Book 14 Chapter 95 | |
1 | janamejaya uvāca |
1 | dharmāgatena tyāgena bhagavan sarvam asti cet
etan me sarvam ācakṣva kuśalo hy asi bhāṣitum |
2 | tatoñchavṛtter yad vṛttaṃ saktudāne phalaṃ mahat
kathitaṃ me mahad brahmaṃs tathyam etad asaṃśayam |
3 | kathaṃ hi sarvayajñeṣu niścayaḥ paramo bhavet
etad arhasi me vaktuṃ nikhilena dvijarṣabha |
4 | vaiśaṃpāyana uvāca |
4 | atrāpy udāharantīmam itihāsaṃ purātanam
agastyasya mahāyajñe purāvṛttam ariṃdama |
5 | purāgastyo mahātejā dīkṣāṃ dvādaśavārṣikīm
praviveśa mahārāja sarvabhūtahite rataḥ |
6 | tatrāgnikalpā hotāra āsan satre mahātmanaḥ
mūlāhārā nirāhārāḥ sāśmakuṭṭā marīcipāḥ |
7 | parighṛṣṭikā vaighasikāḥ saṃprakṣālās tathaiva ca
yatayo bhikṣavaś cātra babhūvuḥ paryavasthitāḥ |
8 | sarve pratyakṣadharmāṇo jitakrodhā jitendriyāḥ
dame sthitāś ca te sarve dambhamohavivarjitāḥ |
9 | vṛtte śuddhe sthitā nityam indriyaiś cāpy avāhitāḥ
upāsate sma taṃ yajñaṃ bhuñjānās te maharṣayaḥ |
10 | yathāśaktyā bhagavatā tad annaṃ samupārjitam
tasmin satre tu yat kiṃ cid ayogyaṃ tatra nābhavat tathā hy anekair munibhir mahāntaḥ kratavaḥ kṛtāḥ |
11 | evaṃvidhes tv agastyasya vartamāne mahādhvare
na vavarṣa sahasrākṣas tadā bharatasattama |
12 | tataḥ karmāntare rājann agastyasya mahātmanaḥ
katheyam abhinirvṛttā munīnāṃ bhāvitātmanām |
13 | agastyo yajamāno 'sau dadāty annaṃ vimatsaraḥ
na ca varṣati parjanyaḥ katham annaṃ bhaviṣyati |
14 | satraṃ cedaṃ mahad viprā muner dvādaśavārṣikam
na varṣiṣyati devaś ca varṣāṇy etāni dvādaśa |
15 | etad bhavantaḥ saṃcintya maharṣer asya dhīmataḥ
agastyasyātitapasaḥ kartum arhanty anugraham |
16 | ity evam ukte vacane tato 'gastyaḥ pratāpavān
provācedaṃ vaco vāgmī prasādya śirasā munīn |
17 | yadi dvādaśavarṣāṇi na varṣiṣyati vāsavaḥ
cintāyajñaṃ kariṣyāmi vidhir eṣa sanātanaḥ |
18 | yadi dvādaśavarṣāṇi na varṣiṣyati vāsavaḥ
vyāyāmenāhariṣyāmi yajñān anyān ativratān |
19 | bījayajño mayāyaṃ vai bahuvarṣasamācitaḥ
bījaiḥ kṛtaiḥ kariṣye ca nātra vighno bhaviṣyati |
20 | nedaṃ śakyaṃ vṛthā kartuṃ mama satraṃ kathaṃ cana
varṣiṣyatīha vā devo na vā devo bhaviṣyati |
21 | atha vābhyarthanām indraḥ kuryān na tv iha kāmataḥ
svayam indro bhaviṣyāmi jīvayiṣyāmi ca prajāḥ |
22 | yo yad āhārajātaś ca sa tathaiva bhaviṣyati
viśeṣaṃ caiva kartāsmi punaḥ punar atīva hi |
23 | adyeha svarṇam abhyetu yac cānyad vasu durlabham
triṣu lokeṣu yac cāsti tad ihāgacchatāṃ svayam |
24 | divyāś cāpsarasāṃ saṃghāḥ sagandharvāḥ sakiṃnarāḥ
viśvāvasuś ca ye cānye te 'py upāsantu vaḥ sadā |
25 | uttarebhyaḥ kurubhyaś ca yat kiṃ cid vasu vidyate
sarvaṃ tad iha yajñe me svayam evopatiṣṭhatu svargaṃ svargasadaś caiva dharmaś ca svayam eva tu |
26 | ity ukte sarvam evaitad abhavat tasya dhīmataḥ
tatas te munayo dṛṣṭvā munes tasya tapobalam vismitā vacanaṃ prāhur idaṃ sarve mahārthavat |
27 | prītāḥ sma tava vākyena na tv icchāmas tapovyayam
svair eva yajñais tuṣṭāḥ smo nyāyenecchāmahe vayam |
28 | yajñān dīkṣās tathā homān yac cānyan mṛgayāmahe
tan no 'stu svakṛtair yajñair nānyato mṛgayāmahe |
29 | nyāyenopārjitāhārāḥ svakarmaniratā vayam
vedāṃś ca brahmacaryeṇa nyāyataḥ prārthayāmahe |
30 | nyāyenottarakālaṃ ca gṛhebhyo niḥsṛtā vayam
dharmadṛṣṭair vidhidvārais tapas tapsyāmahe vayam |
31 | bhavataḥ samyag eṣā hi buddhir hiṃsāvivarjitā
etām ahiṃsāṃ yajñeṣu brūyās tvaṃ satataṃ prabho |
32 | prītās tato bhaviṣyāmo vayaṃ dvijavarottama
visarjitāḥ samāptau ca satrād asmād vrajāmahe |
33 | vaiśaṃpāyana uvāca |
33 | tathā kathayatām eva devarājaḥ puraṃdaraḥ
vavarṣa sumahātejā dṛṣṭvā tasya tapobalam |
34 | asamāptau ca yajñasya tasyāmitaparākramaḥ
nikāmavarṣī devendro babhūva janamejaya |
35 | prasādayām āsa ca tam agastyaṃ tridaśeśvaraḥ
svayam abhyetya rājarṣe puraskṛtya bṛhaspatim |
36 | tato yajñasamāptau tān visasarja mahāmunīn
agastyaḥ paramaprītaḥ pūjayitvā yathāvidhi |