Book 15 Chapter 36 | |
1 | janamejaya uvāca |
1 | vanavāsaṃ gate vipra dhṛtarāṣṭre mahīpatau
sabhārye nṛpaśārdūle vadhvā kuntyā samanvite |
2 | vidure cāpi saṃsiddhe dharmarājaṃ vyapāśrite
vasatsu pāṇḍuputreṣu sarveṣv āśramamaṇḍale |
3 | yat tad āścaryam iti vai kariṣyāmīty uvāca ha
vyāsaḥ paramatejasvī maharṣis tad vadasva me |
4 | vanavāse ca kauravyaḥ kiyantaṃ kālam acyutaḥ
yudhiṣṭhiro narapatir nyavasat sajano dvija |
5 | kimāhārāś ca te tatra sasainyā nyavasan prabho
sāntaḥpurā mahātmāna iti tad brūhi me 'nagha |
6 | vaiśaṃpāyana uvāca |
6 | te 'nujñātās tadā rājan kururājena pāṇḍavāḥ
vividhāny annapānāni viśrāmyānubhavanti te |
7 | māsam ekaṃ vijahrus te sasainyāntaḥpurā vane
atha tatrāgamad vyāso yathoktaṃ te mayānagha |
8 | tathā tu teṣāṃ sarveṣāṃ kathābhir nṛpasaṃnidhau
vyāsam anvāsatāṃ rājann ājagmur munayo 'pare |
9 | nāradaḥ parvataś caiva devalaś ca mahātapāḥ
viśvāvasus tumburuś ca citrasenaś ca bhārata |
10 | teṣām api yathānyāyaṃ pūjāṃ cakre mahāmanāḥ
dhṛtarāṣṭrābhyanujñātaḥ kururājo yudhiṣṭhiraḥ |
11 | niṣedus te tataḥ sarve pūjāṃ prāpya yudhiṣṭhirāt
āsaneṣv atha puṇyeṣu barhiṣkeṣu vareṣu ca |
12 | teṣu tatropaviṣṭeṣu sa tu rājā mahāmatiḥ
pāṇḍuputraiḥ parivṛto niṣasāda kurūdvahaḥ |
13 | gāndhārī caiva kuntī ca draupadī sātvatī tathā
striyaś cānyās tathānyābhiḥ sahopaviviśus tataḥ |
14 | teṣāṃ tatra kathā divyā dharmiṣṭhāś cābhavan nṛpa
ṛṣīṇāṃ ca purāṇānāṃ devāsuravimiśritāḥ |
15 | tataḥ kathānte vyāsas taṃ prajñācakṣuṣam īśvaram
provāca vadatāṃ śreṣṭhaḥ punar eva sa tad vacaḥ prīyamāṇo mahātejāḥ sarvavedavidāṃ varaḥ |
16 | viditaṃ mama rājendra yat te hṛdi vivakṣitam
dahyamānasya śokena tava putrakṛtena vai |
17 | gāndhāryāś caiva yad duḥkhaṃ hṛdi tiṣṭhati pārthiva
kuntyāś ca yan mahārāja draupadyāś ca hṛdi sthitam |
18 | yac ca dhārayate tīvraṃ duḥkhaṃ putravināśajam
subhadrā kṛṣṇabhaginī tac cāpi viditaṃ mama |
19 | śrutvā samāgamam imaṃ sarveṣāṃ vas tato nṛpa
saṃśayacchedanāyāhaṃ prāptaḥ kauravanandana |
20 | ime ca devagandharvāḥ sarve caiva maharṣayaḥ
paśyantu tapaso vīryam adya me cirasaṃbhṛtam |
21 | tad ucyatāṃ mahābāho kaṃ kāmaṃ pradiśāmi te
pravaṇo 'smi varaṃ dātuṃ paśya me tapaso balam |
22 | evam uktaḥ sa rājendro vyāsenāmitabuddhinā
muhūrtam iva saṃcintya vacanāyopacakrame |
23 | dhanyo 'smy anugṛhīto 'smi saphalaṃ jīvitaṃ ca me
yan me samāgamo 'dyeha bhavadbhiḥ saha sādhubhiḥ |
24 | adya cāpy avagacchāmi gatim iṣṭām ihātmanaḥ
bhavadbhir brahmakalpair yat sameto 'haṃ tapodhanāḥ |
25 | darśanād eva bhavatāṃ pūto 'haṃ nātra saṃśayaḥ
vidyate na bhayaṃ cāpi paralokān mamānaghāḥ |
26 | kiṃ tu tasya sudurbuddher mandasyāpanayair bhṛśam
dūyate me mano nityaṃ smarataḥ putragṛddhinaḥ |
27 | apāpāḥ pāṇḍavā yena nikṛtāḥ pāpabuddhinā
ghātitā pṛthivī ceyaṃ sahasā sanaradvipā |
28 | rājānaś ca mahātmāno nānājanapadeśvarāḥ
āgamya mama putrārthe sarve mṛtyuvaśaṃ gatāḥ |
29 | ye te putrāṃś ca dārāś ca prāṇāṃś ca manasaḥ priyān
parityajya gatāḥ śūrāḥ pretarājaniveśanam |
30 | kā nu teṣāṃ gatir brahman mitrārthe ye hatā mṛdhe
tathaiva putrapautrāṇāṃ mama ye nihatā yudhi |
31 | dūyate me mano 'bhīkṣṇaṃ ghātayitvā mahābalam
bhīṣmaṃ śāṃtanavaṃ vṛddhaṃ droṇaṃ ca dvijasattamam |
32 | mama putreṇa mūḍhena pāpena suhṛdadviṣā
kṣayaṃ nītaṃ kulaṃ dīptaṃ pṛthivīrājyam icchatā |
33 | etat sarvam anusmṛtya dahyamāno divāniśam
na śāntim adhigacchāmi duḥkhaśokasamāhataḥ iti me cintayānasya pitaḥ śarma na vidyate |