)
61
Anuppamāṇesupi sabbadassi
Sāvajjadhammesu bhayānupassi,
Laddhaggamaggapaphalasiddhasīla-
Sikkhāya sikkhāgaru sikkhate so. (1492)


[SL Page 518] [\x 518/]

62
Khemaṃ disaṃ sañcaratī'ti pāti-
Mokkhādhisikkhācaraṇena tena,
Abbhuggato taccaraṇanu bandho
Ādiccabandhussa yasopabandho. (1493)
63
Kantampirūpāyatanādi chakkaṃ
Cakkhādinā so visayīkaritvā,
Nimitta'nubyañjanagāhi nātho
Nahoti yeni'ndriyasaṃvarena. (1494)
64
Cakkhādichadvāra masaṃvaritvā
Rāgādidhammā viharanta menaṃ,
Atvāssa veyyuṃ satisaṃvarena
Tassaṃvaratthaṃ paṭipajji yena. (1495)


[SL Page 519] [\x 519/]

65
Khemaṃdisaṃ so caraṇena tena
Jitindriyo indriyasaṃvarena,
Abbhuggato saṃcaratīti tassa
Tilokanāthassa siloka saddo. (1496)
66
Ye lābhasakkārasilokakāmā
Pāpicchake'cchāpakatāsamānā,
Kevi'dhaloke catupaccayānaṃ
Paṭikkhipitvā paṭisevanena. (1497)
67
Sāmantajappāya catubbidhassa
Iriyāpathassā'ṭhapanādināca,
Kuhāyanenā'lapanādināca
Saccaṃ hiyā'nuppiya bhāsanena. (1498)


[SL Page 520] [\x 520/]

68
Attā'vacaṭṭhānu'paropaṇena
Muggassa sūpyenava pāribhaṭyā,
Nemitta kattādivasena micchā-
Jīvena dujjīvika mācarantī. (1499)
69
Yatheva te no bhagavā kadāci
Kohaññavutyā'lapanādināca,
Nemitta nippesikatāya kiñci
Lāhena lābhaṃka nijigiṃsa nena. (1500)
70
Nimittasatthā'dipakāsanena
Ājīvasīlaṃ avikopayitvā,
Namaṇḍanatthaṃ na vibhusaṇatthaṃ
Davāya vā neva madāya neva. (1501)


[SL Page 521] [\x 521/]

71
Anuppabandhaṭṭhitiyā imassa
Kāyassa cā'bādha nisedhanatthaṃ,
Pavattiyā paggahanāya seṭṭha-
Cariyassa porāṇa khudāpanetuṃ. (1502)
72
Nūppādanatthañca navaṃ jighacchaṃ
Yātrāya kāyassa'navajjatāya,
Sukhaṃ vihārāya ca bhojanamhi
Mattaññuko bhuñjati piṇḍapātaṃ. (1503)


[SL Page 522] [\x 522/]

73
Tilokanātho caraṇena tena
Mattaññubhāvena hi bhojanamhi,
Khemaṃ disaṃ sañcaratīti loke
Abbhuggato tassa siloka saddo. (1504)
74
Divā nisajjāya ca caṅka mena
Tathā rajanyā'varaṇīya dhammā,
Suddhantaro dvīhi'riyāpathehi
Sapacchimevā paṭhamamhi yāme. (1505)
75
Vuṭṭhānasañño satisampajañño
Sa'majjhimasmiṃ muni dakkhiṇena,
Passena kappeti ca sīha seyyaṃ
Pāde padaṃ thokaka matibbidhāya. (1506)


[SL Page 523] [\x 523/]

76
Aṅgīraso jāgariyānuyoga-
Dhammena sammācaraṇena tena,
Khemaṃdisaṃ sañcaratīti tassa
Abbhuggato abbhutakitti ghoso. (1507)
77
Sambodhiyā saddahanā samiddha-
Visuddhasaddhācaraṇena tena,
Khemaṃdisaṃ sañcaratīti tassa
Abbhuggato abbhutakitti ghoso. (1508)
78
Guthaṃyathā pāpa jigucchanena
Ariyena lajjācaraṇena tena,
Khemaṃdisaṃ sañcaratīti loke
Abbhuggato tassasilokasaddo. (1509)


[SL Page 524] [\x 524/]
79
Pāpāsamuttāsanalakkhaṇena
Ottappasaṅkhācaraṇena tena,
Khemaṃ disaṃ sañcaratīti loke
Abbhuggato tassa siloka saddo. (1510)
80
Anañña sādhāraṇa bāhu sacca-
Dhammena dhīmā'caraṇena tena,
Khemaṃdisaṃ sañcaratīti tassa
Samubbhavo'dāta yasosadhīso. (1511)
81
Thāmena daḷhena parakkamena
Viriyena vīro caraṇena tena,
Khemaṃdisaṃ sañcaratīti tassa
Samubbhavo' dāta yasosadhī so. (1512)


[SL Page 525] [\x 525/]

82
Cirakriyānussaraṇe'tisūra-
Tarāya satyā'caraṇena satthā,
Khemaṃdisaṃ sañcaratīti tassa
Yasopabandho visaribabhuva. (1513)
83
Anaññasāmaññagabhīrañāṇo
Ariyena paññācaraṇena tena,
Khemaṃdisaṃ sañcaratīti tassa
Yasopabandho visarībabhuva. (1514)
84
Yo diṭṭha dhammamhi sukhāvahassa
Vinissaṭassā'caraṇehi yassa,
Catukkajhānassa nikāmalābhī
Akicchalābhī bhagavā'si buddho. (1515)
85
Nikāmalābhehi catūhi rūpa-
Jjhānehi nātho caraṇehi tehi,
Khemaṃdisaṃ sañcaratīti loke
Abbhuggato tassa yaso pabandho. (1516)


[SL Page 526] [\x 526/]

86
Tīha'ṭṭhahi vijjāhi
Tipañcacaraṇehi'mehi sampantassa,
Vijjācaraṇa visuddhaṃ
Yasosarīraṃ virājate yāvajja (1517)
---------
Iti medhānandābhidhānenayatinā viracite sakalakavijana
Hadayānandadānanidāne jinavaṃsadīpe santike nidāne
Bhagavato vijjācaraṇa sampannoti
Nāmapaññattiyāabhidheya
Paridīpo
Ekavīsatimo saggo.
---------


[SL Page 527] [\x 527/]

Taṃkhopana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo
Abbhuggato itipi so bhagavā sugatoti.

Sobhanagamanattā sugatoti.

1
Gamana māhu gatanti susobhanaṃ
Ariyamaggagatena sivaṃdisaṃ,
(Dutavilambita)tā'pagato gato
Itipi so sugato sugato siyā. (1518)
2
Gamana mācariyā ya manuttara-
Vibhavadaṃ pavadanti'ha sobhanaṃ,
Tadariyena gatena gato yato
Itipi so sugato sugato siyā. (1519)
3
Muni timaṇḍalachādanatapparo
Suparimaṇḍala mantaravāsakaṃ,
Kanakakattariyā sunivāsaye
Navadalaṃ kamalaṃ'va vikantayaṃ. (1520)


[SL Page 528] [\x 528/]

4
Kanakadāmavarena parikkhipaṃ
Paduma hattha mivo'pari bandhati,
Samuni thāvaravijjulatāsiri-
Musitacārikalebarabandhanaṃ. (1521)
5
Sirighaṇo ghanakañcanacetiye
Ratanakambalavattha mivā'hataṃ,
Taruṇabhānupabhāruṇacīvaraṃ
Sirisarīravare paṭisevati. (1522)
6
Samuni jālavinaddhamanohara-
Karatalehi sunīlamaṇippabhaṃ,
Upalapatta malaṅkurute yathā
Bhamaramamburuhehi sarovaro. (1523)



[SL Page 529] [\x 529/]

7
Vajati sobhana mindasarāsana-
Jaṭitajaṅgamameruriva'ñjase,
Samaṇamaṇḍanamaṇḍitaviggaho
Itipi so sugato sugato siyā. (1524)
8
Suragajo'riva nandanakānanā
Maṇiguhāya harī'va yugandharā,
Navaravinduri'vā'maravāpito
Samadahaṃsavaro'va'hinikkhamaṃ. (1525)
9
Vanaguhāditapovanato subhaṃ
Vajati nikkhamiyā'samarūpimā,
Nirupamassiriyā bhusa mullasaṃ
Itipi so sugato sugato siyā. (1526)


[SL Page 530] [\x 530/]

10
Visaravipphuritā'mitaraṃsinā
Suparisekasuvaṇṇaraseni'va,
Vajati piñjarito vasudhambaraṃ
Itipi so sugato sugato siyā. (1527)
11
Karivaro'va karīhi purakkhato
Sakalapāpamalā'pagato sayaṃ,
Vajati vitamalehi nisevito
Itipi so sugato sugato siyā. (1528)
12
Asamabuddhavilāsalavena yo
Abhibhavaṃ sanarāmaravibbhamaṃ,
Paṭipathaṃ paṭipajjati sobhanaṃ
Itipi so sugato sugato siyā. (1529)


[SL Page 531] [\x 531/]

13
Purimapacchimadakkhiṇavāmato
Pabhavadehapabhāhi pahāsayaṃ,
Ratana'sītimitaṃ vajate bhuvi
Itipi so sugato sugato siyā. (1530)
14
Nigamagāmapurisu ca cārikaṃ
Carati yo karuṇāparicāriko,
Amitasattamanoratha māvahaṃ
Itipi so sugato sugato siyā. (1531)
15
Kumudapaṅkaja campakamālati-
Kusumavuṭṭhisuphassitaviggaho,
Vajati cārutaraṃ jalitiddhimā
Itipi so sugato sugato siyā. (1532)


[SL Page 532] [\x 532/]

16
Tagarakuṅkumalohita candana-
Surabhicuṇṇavikiṇṇamahāpathe,
Vajati gandhagajo viya sobhanaṃ
Itipi so sugato sugato siyā. (1533)
17
Turiyarāva satānugatatthuti-
Padasatehi abhitthutasagguṇo,
Vajati haṃsavilāsitagāmiyo
Itipi so sugato sugato siyā. (1534)
18
Suranarādivilocanabhājana-
Pivitarūpavilāsasudhāraso,
Vajati sīhavijambhitavikkamo
Itipi so sugato sugato siyā. (1535)


[SL Page 533] [\x 533/]

19
Caraṇatāmarasassiribhārataṃ
Anadhivāsini'vā'vanikāminī,
Vajati tamhi pavedhati kampati
Itipi so sugato sugato siyā. (1536)
20
Sukhumakunthakipakilalikamakkhikā-
Makasakīṭapaṭaṅakga manuddayo,
Vajati yo aviheṭhaya mañjase
Itipi so sugato sugato siyā. (1537)
21
hapitacakkavaraṅkitadakkhiṇa-
Caraṇa paṅkaja piñjaritañjaso,
Vajati yo paṭhamaṃ yadi nikkhipaṃ
Itipi so sugato sugato siyā. (1538)


[SL Page 534] [\x 534/]

22
Anupalitta malehi samaṃ phusaṃ
Kamalakomalapādatalehi yo,
Vajati dhūtamalaṃ vasudhātalaṃ
Itipi so sugato sugato siyā. (1539)
23
Bhavati bheritalaṃ'va pakasārita-
Caraṇatāmarasehi suduggamaṃ,
Avanatunnataṭhāna mapāvanī
Itipi so sugato sugato siyā. (1540)
24
Paṭhavitu'bbhavapaṅkajamuddhani
hapitakomalapādatalambujo,
Vajati reṇupisaṅgasubhaṅgimā
Itipi so sugato sugato siyā. (1541)


[SL Page 535] [\x 535/]

25
Vajati antamaso'palasakkharā
Sakalikākaṭhelā'pi sakaṇṭakā,
Apavajanti pathā dipaduttame
Itipi so sugato sugato siyā. (1542)
26
Nijapadaṃ atidura manuddharaṃ
Atisamīpa manikkhipa mañjase,
Vajati gopphakajānu maghaṭṭayaṃ
Itipi so sugato sugato siyā. (1543)


[SL Page 536] [\x 536/]

27
Atilahuṃ sanikaṃ samitindriyo
Na carate carate jutiyu'jjalaṃ.
Bhuvi same visame asamo samaṃ
Itipi so sugato sugato siyā. (1544)
28
Anavalokiya uddhamadhodisaṃ
Anudisañca catuddisa mañjase,
Vajati yo yugamatta mapekkhako
Itipi so sugato sugato siyā. (1545)
29
Timadabandhurasindhurakesarī-
Gativilāsaviḍambanavikkamo,
Vajati pādatalaṅka madassayaṃ
Itipi so sugato sugato siyā. (1546)


[SL Page 537] [\x 537/]

30
Nirupamajjutiyā purisāsabho
Vasabharājaparājitavikkamo,
Vajati sañjanayaṃ janasammadaṃ
Itipi so sugato sugato siyā. (1547)
31
Suriyaraṃsi sameti pavāyati
Kusumagandhasugandhasamīraṇe,
Vajati tabbimalañjasamajjhago
Itipi so sugato sugato siyā. (1548)
32
Jaladharā purato jalabindavo
Naramarū kusumāti kirantipi,
Tadupasattarajamhi pathe vaje
Itipi so sugato sugato siyā. (1549)


[SL Page 538] [\x 538/]

33
Ruciracāmarachattadharāmarā-
Suranarehi'pi gacchati sakkato,
Garukato mahito patimānito
Itipi so sugato sugato siyā. (1550)
34
Yadi migindagajindaturaṅgama-
Migavihaṅgamanādasupūjito,
Vajati pupphavitānadharo sire
Itipi so sugato sugato siyā. (1551)
35
Nayanatoraṇacārutara'ñjase
Parilasanti gate jinakuñjare,
Sakasakā'bharaṇāni'pi pāṇinaṃ
Itipi so sugato sugato siyā. (1552)


[SL Page 539] [\x 539/]

36
Bhavati acchariyabbhutamaṅgala-
Chaṇamahussavakeḷinirantaraṃ,
Tibhuvanaṃ sugate sugate pathe
Itipi so sugato sugato siyā. (1553)
37
Siva masaṅkhatadhātu manuttaraṃ
Paramasundaraṭhāna manāsavaṃ,
Vigatajātijarāmaraṇaṃ gato
Itipi so sugato sugato siyā. (1554)
38
Murajadundubhichidda mivo'pari
Nabhasi yāvabhavagga masaṃvuṭaṃ,
Vivaṭa kameti yadubbhavapaṅkaja-
Pamitiyā jinasaṅkha mapādise. (1555)


[SL Page 540] [\x 540/]

39
Yadapi maṇḍanabhumi subodhiyā
Acalaṭhāna manaññavalañjiyaṃ,
Lalitapiñjakalāpanibho yahiṃ
Vijayabodhi idāni'pi rājate. (1556)
40
Paṭhama mubbhava mantapabhaṅguraṃ
Vasumatīyuvatihadayopamaṃ,
Tada'pi kasundaraṭhāna mupāgato
Itipi so sugato sugato siyā. (1557)
41
Yadapi bodhipadanti pavuccati
Ariyañāṇamihagga manuttaraṃ,
Yada'pi ñāṇa manāvaraṇaṃ tathā
Nikhilañeyyapathā'nativattanaṃ. (1558)


[SL Page 541] [\x 541/]

42
Purimajātisu pūritapārami-
Balavapaccayasantiparāyaṇo,
Tada'pi sundaraṭhāna mupāgato
Itipi so sugato sugato siyā. (1559)
43
Ariyamaggacatukkapahīṇakaṃ
Napunare'ti kilesagataṃ sataṃ,
Apunarāgamanaṃ sugato yato
Itipi so sugato sugato siyā. (1560)


[SL Page 542] [\x 542/]

44
Sumati suṭhugato paṇidhānato
Ppabhuti yāva jayāsanupāsanaṃ,
Tidasapāramiyo paripūrayaṃ
Itipi so sugato sugato siyā. (1561)
45
Tadubhayantabhavābhavadiṭṭhiyo
Anupagamma gato hitamāvahaṃ,
Paṭipadāya hi suṭṭhutarāya yo
Itipi so sugato sugato siyā. (1562)
46
Rucirabhāratibhattutibhocatu-
Parisamajjhagato viyakesari,
Gadati vītabhayo giramāsabhiṃ
Itipi so sugato sugato siyā. (1563)


[SL Page 543] [\x 543/]
47
Surabhinā mukhatāmarase vacī-
Sucaritappabhavena subhāsitaṃ,
Gadati dhammasabhaṃ parivāsayaṃ
Itipi so sugato sugato siyā. (1564)
48
Ratikaraṃ karavīkavirāvato
Paṭutaraṃ sutaraṃ sarasaṃ giraṃ,
Gadati sotarasaṃ parisattare
Itipi so sugato sugato siyā. (1565)
49
Gadati sabbavacīduritehi yo
Pavirato abhisandhiya bhindiya,
Avitathena tathañca kathaṅkathā
Itipi so sugato sugato siyā. (1566)


