Book 14 Chapter 80 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | tathā vilapyoparatā bhartuḥ pādau pragṛhya sā
upaviṣṭābhavad devī socchvāsaṃ putram īkṣatī |
2 | tataḥ saṃjñāṃ punar labdhvā sa rājā babhruvāhanaḥ
mātaraṃ tām athālokya raṇabhūmāv athābravīt |
3 | ito duḥkhataraṃ kiṃ nu yan me mātā sukhaidhitā
bhūmau nipatitaṃ vīram anuśete mṛtaṃ patim |
4 | nihantāraṃ raṇe 'rīṇāṃ sarvaśastrabhṛtāṃ varam
mayā vinihataṃ saṃkhye prekṣate durmaraṃ bata |
5 | aho 'syā hṛdayaṃ devyā dṛḍhaṃ yan na vidīryate
vyūḍhoraskaṃ mahābāhuṃ prekṣantyā nihataṃ patim |
6 | durmaraṃ puruṣeṇeha manye hy adhvany anāgate
yatra nāhaṃ na me mātā viprayujyeta jīvitāt |
7 | aho dhik kuruvīrasya hy uraḥsthaṃ kāñcanaṃ bhuvi
vyapaviddhaṃ hatasyeha mayā putreṇa paśyata |
8 | bho bho paśyata me vīraṃ pitaraṃ brāhmaṇā bhuvi
śayānaṃ vīraśayane mayā putreṇa pātitam |
9 | brāhmaṇāḥ kurumukhyasya prayuktā hayasāriṇaḥ
kurvantu śāntikāṃ tv adya raṇe yo 'yaṃ mayā hataḥ |
10 | vyādiśantu ca kiṃ viprāḥ prāyaścittam ihādya me
sunṛśaṃsasya pāpasya pitṛhantū raṇājire |
11 | duścarā dvādaśa samā hatvā pitaram adya vai
mameha sunṛśaṃsasya saṃvītasyāsya carmaṇā |
12 | śiraḥkapāle cāsyaiva bhuñjataḥ pitur adya me
prāyaścittaṃ hi nāsty anyad dhatvādya pitaraṃ mama |
13 | paśya nāgottamasute bhartāraṃ nihataṃ mayā
kṛtaṃ priyaṃ mayā te 'dya nihatya samare 'rjunam |
14 | so 'ham apy adya yāsyāmi gatiṃ pitṛniṣevitām
na śaknomy ātmanātmānam ahaṃ dhārayituṃ śubhe |
15 | sā tvaṃ mayi mṛte mātas tathā gāṇḍīvadhanvani
bhava prītimatī devi satyenātmānam ālabhe |
16 | ity uktvā sa tadā rājā duḥkhaśokasamāhataḥ
upaspṛśya mahārāja duḥkhād vacanam abravīt |
17 | śṛṇvantu sarvabhūtāni sthāvarāṇi carāṇi ca
tvaṃ ca mātar yathā satyaṃ bravīmi bhujagottame |
18 | yadi nottiṣṭhati jayaḥ pitā me bharatarṣabhaḥ
asminn eva raṇoddeśe śoṣayiṣye kalevaram |
19 | na hi me pitaraṃ hatvā niṣkṛtir vidyate kva cit
narakaṃ pratipatsyāmi dhruvaṃ guruvadhārditaḥ |
20 | vīraṃ hi kṣatriyaṃ hatvā gośatena pramucyate
pitaraṃ tu nihatyaivaṃ dustarā niṣkṛtir mayā |
21 | eṣa hy eko mahātejāḥ pāṇḍuputro dhanaṃjayaḥ
pitā ca mama dharmātmā tasya me niṣkṛtiḥ kutaḥ |
22 | ity evam uktvā nṛpate dhanaṃjayasuto nṛpaḥ
upaspṛśyābhavat tūṣṇīṃ prāyopeto mahāmatiḥ |