Book 15 Chapter 24 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | kuntyās tu vacanaṃ śrutvā pāṇḍavā rājasattama
vrīḍitāḥ saṃnyavartanta pāñcālyā sahitānaghāḥ |
2 | tataḥ śabdo mahān āsīt sarveṣām eva bhārata
antaḥpurāṇāṃ rudatāṃ dṛṣṭvā kuntīṃ tathāgatām |
3 | pradakṣiṇam athāvṛtya rājānaṃ pāṇḍavās tadā
abhivādya nyavartanta pṛthāṃ tām anivartya vai |
4 | tato 'bravīn mahārājo dhṛtarāṣṭro 'mbikāsutaḥ
gāndhārīṃ viduraṃ caiva samābhāṣya nigṛhya ca |
5 | yudhiṣṭhirasya jananī devī sādhu nivartyatām
yathā yudhiṣṭhiraḥ prāha tat sarvaṃ satyam eva hi |
6 | putraiśvaryaṃ mahad idam apāsya ca mahāphalam
kā nu gacched vanaṃ durgaṃ putrān utsṛjya mūḍhavat |
7 | rājyasthayā tapas taptaṃ dānaṃ dattaṃ vrataṃ kṛtam
anayā śakyam adyeha śrūyatāṃ ca vaco mama |
8 | gāndhāri parituṣṭo 'smi vadhvāḥ śuśrūṣaṇena vai
tasmāt tvam enāṃ dharmajñe samanujñātum arhasi |
9 | ity uktā saubaleyī tu rājñā kuntīm uvāca ha
tat sarvaṃ rājavacanaṃ svaṃ ca vākyaṃ viśeṣavat |
10 | na ca sā vanavāsāya devīṃ kṛtamatiṃ tadā
śaknoty upāvartayituṃ kuntīṃ dharmaparāṃ satīm |
11 | tasyās tu taṃ sthiraṃ jñātvā vyavasāyaṃ kurustriyaḥ
nivṛttāṃś ca kuruśreṣṭhān dṛṣṭvā prarurudus tadā |
12 | upāvṛtteṣu pārtheṣu sarveṣv antaḥpureṣu ca
yayau rājā mahāprājño dhṛtarāṣṭro vanaṃ tadā |
13 | pāṇḍavā api dīnās te duḥkhaśokaparāyaṇāḥ
yānaiḥ strīsahitāḥ sarve puraṃ praviviśus tadā |
14 | tad ahṛṣṭam ivākūjaṃ gatotsavam ivābhavat
nagaraṃ hāstinapuraṃ sastrīvṛddhakumārakam |
15 | sarve cāsan nirutsāhāḥ pāṇḍavā jātamanyavaḥ
kuntyā hīnāḥ suduḥkhārtā vatsā iva vinākṛtāḥ |
16 | dhṛtarāṣṭras tu tenāhnā gatvā sumahad antaram
tato bhāgīrathītīre nivāsam akarot prabhuḥ |
17 | prāduṣkṛtā yathānyāyam agnayo vedapāragaiḥ
vyarājanta dvijaśreṣṭhais tatra tatra tapodhanaiḥ prāduṣkṛtāgnir abhavat sa ca vṛddho narādhipaḥ |
18 | sa rājāgnīn paryupāsya hutvā ca vidhivat tadā
saṃdhyāgataṃ sahasrāṃśum upātiṣṭhata bhārata |
19 | viduraḥ saṃjayaś caiva rājñaḥ śayyāṃ kuśais tataḥ
cakratuḥ kuruvīrasya gāndhāryāś cāvidūrataḥ |
20 | gāndhāryāḥ saṃnikarṣe tu niṣasāda kuśeṣv atha
yudhiṣṭhirasya jananī kuntī sādhuvrate sthitā |
21 | teṣāṃ saṃśravaṇe cāpi niṣedur vidurādayaḥ
yājakāś ca yathoddeśaṃ dvijā ye cānuyāyinaḥ |
22 | prādhītadvijamukhyā sā saṃprajvālitapāvakā
babhūva teṣāṃ rajanī brāhmīva prītivardhanī |
23 | tato rātryāṃ vyatītāyāṃ kṛtapūrvāhṇikakriyāḥ
hutvāgniṃ vidhivat sarve prayayus te yathākramam udaṅmukhā nirīkṣanta upavāsaparāyaṇāḥ |
24 | sa teṣām atiduḥkho 'bhūn nivāsaḥ prathame 'hani
śocatāṃ śocyamānānāṃ paurajānapadair janaiḥ |