[SL Page 544] [\x 544/]

50
Thirakathaṃ nakadāvi visaṃvado
Gadati paccayikaṃ acalācalaṃ,
Parisago catusaccadaso sadā
Itipi so sugato sugato siyā. (1567)
51
Sahitabhinnajanesudayāparo
Anupadāniyameva'bhisandhiyaṃ,
Gadatiyovacanaṃpaṭigaṇhiyaṃ
Itipi so sugato sugato siyā. (1568)
52
Piyakaraṃ sukumārataraṃ giraṃ
Sutisukhaṃ sugamaṃ hadayaṅgamaṃ,
Gadati nela manelagalaṃ yato
Itipi so sugato sugato siyā. (1569)


[SL Page 545] [\x 545/]

53
Vihitavāṇivilāsinisaṅgamo
Sumati sāmayikaṃ samayaṃ vidū,
Gadati bhuta pavatti manaññathā
Itipi so sugato sugato siyā. (1570)
54
Gadati ñeyyapadatthavido sadā
Janahitattha manatthapanūdanaṃ,
Gadita matthagataṃ ubhayatthadaṃ
Itipi so sugato sugato siyā. (1571)


[SL Page 546] [\x 546/]

55
Sakalasaṅkhatadhammavimuttiyā
Gadati damma masaṅkhadhātuyā,
Ariyamaggaphalehi'pi nissitaṃ
Itipi so sugato sugato siyā. (1572)
56
Vinayavādi vineyyajane yato
Vinayanattha manattanayatvitaṃ,
Vinayanissitakaṃ gadate kathaṃ
Itipi so sugato sugato siyā. (1573)
57
Hadayakosanidhānavatiṃ sadā
Sadupamaṃ pariyantavatiṃ kathaṃ,
Gadati mañjugado vadanaṃ varo
Itipi so sugato sugato siyā. (1574)


[SL Page 547] [\x 547/]

58
Muni rasaṅkuvitānanapaṅkajo
Purimameva giraṃ parisantare,
Gadati aṭṭhavidhaṅgikaka māsabhiṃ
Itipi so sugato sugato siyā. (1575)
59
Avitathaṃ vitathampi niratthaka-
Mapi kathaṃ suṇataṃ piya mappiyaṃ,
Nahivadanti kadāci tathāgatā
Itipi so sugato sugato siyā. (1576)


[SL Page 548] [\x 548/]

60
Avitthaṃ suṇataṃ pakiya mappiyaṃ
Abhivadantī sadatthasitaṃ kathaṃ,
Ya'dahivoharaṇe samayaññuno
Itipi so sugato sugato siyā. (1577)
61
Tāya tāya'bhisāvayaṃ janataṃ sakāya niruttiyā
Ehisāgatavādi gotamagottaketu tathāgato,
Mūlamāgadhibhāsayā gadate sabhaṃ kaparitosayaṃ
Tena so bhuvanattaye sugato siyāti suvissuto. (1578)


[SL Page 549] [\x 549/]

62
Lokaṃ lokappabhavaṃ
Lokanirodhañca lokamokkhūpāyaṃ,
Catubhī abhisamayehi
Nātho sammā gato tato so sugato. (1579)
---------
Iti medhānandābhidhānena yatināna viracite sakalakavijana
Hadayānandadānanidāne jinavaṃsadīpe santikeka nidāne
Bhagavato sutagoti paññattiyā
Abhidheya paridīpo.
Bāvīsatimo saggo.
---------


[SL Page 550] [\x 550/]

Taṃkhopana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo
Kittisaddo abbhuggato.
Itipiso bhagavā lokavidūti.

1
Tassa sa (dodhaka) lakkhaṇacāru-
Cakkavara'ṅkitapādatalassa,
Lokavidū'tipi yāva bhavaggā
Ekasilokaravo udapādi. (1580)
2
Lakkhaṇamūlanirodhanirodho-
Pāyavasena paki lokakamasesaṃ,
Yo paṭivijjhi tilokahito kagho
Lokavidūti pavuccati tasmā. (1581)
3
Lokamidheva kalebaramatte
Lokanidānanirodhamavedi,
Lokanirodhakaraṃka paṭipattiṃ
Lokavidūti pavuccati tasmā. (1582)


[SL Page 551] [\x 551/]

4
Lokamahambudhipāragu satta-
Saṅkhatabhājanalokapabhedaṃ,
So bhagavā'navasesamavedi
Lokavidūti pavuccati tasmā. (1583)
5
So hi bhavābhavadaṭṭhisabhāva-
Ñāṇanulomikakhantipabhedaṃ,
Āsayadhamma mabujjhi pajānaṃ
Lokavidūti pavuccati tasmā. (1584)


[SL Page 552] [\x 552/]

6
Pātubhavaṃ sati kāraṇalābhe
Sattavidhānusayampi janānaṃ,
So paṭivijjhi vicaṭṭitaloko
Lokavidūti pavuccati tasmā. (1585)
7
Rajjanadussanamuyhanasaddhā-
Buddhivitakkavimissavasena,
So caritaṃ paṭivijjhi pajānaṃ
Lokavidūti pavuccati tasmā, (1586)
8
Hīnapaṇīta'dhimuttivasena
Dubbidhameva'dhimutti mavedi,
Lokaniruttivido janatāya
Lokavidūti pavuccati tasmā. (1587)


[SL Page 553] [\x 553/]

9
Apparajakkha manussadapāpaṃ
Ussadapāpa muḷārarajakkhaṃ,
Dubbidhalokamabujjhi yatoso
Lokavidūti pavuccati tasmā. (1588)
10
Indriyapubbaparopariyatti-
Ñāṇapabho tikhiṇindriyalokaṃ,
So paṭivijjhika mudindriyalokaṃ
Lokavidūti pavuccati tasmā. (1589)
11
Vaṭṭavivaṭṭapatiṭṭha masādhu-
Sādhusabhāvagataṃ bhagavā so,
Dvāktike'taraloka mavedi
Lokavidūti pavuccati tasmā. (1590)


[SL Page 554] [\x 554/]

12
Sādhupasatthasadattaniyāmaṃ
Ñāpayituṃ sukarāsukarampi,
Sattanikāyamavedi yato so
Lokavidūti pavuccati tasmā. (1591)
13
Kammakilesavipākavibandha-
Muttyavimuttigate paṭivijjhi,
Bhabbajaneya mabhabbajane so
Lokavidūti pavuccati tasmā. (1592)
14
Nipphalatāya navuttamananta-
Sattapamāṇa manāvaraṇena,
Ñāṇabalena sayaṃ viditaṃhi
Lokavidūti pavuccati tasmā. (1593)


[SL Page 555] [\x 555/]

15
Vuttanayeni'ha so muni satta-
Lokamanekavidhaṃ paṭivijjhi
Sattanikāyasarojavane'ṇo
Lokavidūti pavuccati tasmā. (1594)
16
Paccayasaṇṭhitikaṃ paṭivijjhi
Saṅkhatalokamasaṅkhatadassi,
Ekavidhampyavaropitaloko
Lokavidūti pavuccati tasmā. (1595)
17
Ruppaṇalakkhaṇato'khilarūpaṃ
Nāmasalakkhaṇato catunāmaṃ,
Dubbidhaloka mavedi munindo
Lokavidūti pavuccati tasmā. (1596)


[SL Page 556] [\x 556/]

18
Lokahito sukhadukkhamupekkhā-
Vedayitattikato suvibhattaṃ,
So bhagavā kapaṭivijjhi tilokaṃ
Lokavidūti pavuccati tasmā. (1597)
19
Pañcavidhaṃka muni bandhavasenā-
Hāravasena catubbidhalokaṃ,
Lokapadīpanibho paṭivijjhi
Lokavidūti pavuccati tasmā. (1598)
20
Advayavādi saḷāyatanākhya-
Chabbidhalokamavedi jino so,
Sattavidhampi manaṭṭhitilokaṃ
Lokavidūti pavuccati tasmā. (1599)


[SL Page 557] [\x 557/]

21
Lābhapabhutika maṭṭhavidhampi
Lokasabhāvamavedi yato so,
Sakyamunī navasantanivāse
Lokavidūti pavuccati tasmā. (1600)
22
So dasabārasadhā'yatanānaṃ
Bhedavasena tilokapadīpo,
Lokamavedi tilakkhaṇavedī
Lokavidūti pavuccati tasmā. (1601)
23
Dhātuvasena yato suvibhattaṃ
Loka matha'ṭṭhadasapparimāṇaṃ,
Saṅkhatalokabhido paṭivijjhi
Lokavidūti pavuccati tasmā. (1602)


[SL Page 558] [\x 558/]
24
So maṇikañcanarūpiyamuttā-
Saṅkhapavālasilākaṭhalādiṃ,
Lokamavedi atindriyabaddhaṃ
Lokavidūti pavuccati tasmā. (1603)
25
Rukkhalatāphalapallavapatta-
Pupphapakarāgapabhedavasena,
So sukhumantaralokamavedi
Lokavidūti pavuccati tasmā. (1604)
26
Yattakamevu'tujaṭṭhakalāpa-
Rapagataṃ ihabhājanaloke,
Vijjati tampaṭivijjhi asesaṃ
Lokavidūti pavuccati tasmā. (1605)


[SL Page 559] [\x 559/]

27
So bhagavā himavatta pamāṇaṃ
Aṭṭhamahānirayādi pamāṇaṃ,
Nāgasupaṇṇavimāna pamāṇaṃ
Brahmasurāsuraloka pamāṇaṃ. (1606)
28
Paṃsujalānilabhumi pamāṇaṃ
Dīpasavantisamudda pamāṇaṃ,
Merumahidharakūṭa pamāṇaṃ
Kappatarūravicanda pamāṇaṃ. (1607)
29
Paccayasaṅkhatadhammasamuhaṃ
Bhājanalokagataṃ sakalampi,
Uddhamadhotiriyaṃpaṭivijjhi
Lokavidūti pavuccatitasmā. (1608)


[SL Page 560] [\x 560/]

30
Lokālokakaro tilokatilakoso sattalokaṃ imaṃ
Bujjhitthā'nusayāsayādividhinā saṅkhāralokaṃ tathā,
Āhārādipamāṇatādividhinā okāsalokaṃ yato
Tasmā lokavidūti vuccati jino saṅkhāraloka'ntago. (1609)
---------
Itimedhānandābhidhānena yatinā viracite sakalakavijana
Hadayānandadānanidāne jinavaṃsadīpe santikenidāne
Bhagavatolokavidūti nāmapaññattiyā
Abhidheyaparidīpo
Tevīsatimosaggo
---------


[SL Page 561] [\x 561/]
Taṃkhopana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo
Abbhuggato itipi so bhagavā anuttaro
Purisadammasārathīti

1
Abhāvato paramatarassa kassaci
Janassa sagguṇavisarehi attanā,
Samāsanibbacananayena so muni
Anuttaro sasi (rucirā)'nanambujo. (1610)
2
Tathāhi so narahari sīlasampadā-
Guṇeni'maṃ abhibhavate sadevakaṃ,
Samādhinā varamatiyā vimuttiyā
Vimuttidassanaguṇasampadāyapi. (1611)
3
Yato navijjati adhisīlasampadā-
Samādhidhipabhutiguṇehi tassamo,
Kutonu vijjati'ha taduttarītaro
Siyā tatopya'ya masamo mahāmuti. (1612)



[SL Page 562] [\x 562/]

4
Nirūpamo asamamunīhi somuni
Yato samo asamasamo siyā tato,
Tathāgatassi'ha dutiyassa kassaci
Abhāvato adutiyako tathāgato. (1613)
5
Yato navijjati paṭimāpi tassamā
Samo tadā'samatanusampadāyapi,
Sahāyako nahi paṭividdhabodhiyā
Tato yamappaṭima'sahāyako muni. (1614)
6
Kalebarenapi abhirūpahārinā
Guṇehi tappaṭisamapuggalo nahi,
Nacatthi pāvacanavibhāgakapakpane
Sayaṃ vinā bhuvi paṭibhāgapuggalo. (1616)


[SL Page 563] [\x 563/]

7
Anaññagocaravarabodhisiddhiyā
Sa'haṃ sayambhuti paṭipuggalonahi,
Paṭiññamappayitu malaṃ sayaṃ vinā,
Anuttaro'tipi naradammasārathi. (1616)
8
Sudantapuggaladamitabbapuggale
Dameti sārayati adantapuggale,
Yato jino vinayanupāyakovido
Anuttaro'tipi naradammasārathi. (1617)

[SL Page 564] [\x 564/]

9
Yathā haye mudukaguṇekhana sārathi
Tathāgato sugatikathāya dhammiyā,
Dameti sārayati tathā tathāgate
Anuttaro'tipi naradammasārathi. (1618)
10
Yathā haye pharusaguṇena sārathi
Apāyatajjanavidhinā tathāgato,
Dameti sārayati tathā tathāgate
Anuttaro'tipi naradammasārathi. (1619)
11
Adammiye mudupharusena sārathi
Yathā'bhimārayati tathā tathāgato,
Jahātya'novadiya nacānusāsiya
Anuttaro'tipi naradammasārathi. (1620)


[SL Page 595] [\x 595/]

12
Karī'bhidhāvati damakena sārito
Puratthimādisu disameva kevalaṃ,
Anuttarena hi naradammasārathi-
Jinena sāritapurisānatādisā. (1621)
13
Nisajja katthaci sayanāsanamhi te
Disāsu aṭṭhasu atisaṅakgacārino,
Vidhāvare turitamanuttaraṃ disaṃ
Anuttaro'tipi naradammasārathi. (1622)
14
Patiṭṭhite muni'radhisīlasikkhayā
Vasī'nusāsiya adhicittasikkhayā,
Yathārahaṃ damayati bhabbapuggale
Anuttaro'tipi naradammasārathi. (1623)


[SL Page 566] [\x 566/]

15
Samāhite muni radhicittasikkhayā
Vipassanāya'pi samaṇe'nusāsiya,
Yathārahaṃ damayati bodhanārahe
Anuttaro'tipi naradammasārathi. (1624)
16
Tathuparūpari paṭivedhapattiyā
Yathākkamaṃ anariyasekkhapuggale,
Dameti so vinayati lokanāyako
Anuttaro'tipi naradammasārathi (1625)


[SL Page 567] [\x 567/]

17
Vineyyabandhavamanakundacandimā
Vinesi kosalamagadhādhipādayo,
Anekakhattiyapurise vināyako
Anuttaro'tipi naradammasārathi. (1626)
18
Kudiṭṭhikuñjarahari kūṭadantabhu
Surādibhūsurapurise vibhāvino
Jināsabho vinayi yato'nusāsiya
Anuttaro'tipi naradammasārathi. (1627)
19
Upālināmikapamukhe durāsade
Vināyako gahapatipaṇḍite puthu
Vinesi so upanayanakkhame yato
Anuttaro'tipi naradammasārathi. (1628)


[SL Page 568] [\x 568/]

20
Asaccadiṭṭhikamapi saccakavhayaṃ
Anaññavenayikanigaṇṭhanāyakaṃ
Vinesi tappabhutidigambare jino
Anuttaro'tipi naradammasārathi. (1629)
21
Jināsabho sabhiyasubhaddasaññino
Tappassino timisabhido sadhammiyā
Kathāyi'tobahi samaṇepi sikkhayi
Anuttaro'tipi naradammasārathi. (1630)
22
Damesi somuni uruvelakassapa-
Gayādikassapajaṭilādike yato,
Jaṭādhare vijaṭitajālinījaṭo
Anuttaro'tipi naradammasārathi. (1631)


[SL Page 569] [\x 569/]

23
Pahāṇasaṃvaravinayuttaro muni
Anekakhattiyasamaṇepi sāsane,
Vinesi sārathiriva uttaruttariṃ
Anuttaro'tipi naradammasārathi. (1632)
24
Manussasoṇitapisitāsanehi so
Vinesi pīvarajaṭharaṃ nisācaraṃ,
Sughoramānavaka manekarakkhase
Anuttaro'tipi naradammasārathi, (1633)
25
Vināyako suvinayi rāhunāmikaṃ
Mahattabhāvika masurādhipaṃ yato,
Surādhipappabhutisure tathā'sure
Anuttaro'tipi naradammasārathi. (1634)


[SL Page 570] [\x 570/]

