Book 14 Chapter 83 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | sa tu vājī samudrāntāṃ paryetya pṛthivīm imām
nivṛtto 'bhimukho rājan yena nāgāhvayaṃ puram |
2 | anugacchaṃś ca tejasvī nivṛtto 'tha kirīṭabhṛt
yadṛcchayā samāpede puraṃ rājagṛhaṃ tadā |
3 | tam abhyāśagataṃ rājā jarāsaṃdhātmajātmajaḥ
kṣatradharme sthito vīraḥ samarāyājuhāva ha |
4 | tataḥ purāt sa niṣkramya rathī dhanvī śarī talī
meghasaṃdhiḥ padātiṃ taṃ dhanaṃjayam upādravat |
5 | āsādya ca mahātejā meghasaṃdhir dhanaṃjayam
bālabhāvān mahārāja provācedaṃ na kauśalāt |
6 | kim ayaṃ cāryate vājī strīmadhya iva bhārata
hayam enaṃ hariṣyāmi prayatasva vimokṣaṇe |
7 | adattānunayo yuddhe yadi tvaṃ pitṛbhir mama
kariṣyāmi tavātithyaṃ prahara praharāmi vā |
8 | ity uktaḥ pratyuvācainaṃ pāṇḍavaḥ prahasann iva
vighnakartā mayā vārya iti me vratam āhitam |
9 | bhrātrā jyeṣṭhena nṛpate tavāpi viditaṃ dhruvam
praharasva yathāśakti na manyur vidyate mama |
10 | ity uktaḥ prāharat pūrvaṃ pāṇḍavaṃ magadheśvaraḥ
kirañ śarasahasrāṇi varṣāṇīva sahasradṛk |
11 | tato gāṇḍīvabhṛc chūro gāṇḍīvapreṣitaiḥ śaraiḥ
cakāra moghāṃs tān bāṇān ayatnād bharatarṣabha |
12 | sa moghaṃ tasya bāṇaughaṃ kṛtvā vānaraketanaḥ
śarān mumoca jvalitān dīptāsyān iva pannagān |
13 | dhvaje patākādaṇḍeṣu rathayantre hayeṣu ca
anyeṣu ca rathāṅgeṣu na śarīre na sārathau |
14 | saṃrakṣyamāṇaḥ pārthena śarīre phalgunasya ha
manyamānaḥ svavīryaṃ tan māgadhaḥ prāhiṇoc charān |
15 | tato gāṇḍīvabhṛc chūro māgadhena samāhataḥ
babhau vāsantika iva palāśaḥ puṣpito mahān |
16 | avadhyamānaḥ so 'bhyaghnan māgadhaḥ pāṇḍavarṣabham
tena tasthau sa kauravya lokavīrasya darśane |
17 | savyasācī tu saṃkruddho vikṛṣya balavad dhanuḥ
hayāṃś cakāra nirdehān sāratheś ca śiro 'harat |
18 | dhanuś cāsya mahac citraṃ kṣureṇa pracakarta ha
hastāvāpaṃ patākāṃ ca dhvajaṃ cāsya nyapātayat |
19 | sa rājā vyathito vyaśvo vidhanur hatasārathiḥ
gadām ādāya kaunteyam abhidudrāva vegavān |
20 | tasyāpatata evāśu gadāṃ hemapariṣkṛtām
śaraiś cakarta bahudhā bahubhir gṛdhravājitaiḥ |
21 | sā gadā śakalībhūtā viśīrṇamaṇibandhanā
vyālī nirmucyamāneva papātāsya sahasradhā |
22 | virathaṃ taṃ vidhanvānaṃ gadayā parivarjitam
naicchat tāḍayituṃ dhīmān arjunaḥ samarāgraṇīḥ |
23 | tata enaṃ vimanasaṃ kṣatradharme samāsthitam
sāntvapūrvam idaṃ vākyam abravīt kapiketanaḥ |
24 | paryāptaḥ kṣatradharmo 'yaṃ darśitaḥ putra gamyatām
bahv etat samare karma tava bālasya pārthiva |
25 | yudhiṣṭhirasya saṃdeśo na hantavyā nṛpā iti
tena jīvasi rājaṃs tvam aparāddho 'pi me raṇe |
26 | iti matvā sa cātmānaṃ pratyādiṣṭaṃ sma māgadhaḥ
tathyam ity avagamyainaṃ prāñjaliḥ pratyapūjayat |
27 | tam arjunaḥ samāśvāsya punar evedam abravīt
āgantavyaṃ parāṃ caitrīm aśvamedhe nṛpasya naḥ |
28 | ity uktaḥ sa tathety uktvā pūjayām āsa taṃ hayam
phalgunaṃ ca yudhāṃ śreṣṭhaṃ vidhivat sahadevajaḥ |
29 | tato yatheṣṭam agamat punar eva sa kesarī
tataḥ samudratīreṇa vaṅgān puṇḍrān sakeralān |
30 | tatra tatra ca bhūrīṇi mlecchasainyāny anekaśaḥ
vijigye dhanuṣā rājan gāṇḍīvena dhanaṃjayaḥ |