Book 18 Chapter 5
1	janamejaya uvāca
1	bhīṣmadroṇau mahātmānau dhṛtarāṣṭraś ca pārthivaḥ virāṭadrupadau cobhau śaṅkhaś caivottaras tathā
2	dhṛṣṭaketur jayatseno rājā caiva sa satyajit duryodhanasutāś caiva śakuniś caiva saubalaḥ
3	karṇaputrāś ca vikrāntā rājā caiva jayadrathaḥ ghaṭotkacādayaś caiva ye cānye nānukīrtitāḥ
4	ye cānye kīrtitās tatra rājāno dīptamūrtayaḥ svarge kālaṃ kiyantaṃ te tasthus tad api śaṃsa me
5	āho svic chāśvataṃ sthānaṃ teṣāṃ tatra dvijottama ante vā karmaṇaḥ kāṃ te gatiṃ prāptā nararṣabhāḥ etad icchāmy ahaṃ śrotuṃ procyamānaṃ tvayā dvija
6	sūta uvāca
6	ity uktaḥ sa tu viprarṣir anujñāto mahātmanā vyāsena tasya nṛpater ākhyātum upacakrame
7	vaiśaṃpāyana uvāca
7	gantavyaṃ karmaṇām ante sarveṇa manujādhipa śṛṇu guhyam idaṃ rājan devānāṃ bharatarṣabha yad uvāca mahātejā divyacakṣuḥ pratāpavān
8	muniḥ purāṇaḥ kauravya pārāśaryo mahāvrataḥ agādhabuddhiḥ sarvajño gatijñaḥ sarvakarmaṇām
9	vasūn eva mahātejā bhīṣmaḥ prāpa mahādyutiḥ aṣṭāv eva hi dṛśyante vasavo bharatarṣabha
10	bṛhaspatiṃ viveśātha droṇo hy aṅgirasāṃ varam kṛtavarmā tu hārdikyaḥ praviveśa marudgaṇam
11	sanatkumāraṃ pradyumnaḥ praviveśa yathāgatam dhṛtarāṣṭro dhaneśasya lokān prāpa durāsadān
12	dhṛtarāṣṭreṇa sahitā gāndhārī ca yaśasvinī patnībhyāṃ sahitaḥ pāṇḍur mahendrasadanaṃ yayau
13	virāṭadrupadau cobhau dhṛṣṭaketuś ca pārthivaḥ niśaṭhākrūrasāmbāś ca bhānuḥ kampo viḍūrathaḥ
14	bhūriśravāḥ śalaś caiva bhūriś ca pṛthivīpatiḥ ugrasenas tathā kaṃso vasudevaś ca vīryavān
15	uttaraś ca saha bhrātrā śaṅkhena narapuṃgavaḥ viśveṣāṃ devatānāṃ te viviśur narasattamāḥ
16	varcā nāma mahātejāḥ somaputraḥ pratāpavān so 'bhimanyur nṛsiṃhasya phalgunasya suto 'bhavat
17	sa yuddhvā kṣatradharmeṇa yathā nānyaḥ pumān kva cit viveśa somaṃ dharmātmā karmaṇo 'nte mahārathaḥ
18	āviveśa raviṃ karṇaḥ pitaraṃ puruṣarṣabha dvāparaṃ śakuniḥ prāpa dhṛṣṭadyumnas tu pāvakam
19	dhṛtarāṣṭrātmajāḥ sarve yātudhānā balotkaṭāḥ ṛddhimanto mahātmānaḥ śastrapūtā divaṃ gatāḥ dharmam evāviśat kṣattā rājā caiva yudhiṣṭhiraḥ
20	ananto bhagavān devaḥ praviveśa rasātalam pitāmahaniyogād dhi yo yogād gām adhārayat
21	ṣoḍaśastrīsahasrāṇi vāsudevaparigrahaḥ nyamajjanta sarasvatyāṃ kālena janamejaya tāś cāpy apsaraso bhūtvā vāsudevam upāgaman
22	hatās tasmin mahāyuddhe ye vīrās tu mahārathāḥ ghaṭotkacādayaḥ sarve devān yakṣāṃś ca bhejire
23	duryodhanasahāyāś ca rākṣasāḥ parikīrtitāḥ prāptās te kramaśo rājan sarvalokān anuttamān
24	bhavanaṃ ca mahendrasya kuberasya ca dhīmataḥ varuṇasya tathā lokān viviśuḥ puruṣarṣabhāḥ
25	etat te sarvam ākhyātaṃ vistareṇa mahādyute kurūṇāṃ caritaṃ kṛtsnaṃ pāṇḍavānāṃ ca bhārata
26	sūta uvāca
26	etac chrutvā dvijaśreṣṭhāt sa rājā janamejayaḥ vismito 'bhavad atyarthaṃ yajñakarmāntareṣv atha