26
Pajāpatiṃ nikhilapajānukampako
Bakābhidhānikampi tucchaladdhikaṃ,
Vinesi so naditaranīrajāsane
Anuttaro'tipi naradammasārathi. (1635)
27
Kasaṅkusehi'pi avineyyake yato
Tiracchajātikapurise narāsabho,
Vinesi so tisaraṇasilasaṃvare
Anuttaro'tipi naradammasārathi. (1636)
28
Kapolasecanamadakaṇṇacāmaraṃ
Hutāsanāsanirivabhiṃsanaṃ yato,
Damesi māraji dhanapālakuñjaraṃ
Anuttaro'tipi naradammasārathi. (1637)


[SL Page 571] [\x 571/]

29
Vinesi somuni himavantavāsinaṃ
Patāpapajjala mapalālabhoginaṃ,
Kharaṃ bhayaṅakkara maravālabhoginaṃ
Anuttaro'tipi naradammasārathi. (1638)
30
Nando'panandu'ragapatiṃ mahodara-
Cūlodaroragapamukhe ca nibbise,
Dhumassikhā'nalasikhabhogīno akā
Tenā'pyanuttaranaradammasārathi. (1639)
31
Damanupāyakovido hi bodhaneyyabandhave
Ariyamaggavīthibhāsuraṃ varaṃ sivamapakuraṃ,
Paṭipadārathena sārayi yatheva sārathi
Purisadammasārathiti vuccate anuttaro. (1650)
---------
Itimedhānandābhidhānena yatinā varacite sakalakavijana
Hadayānanda dānanidāne jinavaṃsadīpe santikenidāne
Bhagavato anuttaro purisadammasārathīti nāma
Paññattiyā abhidheya paridīpo
Catubbīsatimosaggo.
---------


[SL Page 573] [\x 573/]

Taṃkhopana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇekitti
Saddo abbhuggato itipi sobhagavā
Satthā devamanussānaṃti.
---------
1
Kantāraṃ kharatakkaraṃ nirudakaṃ kattāramotārimaṃ
Kantāraṃ migarājakuñjaramahā (saddulavikkīḷitaṃ),
Kantāraṃ avatārabhurijanataṃ yo satthavāho sudhi
Tāretvā nayate dayāparavaso khemantabhumiṃ yathā. (1641)
2
Iccevaṃkaruṇānidhānahadayo saṃsāradukkhāture
Satte jātijarāvikāramaraṇassokādikantārato,
Tāretvā dasasaṃkilesagahanā pāpesi khemaṃpuraṃ
Tasmā satthupasatthakittivisaro satthā'ti sampattharī. (1642)


[SL Page 574] [\x 574/]

3
Atthā'natthavicāraṇā'ticaturo lokuttaratthena'pi
Yasmā sāsati lokiyena ubhayena'tthenalokaṃ imaṃ,
Sabrahmaṃ sanarāmaraṃ sasamaṇaṃ sabrāhmaṇaṃ yohi so
Satthā'tveva pasatthakittinikaro satthāramabbhuggato. (1643)
4
Bhītiṃ jātijarārujādikasiraṃ nissāya jātaṃhi yo
Satthā satthadharorivā'rivisaraṃ nikkhittasattho sadā,
Sattānaṃ tasasate vihiṃsati dhiyā siddhatthasāro tato
So satthā'ti yasosarīrasurabhī lokattayaṃ vyāpayī. (1644)
5
Lokatthābhirato anatthavirato jātyādikantārato
Uttāretica satthavāhasadiso yo atthadhammenavā,
Satte sāsati hiṃsatī'ti janatāsantānajātaṃ bhayaṃ
Vuttā'nvatthavasena sohibhagavā satthāti vaṇṇīyate. (1645)


[SL Page 575] [\x 575/]

Taṃkhopanabhavantaṃ gotamaṃ evaṃkalyāṇe kittisaddo
Abbhuggato itipiso bhagavā buddhoti.
---------
6
Yo saṅkhāravikāralakkhaṇaparosaṅkhārapaññattisu
Ñeyyatthesva'nanussutesu purimaṃ cattāri saccāni'pi,
Bujjhitvā'cariyopadesarahito tattheva sabbaññutaṃ
Patto ñāṇabalesu pāpuṇi vasībhāvaṃ sayamabhuka sayaṃ. (1646)


[SL Page 576] [\x 576/]

7
Bodhetā'ti pajāya nibbacanato saccāni so bujjhitā
Saccānīti'pi saccavādi bhagavāka nissesañeyyassapi,
Matyā bujjhanasattiyā mahatiyā yasmā samaṅakgī tato
Buddho nāmasiyāti kittivisaro tambuddhamabbhuggato. (1647)
8
Yesaṃja bodhanavasattiyā sumatiyā cā'naññaneyyo sayaṃ
Buddhattā ca yathāvikāsapadumaṃ so bujjhanaṭṭhenapi,
Nānābuddhaguṇassa vissavanato buddhoti suddhodanī
Abbhuggañchi tibuddhakhettabhavane taṃkittigītassaro. (1648)


[SL Page 577] [\x 577/]

9
Rāgassādhigataggamaggamatiyā dosassa mohassapi
Chinnattā ca samulaghātamakhilakelasārivaggassapi,
So khīṇāsavatāya copadhipariccāgena buddhotyayaṃ
Uccāriyati cārikittiracanā viññūhi yāvajjapi. (1649)
10
Dhammassāmi yathā pabuddhapuriso okkantaniddakkhayā
Nājjho'tiṇṇakilesamiddhavidhamā bodhāpito kenaci,
Buddhambhojatibhānano hī bhagavā sāmaṃ pabuddho yato
Buddhonāmasiyāti tabbhavayasoghoso vibhusāyate. (1650)
11
Gatyatthāvagamatthadhātusamatāsabbhāvato vā gato
Yenekāyanamaggamuggamatimā eko, hīsambujjhīso,
Sambodhiṃ jayabodhimūlamupago sattuttaro'nuttaraṃ
Buddhotī'dha jagattaye nijayaso yāvajja vijjumbhate. (1651)


[SL Page 578] [\x 578/]

12
Khīṇattā paramāya maggamatiyā dubbuddhiyā buddhiyā
Laddhattāpi kaanuttaruttaraguṇālaṅakkārasāmaggiyā,
So sambodhiparāyaṇo sirighaṇo buddhoti suddhodanī
Lokambhodhimalaṅkari nijayasokallolamālāhi'maṃ. (1652)
13
Sambuddho'ti'mināpadena munino saccāvabodhāvahaṃ
Ñāṇaṃ tappaṭivedhañāṇa managhaṃ nā'ññehisādhāraṇaṃ,
Buddho'tī'dha padena satthu karuṇāpubbaṅakgamaṃ desanā-
Ñāṇaṃ ñeyyapadatthabodhanakaraṃ ñāṇañca dassiyate. (1653)


[SL Page 579] [\x 579/]

14
Taṃ sabbaññutañāṇathomanavasā sammādisambuddhi'ti-
Saddassā'riyamaggakittanavasā buddhotisaddassaca,
Yogo'pe'tthakato'tya'bhāsi vibudho so dhamma pālābhidho
Buddhānussativaṇṇanāvivaraṇe viññātasatthāgamo. (1654)
---------
Itimedhānandābhidhānena yatinā viracite sakalakavijana
Hadayānandadānanidāne jinavaṃsadīpe santikenidāne
Satthādevamanussānaṃ buddhoti nāmapaññattīnaṃ
Abhidheya paridīpo
Pañcavīsatimo saggo.
---------

[SL Page 580] [\x 580/]

Taṃkhopana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇe kittisaddo
Abbhuggato itipi sobhagavā bhagavāti.
---------
1
Kavibhāratipaddhatichandasi ta-
Gguṇathomana (toṭaka) vutya'bhavi,
Bhagavā'ti vibhattapadatthavatī
Madhurā suṇataṃ surataṃ madhurā. (1655)
2
Adhisīlasamādhimatippabhuti-
Guṇarāsivisiṭṭhatarassa tato,
Bhagavā'ti sadevamanussapajā-
Pavarassa sagāravanāma'midaṃ. (1656)
3
Bhagavāvacanena pavuccati yo
Saniruttinayo vacanatthavaro,
Sa'hi gāravaseṭṭhavisiṭṭhataro
Bhagavāti nimittakanāmamidaṃ. (1657)


[SL Page 581] [\x 581/]

4
Paripācitasañcitapāramitā-
Mitabhāgya manuttariyu'ttariyaṃ,
Yadi vijjati'massa anaññasamaṃ
Bhagavā'ti pavuccati so bhagavā. (1658)
5
Yadi mārabalaṃ pabalaṃ sakalaṃ
Kadalī dviradoriva tālavanaṃ,
Asanī'va kilesamabhañji tato
Bhagavā'ti pavuccati so bhagavā. (1659)
6
Yadi bhaggamakā'khilalobhamapā-
Khiladosamapā'khilamohamapi,
Viparītamanokaṇañca tato
Bhagavā'ti pavuccati so bhagavā. (1660)


[SL Page 582] [\x 582/]

7
Yadi kodhu'panāha musuyanama-
Cchariyaṃ ahirikkanirottapanaṃ,
Api makkhapalāsa mabhañji bhavā-
Bhavadiṭṭhi manajjava'maddavataṃ. (1661)
8
Kharaphārusatā karaṇuttariyaṃ
Yadi māna'bhimāna'pamādamadaṃ,
Saṭhaphārusatā karaṇuttariyaṃ
Saṭhamāyamabhañji'ti mohajaṭaṃ
Bhagavā'ti pavuccati so bhagavā. (1662)


[SL Page 583] [\x 583/]

9
Tividhā'kusalaṃ tividhabbisamaṃ
Tivitakkatimūlatisaññamapi,
Timalaṃ tipapañca mabhañji tato
Bhagavā'ti pavuccati so bhagavā. (1663)


[SL Page 584] [\x 584/]

10
Caturogha catubbidhayoga catu-
Bbidhagantha catubbidhagāha mapi,
Caturāsavadhamma mabhañjitato
Bhagavā'ti pavuccati so bhagavā. (1664)
11
Vinibaddha manokhīla nīvaraṇā-
Nya'bhīnandanamaccariyāni tato,
Yadi pañcavidhāni'pi bhaggamakā
Bhagavā'ti pavuccati so bhagavā. (1665)


[SL Page 585] [\x 585/]

12
Chavivādapadāni'pi sattavidhā-
Nusayehi kusitakavatthu'mato,
Ya mabhañji'tarāti'pi aṭṭhavidhaṃ
Bhagavā'ti pavuccati so bhagavā. (1666)


[SL Page 586] [\x 586/]

13
Navadhā'layamula mabhañji tathā
Dasadhā'kusalaṃ dasakammapathaṃ,
Sakalāni kudiṭṭhigatāni tato
Bhagavā'ti pavuccati so bhagavā. (1667)


[SL Page 587] [\x 587/]

14
Pariḷāhadaraṃ vividha'ddhasataṃ
Bhavakanettivicāra mahañji tato,
Satamattasahassakilesagataṃ
Bhagavā'ti pavuccati so bhagavā. (1668)
15
Aṇimā laghimā mahimā vasitā-
Pabhuti'ssariya'ṭṭhabhagehi yato,
Subhagehi samaṅakgībbhūva tato
Bhagavā'ti pavuccati so bhagavā. (1669)
16
Aṇuno nanuno' nanunokaraṇaṃ
Karaṇaṃ lahuno'lahuno aṇimā,
Laghimā mahimā mahimākaraṇaṃ
Karaṇaṃ vasitā vasitāya tahiṃ. (1670)


[SL Page 588] [\x 588/]

17
Saya micchitaṭhāna mupāgamanaṃ
Lahu vicchitakāriyasādhanatā,
Abhipatti pakamya masesavasī-
Karaṇe'sikatā paramissaratā. (1671)
18
Nabhasā padasā gamanādivasā
Vajato pariniṭṭhitakāriyatā,
Nijakāma'vasāyikatātiyahiṃ-
Paramissariyākhyabhagā'ṭṭhavidhā. (1672)
19
Catumagga catupphalasantipadā-
Riyadhammasamuhabhagehi yuto,
Vinalīkatapāpamalehi tato
Bhagavā'ti pavuccati so bhagavā. (1673)


[SL Page 589] [\x 589/]

20
Caraṇadiguṇa'tisayādhigatā-
Samakittisarīrabhageta yuto,
Bhuvanattayavipphuritena tato
Bhagavā,ti pavuccati so bhagavā. (1674)
21
Janalocananīharaṇāya nirū-
Pama rūpasarīragatāya tato,
Nikhilāvayavassiriyā sabito
Bhagavā'ti pavuccati so bhagavā. (1675)
22
Abhipatthita micchita mattahitaṃ
Parasattahitampi samijjhati yaṃ,
Iti tādisakāmabhagena yuto
Bhagavā'ti pavuccati so bhagavā. (1676)


[SL Page 590] [\x 590/]

23
Yadanuttariyena ca pāramitā-
Viriyena payattabhagena yuto,
Garubhāvapadappabhavena tato
Bhagavā'ti pavuccati so bhagavā.
24
Paramissariyāyamadhammayaso-
Sirikāmapayattabhāgā chayime,
Yadi yassa jinassa bhavanti tato
Bhagavā'ti pavuccati so bhagavā. (1678)
25
Subhagena anaññasamena nirū-
Pamarūpavilāsabhagena yuto,
Satapuññasamujjalitena tato
Bhagavāti pavuccati so bhagavā. (1679)


[SL Page 591] [\x 591/]

26
Nijadhamsasarīravibhūti yathā
Nijarūpasariravibhūti tathā,
Iha vuccati bhaggasubhāgyamiti
Api tehi samaṅgi jino bhagavā. (1680)
27
Kusalādipadehi vibhattamakā'-
Yatanādivasena ca bandhavasā,
Vata dhammasamuhasabhāva mato
Bhagavā'ti pavuccati so bhagavā. (1681)
28
Catudhā catudhā catudhā catudhā
Catusaccadaso'riyasaccampi,
Vibhajī vibhajī vibhajī vibhajī
Bhagavā'ti pavuccati so bhagavā.
(1682)
(Yamakabandhanaṃ)


[SL Page 592] [\x 592/]

29
Yadi dibbavihāra masevi bhaji
Surajeṭṭhavihāra manaññasamaṃ,
Ariyañcavihāra manaññasamaṃ,
Ariyañca vihāra masevi tato
Bhagavā'ti pavuccati so bhagavā. (1683)


[SL Page 593] [\x 593/]

30
Yadi kāyavivekasukhaṃ abhajī
Bhaji cittavivekasamādhisukhaṃ,
Upadhīhi vivekaka masevi tato
Bhagavā'ti pavuccati so bhagavā. (1684)
31
Bhaji vaṭṭagatañca vivaṭṭagataṃ
Saya muttarimānusadhamma mapi,
Tividhañahi vimokkha masevi tato
Bhagavā'ti pavuccati so bhagavā. (1685)


[SL Page 594] [\x 594/]

32
Punarāgamanāvaraṇena bhave
Bhavanettisamañña midaṃ gamanaṃ,
Yadi vantamakā'riyamaggamukho
Bhagavā'ti pavuccati so bhagavā. (1686)
33
Bhagavā'ti visiṭṭha'bhidhānamimaṃ
Na'ca mātupituppabhutihi kataṃ,
Sahabodhipadādhigamena gatā
Tathasammuti tassajinassa'bhavi. (1687)
---------
Athamahāniddesāgatanayo vuccate.
---------
34
Lokuttarāya matiyā
Rāgaṃ bhaggaṃ akāsi dosaṃ mohaṃ,
Yasmā kaṇṭakamānaṃ
Kilesamāraṃ tatopi buddho bagavā. (1688)


[SL Page 595] [\x 595/]

35
Yasmā vibhajjavādi
Bhaji vibhaji pavibhajī sadhammakkhandhaṃ,
Lokuttarañca katavā
Bhavānamattaṃ tatopi buddho bhagavā. (1689)
36
Yasmā bhāvitakāyo
Bhāvitasilo sadā subhāvitacitto,
Bhāvitapañño sabbhi
Subhāvanīyo tatopi buddho bhagavā. (1690)
37
Bhagavā kavanapatthāni
Paṭisallānabbihārasāruppāni,
Janavātāpagatāni
Vanāni senāsanāni yo pantāni. (1691)


[SL Page 596] [\x 596/]

38
Bhudharakandaraleṇaṃ
Guruhamūlaṃ pakalāla mabbhokāsaṃ,
Sivathikaṃ bhaji yasmā
Tiṇasatthāraṃ tatopi buddho bhagavā. (1692)
39
Catubbidhānaṃ saddhā-
Deyyānaṃ cīvarādisambhārānaṃ,
Subharo yasmā bhāgī
Paramappiccho tatopi buddho bhagavā. (1693)
40
Attharasassa subhāgī
Dhammarasassa ca yato vimuttirasassa,
Adhisīlassa'dhicitta-
Ssa'dhipaññāyaca tatopi buddho bhagavā. (1694)
41
Rūpārūpāvacara-
Jjhānāna catunna mapakpamaññānampi,
Viddhaṃsitīvaraṇo
Yasmā bhāgī tatopi buddho bhagavā. (1695)

