Book 14 Chapter 73 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | trigartair abhavad yuddhaṃ kṛtavairaiḥ kirīṭinaḥ
mahārathasamājñātair hatānāṃ putranaptṛbhiḥ |
2 | te samājñāya saṃprāptaṃ yajñiyaṃ turagottamam
viṣayānte tato vīrā daṃśitāḥ paryavārayan |
3 | rathino baddhatūṇīrāḥ sadaśvaiḥ samalaṃkṛtaiḥ
parivārya hayaṃ rājan grahītuṃ saṃpracakramuḥ |
4 | tataḥ kirīṭī saṃcintya teṣāṃ rājñāṃ cikīrṣitam
vārayām āsa tān vīrān sāntvapūrvam ariṃdamaḥ |
5 | tam anādṛtya te sarve śarair abhyahanaṃs tadā
tamorajobhyāṃ saṃchannāṃs tān kirīṭī nyavārayat |
6 | abravīc ca tato jiṣṇuḥ prahasann iva bhārata
nivartadhvam adharmajñāḥ śreyo jīvitam eva vaḥ |
7 | sa hi vīraḥ prayāsyan vai dharmarājena vāritaḥ
hatabāndhavā na te pārtha hantavyāḥ pārthivā iti |
8 | sa tadā tad vacaḥ śrutvā dharmarājasya dhīmataḥ
tān nivartadhvam ity āha na nyavartanta cāpi te |
9 | tatas trigartarājānaṃ sūryavarmāṇam āhave
vitatya śarajālena prajahāsa dhanaṃjayaḥ |
10 | tatas te rathaghoṣeṇa khuranemisvanena ca
pūrayanto diśaḥ sarvā dhanaṃjayam upādravan |
11 | sūryavarmā tataḥ pārthe śarāṇāṃ nataparvaṇām
śatāny amuñcad rājendra laghvastram abhidarśayan |
12 | tathaivānye maheṣvāsā ye tasyaivānuyāyinaḥ
mumucuḥ śaravarṣāṇi dhanaṃjayavadhaiṣiṇaḥ |
13 | sa tāñ jyāpuṅkhanirmuktair bahubhiḥ subahūñ śarān
ciccheda pāṇḍavo rājaṃs te bhūmau nyapataṃs tadā |
14 | ketuvarmā tu tejasvī tasyaivāvarajo yuvā
yuyudhe bhrātur arthāya pāṇḍavena mahātmanā |
15 | tam āpatantaṃ saṃprekṣya ketuvarmāṇam āhave
abhyaghnan niśitair bāṇair bībhatsuḥ paravīrahā |
16 | ketuvarmaṇy abhihate dhṛtavarmā mahārathaḥ
rathenāśu samāvṛtya śarair jiṣṇum avākirat |
17 | tasya tāṃ śīghratām īkṣya tutoṣātīva vīryavān
guḍākeśo mahātejā bālasya dhṛtavarmaṇaḥ |
18 | na saṃdadhānaṃ dadṛśe nādadānaṃ ca taṃ tadā
kirantam eva sa śarān dadṛśe pākaśāsaniḥ |
19 | sa tu taṃ pūjayām āsa dhṛtavarmāṇam āhave
manasā sa muhūrtaṃ vai raṇe samabhiharṣayan |
20 | taṃ pannagam iva kruddhaṃ kuruvīraḥ smayann iva
prītipūrvaṃ mahārāja prāṇair na vyaparopayat |
21 | sa tathā rakṣyamāṇo vai pārthenāmitatejasā
dhṛtavarmā śaraṃ tīkṣṇaṃ mumoca vijaye tadā |
22 | sa tena vijayas tūrṇam asyan viddhaḥ kare bhṛśam
mumoca gāṇḍīvaṃ duḥkhāt tat papātātha bhūtale |
23 | dhanuṣaḥ patatas tasya savyasācikarād vibho
indrasyevāyudhasyāsīd rūpaṃ bharatasattama |
24 | tasmin nipatite divye mahādhanuṣi pārthiva
jahāsa sasvanaṃ hāsaṃ dhṛtavarmā mahāhave |
25 | tato roṣānvito jiṣṇuḥ pramṛjya rudhiraṃ karāt
dhanur ādatta tad divyaṃ śaravarṣaṃ vavarṣa ca |
26 | tato halahalāśabdo divaspṛg abhavat tadā
nānāvidhānāṃ bhūtānāṃ tat karmātīva śaṃsatām |
27 | tataḥ saṃprekṣya taṃ kruddhaṃ kālāntakayamopamam
jiṣṇuṃ traigartakā yodhās tvaritāḥ paryavārayan |
28 | abhisṛtya parīpsārthaṃ tatas te dhṛtavarmaṇaḥ
parivavrur guḍākeśaṃ tatrākrudhyad dhanaṃjayaḥ |
29 | tato yodhāñ jaghānāśu teṣāṃ sa daśa cāṣṭa ca
mahendravajrapratimair āyasair niśitaiḥ śaraiḥ |
30 | tāṃs tu prabhagnān saṃprekṣya tvaramāṇo dhanaṃjayaḥ
śarair āśīviṣākārair jaghāna svanavad dhasan |
31 | te bhagnamanasaḥ sarve traigartakamahārathāḥ
diśo vidudruvuḥ sarvā dhanaṃjayaśarārditāḥ |
32 | ta ūcuḥ puruṣavyāghraṃ saṃśaptakaniṣūdanam
tava sma kiṃkarāḥ sarve sarve ca vaśagās tava |
33 | ājñāpayasva naḥ pārtha prahvān preṣyān avasthitān
kariṣyāmaḥ priyaṃ sarvaṃ tava kauravanandana |
34 | etad ājñāya vacanaṃ sarvāṃs tān abravīt tadā
jīvitaṃ rakṣata nṛpāḥ śāsanaṃ gṛhyatām iti |