Book 15 Chapter 13 | |
1 | yudhiṣṭhira uvāca |
1 | evam etat kariṣyāmi yathāttha pṛthivīpate
bhūyaś caivānuśāsyo 'haṃ bhavatā pārthivarṣabha |
2 | bhīṣme svargam anuprāpte gate ca madhusūdane
vidure saṃjaye caiva ko 'nyo māṃ vaktum arhati |
3 | yat tu mām anuśāstīha bhavān adya hite sthitaḥ
kartāsmy etan mahīpāla nirvṛto bhava bhārata |
4 | vaiśaṃpāyana uvāca |
4 | evam uktaḥ sa rājarṣir dharmarājena dhīmatā
kaunteyaṃ samanujñātum iyeṣa bharatarṣabha |
5 | putra viśramyatāṃ tāvan mamāpi balavāñ śramaḥ
ity uktvā prāviśad rājā gāndhāryā bhavanaṃ tadā |
6 | tam āsanagataṃ devī gāndhārī dharmacāriṇī
uvāca kāle kālajñā prajāpatisamaṃ patim |
7 | anujñātaḥ svayaṃ tena vyāsenāpi maharṣiṇā
yudhiṣṭhirasyānumate kadāraṇyaṃ gamiṣyasi |
8 | dhṛtarāṣṭra uvāca |
8 | gāndhāry aham anujñātaḥ svayaṃ pitrā mahātmanā
yudhiṣṭhirasyānumate gantāsmi nacirād vanam |
9 | ahaṃ hi nāma sarveṣāṃ teṣāṃ durdyūtadevinām
putrāṇāṃ dātum icchāmi pretyabhāvānugaṃ vasu sarvaprakṛtisāṃnidhyaṃ kārayitvā svaveśmani |
10 | vaiśaṃpāyana uvāca |
10 | ity uktvā dharmarājāya preṣayām āsa pārthivaḥ
sa ca tadvacanāt sarvaṃ samāninye mahīpatiḥ |
11 | tato niṣkramya nṛpatis tasmād antaḥpurāt tadā
sarvaṃ suhṛjjanaṃ caiva sarvāś ca prakṛtīs tathā samavetāṃś ca tān sarvān paurajānapadān atha |
12 | brāhmaṇāṃś ca mahīpālān nānādeśasamāgatān
tataḥ prāha mahātejā dhṛtarāṣṭro mahīpatiḥ |
13 | śṛṇvanty ekāgramanaso brāhmaṇāḥ kurujāṅgalāḥ
kṣatriyāś caiva vaiśyāś ca śūdrāś caiva samāgatāḥ |
14 | bhavantaḥ kuravaś caiva bahukālaṃ sahoṣitāḥ
parasparasya suhṛdaḥ parasparahite ratāḥ |
15 | yad idānīm ahaṃ brūyām asmin kāla upasthite
tathā bhavadbhiḥ kartavyam avicārya vaco mama |
16 | araṇyagamane buddhir gāndhārīsahitasya me
vyāsasyānumate rājñas tathā kuntīsutasya ca bhavanto 'py anujānantu mā vo 'nyā bhūd vicāraṇā |
17 | asmākaṃ bhavatāṃ caiva yeyaṃ prītir hi śāśvatī
na cānyeṣv asti deśeṣu rājñām iti matir mama |
18 | śrānto 'smi vayasānena tathā putravinākṛtaḥ
upavāsakṛśaś cāsmi gāndhārīsahito 'naghāḥ |
19 | yudhiṣṭhiragate rājye prāptaś cāsmi sukhaṃ mahat
manye duryodhanaiśvaryād viśiṣṭam iti sattamāḥ |
20 | mama tv andhasya vṛddhasya hataputrasya kā gatiḥ
ṛte vanaṃ mahābhāgās tan mānujñātum arhatha |
21 | tasya tad vacanaṃ śrutvā sarve te kurujāṅgalāḥ
bāṣpasaṃdigdhayā vācā rurudur bharatarṣabha |
22 | tān avibruvataḥ kiṃ cid duḥkhaśokaparāyaṇān
punar eva mahātejā dhṛtarāṣṭro 'bravīd idam |