[SL Page 597] [\x 597/]

42
Aṭṭhannañcaṭṭhannaṃ
Vimokkhadhammāna mābhibhāyatanānaṃ,
Anupubbavihārānaṃ bhāginavannaṃ tatopi buddho bhagavā. (1696)
43
Dasakasiṇasamāpatti
Dasasaññābhāvanāna mapi bhāgīvā,
Asubhasamāpatyā'nā-
Pānassatiyā tatopi buddho bhagavā. (1697)


[SL Page 598] [\x 598/]

44
Sammappadhāna pabhuti-
Satipaṭṭhāni'ddhipādadhammānampi,
Catudhā suvibhattānaṃ
Bhāgī yasmā tatopi buddho bhagavā. (1698)
45
Pañcannampi balānaṃ
Yasmā pañcanna mindriyānaṃ bhāgī,
Tasmā dasabaladhārī
Jitindriso yo tatopi buddho bhagavā. (1699)
46
Yasmā bojjhaṅgānaṃ
Ariyassa'ṭṭhaṅgikassa maggassāpi,
Tathāgatabalānaṃ yo
Bhāgi dasannaṃ tatopi buddho bhagavā. (1700)
47
Catuvesārajjānaṃ
Yadi catupaṭisambhidāna maddhabhāgī,
Chabuddhadhammānampi
Chaḷabhiññānaṃ tatopibuddhobhagavā. (1701)



[SL Page 599] [\x 599/]

48
Bhagavā'tye'taṃ nāmaṃ
Nakataṃ mātāpitūhi bhātubhaginīhi,
Sakamittāmaccehi
Na ñātisālohitehivā paññattaṃ. (1702)
49
Samaṇehi bhusurehi
Na devatāhi ca nana yena kenaci racitaṃ,
Uṭṭhaṭakibbisamūle
Subodhimūle subuddhasambodhīnaṃ. (1703)
50
Paṭilābhahetu tesaṃ
Bhagavantānaṃ anāvaraṇañāṇassa,
Pavimokkhantikametaṃ
Yadidaṃ bhagavāti sacchikāpaññatti. (1704)
---------
Athaṭīkāgatanayovuccate.
---------


[SL Page 600] [\x 600/]

51
Niratisayāsīlādi-
Sagguṇabhāgā anaññasāmaññā ye
Yassu'palabbhanti tato
Bhagavā'tya'bhidhīyate sabuddho bhagavā. (1705)
52
Tathāhi sīlaṃ samādhi
Paññā vimutti vimuttidassanañāṇaṃ,
Hiri ottappaṃ saddhaṃ
Viriyaṃ sati sampajañña mete dhammā. (1706)
53
Sīlavisuddhi ca diṭṭhi-
Visuddhi kusalāni tīṇi tammūlāni,
Tayo vitakkā sammā
Tisso dhātvānavajjasaññā tisso. (1707)


[SL Page 601] [\x 601/]

54
Catusatipaṭṭhāni'ddhi-
Ppādā sammappadhānadhammā caturo,
Paṭisambhidā catasso
Caturo maggā phalānikho cattāri. (1708)
55
Cattāro,riyavaṃsā
Yoniparicchedakāni catuñāṇāni,
Catuvesārajjāni
Padhāniyaṅgāni pañca parimāṇāni. (1709)
56
Pañcaṅgiko'pi sammā
Samādhi pañcindriyāni pañcabalāni,
Nissāraṇīyadhātu
Pañcavimuttiparipācaniyā dhammā. (1710)


[SL Page 602] [\x 602/]

57
Pañca vimuttāyatana-
Ñāṇāni chagāravā chabahulavihārā,
Chā'nussatiṭhānāni
Nissāraṇiyā chadhātu chalabhiññāyo. (1711)


[SL Page 603] [\x 603/]

58
Chabbidha'nuttariyāni
Jabbidhanibbedhabhāgiyā saññāyo,
Chaasādhāraṇañānā-
Nya'riyadhanānya'parihāniyā dhammā. (1712)
59
Sappurisāriyadhammā
Bojjhaṅgā satta sattasaññā satta,
Khīṇāsavabalakathanā
Sattavivadhā dakkhiṇarahānañca kathā. (1713)


[SL Page 604] [\x 604/]

60
Aṭṭhannaṃ paññānaṃ
Paṭilābha nidānadesanā sammattā.
Lokasabhāva'ccagamā
Aṭṭha'kkhaṇadesanā ca aṭṭhavimokkhā. (1714)
61
Vatthunyā'ramhāni
Mahāpurisatakkanā'bhibhāyatanutti,
Aṭṭhavidhā navu'pāyā
Manasikaraṇamūlakā padhānyaṅgāni. (1715)


[SL Page 605] [\x 605/]

62
Nava sattāvāsakathā
Āghātapaṭivinayā ca nava nānattā,
Navā'nupubbavihārā
Navasaññā dasavidhā kusalakammapathā. (1716)
63
Dasa kasiṇāyatanāni
Dasa sammattāni nāthakaraṇadhammā,
Balāni cā'riyavāsā
Mettāye'kādasānisaṃsā dhammā. (1717)


[SL Page 606] [\x 606/]

64
Bārasadhammā cakkā-
Kārā terasadhutaṅgadhammā ce'pi,
Cuddasamattā buddhi
Pañcadasavimuttipācanīyā dhammā. (1718)
65
Ānāpānassatiyo
Soḷasa soḷasavidhā' parantapatīyā,
Aṭṭharasa buddhaguṇā
Ekūṇavīsati paccavekkhaṇabuddhi. (1719)
66
Catucattāḷisavidhā
Paññāvatthū'dayabbayeñāṇāni,
Paññāsa kusaladhammā
Sattādhikasattatippabhāvatthūni. (1720)


[SL Page 607] [\x 607/]

67
Catuvīsati koṭilakkha-
Ppamita samāpattiyañcaravajirañāṇaṃ,
Samantapaṭṭhānapacca-
Vekkhaṇañāṇāni desanāñāṇāti. (1721)
68
Sattāna manattānaṃ
Vibhagañāṇānicā'sayānusayānaṃ,
Vuttavibhāgā santī
Guṇabhāgā bhagavato tato bhagavā so. (1722)
69
Manussattabhāvādike aṭṭhadhamme
Samodhānayitvā'hisambodhiyā ye,
Samiddhā'dhikārehi sattuttamehi
Mahābodhisattehi sampādanīyā. (1723)


[SL Page 608] [\x 608/]

70
Adhiṭṭhānadhammādayo pañcu'ḷāra-
Pariccāgadhammā catussaṅgahā ca,
Cariyattayaṃ pāramīdhammarāsi
Bhavattyā'bhisambodhisambhārabhūtā. (1724)
71
Pabhutyā'bhinīhārato yāvabodhi
Asaṅkheyyakappāni cattāri'massa,
Salakkhāni te bodhisambhāradhammā
Bhavā vuddhipakkhe bhatā sambhatā'ti. (1725)
72
Bhajīyanti yā puññavantehi loke
Payogaṃ samāgamma sampattiyo tā,
Bhagānāma vaṭṭabbivaṭṭānugā'ti
Pavuccanti tesaṃ ubhinnaṃ bhagānaṃ. (1726)


[SL Page 609] [\x 609/]

73
Pure bodhito bodhisatto samāno
Bhusaṃ bodhisambhāradhamme vinanto,
Patiṭṭhāsi yasmiṃ bhage te vanīti
Manussesu devesu ukkaṃsabhute. (1727)
74
Tathā'naññasāmaññasāhiññajhāna-
Ssamāpattibhedaggamaggapphalādī,
Bhage bodhimūle vivaṭṭānuge'pi
Sayaṃ buddhabhuto samāno vanī'ti. (1728)
75
Catubbisa ye koṭilakkhappamāṇa-
Samāpattibhāgā kamahābhāgadheyyo,
Paresaṃ nahitāya:ttano diṭṭhadhamma-
Sukhatthāya te niccakappaṃ vanīti. (1729)


[SL Page 610] [\x 610/]

76
Abhiññeyyadhammesu ye bhāvitabba-
Pahātabbabhāgā pariññeyyabhāgā,
Siyuṃ sacchikātabbabhāgā vanī'ti
Jino bhāvanāgocarāsevano te. (1730)
77
Asādhāraṇe sesasādhāraṇa ye
Ime dhammabhāgā'dhisīlādibhedā,
Phalaṃ yāvatā bodhaneyyesu satthā
Vanī patthayī suppatiṭṭhānukhoti. (1731)


[SL Page 611] [\x 611/]

78
Aveccappasantā imassa'tthi deva-
Manussā bahū bhattiyuttā tathāhi,
Asādhāraṇā'nopamānattañāṇa-
Ppabhāvādito sabbasattuttamo so. (1732)
79
Anatthāpahārādipubbaṅgamāya
Hitatthā'bhinipphādane tapparāya,
Payogābhisampattiyā bodhaneyya-
Pajāyo'pakārāvahāyā'mitāya. (1733)
80
Viyāmappabhā ketumālākulāya
Bhusaṃ lakkhaṇā'sityanubyañjanehi,
Vicittāya rūpindirāmandirāya
Samiddhattabhāvā'bhisampattiyāpi. (1734)


[SL Page 612] [\x 612/]

81
Yathābhuccasīlādidhammubbhavena
Uḷārena lokattayabyāpināpi,
Samannāgatattā kavisuddhena kitti-
Ssarīrena khīrodadhīpaṇḍarena. (1735)

82
hitattā visiṭṭhāsu ukkaṃsakoṭiṃ
Paviṭṭhāsu santuṭṭhitā'ppicchatāsu,
Catunnaṃ visārajjadhammāna maddhā
Dasannaṃ balānañca sabbhāvatopi. (1736)
83
Samantāpasādāvahattā'pirūpa-
Ppamāṇadike jīvaloke surānaṃ,
Narāna'ñjalīvandanāmānapūjā-
Vidhānārahattāpi sambhattiṭhānaṃ. (1737)
84
Aveccappasādenu'petā'nusiṭṭhi-
Paṭiggāhakā yejanā kenacāpi,
Manussena devena vā brahmunā vā
Asaṃhāriyā bhatti tesaṃ kadāci. (1738)


[SL Page 613] [\x 613/]

85
Pariccajja te sāvakā jivitampi
Jinaṃ dhammapūjāya pūjenti daḷhaṃ.
Tathāhi'ssa paññattasikkhāpadāni
Navītikkamante samuddo'va velaṃ. (1739)
86
Pavuccanti bhāgāti dhammassabhāva-
Vibhāgā hi te khandhadhātvādinā'pi,
Atītādirūpādibhedehi tepi
Anekappabhedā vibhattā bhavantī. (1740)


[SL Page 614] [\x 614/]

87
Papañcattayaṃ sabbasaṃyojanāni
Jino ganthayogā'savo'gho'padhīca,
Samucchijja maggena nibbānadhātvā-
Mataṃ so pibanto vamī te ca bhāge. (1741)
88
Chacakkhādivatthuni jā'rammaṇāni
Chacittāni chabbedanā phassachakkaṃ,
Chasaññā chataṇhā chasañcetanā cha-
Bbitakke vicāre cha bhāge vamīti. (1742)
89
Yamā'nanda cattañca vantaṃ vimuttaṃ
Pahīṇaṃ vinissaṭṭha maṅgīrasassa,
Na taṃ jātu paccessatītyā'bha satthā
Yathāvuttabhāge vamītvevameva. (1743)


[SL Page 615] [\x 615/]

90
Jino kaṇhasukkeca vajjānavajje
Nihīnappaṇite adhamme ca dhamme,
Asādhāraṇena' ggamaggā'nanena
Apaccāgamaṃ pāpayī uggirīti. (1744)
91
Paresañca saṃsāranirākaramhā
Samullumpanatthāya kullūpamaṃ so,
Yathājjhāsayaṃ desayitvāna dhammaṃ
Pamāpesi tehā'pi bhāge'ti sabbe. (1745)
92
Pure pūrayaṃ pāramīdhammajātaṃ
Mahābodhisatto samāno bhagābyaṃ,
Siriṃ issarattaṃ yasohatthasāraṃ
Vamī chaḍḍhanīyaṃ yathākheḷapiṇḍaṃ. (1746)


[SL Page 616] [\x 616/]

93
Tathāhi'ssa laddhaṃ pure somanassa-
Vhayo temiyo'yogharo hatthipālo,
Kumārosamāno'bhinikkhamma gehā
Siriṃ devarajjassiriṃ uggiri so, (1747)
94
Anekāsu jātīsu sampannabhogo
Bhāge laddhabhoge'vamevu'ggiritvā,
Sakaṃ hatthagaṃ pacchime attabhāve
Anomassiriṃ cakkavattissirimpi. (1748)
95
Catuddīpikaṃ devarajjā'dhipacca-
Samānādhipaccaṃ yathābhucca muccaṃ,
Yasañcā'pi tatnissayaṃ pañcakāme
Alaggo tiṇaggāya'pā maññamāno. (1749)

[SL Page 617] [\x 617/]

96
Pahāyā' bhigantvābhisambodhirajje
Patiṭṭhāya saddhammarājā babhuva,
Asāre tusāre'va saṃsārasāre
Suvuttappakāre bhage so vamīti. (1750)
97
Pavattanti nakkhattarūpehi bhehi
Samaṃ cakkavāḷāvakāsesu yātā,
Tikuṭaddi kuṭaddi canda'kka neru-
Vimānādisobhā bhagā nāma honti. (1751)
98
Jino tassamaṅgī janokāsaloke
Have chandarāgappahāṇena yena,
Mahābodhimaṇḍe nisinnosamāno
Vibhūtāvibhūte bhāge te vamīti. (1752)


[SL Page 618] [\x 618/]

99
Sobhāgavā'ti bhatavā'ti bhagevanī'ti
Bhāgevanī'ti abhipatthayi bhattavā'ti,
Bhāgevamī'ti tibhavesu bhagevamī'ti
Anvatthato hi bhagavā bhagavā samañño. (1753)
100
Icceva'massa arahādiguṇappabandha-
Pubbācalu'bbhavayasovisarosadhīso,
Pajjañca sajjanamanokumudāni've'daṃ
Cittāni bodhayati kiṃ purisādhamānaṃ. (1754)
---------
Itimedhānandābhidhānena yatinā viracite sakalakavijana
Hadayānanda dānanidāne jinavaṃsadīpe santikenidāne
Bhagavā'tināmapaññattiyā abhidheyaparidīpo
Chabbīsatimo saggo.
---------


[SL Page 620] [\x 620/]

1
Ettha'ttahisampattiparahitapaṭipattito
Nissīmāpi dvidhā buddhaguṇā saṅgahitā kathaṃ. (1755)
2
Tāsva'ttahitasampattisaddhammacakkavattino.
Pahāṇasampadāñāṇasampadābhedato dvidhā. (1756)
3
Rūpakāyā'nubhāvāsuṃ tatthe'va'ntogadhā dvidhā,
Paratthapaṭipattī'pi payogāsayabhedato. (1757)
4
Payogo lābhasakkārasilokanirapekkhino,
Dukkhū'pasamaṇatthāya nīyyāniko'padesanā. (1758)
5
Āsayo devadattādipaccāmittajanesupi,
Hitajjhāsayatā niccaṃ mettākantāya bhattuno. (1759)


[SL Page 621] [\x 621/]

6
Indriyā'paripakkānaṃbodhaneyyāna manvahaṃ,
Paññindriyādisampākasamayā'vagamādito. (1760)
7
Deyyadhammapaṭiggāhappabhutīhā' nukampiya,
Parahitapaṭipatyā'si paresaṃ hitasādhanaṃ. (1761)
8
Tesaṃ guṇaviseyānaṃ vibhāvanavasenapi,
Pāḷiyaṃ arahantyādipadānaṃ gahaṇaṃ kathaṃ. (1762)
9
Tatthā'rahanti iminā padena paridīpitā,
Pahāṇasampadānāma attano hitasampadā, (1763)
10
Padehi sammāsambuddho lokavidūti attano,
Ñāṇasampattisaṅkhātā nahitasampatti dīpitā. (1764)
11
Vijjācaraṇasampanno'ti'minā dassitā'ttano,
Vijjācaraṇapbhuti sabbā'pi hitasampadā. (1765)


[SL Page 622] [\x 622/]

