Book 18 Chapter 3 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | sthite muhūrtaṃ pārthe tu dharmarāje yudhiṣṭhire
ājagmus tatra kauravya devāḥ śakrapurogamāḥ |
2 | svayaṃ vigrahavān dharmo rājānaṃ prasamīkṣitum
tatrājagāma yatrāsau kururājo yudhiṣṭhiraḥ |
3 | teṣu bhāsvaradeheṣu puṇyābhijanakarmasu
samāgateṣu deveṣu vyagamat tat tamo nṛpa |
4 | nādṛśyanta ca tās tatra yātanāḥ pāpakarmiṇām
nadī vaitaraṇī caiva kūṭaśālmalinā saha |
5 | lohakumbhyaḥ śilāś caiva nādṛśyanta bhayānakāḥ
vikṛtāni śarīrāṇi yāni tatra samantataḥ dadarśa rājā kaunteyas tāny adṛśyāni cābhavan |
6 | tato vāyuḥ sukhasparśaḥ puṇyagandhavahaḥ śivaḥ
vavau devasamīpasthaḥ śītalo 'tīva bhārata |
7 | marutaḥ saha śakreṇa vasavaś cāśvinau saha
sādhyā rudrās tathādityā ye cānye 'pi divaukasaḥ |
8 | sarve tatra samājagmuḥ siddhāś ca paramarṣayaḥ
yatra rājā mahātejā dharmaputraḥ sthito 'bhavat |
9 | tataḥ śakraḥ surapatiḥ śriyā paramayā yutaḥ
yudhiṣṭhiram uvācedaṃ sāntvapūrvam idaṃ vacaḥ |
10 | yudhiṣṭhira mahābāho prītā devagaṇās tava
ehy ehi puruṣavyāghra kṛtam etāvatā vibho siddhiḥ prāptā tvayā rājaṃl lokāś cāpy akṣayās tava |
11 | na ca manyus tvayā kāryaḥ śṛṇu cedaṃ vaco mama
avaśyaṃ narakas tāta draṣṭavyaḥ sarvarājabhiḥ |
12 | śubhānām aśubhānāṃ ca dvau rāśī puruṣarṣabha
yaḥ pūrvaṃ sukṛtaṃ bhuṅkte paścān nirayam eti saḥ pūrvaṃ narakabhāgyas tu paścāt svargam upaiti saḥ |
13 | bhūyiṣṭhaṃ pāpakarmā yaḥ sa pūrvaṃ svargam aśnute
tena tvam evaṃ gamito mayā śreyorthinā nṛpa |
14 | vyājena hi tvayā droṇa upacīrṇaḥ sutaṃ prati
vyājenaiva tato rājan darśito narakas tava |
15 | yathaiva tvaṃ tathā bhīmas tathā pārtho yamau tathā
draupadī ca tathā kṛṣṇā vyājena narakaṃ gatāḥ |
16 | āgaccha naraśārdūla muktās te caiva kilbiṣāt
svapakṣāś caiva ye tubhyaṃ pārthivā nihatā raṇe sarve svargam anuprāptās tān paśya puruṣarṣabha |
17 | karṇaś caiva maheṣvāsaḥ sarvaśastrabhṛtāṃ varaḥ
sa gataḥ paramāṃ siddhiṃ yadarthaṃ paritapyase |
18 | taṃ paśya puruṣavyāghram ādityatanayaṃ vibho
svasthānasthaṃ mahābāho jahi śokaṃ nararṣabha |
19 | bhrātṝṃś cānyāṃs tathā paśya svapakṣāṃś caiva pārthivān
svaṃ svaṃ sthānam anuprāptān vyetu te mānaso jvaraḥ |
20 | anubhūya pūrvaṃ tvaṃ kṛcchram itaḥ prabhṛti kaurava
viharasva mayā sārdhaṃ gataśoko nirāmayaḥ |
21 | karmaṇāṃ tāta puṇyānāṃ jitānāṃ tapasā svayam
dānānāṃ ca mahābāho phalaṃ prāpnuhi pāṇḍava |
22 | adya tvāṃ devagandharvā divyāś cāpsaraso divi
upasevantu kalyāṇaṃ virajombaravāsasaḥ |
23 | rājasūyajitāṃl lokān aśvamedhābhivardhitān
prāpnuhi tvaṃ mahābāho tapasaś ca phalaṃ mahat |
24 | upary upari rājñāṃ hi tava lokā yudhiṣṭhira
hariścandrasamāḥ pārtha yeṣu tvaṃ vihariṣyasi |
25 | māndhātā yatra rājarṣir yatra rājā bhagīrathaḥ
dauḥṣantir yatra bharatas tatra tvaṃ vihariṣyasi |
26 | eṣā devanadī puṇyā pārtha trailokyapāvanī
ākāśagaṅgā rājendra tatrāplutya gamiṣyasi |
27 | atra snātasya te bhāvo mānuṣo vigamiṣyati
gataśoko nirāyāso muktavairo bhaviṣyasi |
28 | evaṃ bruvati devendre kauravendraṃ yudhiṣṭhiram
dharmo vigrahavān sākṣād uvāca sutam ātmanaḥ |
29 | bho bho rājan mahāprājña prīto 'smi tava putraka
madbhaktyā satyavākyena kṣamayā ca damena ca |
30 | eṣā tṛtīyā jijñāsā tava rājan kṛtā mayā
na śakyase cālayituṃ svabhāvāt pārtha hetubhiḥ |
31 | pūrvaṃ parīkṣito hi tvam āsīr dvaitavanaṃ prati
araṇīsahitasyārthe tac ca nistīrṇavān asi |
32 | sodaryeṣu vinaṣṭeṣu draupadyāṃ tatra bhārata
śvarūpadhāriṇā putra punas tvaṃ me parīkṣitaḥ |
33 | idaṃ tṛtīyaṃ bhrātṝṇām arthe yat sthātum icchasi
viśuddho 'si mahābhāga sukhī vigatakalmaṣaḥ |
34 | na ca te bhrātaraḥ pārtha narakasthā viśāṃ pate
māyaiṣā devarājena mahendreṇa prayojitā |
35 | avaśyaṃ narakas tāta draṣṭavyaḥ sarvarājabhiḥ
tatas tvayā prāptam idaṃ muhūrtaṃ duḥkham uttamam |
36 | na savyasācī bhīmo vā yamau vā puruṣarṣabhau
karṇo vā satyavāk śūro narakārhāś ciraṃ nṛpa |
37 | na kṛṣṇā rājaputrī ca narakārhā yudhiṣṭhira
ehy ehi bharataśreṣṭha paśya gaṅgāṃ trilokagām |
38 | evam uktaḥ sa rājarṣis tava pūrvapitāmahaḥ
jagāma saha dharmeṇa sarvaiś ca tridaśālayaiḥ |
39 | gaṅgāṃ devanadīṃ puṇyāṃ pāvanīm ṛṣisaṃstutām
avagāhya tu tāṃ rājā tanuṃ tatyāja mānuṣīm |
40 | tato divyavapur bhūtvā dharmarājo yudhiṣṭhiraḥ
nirvairo gatasaṃtāpo jale tasmin samāplutaḥ |
41 | tato yayau vṛto devaiḥ kururājo yudhiṣṭhiraḥ
dharmeṇa sahito dhīmān stūyamāno maharṣibhiḥ |