Book 15 Chapter 1 | |
1 | janamejaya uvāca |
1 | prāpya rājyaṃ mahābhāgāḥ pāṇḍavā me pitāmahāḥ
katham āsan mahārāje dhṛtarāṣṭre mahātmani |
2 | sa hi rājā hatāmātyo hataputro nirāśrayaḥ
katham āsīd dhataiśvaryo gāndhārī ca yaśasvinī |
3 | kiyantaṃ caiva kālaṃ te pitaro mama pūrvakāḥ
sthitā rājye mahātmānas tan me vyākhyātum arhasi |
4 | vaiśaṃpāyana uvāca |
4 | prāpya rājyaṃ mahātmānaḥ pāṇḍavā hataśatravaḥ
dhṛtarāṣṭraṃ puraskṛtya pṛthivīṃ paryapālayan |
5 | dhṛtarāṣṭram upātiṣṭhad viduraḥ saṃjayas tathā
yuyutsuś cāpi medhāvī vaiśyāputraḥ sa kauravaḥ |
6 | pāṇḍavāḥ sarvakāryāṇi saṃpṛcchanti sma taṃ nṛpam
cakrus tenābhyanujñātā varṣāṇi daśa pañca ca |
7 | sadā hi gatvā te vīrāḥ paryupāsanta taṃ nṛpam
pādābhivandanaṃ kṛtvā dharmarājamate sthitāḥ te mūrdhni samupāghrātāḥ sarvakāryāṇi cakrire |
8 | kuntibhojasutā caiva gāndhārīm anvavartata
draupadī ca subhadrā ca yāś cānyāḥ pāṇḍavastriyaḥ samāṃ vṛttim avartanta tayoḥ śvaśrvor yathāvidhi |
9 | śayanāni mahārhāṇi vāsāṃsy ābharaṇāni ca
rājārhāṇi ca sarvāṇi bhakṣyabhojyāny anekaśaḥ yudhiṣṭhiro mahārāja dhṛtarāṣṭre 'bhyupāharat |
10 | tathaiva kuntī gāndhāryāṃ guruvṛttim avartata
viduraḥ saṃjayaś caiva yuyutsuś caiva kauravaḥ upāsate sma taṃ vṛddhaṃ hataputraṃ janādhipam |
11 | syālo droṇasya yaś caiko dayito brāhmaṇo mahān
sa ca tasmin maheṣvāsaḥ kṛpaḥ samabhavat tadā |
12 | vyāsaś ca bhagavān nityaṃ vāsaṃ cakre nṛpeṇa ha
kathāḥ kurvan purāṇarṣir devarṣinṛparakṣasām |
13 | dharmayuktāni kāryāṇi vyavahārānvitāni ca
dhṛtarāṣṭrābhyanujñāto viduras tāny akārayat |
14 | sāmantebhyaḥ priyāṇy asya kāryāṇi sugurūṇy api
prāpyante 'rthaiḥ sulaghubhiḥ prabhāvād vidurasya vai |
15 | akarod bandhamokṣāṃś ca vadhyānāṃ mokṣaṇaṃ tathā
na ca dharmātmajo rājā kadā cit kiṃ cid abravīt |
16 | vihārayātrāsu punaḥ kururājo yudhiṣṭhiraḥ
sarvān kāmān mahātejāḥ pradadāv ambikāsute |
17 | ārālikāḥ sūpakārā rāgakhāṇḍavikās tathā
upātiṣṭhanta rājānaṃ dhṛtarāṣṭraṃ yathā purā |
18 | vāsāṃsi ca mahārhāṇi mālyāni vividhāni ca
upājahrur yathānyāyaṃ dhṛtarāṣṭrasya pāṇḍavāḥ |
19 | maireyaṃ madhu māṃsāni pānakāni laghūni ca
citrān bhakṣyavikārāṃś ca cakrur asya yathā purā |
20 | ye cāpi pṛthivīpālāḥ samājagmuḥ samantataḥ
upātiṣṭhanta te sarve kauravendraṃ yathā purā |
21 | kuntī ca draupadī caiva sātvatī caiva bhāminī
ulūpī nāgakanyā ca devī citrāṅgadā tathā |
22 | dhṛṣṭaketoś ca bhaginī jarāsaṃdhasya cātmajā
kiṃkarāḥ smopatiṣṭhanti sarvāḥ subalajāṃ tathā |
23 | yathā putraviyukto 'yaṃ na kiṃ cid duḥkham āpnuyāt
iti rājānvaśād bhrātṝn nityam eva yudhiṣṭhiraḥ |
24 | evaṃ te dharmarājasya śrutvā vacanam arthavat
saviśeṣam avartanta bhīmam ekaṃ vinā tadā |
25 | na hi tat tasya vīrasya hṛdayād apasarpati
dhṛtarāṣṭrasya durbuddher yad vṛttaṃ dyūtakāritam |