12
Sugato'ti'minā vuttā paṭṭhāyapaṇidhānato,
Attanohitasampatti paratthapaṭipattica. (1766)
13
Satthā devamanussānaṃ purisadammasārathī,
Paratthapaṭipatye'va padañcayehi dīpitā. (1767)
14
Padañcayena buddhoti bhagavāti vibhāvitā,
Yāva'ttahitasampatti parahitapaṭipatti ca. (1768)
15
Tidhā buddhaguṇā hetuphakhalasatto'pakārato,
Saṅkhittā arahaṃ sammāsambuddho'ti padehica. (1769)
16
Vijjācaraṇasampanno lokavidū'ti'mehi ca,
Catūhi phakhalasampattisaṅkhātā kittitā guṇā. (1770)


[SL Page 623] [\x 623/]

17
Purisadammasārathi satthā dvīhipadehi tu,
Sattopakārasampattivasena gaditā guṇā. (1771)
18
Phalasamapattisattopakārasamapattibhedato,
Ubho buddhaguṇā buddho'ti'minā paridīpitā. (1772)
19
Sugato bhagavā dvīhi padehā'diccabandhuno,
Vibhāvitā hetu phalasatto'pakārasampadā. (1773)
20
Thīrasārataro'dāruttuṅga sagguṇamerunā,
Girirājā'pi nīcattaṃ jagāma jinarājino. (1774)
21
Tassā'nupubbagambhīrasampuṇṇaguṇasāgare,
Sāgaro'yaṃ paricchinno bindumattaṃ'va khāyati. (1775)
22
Thāvarā'calapatthiṇṇapatiṭṭhāguṇabhumiyā,
Nopeti paṃsupaṭhavī kalabhāgampi satthuno. (1776)


[SL Page 624] [\x 624/]

23
Cakkavāḷasahassāni sambādhikaḷitāni'va,
Guṇalesānubhāvena dissanteravibandhuno. (1777)
24
Anantāpariyantena guṇākāyena satthuno,
Ākāso'mananto'pi antabhuto'va gamyate. (1778) 25 Evaṃ buddhaguṇānantāpariyantā
acintiyā,
Avāciyā'nopameyyā ahoacchariyabbhutā. (1779)
---------
Itimedhānandābhidhānena yatinā viracite sakalakavijana
Hadayānandadānanidāne jinavaṃsadīpe santikenidāte
Navannamarahādiguṇānaṃ saṅkhepanayaparidīpo

Sattavīsatimosaggo.
---------


[SL Page 625] [\x 625/]

1
Dhutanijjharacāmarānilena
Sisire kūṭabhujehi gijjhakūṭe,
Haribhudharahāridehadhāri
Viharanto karuṇākaro kadāci. (1780)
2
Vasamāna masesabhikkhusaṅghaṃ
Iha rājaggahanāmarājadhānyā,
Varamaṇḍalamāla mānayassu
Munirānandayanindamiccavoca. (1781)
3
Yati sampati sannipātayitvā
Yatisaṅghaṃ yatirājamabruvī so,
Rucirañjalipūjitaṅghikañjo
Samayaṃ maññatha yassadāni bhante. (1782)


[SL Page 626] [\x 626/]

4
Athakho sugato tato'higantvā
Navasañjhāghanaraṃsivippakiṇṇo,
Varamaṇḍalamāḷa motarittha
Ravi mandāramivodayā'calamhā. (1783)
5
Tahi māsanamatthake nisinno
Migarājāriva kañcanācalagge,
Parisāsu visārado abhāsi
Munirājā'parihāniyeca dhamme. (1784)
6
Abhinkhamiya'mbalaṭṭhikāyaṃ
Viharanto bhagavā tato puramhā,
Navapallavamaṇḍitambasākhī
Riva'nubyañjanacārurūpakāso. (1785)


[SL Page 627] [\x 627/]

7
Itisīlapabhāvito samādhi
Saphalo cittapabhāvitā ca paññā,
Saphalā'ti pavattadhammacakko
Atha nālandamupāgamī sasaṅgho. (1786)
8
Tahi mambavane yathābhirantaṃ
Viharantaṃ tamupecca theranāgo,
Makahītañjalimañjarika sirena
Caraṇacanda mavandi sāriputto. (1787)
9
Sunisajja asajjamānañāṇaṃ
Bhagavantaṃ pacuraṃ abhitthavanto,
Nadi sihanibho abhītavācaṃ
Bhagavā ca'bbhanumodi bhāsitaṃ taṃ. (1788)
10
Kathayaṃ adhisīlacattapaññā-
Paṭisaññuttakathaṃ tahiṃ vasitvā,
Yatisaṅghapurakkhato tato so
Agamā pāṭaligāmamuggadhīmā. (1789)


[SL Page 628] [\x 628/]
11
Muni pāṭaligāmupāsakānaṃ
Anukampāya sumāpite nivāse,
Nivasaṃ savaṇañjalīhi peyyaṃ
Vadhuraṃ dhammasudhārasaṃ adāsi. (1790)
12
Acirāpagatesu'pāsakesu
Bhagavā pāṭaligāmikesu tesu,
Janasuññaniketanaṃ anañño
Pavisitvāna akāsi sīhaseyyaṃ. (1791)
13
Magadhādhipatissa bhupatissa
Nagaraṃ tatra sunidhavassakārā,
Sacivā tidasehi mantayitvā
Viya tasmiṃsamaye sumāpayanti. (1792)


[SL Page 629] [\x 629/]

14
Abhipassiya dibbacakkhunā taṃ
Bhagavā'nanda mavoca hessate'daṃ,
Ariyā'yatanaṃ vaṇippatho'ti
Nagaraṃ pāṭaliputtanāma maggaṃ. (1793)
15
Mithubhedavasena aggitovā
Dakato pāṭaliputtasaññino kho,
Nagarassa kadāci antarāyā
Muni vedehamuniṃ tayo'tya'voca. (1794)
16
Tadahe'vupasaṅkamiṃsu yena
Bhagavā tena sunīdhavassakārā,
Jinapādakirīṭaphuṭṭhasīsā
Abhisitte'va khaṇaṃ lasiṃsu' ho te. (1795)
17
Thirasāraguṇena dhammarañño
Dhanudaṇḍeva ṭhitā nataṅakgayaṭṭhi,
Tadubho savivā nimantayiṃsu
Sugataṃ ajjatanāya bhojanena. (1796)


[SL Page 630] [\x 630/]

18
Adhivāsana massa te vidatvā
Paṭiyattehi paṇītabhojanehi,
Bhagavanta matappayuṃ sasaṅgaṃ
Kamalāvāsanivāsagaṃ sahatthā. (1797)
19
Bhagavā'tha sunīdhavassakāre
Paribhutto apanītapattapāṇī,
Anumodi nipīya dhammapānaṃ
Pacuraṃ pītiphuṭantarā'bhavuṃ te. (1798)
20
Anuyantajanehi dhammarañño
Vajato bhikkhupūrakkhatassa tamhā,
Puthuloratalena yaṃ visālaṃ
Nagaradvāra manantaribabhuva. (1799)


[SL Page 631] [\x 631/]
21
Iti gotamabuddhapādaphuṭṭhaṃ
Tadidaṃ dvāra mahosī gotamākhyaṃ,
Tahi motari yattha kākakapeyyā
Muni gaṅgākhyasavanti tuṅgavīci. (1800)
22
Bahaḷā'nilabhaṅgavīcimālā-
Lulitāyā'ti gabhīraninnagāya,
Ya manaṅgapabhaṅguro tarittha
Tayidaṃ gotamatitthanāma māsi. (1801)
23
Sugato paratīrago'ghatiṇṇo
Janataṃ passiya sāvakehi saddhiṃ,
Taraṇattha mulumpakullanāvā
Pariyesanta mudānagātha māha. (1802)



[SL Page 632] [\x 632/]

24
Narasārathi yena bhumikantā-
Makuṭākārakuṭīhi nāvakāso,
Upasaṅkami tena koṭigāmo
Uditambhoru hu'pāhanappitaṅghī. (1803)
25
Ahamasmi pabuddhasaccadhammo
Punaruppatti nacatthi me'ti vatvā.
Tahi movadi vāsago tisikkhā-
Paṭisaṃyuttakathāya bhikkhusaṅghaṃ. (1804)
26
Muni nātikanāmagāmayāto
Kathitānandayatindapuṭṭhapañho,
Paridīpayi dhammadappaṇākhyaṃ
Pariyāyaṃ gatipaccavekkhaṇāya. (1805)


[SL Page 633] [\x 633/]

27
Arahādiguṇakaroka mahesi
Viharaṃ tatrapi giñjakānivāse,
Piṭakattayasaṅgahaṃ vasinaṃ
Adhisīlādikathaṃ kathesi bhīyyo. (1806)
28
Sugato pagato sabhikkhusaṅgho
Atha vesālipuriṃ purīnamaggaṃ,
Tahi mambavane vasaṃ vasinaṃ
Satipaññāparamaṃ abhāsi dhammaṃ. (1807)
29
Jinagandhagajo mama'mbapāli-
Gaṇikā ambavane'ni'dāni sutvā,
Abhiruyha payāsi bhaddayānaṃ
Kucabhārātisamiddhabhattibhārā. (1808)
30
Gaṇikā'tha katañjalinisinnā
Ghanapīnatthanabhārarumbhīteva,
Karavikavirāvamañjughoso
Madhuraṃ dhamma mabhāsi tāya satthā. (1809)


[SL Page 634] [\x 634/]

31
Katabhattanimantanā pasādaṃ
Rasanādāmasarehi vāharanti,
Pavidhāya padakkhiṇaṃ munindaṃ
Agamā haṃsavadhuva mandiraṃ sā. (1810)
32
Ahatāhatanīlapītaratta-
Sitamañjiṭṭhavirāgasāṭakehi,
Sunivatthasupārutā'bhirūḷhā
Suraputtāriva bhaddabhaddayānaṃ. (1811)
33
Atha licchavirājarājaputtā
Upasaṅkamma paṇamma dhammarañño,
Nakharaṃsipabandhasindhutīre
Samayuṃ maggaparissamaṃ nisinnā. (1812)

[SL Page 635] [\x 635/]

34
Vilasiṃsu kiriṭabhiṅgamālā-
Viraḷā licchavikañjakosarāsi,
Ravibandhavadhammabhākarena
Phuṭitā'dhaṭṭhitasilagandhasāli. (1813)
35
Saphalīkatadullabhantabhāvā
Viphalībhutanimantānā janā te,
Virajaṅghirajopisaṅgamoḷī
Pura mārūḷharathā tato payāsuṃ. (1814)
36
Janalocanatoraṇākarāḷaṃ
Avatiṇṇo vimalañjasaṃ sasaṅgho,
Gaṇikāya gharaṃ mahesi pāto
Caraṇakkantathalambujo jagāma. (1815)


[SL Page 636] [\x 636/]

37
Katabhojanasaṅgabhāvasāne
Gaṇikā pañjalikā nisajja dhammaṃ,
Sunisamma sasāvakassa'dāsi
Sugatassa'mbavanaṃ samiddhasaddhā. (1816)
38
Muni rambavanaṃ paṭiggahetvā
Viharitvātahimeta deva dhammaṃ,
Kathayaṃ adhisīlacittapaññā-
Paramaṃ beḷuvagāmakaṃ jagāma. (1817)
39
Ahamettha vasāmi bhikkhave'ko
Samaṇhe'ttasahāyakehi tumhe,
Upagacchatha vassa massamesu
Muni vesālisamanatatotya'bhāsi. (1818)


[SL Page 637] [\x 637/]

40
Jitamārabalasasa beḷuvasmiṃ
Atha vassupagatassa ghorarogo,
Udapādi ca māraṇantikā'suṃ
Kaṭukā kāyikavedanā'tibāḷhā. (1819)
41
Adhivāsanakhantipārago so
Sukhadukkhesu tulāsamo tadāni,
Bhagavā avihaññamānarūpo
Adhivāsesi sato ca sampajāno. (1820)
42
Anapekkhiya tāva bhikkhusaṅghaṃ
Idhu'paṭṭhākanivedanaṃ akatvā,
Analanti mamā'nupādisesa-
Parinibbānapadaṃ sace labheyyaṃ. (1821)


[SL Page 638] [\x 638/]

43
Viriyena paṭippaṇāmayitvā
Balavā'bādha malabbhayāpanīyaṃ,
Paṭisaṅkharaṇārahaṃ visesaṃ
Samadhiṭṭhāya sajīvitindriyassa. (1822)
44
Bhagavā'tha samādhi mappayitvā
Paṭipassambhiya dukkhavedanaṃ so,
Pavihāsi mahāvipassanāya
Nahi vikkhamhita vedanā punāsuṃ. (1823)
45
Ravibandhu vihārato'higantvā
Bahichāyāeraṇaṅgaṇappadese,
Sunisajji susajajitā sanamhi
Pariyuṭṭhāya lahuṃ gilānabhāvā. (1824)
46
Jitajātijarārujo nisīdi
Yahimānandatapodhano' pagamma,
Tahi mañjaliko mayā sudiṭṭhaṃ
Khamanīyaṃ tava sāta miccavoca. (1825)

[SL Page 639] [\x 639/]

47
Tava bāḷhagilānatāya bhante
Mama patthaṅghano viya'ttabhāvo,
Sakalāpi disā'nupaṭṭhahanti
Napi dhammā paṭibhanti manti vatvā. (1826)
48
Apicā'si mame'sa sāvakānaṃ
Hadayassā'salavo nakiñcivatvā,
Bhagavā napanā'nupādisesa-
Parinibbāna padaṃ bhaje'ti bhante. (1827)
49
Yamanantarabāhiraṃ karitvā
Nanu cā'nandapakāsito hi dhammo,
Gurumuṭṭhi tathāgatesu natthi
Vada kiṃ patthayate mame'sa saṅgho. (1828)


[SL Page 640] [\x 640/]

50
Adhunā'ha masīti vassikosmi
Parijiṇṇosmi tathāgatassa kāyo,
Sakaṭaṃviya jajjaraṃ jarāya
Bhiduro vattati vekhamissakena. (1829)
51
Sanimittakavedanānirodhā
Upasampajja vimuttijaṃ samādhiṃ,
Vihareyya yadā tadāttabhāvo
Vayadhammopi atīvaphāsuhoti. (1830)
52
Adhunāga miva'ttadhammadīpā
Bhavathā'naññaparāyaṇāttha tumhe,
Bhagavāvadi te'va sattamā'ti
Samaṇā bhāvitakāya cittapaññā. (1831)


[SL Page 641] [\x 641/]

53
Punarāgami tattha vutthavasso
Bhagavā jetavanaṃ mahāvihāraṃ,
Upagamma tadāni dhammasenā-
Pati satthāra mavandi sāriputto. (1832)
54
Vividhiddhivikubbaṇaṃ vidhāya
Yatināgo muninā katāvakāso,
Tava pacchimadassananti vatvā
Nivuto pañcasatehi satthukappo. (1833)
55
Abhinamma padakkhiṇaṃ karitvā
Bhagavantaṃ samupecca mātugehaṃ,
Janito'varake nipajjaka mañce
Parinibbāyi tadā'si bhūmicālo. (1834)


[SL Page 642] [\x 642/]

56
Atha kolitanāmatheranāgo
Parinibbāyi tathā katāvakāso,
Puna dhātusarīra mappayitvā
Munikārāpayi cetiyāni tesaṃ. (1835)
57
Janalocanapīyamānarūpo
Muni vesālipuraṃ kamena patvā,
Sunivatthasupāruto kulesu
Cari piṇḍāya karī'va sericārī. (1836)
58
Bhagavā paribhuttapātarāso
Bhavatā'nandadivāvihārakāmo,
Atha gaṇha nisīdananti vatvā
Gami cāpālasamaññacetiyaṃhi. (1837)


[SL Page 643] [\x 643/]

59
Athakho bhagavā nisidi yena
Tadupaṭṭhākavaro'pagamma tena,
Katapañjaliko nisidi vatvā
Ramaṇīyaṃti udenacetiyampi. (1838)
60
Sugatassa panī'ddhipādadhammā
Caturo bhikkhu subhāvitā suciṇṇā,
Bahulīkaḷitā'ti cāha bhīyyo
Muni tiṭṭheyya sace khameyya kappaṃ. (1839)
61
Karuṇāparibhāvitāsayena
Jitamārena tivāra mattamevaṃ,
Ujukaṃ muninā karīyamāne
Vipulobhāsanimittajappanamhi. (1840)
62
Pariyuṭṭhitamānaso riva'ñño
Kharamārena pamuṭṭhamānaso so,
Na ca taṃ paṭivijjhi neva yāci
Bhagavā tiṭṭhatu yāvatā'yukappaṃ. (1841)


[SL Page 644] [\x 644/]

