Book 15 Chapter 10 | |
1 | dhṛtarāṣṭra uvāca |
1 | vyavahārāś ca te tāta nityam āptair adhiṣṭhitāḥ
yojyās tuṣṭair hitai rājan nityaṃ cārair anuṣṭhitāḥ |
2 | parimāṇaṃ viditvā ca daṇḍaṃ daṇḍyeṣu bhārata
praṇayeyur yathānyāyaṃ puruṣās te yudhiṣṭhira |
3 | ādānarucayaś caiva paradārābhimarśakāḥ
ugradaṇḍapradhānāś ca mithyā vyāhāriṇas tathā |
4 | ākroṣṭāraś ca lubdhāś ca hantāraḥ sāhasapriyāḥ
sabhāvihārabhettāro varṇānāṃ ca pradūṣakāḥ hiraṇyadaṇḍyā vadhyāś ca kartavyā deśakālataḥ |
5 | prātar eva hi paśyethā ye kuryur vyayakarma te
alaṃkāram atho bhojyam ata ūrdhvaṃ samācareḥ |
6 | paśyethāś ca tato yodhān sadā tvaṃ pariharṣayan
dūtānāṃ ca carāṇāṃ ca pradoṣas te sadā bhavet |
7 | sadā cāpararātraṃ te bhavet kāryārthanirṇaye
madhyarātre vihāras te madhyāhne ca sadā bhavet |
8 | sarve tv ātyayikāḥ kālāḥ kāryāṇāṃ bharatarṣabha
tathaivālaṃkṛtaḥ kāle tiṣṭhethā bhūridakṣiṇaḥ cakravat karmaṇāṃ tāta paryāyo hy eṣa nityaśaḥ |
9 | kośasya saṃcaye yatnaṃ kurvīthā nyāyataḥ sadā
dvividhasya mahārāja viparītaṃ vivarjayeḥ |
10 | cārair viditvā śatrūṃś ca ye te rājyāntarāyiṇaḥ
tān āptaiḥ puruṣair dūrād ghātayethāḥ parasparam |
11 | karmadṛṣṭyātha bhṛtyāṃs tvaṃ varayethāḥ kurūdvaha
kārayethāś ca karmāṇi yuktāyuktair adhiṣṭhitaiḥ |
12 | senāpraṇetā ca bhavet tava tāta dṛḍhavrataḥ
śūraḥ kleśasahaś caiva priyaś ca tava mānavaḥ |
13 | sarve jānapadāś caiva tava karmāṇi pāṇḍava
paurogavāś ca sabhyāś ca kuryur ye vyavahāriṇaḥ |
14 | svarandhraṃ pararandhraṃ ca sveṣu caiva pareṣu ca
upalakṣayitavyaṃ te nityam eva yudhiṣṭhira |
15 | deśāntarasthāś ca narā vikrāntāḥ sarvakarmasu
mātrābhir anurūpābhir anugrāhyā hitās tvayā |
16 | guṇārthināṃ guṇaḥ kāryo viduṣāṃ te janādhipa
avicālyāś ca te te syur yathā merur mahāgiriḥ |