27	tataḥ samāpayām āsuḥ karma tat tasya yājakāḥ āstīkaś cābhavat prītaḥ parimokṣya bhujaṃgamān
28	tato dvijātīn sarvāṃs tān dakṣiṇābhir atoṣayat pūjitāś cāpi te rājñā tato jagmur yathāgatam
29	visarjayitvā viprāṃs tān rājāpi janamejayaḥ tatas takṣaśilāyāḥ sa punar āyād gajāhvayam
30	etat te sarvam ākhyātaṃ vaiśaṃpāyanakīrtitam vyāsājñayā samākhyātaṃ sarpasatre nṛpasya ha
31	puṇyo 'yam itihāsākhyaḥ pavitraṃ cedam uttamam kṛṣṇena muninā vipra niyataṃ satyavādinā
32	sarvajñena vidhijñena dharmajñānavatā satā atīndriyeṇa śucinā tapasā bhāvitātmanā
33	aiśvarye vartatā caiva sāṃkhyayogavidā tathā naikatantravibuddhena dṛṣṭvā divyena cakṣuṣā
34	kīrtiṃ prathayatā loke pāṇḍavānāṃ mahātmanām anyeṣāṃ kṣatriyāṇāṃ ca bhūridraviṇatejasām
35	ya idaṃ śrāvayed vidvān sadā parvaṇi parvaṇi dhūtapāpmā jitasvargo brahmabhūyāya gacchati
36	yaś cedaṃ śrāvayec chrāddhe brāhmaṇān pādam antataḥ akṣayyam annapānaṃ vai pitṝṃs tasyopatiṣṭhate
37	ahnā yad enaḥ kurute indriyair manasāpi vā mahābhāratam ākhyāya paścāt saṃdhyāṃ pramucyate
38	dharme cārthe ca kāme ca mokṣe ca bharatarṣabha yad ihāsti tad anyatra yan nehāsti na tat kva cit
39	jayo nāmetihāso 'yaṃ śrotavyo bhūtim icchatā rājñā rājasutaiś cāpi garbhiṇyā caiva yoṣitā
40	svargakāmo labhet svargaṃ jayakāmo labhej jayam garbhiṇī labhate putraṃ kanyāṃ vā bahubhāginīm
41	anāgataṃ tribhir varṣaiḥ kṛṣṇadvaipāyanaḥ prabhuḥ saṃdarbhaṃ bhāratasyāsya kṛtavān dharmakāmyayā
42	nārado 'śrāvayad devān asito devalaḥ pitṝn rakṣo yakṣāñ śuko martyān vaiśaṃpāyana eva tu
43	itihāsam imaṃ puṇyaṃ mahārthaṃ vedasaṃmitam śrāvayed yas tu varṇāṃs trīn kṛtvā brāhmaṇam agrataḥ
44	sa naraḥ pāpanirmuktaḥ kīrtiṃ prāpyeha śaunaka gacchet paramikāṃ siddhim atra me nāsti saṃśayaḥ
45	bhāratādhyayanāt puṇyād api pādam adhīyataḥ śraddadhānasya pūyante sarvapāpāny aśeṣataḥ
46	maharṣir bhagavān vyāsaḥ kṛtvemāṃ saṃhitāṃ purā ślokaiś caturbhir bhagavān putram adhyāpayac chukam
47	mātāpitṛsahasrāṇi putradāraśatāni ca saṃsāreṣv anubhūtāni yānti yāsyanti cāpare
48	harṣasthānasahasrāṇi bhayasthānaśatāni ca divase divase mūḍham āviśanti na paṇḍitam
49	ūrdhvabāhur viraumy eṣa na ca kaś cic chṛṇoti me dharmād arthaś ca kāmaś ca sa kimarthaṃ na sevyate
50	na jātu kāmān na bhayān na lobhād; dharmaṃ tyajej jīvitasyāpi hetoḥ nityo dharmaḥ sukhaduḥkhe tv anitye; jīvo nityo hetur asya tv anityaḥ
51	imāṃ bhāratasāvitrīṃ prātar utthāya yaḥ paṭhet sa bhārataphalaṃ prāpya paraṃ brahmādhigacchati
52	yathā samudro bhagavān yathā ca himavān giriḥ khyātāv ubhau ratnanidhī tathā bhāratam ucyate
53	mahābhāratam ākhyānaṃ yaḥ paṭhet susamāhitaḥ sa gacchet paramāṃ siddhim iti me nāsti saṃśayaḥ
54	dvaipāyanoṣṭhapuṭaniḥsṛtam aprameyaṃ; puṇyaṃ pavitram atha pāpaharaṃ śivaṃ ca yo bhārataṃ samadhigacchati vācyamānaṃ; kiṃ tasya puṣkarajalair abhiṣecanena