63
Vaja kaṅkhasi yassadānikālaṃ
Pahitā'nandatapodhano'tivatvā,
Vasavattivasikato muhuttaṃ
Avidūramhi nisīdi rukkhamūle. (1842)
64
Upagañchiya bodhaneyya bandhu
Bhagavā yena pamatta bandhu tena,
Bhujagoriva bhuttanaṅgalena
Abhimānena anonataṅgayaṭṭhi. (1843)
65
Ajapālasamaññino kadāci
Uruvelāya vaṭaddumassa mūle,
Katakicca? Tayā katā paṭiññā
Likhitā vattati cittapotthake me. (1844)


[SL Page 645] [\x 645/]

66
Samaṇā tava sāsanā'va tiṇṇā
Adhunā dhammadharā'nudhammacārī,
Paṭipattiratā bahussutā ca
Suviyattā suvisāradā vinītā. (1845)
67
Paṭisiddhaparappavādivādā
Sahadhammena sapāṭihāriyaṃ te,
Kathayanti kathāpayanti dhammaṃ
Parinibbātu tato bhavantya voca, (1846)
68
Pariniṭṭhitasabbabuddhakicco
Munirevaṃ samudirite tivāraṃ,
Analanti nirālayo bhavesu
Tadū'(pacchandasikaṃ) nisedhanāya. (1847)


[SL Page 646] [\x 646/]

69
Appossukko samāno viharatu kalimā ho timāsaccayena
Saccālokappakāso durita tamahido pañcatāḷisavassaṃ.
Sammā khīṇassineho tibhuvanabhavane dhammarājappadīpo
Nibbāyissatya'bhāsi tadahani vijahañcā'yu saṅkhāravegaṃ (1848)
70
Cāpāle cetiye'vaṃ vijahati satiyā sampajaññenavāyu-
Saṅkāre bhūmicālo bhavi paṭupaṭahārāva gambhiraghoso,
Gajchiṃsu vijjurājibhujasatapahaṭā sukkhajimūtabheri
Loko sokandhakāre paripati janito bhiṃsano lomahaṃso. (1849)

Itimedhānandābhidhānena yatinā viracite sakalakavijana
Hadayānandadānanidāne jinavaṃsadīpe santike nidāne
Bhagavato āyusaṅkhārossajjana pavatti
Paridīpo
Aṭṭhavīsatimo saggo.
---------

[SL Page 648] [\x 648/]

1
Yenā'nando vasati bhagavā tena gantvā nisinno
Pādambhoje sumahiya suhebaddhamuddhāñjalihi,
Bhante sukkhāsati ca elitā hiṃsano lomahaṃso
Jāto kasmā vasumativadhū sampavedhītya'pucchi. (1850)
2
Heṭṭhā'kāse balavapavane vāyamāne kadāci
Vātaṭṭhā yā salilapaṭhavī taṭṭhitā paṃsubhumi,
Saṅkampante yatharivatari lola kallolamāli-
Majjhotiṇṇā paṭhavicalanaṭṭhāna mānanda ce'taṃ. (1851)
3
Appekacce samaṇa samaṇabrāhmaṇā appamāṇā
Āposaññā sukhumapaṭhavi bhāvitā santi yesaṃ,
Pattābhiññā paricitavasī te samāpattilābhī
Kampentī8maṃ tadapi bhavate bhūmicālassa ṭhānaṃ. (1852)


[SL Page 649] [\x 649/]

4
Gabbhokkanto bhacati ca yadā sampajāno satova
Gabbhasmā nikkhamati carime attabhāve tadāpi,
Sambodhiṃ vā purisanisaho bujjhate kampate'yā
Ete dhammā samaṇa mahato bhumicālassa hetu. (1853)
5
Buddho hutvā bhuvananayano dhammacakkaṃ pajānaṃ
Saṃvattetī vijahati yadā cā'yusaṅkhāravegaṃ,
Kampatye'sāpaṭhavi phusate khandhanibbānadhātuṃ
Ānande'te mahatipaṭhavikampanatthāya hetu. (1854)


[SL Page 650] [\x 650/]

6
Tabyāsenabbigatahadayā'nandamānandatheraṃ
Assāsetvā uparupari so desanaṃ vaḍḍhayitvā,
Ānandā'haṃ karahacivasiṃ yassa nerañjarāya
Najjā tire jitajalamucassā'japālassa mūle. (1855)
7
Tatrā'gantvā phusatu bhagavā khandha nibbānadhātuṃ
Issāmāyāmalinahadayo pāpimā iccavoca,
Laddhokāso punarapi kamamaṃ evamevā'bhiyāci
Ajjā'sīnaṃ paramarucire pya'tra cāpālacetye. (1856)
8
Apposasukekā tvamiha kalimā hohi māsehi tīhi
Khandhānaṃ nibbuti bhagavato hessatī'ccetamatthaṃ,
Ārocentena hi kasatimatā samapajaññena bhikkhu
Ossaṭṭho me jitanamucinā cā'yusaṅkhāradhammo. (1857)


[SL Page 651] [\x 651/]
9
Evaṃ vutte caraṇakamalacanda mānandathero
Natvā bhante bahujanahitatthāya tiṭṭhā'yukappaṃ,
Vatatikkhattuṃ paramakaruṇācodito yācidāni
Nā'yaṃ kālo bhavati sugataṃ yāvanāyi'cca'voca. (1858)
10
Sambodhiṃ tvaṃ yadi bhagavato saddahanto'si kasmā
Nippīḷesī dasabala manullaṅghanīyā'bhilāpaṃ,
Tasmiṃ tasmiṃ sati bhagavatā kaśyamāne nimitte
Tumheve'taṃ viya kalimatā dukkatañcā'paraddhaṃ. (1859)
11
Yāceyyāsi yadi dasabalaṃ ce paṭikkhippa vācā
Satthā'datte tava tatiyakaṃ vippayogo piyehi,
Naṇvā'kkhāto samaṇa paṭigacceva me saṅkhataṃ yaṃ
Jātaṃ bhūtaṃ avipariṇataṃ taṃ kuto' pe'ttha labbhā. (1860)


[SL Page 652] [\x 652/]

12
Ekaṃsenā'vitathavacasā saccasandhena cāyu-
Saṅkhāro' hīyati bhagavatā vyākatā'nanda bhikkhu,
Yāsā vācā yathariva chiyāmuttakhāṇo tathā taṃ
Paccāgacche napunavacanaṃ jīvitārakkhahetu. (1861)
13
Evaṃ vatvā sapadi sugato gandhanāgindagāmī
Yenāraññaṃ vipulamalakāsāravesāliyaṃ so,
Kūṭāgāraṃ tadavasariyā'nandatherena saddhiṃ
Iccābhāsī samaṇaparisaṃ sannipātehi sīghaṃ. (1862)


[SL Page 653] [\x 653/]

14
Evaṃ bhante lapitavacano sokasallena viddho
Sohā'yasmā vasigaṇa mupaṭṭhānasāḷāya māsuṃ,
Rāsikatvā mahitacaraṇo'pāhano tassa kālaṃ
Ārocesi gamiya bhagavā pīṭhikāyaṃ nisajja. (1863)
15
Āmantetvā samaṇaparisaṃ bodhipakakkhe bhavā me
Yete dhammā sayamadhigatā desitā sādhukaṃ vo,
Uggaṇhitvā yathariva siyā sāsanañcaddhanīyaṃ
Bhāvetabbā suparihariyā sevitabbā'ti vatvā. (1864)
16
Nibbāyissatya'vaca bhagavā accayenā'cirena
Temāsānaṃ bhuvanabhavanu'jjotapajjotarūpo.
Tumhe sampādayatha samaṇā appamādena sabbe
Saṅkhārā yaṃ samudayamayā lakkhaṇabbhāhatā'ti. (1865)


[SL Page 654] [\x 654/]

17
Pubbaṇhe so karakisalayā'dhāna'viṭṭhānapatto
Patto satthā pacuracaraṇo cīvaracchannaganto,
Gattobhāsāruṇitaparikhāvīthipākāracakkaṃ
Cakkaṅkeha'ṅkitapadatalassālivesālināmaṃ. (1866)
(Yamakabandhanaṃ)
18
Āhiṇḍitvā tahi manugharaṃ piṇḍa manvesamāno
Pacchābhattaṃ bhuvananayano locanindīvarehi,
Taṃ vesāliṃ dviradagatimā'nanda nāgāpalokaṃ
Oloketvā ida mavaca me pacchimaṃ dassana'nti. (1867)


[SL Page 655] [\x 655/]

19
Tambhāṭhānā nayanasubhagaṃ sevito sāvakehi
Bhaṇḍaggāmāṭavi mavasaṭo diṭṭhivādībhasīho,
Nicchāretvā sarasamadhuraṃ dhammagambhīraghosaṃ
Taṇhākhīṇā mamapunabhavo bhikkhave natthya'bhāsi. (1868)
20
Tisso sikkhā pariharatha vo sādhukaṃ bhikkhave'ti
Evaṃ vatvā matibhagavatibhattubhūto sayambhu,
Tamhāgāmā punarupagamī hatthigāma'mbagāmaṃ
Jambuggāmaṃ vamitagamano hatthivikkantigantā. (1869)


[SL Page 656] [\x 656/]

21
Patvā bhogāyatana manaso bhoganāmaṃ subhikkhaṃ
Nibbhogo so nagaramaparaṃ bhāratibhatturūpo,
Cittābhogaṃ kurutha samaṇā sādhukaṃtaṃ suṇātha
Desissāmī'tya'vadi caturo vo uḷārāpadese. (1870)
22
Eso dhammo bhavati vinayo sāsanaṃ satthu cedaṃ
Abbhaññātaṃ vata bhagavato sammukhā me sutanti,
Sakkhīkatvā yadi vadati maṃ bhikkhave koci bhikkhu
Nādatabbaṃ tadadhivacanaṃ nappaṭikkositabbaṃ. (1871)
23
Pakkhittānaṃ mama tipiṭake tappadabyañjanānaṃ
Yaṃyaṃṭhānaṃ avatarati saṃdissate niddhamettha,
Gantabbaṃ vo sugahitamidaṃ bhāsitaṃ bhikkhunoti
Chaḍḍetabbaṃ kavacanamitaraṃ duggahītanti no ce.(1872)


[SL Page 657] [\x 657/]

24
Āvāse yo viharati mahābhikkhusaṅgo amutra
Therā bhikkhū tipiṭakadharā theravaṃsaddhajā ye,
Yvābhiññāto paṭibalataro bhikkhu vā sammukhā me
Tesaṃ tesaṃ idamavagataṃ suggahītatti vutte. (1873)
25
Otāretvā tadapi vinaye satthu suttābhidhamme
Saṃsandantaṃ yadipana paṭiggaṇhitabbaṃkata na noce,
Cattāro me itivibhajite nippadesāpadese
Dhāreyyātha'bruvi muni ranādhānagāhī sadā vo. (1874)


[SL Page 658] [\x 658/]

26
Patvā pāvāpuravara matho'ropitakkhandhabhāro
Ambāraññe viharati mamaṃ dhammarājāti sutvā,
Tibbacchando javanamatino dassanassādanamhi
Cundo gantvā caraṇakamalaṃ vandi kammāraputto. (1875)
27
Sammādhammassavaṇapasuto ekamantaṃ nisinno
Sotāpanno paṭhamadivase dassanenevasatthu,
Buddhaṃ paññābhagavatipatiṃ svatanāyā'bhiyācaṃ
Cando pubbācalamiva gharaṃ pāvisi cundanāmo. (1876)
28
Sampādetvāgahapati bahuṃ tāyaratyā'vasāne
Khajjaṃ bhojjaṃ sumadhutaraṃ sūkaraṃ maddavampi,
Pakkhittojaṃ pacuravibhavo ñāpayī dhammarañño
Kālo bhante'tarahi bhagavā niṭṭhitaṃ bhojananti. (1877)


[SL Page 659] [\x 659/]

29
Sālakkhandhāyatabhujayugo muggavaṇṇaṃ gahetvā
Pattaṃ pattatthavikapihitaṃ pakkanigrodhavaṇṇaṃ,
Acchādetvā parivutavasi cīvaraṃ paṃsukūlaṃ
Pāsādabbhantara mabhiruhī tassa sovaṇṇavaṇṇo. (1878)
30
Bālādiccori'va dasabalo tāva pubbācalagge
Paññattasmiṃ ratanakhavite bhaddapīṭhe nisajja,
Āmantetvā jitadhanapatiṃ cundamādiccabandhu
Satthāraṃ tvaṃ parivisiminā maddavenātya'bhāsi. (1879)


[SL Page 660] [\x 660/]

31
Santappetvā sugatapamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ sahatthā
Maṃsaṃ sobbhe nikhaṇiya tato satthubhuttāvasesaṃ,
Bhatyā dhammassavaṇnirataṃ bodhayitvāpayāsi
Pūro paṅkeruhamiva jino cundakammāraputtaṃ. (1880)
32
Bāḷhābādho balavakaṭukā vedanā tassa bhattaṃ
Bhuttāvissā'bhavi bhagavato rattapakkhandikā'si,
Vikkhambhetvā tamapi satimā sampajāno'vidūre
Maggotiṇṇo muni rupagamīrukkhamūlaṃ kilanto. (1881)
33
Paññāpetvā catuguṇamupaṭṭhākathero adāsi
Yaṃ saṅghāṭiṃ narahari tahiṃ vissamatto nisajja,
Gantvā'nandā'hara sarabhasaṃ tvaṃ pipāsāturassa
Pānīyyaṃ me nikhiladarathā nibbutassetya'bhāsī. (1882)


[SL Page 661] [\x 661/]

34
Yasmā bhatte sakaṭasatasañcārasambhinnamaggā
Gorūpānaṃ vigaḷitaṭī siṅgasaṅghaṭṭaṇena,
Cakkacchinnā kalalakalusībhutasantattavāri
Nālaṃ pātuṃ salilamadhunā kunnadi sandate'dha. (1883)
35
Accāsanne kakudhaviṭapīmūlasaṃsaṭṭhakulā
Vātakkhittā'malajalakaṇā sātasitodapuṇṇā,
Sakkā bhante savati kakudhāsindhu gattāni sīkiṃ
Kātuṃ pātuṃ dharaṇiramaṇi baddhahārābhirāmā. (1884)


[SL Page 662] [\x 662/]

36
Evaṃ vutte puna bhagavatā codito pattahattho
Patvā'nando kalalavisamaṃ kunnadītitthamāsuṃ,
Netvā sitodaka malulitaṃ nimmalaṃ sandamānaṃ
Ñato bhante pivatu bhagavā'tyā'ha buddhānubhāvo. (1885)
37
Tasmiṃkāle samitatasiṇaṃ rukkhamūle nisinnaṃ
Naṃ disvāna'ṅkusanisitadhī pukkuso kamallaputto,
Pabyākāsika paṭutarasamāpattiyākittanena
Āḷārassā'dhikavupasame attano'bhippasādaṃ. (1886)
38
Gajjantisvā'sanisu parito niccharantīsu jātu
Vijjummālāsu ca galagalāyantiyā vuṭṭhiyāhaṃ,
Saññibhuto nanu khaphasamāpattiyā santavitto
Nā'ssosiṃ bho sutikaṭuravaṃ nāddasaṃ rūpavāha. (1887)


[SL Page 663] [\x 663/]

39
Vuttaṃ sutvā'matarasahīraṃ uddharitvāna dhīmā
Saddhābījaṃ panihita kamathā'ḷārakālāmakhette,
Yebhuyyenā'samacupasame siṅbhīvaṇṇe pasanno
Datvā buddhaṃ saraṇa magamā sāṭakaṃ siṅgīvaṇṇaṃ. (1888)
40
Tattaṅgārodaramiva tamaṅgīrasaṅgopanītaṃ
Vatthaṃ vītaccika mabhinavaṃ siṅgivaṇṇaṃ rarāja,
Pacchā paccuttariya kakudhāsindhu majjhogahetvā
Ambāraññaṃ tahi mavatarī sakyasiho sasaṅgho. (1889)
41
Saṅghāṭiṃ patthariya sahasā cundatherena mañce
Paññattasmiṃ sapadi samadhiṭṭhāya vuṭṭhānasaññaṃ,
Accadhāyā'dhikakilamatho so sato sampajañño
Pāde pādaṃ bhavabhayabhido sīhaseyyaṃ akāsi. (1890)


[SL Page 664] [\x 664/]

42
Āmantetvā niravadhidayo thera mānandanāmaṃ
Dve me laddhā samasamaphalā piṇḍapātā visiṭṭhā,
Sandeho yo karabhavi siyā cundakammāraputta-
Sse'vaṃ vatvā pariharatu tañcāha me accayena. (1891)
43
Tamhā khīṇāsavaparivuto bhuripañño hirañña-
Vatyā najjā vijanapavanaṃ pārime tirabhāge,
Phullaṃ sālabbana mavasarī kosiṇārāna maggaṃ
Mallānaṃ so suravanasiriṃ rājadhānyā'vidūre. (1892)


