Book 16 Chapter 3 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | evaṃ prayatamānānāṃ vṛṣṇīnām andhakaiḥ saha
kālo gṛhāṇi sarveṣāṃ paricakrāma nityaśaḥ |
2 | karālo vikaṭo muṇḍaḥ puruṣaḥ kṛṣṇapiṅgalaḥ
gṛhāṇy avekṣya vṛṣṇīnāṃ nādṛśyata punaḥ kva cit |
3 | utpedire mahāvātā dāruṇāś cā dine dine
vṛṣṇyandhakavināśāya bahavo romaharṣaṇāḥ |
4 | vivṛddhamūṣakā rathyā vibhinnamaṇikās tathā
cīcīkūcīti vāśyantyaḥ sārikā vṛṣṇiveśmasu nopaśāmyati śabdaś ca sa divārātram eva hi |
5 | anukurvann ulūkānāṃ sārasā virutaṃ tathā
ajāḥ śivānāṃ ca rutam anvakurvata bhārata |
6 | pāṇḍurā raktapādāś ca vihagāḥ kālacoditāḥ
vṛṣṇyandhakānāṃ geheṣu kapotā vyacaraṃs tadā |
7 | vyajāyanta kharā goṣu karabhāśvatarīṣu ca
śunīṣv api biḍālāś ca mūṣakā nakulīṣu ca |
8 | nāpatrapanta pāpāni kurvanto vṛṣṇayas tadā
prādviṣan brāhmaṇāṃś cāpi pitṝn devāṃs tathaiva ca |
9 | gurūṃś cāpy avamanyanta na tu rāmajanārdanau
patnyaḥ patīn vyuccaranta patnīś ca patayas tathā |
10 | vibhāvasuḥ prajvalito vāmaṃ viparivartate
nīlalohitamāñjiṣṭhā visṛjann arciṣaḥ pṛthak |
11 | udayāstamane nityaṃ puryāṃ tasyāṃ divākaraḥ
vyadṛśyatāsakṛt puṃbhiḥ kabandhaiḥ parivāritaḥ |
12 | mahānaseṣu siddhe 'nne saṃskṛte 'tīva bhārata
āhāryamāṇe kṛmayo vyadṛśyanta narādhipa |
13 | puṇyāhe vācyamāne ca japatsu ca mahātmasu
abhidhāvantaḥ śrūyante na cādṛśyata kaś cana |
14 | parasparaṃ ca nakṣatraṃ hanyamānaṃ punaḥ punaḥ
grahair apaśyan sarve te nātmanas tu kathaṃ cana |
15 | nadantaṃ pāñcajanyaṃ ca vṛṣṇyandhakaniveśane
samantāt pratyavāśyanta rāsabhā dāruṇasvarāḥ |
16 | evaṃ paśyan hṛṣīkeśaḥ saṃprāptaṃ kālaparyayam
trayodaśyām amāvāsyāṃ tāṃ dṛṣṭvā prābravīd idam |
17 | caturdaśī pañcadaśī kṛteyaṃ rāhuṇā punaḥ
tadā ca bhārate yuddhe prāptā cādya kṣayāya naḥ |
18 | vimṛśann eva kālaṃ taṃ paricintya janārdanaḥ
mene prāptaṃ sa ṣaṭtriṃśaṃ varṣaṃ vai keśisūdanaḥ |
19 | putraśokābhisaṃtaptā gāndhārī hatabāndhavā
yad anuvyājahārārtā tad idaṃ samupāgatam |
20 | idaṃ ca tad anuprāptam abravīd yad yudhiṣṭhiraḥ
purā vyūḍheṣv anīkeṣu dṛṣṭvotpātān sudāruṇān |
21 | ity uktvā vāsudevas tu cikīrṣan satyam eva tat
ājñāpayām āsa tadā tīrthayātrām ariṃdama |
22 | aghoṣayanta puruṣās tatra keśavaśāsanāt
tīrthayātrā samudre vaḥ kāryeti puruṣarṣabhāḥ |