Book 14 Chapter 72 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | dīkṣākāle tu saṃprāpte tatas te sumahartvijaḥ
vidhivad dīkṣayām āsur aśvamedhāya pārthivam |
2 | kṛtvā sa paśubandhāṃś ca dīkṣitaḥ pāṇḍunandanaḥ
dharmarājo mahātejāḥ sahartvigbhir vyarocata |
3 | hayaś ca hayamedhārthaṃ svayaṃ sa brahmavādinā
utsṛṣṭaḥ śāstravidhinā vyāsenāmitatejasā |
4 | sa rājā dharmajo rājan dīkṣito vibabhau tadā
hemamālī rukmakaṇṭhaḥ pradīpta iva pāvakaḥ |
5 | kṛṣṇājinī daṇḍapāṇiḥ kṣaumavāsāḥ sa dharmajaḥ
vibabhau dyutimān bhūyaḥ prajāpatir ivādhvare |
6 | tathaivāsyartvijaḥ sarve tulyaveṣā viśāṃ pate
babhūvur arjunaś caiva pradīpta iva pāvakaḥ |
7 | śvetāśvaḥ kṛṣṇasāraṃ taṃ sasārāśvaṃ dhanaṃjayaḥ
vidhivat pṛthivīpāla dharmarājasya śāsanāt |
8 | vikṣipan gāṇḍivaṃ rājan baddhagodhāṅgulitravān
tam aśvaṃ pṛthivīpāla mudā yuktaḥ sasāra ha |
9 | ākumāraṃ tadā rājann āgamat tat puraṃ vibho
draṣṭukāmaṃ kuruśreṣṭhaṃ prayāsyantaṃ dhanaṃjayam |
10 | teṣām anyonyasaṃmardād ūṣmeva samajāyata
didṛkṣūṇāṃ hayaṃ taṃ ca taṃ caiva hayasāriṇam |
11 | tataḥ śabdo mahārāja daśāśāḥ pratipūrayan
babhūva prekṣatāṃ nṝṇāṃ kuntīputraṃ dhanaṃjayam |
12 | eṣa gacchati kaunteyas turagaś caiva dīptimān
yam anveti mahābāhuḥ saṃspṛśan dhanur uttamam |
13 | evaṃ śuśrāva vadatāṃ giro jiṣṇur udāradhīḥ
svasti te 'stu vrajāriṣṭaṃ punaś caihīti bhārata |
14 | athāpare manuṣyendra puruṣā vākyam abruvan
nainaṃ paśyāma saṃmarde dhanur etat pradṛśyate |
15 | etad dhi bhīmanirhrādaṃ viśrutaṃ gāṇḍivaṃ dhanuḥ
svasti gacchatv ariṣṭaṃ vai panthānam akutobhayam nivṛttam enaṃ drakṣyāmaḥ punar evaṃ ca te 'bruvan |
16 | evamādyā manuṣyāṇāṃ strīṇāṃ ca bharatarṣabha
śuśrāva madhurā vācaḥ punaḥ punar udīritāḥ |
17 | yājñavalkyasya śiṣyaś ca kuśalo yajñakarmaṇi
prāyāt pārthena sahitaḥ śāntyarthaṃ vedapāragaḥ |
18 | brāhmaṇāś ca mahīpāla bahavo vedapāragāḥ
anujagmur mahātmānaṃ kṣatriyāś ca viśo 'pi ca |
19 | pāṇḍavaiḥ pṛthivīm aśvo nirjitām astratejasā
cacāra sa mahārāja yathādeśaṃ sa sattama |
20 | tatra yuddhāni vṛttāni yāny āsan pāṇḍavasya ha
tāni vakṣyāmi te vīra vicitrāṇi mahānti ca |
21 | sa hayaḥ pṛthivīṃ rājan pradakṣiṇam ariṃdama
sasārottarataḥ pūrvaṃ tan nibodha mahīpate |
22 | avamṛdnan sa rāṣṭrāṇi pārthivānāṃ hayottamaḥ
śanais tadā pariyayau śvetāśvaś ca mahārathaḥ |
23 | tatra saṃkalanā nāsti rājñām ayutaśas tadā
ye 'yudhyanta mahārāja kṣatriyā hatabāndhavāḥ |
24 | kirātā vikṛtā rājan bahavo 'sidhanurdharāḥ
mlecchāś cānye bahuvidhāḥ pūrvaṃ vinikṛtā raṇe |
25 | āryāś ca pṛthivīpālāḥ prahṛṣṭanaravāhanāḥ
samīyuḥ pāṇḍuputreṇa bahavo yuddhadurmadāḥ |
26 | evaṃ yuddhāni vṛttāni tatra tatra mahīpate
arjunasya mahīpālair nānādeśanivāsibhiḥ |
27 | yāni tūbhayato rājan prataptāni mahānti ca
tāni yuddhāni vakṣyāmi kaunteyasya tavānagha |