[SL Page 665] [\x 665/]

44
Ānandenā' nadhivaravaco coditeno' pacāre
Paññantasmiṃ tathaṇayamakassālarukkhantarāḷe
Mañce paññāsatiparimukho uttarādhānasīse
Katvā pādoparipada manuṭṭhānaseyyaṃakāso (1893)
45
Sitacchāyā vigaḷitarajodhūsarā sabbaphāli-
Phullā bhantī jaṭitaviṭapakkhandhamūlā' ññamaññaṃ,
Saṅkiṇṇālī sapadi yamakassālasālā visālā
Dissante'vaṃ vakulatilakā'sokacampeyyasākhī. (1894)
46
Naccaṃ gītaṃ vividhaturiyaṃ vattate'dāni dibbaṃ
Dibbaṃ cuṇṇaṃ malayajamayaṃ dibbamandāravāni,
Passā'nandabbikacayamakassālapupphānya'kāle
Samūjāye'vahi bhagavato antalikkhā patanti. (1895)



[SL Page 666] [\x 666/]

47
Ete brahmāmaranaraphaṇī cāmaracchattahatthā
Mālāmālāguḷaparimalaṇḍupadīpaddhajehi,
Channaṃ tāḷāvacarabhajitaṃ maṅgalāgārabhutaṃ
Jātikkhettaṃ nanu bhagavato kevalaṃ pūjanāya. (1896)
48
Ānande'vaṃ satipi bhagavā tāvatā sakkatovā
Sammā tesaṃ nacagarukato namānito pūjitovā,
Yo kho dhammaṃ carati samaṇo' pāsako vā'nudhammaṃ
Bhatyā so maṃ paramavidhānā kamānaye pūjayeti. (1897)


[SL Page 667] [\x 667/]
49
Amhe tasmātiha paṭipadaṃ suṭṭhu dhammānudhammaṃ
Sampādemā'tya'vaca muni vo sikkhitabbaṃ hi evaṃ,
Dhammāssāmiṃ sapadi purato vījamāno samāno
Hatthicchāpo yathariva ṭhīto theranāgo'pavāno. (1898)
50
Mallānaṃ kho nagaravarato yāvatā sāladāyaṃ
Rāsibhūtā'surasuravarabrahmarājūhi yasmā,
Daṭṭhuṃ buddhaṃ dasabaladharaṃ khittavālaggakoṭi-
Mattaṭṭhāne dasadasahi vā natthya'phuṭṭhappadeso. (1899)
51
Kandantīnaṃ pakiriya sake kesapāse ca bāhā
Paggaṇahitvā sirasi paṭhavisaññinīdevatānaṃ,
Jhāyantīnaṃ bhuviparipatantīna mujjhāyinīnaṃ
Dento'kāsaṃ apanayi parañceḷhakeno'pavānaṃ. (1900)


[SL Page 668] [\x 668/]

52
Saṅkhārānaṃ khayavaya manāgāmino vītarāgā
Devabrahmā sumariya yathevi'ndakhīlācalaṭṭhā,
Nāmhe bhante'tarahī viya vo accayenātya'vocuṃ
Passissāmā'yati miga manobhāvanīyepi bhikkhū. (1901)
53
Jātaṭṭhānappabhutika midhānandaṭhānaṃ catukkaṃ
Puññakkhettaṃ bhuvi bhagavato sabbhisaṃvejaniyaṃ,
Addhā saddhāvisadahadayā sādhavo cārikāyaṃ
Āhiṇḍantā pavurakusalaṃ tatrapatvā viṇanti. (1902)


[SL Page 669] [\x 669/]

54
Puṭṭhassevaṃ kathamapi mayaṃ mātugāmesu bhante
Vattissāmā'tyamitamatimā' nandatherassa'bhāsi,
Tannijjhānaṃ tadabhilapanaṃ mākarothāti tumhe
Evaṃsante satiparimukhā hotha chadvārarakkhā. (1903)
55
Puṭṭhassevaṃ maya mutusamuṭṭhānarūpāvasiṭṭhe
Vatteyyāmhe tavanirupame rūpakāye kathannu,
Mākho tumhe bhavatha munino dehapūjāvidhāne
Sakhyāpārā upari ghaṭathā'hā'savānaṃ khayeti. (1904)
56
Saṃvijjante bhagavati idhānanda bhīyyopasannā
Rūpībrahmāmarapabhutayo khattiyabrāhmaṇā ye,
Sakkaccaṃ te yathariva janā cakkavattissarīre
Sabyāpārā naraharisariropahāre siyunti. (1905)


[SL Page 670] [\x 670/]

57
Cattāro me bahujanahitā buddhapaccekabuddhā
Yasmā maggapphalasukhamudā sāvakā cakkavattī,
Rājā pūjāvidhisumahiyā honti thūpārahe'va
Tasmā thūpo mamapi bhavatā'nandasiṅghāṭakamhi. (1906)
58
Evaṃ vutte sariya tamurotomaribhūtasoko
Therānando pavisiya nirālambadhammo vihāraṃ,
Ālambitvā vilapiya bahuṃ aggalatthambhasīse
Satthā sekhe kaḷitakaruṇāpāṅgabhaṅgo parodi. (1907)


[SL Page 671] [\x 671/]

59
Āmantetvā tamanadhivaro puñchamakānassudhāraṃ
Theraṃ mākhovilapi ala mānanda māsoci hevaṃ,
Saṅkhārānaṃ kathamiha labhe niccataṃ nibbikāraṃ
Akkhātaṃ me nanu piyajanabbippayogo siyāti. (1908)
60
Mettāpubbena hi cirataraṃ kāyakammena vācā-
Kammenā'yaṃ guṇamaṇimanokammunā bhikkhave maṃ.
Sakkaccaṃ sannicitakusalopaccupaṭṭhāsi tasmā
Ātāpī so tvamasi nipapako hesi khīṇāsavoti. (1909)


[SL Page 672] [\x 672/]

61
Chāyāmaññe cira manucaraṃ seyyathā'nandabhikkhū-
Paṭṭhāko me bhavati sutavā nāgatātitakānaṃ,
Sambuddhānaṃ bhagavata mupaṭṭhāyakā ce'tadaggā
Iccā'he'tapparamasamaṇāyeva hessantya'hesuṃ. (1910)
62
Saṃvaṇṇesi niravadhiguṇo ukkhipanto'va meruṃ
Saṅkhobhento viya jalanidhiṃ pattharanto'va bhumiṃ,
Vitthārento viya ravipathaṃ saṅghamajjhe ṭhitassa
Ānandassu'ttaritaraguṇaṃ abbhutaccherabhūtaṃ. (1911)
63
Hitvā sākhānagara manalaṃjaṅgalaṃ issarānaṃ
Vāsaṭṭhānaṃ taditarapuraṃ sabbasampattisāraṃ,
Patvā rājaggahapabhutikaṃ nātha nibbāyatūti
Evaṃ vutte muni ravaca māhevamānandavoca. (1912)


[SL Page 673] [\x 673/]

64
Pubbe dibbopamasukha vidhā'nanda'haṃ cakkavatti-
Rājā hutvā cira manubhaviṃ dhammiko dhammarājā,
Mallānaṃ kho tadahani kusāvatya'yaṃ rājadhāni
Āsi lakkhivasati ralakārājadhānī'va phītā. (1913)
65
Gāmakkhette jitaripuraṇo kosiṇārāna masmiṃ
Sālāraññe jinakarivaro mārakaṇṭhiravena,
Yāme ajjāhani rajaniyā pacchime haññate'ti
Vāseṭṭhānaṃ pahiṇi yatimārocanatthaṃ tamatthaṃ. (1914)


[SL Page 674] [\x 674/]

66
Santhāgāre mahatiparisā kiñcikammaṃ paṭicca
Rāsibhūtā yativaravacocoditā mucchitāsi,
Uyyānaṃ te pavisiya tadā mallaputtā ca mallā
Vyāpajjiṃsū kasiranikarāvārapāre nimuggā. (1915)
67
Yannūnāhaṃ narapatikulaṃ ekamekaṃ gahetvā
Vandāpeyyaṃ caraṇakamaladvanda maṅgīrasassa,
Iccānando yati sapariso puttadārehisaddhiṃ
Itthannāmo paṇamati jinaṃ mallarājāti vatvā. (1916)
68
Mallānañcāhariya paṭhameyeva yāme rajanyā
Vandāpesi sakalaparisaṃ tenupāyena buddhaṃ,
Sutvā vidvā bhagavata manuṭṭhānaseyyappavattiṃ
Sāḷāraññaṃ avasari paribbājako yo subhaddo. (1917)


[SL Page 675] [\x 675/]

69
Okāsaṃ me dadatha samaṇaṃ gotamaṃ pucchanāya
Kaṅkhādhammaṃ pajahitu midhānandapatto hamasmi,
Vutte satthā kilamati alaṃhāvuso mā vihaññi
Vatvā'nando bhagavati dayācodito vārayī taṃ. (1918)
70
Laddhokāso dasabaladayājālabaddho subhaddo
Aññāpekho pavisiya tahiṃ tabbihesānapekkho,
Pañhaṃ pucchi tadupanayane kovido'bhāsidhammaṃ
Vitthārento ariyavinaye puggale suppatiṭṭhe. (1919)


[SL Page 676] [\x 676/]

71
Pabbajjitvā bhagavati sayaṃ bhikkhubhāvābhisitto
Saṅkhārānaṃ khayavaya matho bhāvayitvā subhaddo,
Viddhaṃsetvā sakalakalusaṃ satthupaccakkhabhuto
Unnādetvā parisamarahaṃ pacchimosāvakosi. (1920)
72
Paññatto yo bhavati vinayo desito yoca dhammo
So vo satthā paramasaraṇo'tyā'ha me accayena,
There bhikkhū taditaravasī gāravaṃ voharantu
Bhante vatvā pariharatha vo sādarāsappatissā. (1921)
73
Paccakkho no bhavi dasabalo pucchituṃ sammukhā taṃ
Nāsakkhimhā mayamidamitī māhuvatthānutāpā,
Mutte tuṇhībhavi vasigaṇokiñci buddhecadhamme
Saṅghe magge vimati yadivo bhikkhave pucchathāti. (1922)


[SL Page 677] [\x 677/]

74
Yasmā khandhe pajahati jino bhikkhave bhandadāni
Āmantemī niyatabhadurā sabbasaṅkhāradhammā,
Sampādethā'tya'mitamatimā appamādena tumhe
Pabyākāsi bhagavata mayaṃ pacchimāhotivācā. (1923)
75
Rūpārūpāvacarakiriyajjhānasaññānirodha-
Saṅkhātā yā navavidhasamāpattiyo tā'nulomaṃ,
Nissīmamhonidhinibhaguṇo mārasaṅgāmasūro
Buddho nārāyanabaladharo so samāpajji tāva. (1924)


[SL Page 678] [\x 678/]

76
Taṃ taṃ jhānaṃ muni paṭisamāpajjamāno nirodhā
Sammā paccuṭṭhahiya paṭhamajjhānavosāna māpa,
Taṃ taṃ jhānaṃ punaranusamāpajjamāno catuttha-
Rūpajjhānu'ṭṭhahiya vigatāsesasaṅkhāradhammo. (1925)
77
Snehaparikkhayajāto
Pajjoto viya tilokamaṇipajjoto,
Buddhonirupadhisesa-
Parinibbutiyā sayambhu parinibbāyi. (1926)


[SL Page 679] [\x 679/]

78
Sampati devamanussa-
Pajāya saddhiṃ parodamānāya bhusaṃ,
Sokeni'va saṅkampi
Sahassarāvena'yaṃ mahāpaṭhavī. (1927)
79
Vipphuritavijjurāji-
Daṇḍāhatameghadundubhīphalitā'suṃ,
Kadalivanaṃ viya nāgo
Nippīḷesi asesalokaṃ soko. (1928)
80
Jātikkhettaṃ khettaṃ
Viya sambādhaṃ chaṇehi tesaṃtesaṃ,
Vijanokāsā' kāsā
Loke maṅgalanimittajātaṃ jātaṃ. (1929)
(Yamakabandhanaṃ)
---------
Itimedhānandābhidhānena yatinā viracite sakalakavijana
Hadayānandadānanidāne jinavaṃsadīpe santike nidāne
Tathāgata parinibbānappavatti
Paridīpo
Ekūnatiṃsatimo saggo.
---------


[SL Page 681] [\x 681/]

Parinibbute bhagavati sahaparinibbānā brahmāsahampati imaṃ gāthaṃ abhāsi.

Sabbevanikkhipissanti bhūtā loke samussayaṃ
Yathā etādiso satthā loke appavipuggalo
Tathāgato balappatto sambuddho parinibbutoti.

Parinibbute bhagavati sahaparinibbānāsakko devānamindo imaṃ gāthaṃ abhāsi.

Aniccā vatasaṅkārā uppāda vayadhammino
Uppajjitvā nirujjhanti tesaṃvūpasamo sukhoti.

Parinibbute bhagavati sahaparinibbānā āyasmā anuruddho imā gāthāyo abhāsi.

Nāhuassāsapassāso ṭhita cittassa tādito
Anejāsanti mārabbha sokālamakarī muni
Asallīnena cittena vedanaṃ ajjhavāsayi
Pajjotasseva nibbānaṃ vimokkho cetaso ahūhi.

Parinibbute bhagavati sahaparinibbānā āyasmā ānando imaṃ gāthaṃ abhāsi.

Tadāsiyaṃ hiṃsanakaṃ tadāsilomahaṃsanaṃ
Sabbākāravarūpete sambuddhe parinibbuteti.
---------

1
Lokattayekanayanomunikhippameva
Paggayhamuddhanibhuje parinibbutoti
Kandiṃsu tāva vilapiṃsu vivaṭṭayiṃsu
Āvaṭṭayiṃsu papatiṃsu mavītarāgī. (1930)


[SL Page 682] [\x 682/]

2
Assāsayaṃ vasigaṇaṃ samalaṃ sasokaṃ
Ratyāvasesa matha dhammakathāya thero,
Taṃ vītināmayi niruddhatamo'nuruddho
Ānandatherasuhado hadayaṅgamāya. (1931)
3
Mallāna magganagaraṃ kusiṇāra middhaṃ
Ārocanāya parinibbutabhāva massa,
Ānandathera maniruddhayaso sarīro
Pāhesi attadutiyaṃ anuruddhathero. (1932)
4
Mallā tadatthapasutā samayena tena
Yatrā'bhisannipatitā patimattayanti,
Theropana'ttadutiyo tamupecca santhā-
Gāraṃ tamattha mabhivedayi sokadīno. (1933)


[SL Page 683] [\x 683/]

5
Therassa tassa suniyamakma samallaputtā
Mallā samallasuṇisā bhuvika mallachāyā,
Kandiṃsu tāva papatiṃsu pariddaviṃsu
Dhammillavellitabhujā'hatasokasallā. (1934)
6
Nānāvidhāni turiyāni sugandhamālaṃ
Ādāya pañcasatadussayugāni mallā,
Yenā'si tassasugatassu'tujaṃ sarīraṃ
Taṃ sāḷadāya mupavattana mosariṃsu. (1935)
7
Te gandhadhūpakusumehi ca naccagīta-
Vajjehi chattamaṇivijanicāmarehi,
Celabbitāna navamaṇḍalamāḷakādiṃ
Katvāna chāhamakariṃsu sarīrapūjaṃ. (1936)


[SL Page 684] [\x 684/]

8
Pamokkhamallapurisā'ṭṭhanahātasīsā
Gandhodakena sunivatthasupārutattā,
Muttāmaṇīhi khacitāya tathāgatassa
Gattaṃ suvaṇṇasivikāya niropitaṃ taṃ. (1937)
9
Cāletu mappamapi sattamavāsaramhi
Pucchiṃsu thera manuruddha masayha kinti,
So dibbacakkhumatiyā'mitadevatānaṃ
Pabyākari parivitakka mavecca thero. (1938)
10
Nissesamānusikadibbamahāmahehi
Taṃviggahaṃ bhagavato'bhimahīyamānaṃ,
Ukkhippa tāsamanuvattakamakallabhūpā
Gantvāna uttaradisāya purassu'dīciṃ. (1939)


[SL Page 685] [\x 685/]

11
Majjhenamajjha kamahinībharu muttarena
Dvārena tassanagarassa pavesayitvā,
Sutvāna bandhulapajāpatimallikā taṃ
Dvāre ṭhitā'thanavakovidhānabbayāya. (1940)
12
Dhotāya gandhasalilena mahālatābya-
Bhusāya sattaratanehi samujjalāya,
Aṅgīrasassa satapuññavīlāsacittaṃ
Chādesi gatta matulaṃ kaḷitāvakāsā. (1941)
13
Mallāna magganagarassa puratthimāyaṃ
Saṃvijjate makuṭabandhanacetiyaṃ yaṃ,
Dehaṃ tilokasaraṇassa puratthimena
Dvārena nikkhamiya tatra samappayiṃsu. (1942)


[SL Page 686] [\x 686/]

14
Sā yāvasandhisamalā nagarī tadāni
Mavdāravehi pihitā'bhavi channumattaṃ,
Pucchiṃsu satthu paṭipajjana mattabhāve
Ānandathera matha bhumibhujā kathanti. (1943)
15
Dehe yatheva paṭipajjati cakkavatti-
Rañño tatheva paṭipajjatha buddhadehe,
Iccāha so bhagavato'tujarūpakāyaṃ
Te veṭhayuṃ ahatakāsikasāṭakehi. (1944)
16
Kappāsapaṭṭavihatehipi veṭhayiṃsu
Katvāna pañcasatadussayugehi evaṃ,
Pakkhippa telaparipuṇṇasuvaṇṇadoṇyā
Aññā'yasāya paṭikujjiya doṇiyā te. (1945)


[SL Page 687] [\x 687/]

17
Gattaṃ jinassa citakaṃ katacittakammaṃ
Mālālatāvilasitaṃ satahatthamuccaṃ,
Vīsādhikaṃ agarucandanadāruka puṇṇaṃ
Āropayiṃsu siriyā jitavejayantaṃ. (1946)
18
Pāvāya mallanagaraṃ kusiṇāranāmaṃ
Gantā mahāpabhutikassapatheranāgo,
Bhikkhūhi pañcasatikehi pathokkamitvā
Rukkhassa mūla mupagamma khaṇaṃ nisīdi. (1947)
19
Addhānamagga mathakho paṭipajji tamhā
Mandāravaṃ kusuma maññataro gahetvā,
Ājīvako ta mahipassiya kassapākhyo
Jānāsi gotama manantajinantyapucchi. (1948)


[SL Page 688] [\x 688/]

20
Āmāvuso bhagavato parinibbutassa
Hontya'jja santadivasāti tatomayedaṃ,
Mandāravaṃ kusuma māharitanti vutte
Kandiṃsu keci vilapiṃsu avītarāgā. (1949)
21
Tāya'cchi bhikkhuparisāya subhaddabuḍḍha-
Pabbajjito sapadi satthari baddhavero,
Yo dubbaco yati mahāsamaṇena tena
Muttā mayaṃhi yadupaddutakāyavācā. (1950)
22
Icchāma yaṃja maya midānikaroma taṃyaṃ
Necchāma'dāni nakaroma mayaṃ tatomā,
Sovittha mācavilapittha' lamāvusoti
Vatvā pahāra madadī jinadhammacakke. (1951)


[SL Page 689] [\x 689/]

23
Mallā narindamakuṭaṅakkitapādapīṭhā'-
Limpetu massa caturo cita mappasayha,
Pucchiṃsu thera manuruddha mi'tabruvi so
Patte'dha pajjalati kassapatherasīhe. (1952)
24
Dhammāgadena hatasokahadehi yena
Bhikkhūhi satthucitako vasikassapavho,
Teno'pasaṅkami subhaddakathaṃ sasīse
Sukkhāsanī'vu'rasi satti'va maññamāno. (1953)
25
Katvā padakkhiṇa madhiṭṭhahi so catuttha-
Jjhānuṭṭhito bhagavato citakaṃ tivāraṃ,
Baddhañjalī sirasi theravarassa bhetvā
Taṃ supakpatiṭṭhitapadāni patiṭṭhahiṃsu. (1954)


[SL Page 690] [\x 690/]
26
Therāsahassa karatāmarasehi satthu
Pādaṃsumāli vihitāhinipaccakāro,
Omujji gandhavitakāparasāgaramhi
Lokoca tappabhava sokaghanandhakāre. (1955)
27
Therenacāhinamite citako samantā
Sampajjalittha sayamevu'tujattabhāve,
Daḍḍhe jinassa masivā napichārikāsi
Sārīrikaṭṭhīvisaro'bhayathāvasiṭṭho. (1956)
28
Satteva nābhivakiriṃsu lalāṭagīvā
Dhātvakkhakaṭṭhi munino catudantadhātū,
Siddhatthakhaṇḍakatataṇḍulamuggamattā
Sesā pabhāyapi tidhā pakiriṃsu dhātu. (1957)


[SL Page 691] [\x 691/]

29
Nibbāpayiṃsu citakānala mantalikkhā
Nikkhamma cāmaramanohara nīradhārā,
Sāḷaddumehi salilāni tathā samantā
Mallā sugandhaparivāsitavārināpi. (1958)
30
Olambamānamaṇidāmasuvaṇṇadāmaṃ
Cittabbitānamathabandhiyamallabhūpā
Katvā sugandhaparibhaṇḍa muḷārasanthā-
Gāre susanthariya kojavakambalāni. (1959)
31
Taṭṭhānato kamakuṭabandhananāmasāḷaṃ
Yāvañjasaṃ rajatakañcanatoraṇehi,
Lājādinā kadalipuṇṇaghaṭehi dīpa-
Dhūpaddhajehi parito patimaṇḍayitvā. (1960)


[SL Page 692] [\x 692/]

32
Taṃ satthudhātuparipuṇṇa suvaṇṇadoṇiṃ
Mallāna maggapura māhariyu'ssavehi,
Setātapattalasite sarabhāsanamhi
Muttāmaṇīhi khacite tahi mappayitvā. (1961)
33
Kumbhena kumbha mupahacca gaḷaṃ gaḷena
Cakkena cakka mupahacca bhujaṃ bhujena,
Rakkhaṃ vidhāya caturaṅginiyā samantā
Senāya hemakavacehi gavacchikaṃva. (1962)
34
Katvevameva dhanurāvaraṇañca satti-
Hatthehi pañjara manantajinassadhātū,
Sammānayiṃsu sumahiṃsu susādhukīḷaṃ
Kīḷiṃsu sattadivasaṃ sahanāgarehi. (1963)


[SL Page 693] [\x 693/]

35
Sutvāna bhupati tamattha majātasattu
Satthāhi khattiyakulappabhavo ahampi,
Sārīrabhāga marahāma mayampi tasmā
Pāhesi dūta matha mallanarādhipānaṃ. (1964)
36
Vesālikā pacuralicchavibhubhujā ca
Sakyādhipā kapilavatthupurādhivāsī,
Bhūpā'llakappavijite bulayāca rāma-
Gāmamhi koliyamahīpatayo tatheva. (1965)
37
Yo veṭhadīpanagare dharaṇīsuro so
Pāveyyakā ca mahipā pahiṇiṃsu tesaṃ.
Paccekadūtapurise caturaṅginīhi
Senāhi tepi nivutā'bhimukhībhaviṃsu. (1966)

[SL Page 694] [\x 694/]

38
Āgamma yena bhagavā sayameva gāma-
Kkhetto'pavattanavane parinibbuto no,
Dassāma no'ti jinadhātulavampi mallā
Pāhesu munnatimanā paṭisāsanāni. (1967)
39
Sā rājadhāni nijarājapurakkhatāhi
Saṅgāmasūracaturaṅginivāhinīhi,
Yuddhāya baddhakalahāhi khaṇaṃjagāma
Velātivattapalayambudhinibbisesaṃ. (1968)


[SL Page 695] [\x 695/]

40
Yo doṇabhusurasudhī bhavi jambudīpe
Rājūhi pūjitapado sunisammakārī,
So doṇagajjanamakā kaparisaṃ vinento
Dvebhāṇavāramita māhavakeḷisajjaṃ. (1969)
41
Sutvā'nusāsana mathācariyassa tassa
Sabbe samagganiratā vasudhādhināthā,
Atthāya no vibhajathā'ti samena tumhe
Dhātūna maṭṭhapaṭiviṃsaka mabruviṃsu. (1970)
42
Khīṇāsavo hi sarabhū citakena gīvā-
Dhātuṃ samāhariya lokahitāya yattha,
Laṅkāya bhāti mahiyaṅgaṇathūparājā
Tasmiṃ samappayi subhe maṇithūpagabbhe. (1971)


[SL Page 696] [\x 696/]

43
Khemavhayo citakato vasi vāmadāṭhā-
Dhātuṃ samaggahiya' dāsi kaliṅgarañño,
Doṇodvijo bhariya dhātuvibhāgasajjo
Veṭhantare nidahi dakkhiṇadantadhātuṃ. (1972)
44
Dāṭhaṃ jaṭārajatacetiyagaṃ dvijassa
Taṃ dakkhiṇakkhaka mapāhari devarājā,
Doṇo suvaṇṇamayadoṇimavāpuritvā
Tesaṃ vibhajja samabhāgamadāsidhātu. (1973)
45
Te bhubhujā sakasakevisaye vidhāya
Sampūjayiṃsu jinadhātunidhānathūpe
Aṅgāra māhariya moriyakhattiyā'tha
Doṇopi hemamayakumbha makaṃsu thupe. (1974)


[SL Page 697] [\x 697/]

46
Disvāna tassapamahāvasi tatthatattha
Dhātvantarāya matha gaṇhiya rāmagāme,
Aññatra doṇa mitadhātu majātasattu-
Rañño thiraṃ nidahituṃ padadāsi dhātu. (1975)
47
Aṭṭha'ṭha vaḍḍhitakaraṇḍakathūpagabbhe
Pakkhippabhumipati dhātumahānidhānaṃ,
So theranāgasaraṇo pavidhāsi vāḷa-
Saṅghāṭayanta miha yojayi devarājā. (1976)
48
Rājā asokavidito sirijambudīpe
Tamhā samāhariya satthu sarīradhātu,
Kārāpayī caturasitisahassathūpe
Dhīmā mahindavasi dīpamimaṃ tadā'pa. (1977)


[SL Page 698] [\x 698/]

49
Devānamādipiyatissanarādhipena
Thūpe vidhāya jinadhātacihapattamattā,
Vitthāritā paṇihitā jayabodhisākhā-
Vāmetarakkhakasilāmayapattadhātu. (1978)
50
Nattā pana'ssa abhayo jalituggatejo
Yo duṭṭhagāmini raṇambudhipāragāmī,
Rājā'nurādhanagare nagarādhirāje
Katvāna laṅkamakalaṅkamakāsirajjaṃ. (1979)
51
Laṅkaṅganāya kucamaṇḍalanibbisesaṃ
Sovaṇṇamāli matulaṃ ratanujjalantaṃ,
So thuparāja makari thira mappayitvā
Dhātuppabandha mabhinimmitabuddharūpaṃ. (1980)


[SL Page 699] [\x 699/]

52
Sārīrikehi'tarathupavarehi laṅkā-
Bhumitthi moḷimaṇi kañcanamālināma
Saggāpavaggasukhado vara thūparājā
So yāva dhātuparinibbutiyā vibhātu. (1981)
53
Iddhānubhāva madhikicca jinassa dhātu-
Kāyo'pahārarahito garukāraṭhānaṃ,
Patvā tahiṃtahi mathantaradhānakāle
Yo saṅkamissati'ha kañcanamālithupaṃ. (1982)
54
So nāgadīpamupagamma tatovidhātu-
Lokā ca nāgabhavanā tidasālayamhā,
Nikkhamma nimmita nirūpamabuddharūpo
Rāsi bhavissati sumaṇḍita bodhimaṇḍe. (1983)


[SL Page 700] [\x 700/]

55
Buddhānubhāvapabhavā'bhinavaggijālā-
Mālāhi pajjalitadhātumayattabhāve,
Tāvānu'mattamapi dissati nāvasesaṃ
Katvāna dhātuparinibbuti hessateva. (1984)
56
Buddhāpadāna marahādiguṇavadātaṃ
Bhatyā punappuna mimaṃ sarataṃ sataṃ bho,
Cittaṃ kilesapariyuṭṭhita mujjubhūtaṃ
Addhā sudhantakanakaṃva visuddhimeti. (1985)
57
Cittojutāyapi vitakkavicāradhammā
Vattanti satthuguṇasañcayagocarā'tha,
Saṃjāyate pavurapīti ca kāyacitta-
Passaddhi niddarathatāya sukhaṃ samādhi. (1986)

[SL Page 701] [\x 701/]

58
Gambhīratāya tadadhīnaguṇaṇṇavassa
Niddhutanīvaraṇato pavivekabhūtaṃ,
Chāyetha jhānamupacāra mathā'dhigacche
Tappādakaṃ ariyamga phakhalañca yogī. (1987)
59
Tassā'ticārucaritassaraṇānuyutto
Hotevava satthari sagāravasapakpatisso,
Saddhindriyādi pariṇāmagato'dhigacche
Pītippamodabahulo kusalo'bhisandaṃ. (1988)
60
Satthussa cetiyagharaṃva tadattabhāvo
Pūjāraho ca bhayabheravadukkhasayho,
Lajji ca bhīru labhate sahavāsasaññaṃ
Saggāpavaggavibhavassa bhaveyya bhāgī. (1989)


[SL Page 702] [\x 702/]

61
Laṅkāya lakkhapatigāmavaramhi khettā-
Rāmādhipena guṇabhusaṇabhusitena,
Vikhyātanimmalayasovisarena valli-
Gāmubbhavena parisāvacarakkhamena. (1990)
62
Therenu'pāyacaturena bhadattasaṅghā-
Nandābhidhena garunā garubhāvagena,
Sissoraso'panayanena nijaṃva nettaṃ
Rakkhaṃ vidhāya mabhivuddhiya mappito yo. (1991)
63
Yo jīvitampi nirapekkhiya tambapaṇṇī-
Dīpaṃ tivāra mavatiṇṇa mimaṃ vasīhi,
Muttāmaṇīhi khacitena namahagghasiddhagī-
Caṅgoṭakena mahituṃ jinadantadhātuṃ. (1992)


[SL Page 703] [\x 703/]

64
Sikkhāgaruṃ vajiranāma vihārasāmiṃ
Rājādhirājagurulañchadharaṃ yatindaṃ,
Katvānu'pajjhamupasampādamāpa dhamma-
Majjhetu motariya rammamarammaraṭṭhaṃ. (1993)
65
Saṃvaḍḍhitaṃ pitupadādhigatena meṇḍun
Raññā pasīdiya kusaggadhiyā sakāya,
Sissaṃ asesapariyattidharassa ñeyya-
Dhammābhivaṃsaviditassa'pi saṅgharañño. (1994)
66
Saṃjayuttabhāṇakakumārabhivaṃsanāmaṃ
Rājādhirājagarulañchadharaṃ sudhīraṃ,
Therāsabhaṃ supaṭipattigaruṃ garuṃ yo
Nissāya dhammavinaye paṭutaṃ jagāma. (1995)


[SL Page 704] [\x 704/]

67
Lakkhīsare moraṭunāmapure suramme
Jātena issarajanāyananamhi jātyā,
Vassaṭṭhatiṃsaparimāṇavayoguṇena
Pāsāṇadūrapuragocaragāmikena. (1996)
68
Tenā'bhayādikaruṇāratanābhidhānā-
Rāmādhipena gaṇvācakābhāvagena,
Saṃsuddhabuddhaguṇādīpanatapparena
Saṃsārasāgarasamuttaraṇāsayena. (1997)
69
Pītippamodajananaṃ samaṇena medhā-
Nandābhidhena kavinā kavikuñjarānaṃ,
Ādiccabandhujinarājaguṇappabandha-
Suddhāpadānaparidīpakathāsarīraṃ. (1998)


[SL Page 705] [\x 705/]

70
Saddānusāsani'tihāsanighaṇṭuchando-
Laṅkārasāra mabhidhammakathāgabhīraṃ,
Saggāpavaggasukhadaṃ samatiṃsasaggaṃ
Vyākhyāsameta manurūpa padappayogaṃ. (1999)
71
Dvisahassabandhasamākulaṃ jinavaṃsadīpmanākulaṃ
Racitaṃ samāpa samāpanaṃ paramaṃpabandhasiromaṇiṃ,
Subhamāghamāsikavāsare nirupaddavena tathāgate
Parinibbute dvisahassasaṭṭhicatussatodayahāyate. (2000)
---------
Iti medhānandābhidhānena yatinā viracite sakalakavijana
Hadayānandadāna nidāne jinavaṃsadīpe santikenidāne
Bhagavato dhātuparinibbānappavattiparidīpo
Tiṃsatimosaggo.
---------
Sātireko
Santikenidānabhāgo tatiyo.
---------