Book 14 Chapter 53 | |
1 | uttaṅka uvāca |
1 | brūhi keśava tattvena tvam adhyātmam aninditam
śrutvā śreyo 'bhidhāsyāmi śāpaṃ vā te janārdana |
2 | vāsudeva uvāca |
2 | tamo rajaś ca sattvaṃ ca viddhi bhāvān madāśrayān
tathā rudrān vasūṃś cāpi viddhi matprabhavān dvija |
3 | mayi sarvāṇi bhūtāni sarvabhūteṣu cāpy aham
sthita ity abhijānīhi mā te 'bhūd atra saṃśayaḥ |
4 | tathā daityagaṇān sarvān yakṣarākṣasapannagān
gandharvāpsarasaś caiva viddhi matprabhavān dvija |
5 | sad asac caiva yat prāhur avyaktaṃ vyaktam eva ca
akṣaraṃ ca kṣaraṃ caiva sarvam etan madātmakam |
6 | ye cāśrameṣu vai dharmāś caturṣu vihitā mune
daivāni caiva karmāṇi viddhi sarvaṃ madātmakam |
7 | asac ca sadasac caiva yad viśvaṃ sadasataḥ param
tataḥ paraṃ nāsti caiva devadevāt sanātanāt |
8 | oṃkāraprabhavān vedān viddhi māṃ tvaṃ bhṛgūdvaha
yūpaṃ somaṃ tathaiveha tridaśāpyāyanaṃ makhe |
9 | hotāram api havyaṃ ca viddhi māṃ bhṛgunandana
adhvaryuḥ kalpakaś cāpi haviḥ paramasaṃskṛtam |
10 | udgātā cāpi māṃ stauti gītaghoṣair mahādhvare
prāyaścitteṣu māṃ brahmañ śāntimaṅgalavācakāḥ stuvanti viśvakarmāṇaṃ satataṃ dvijasattamāḥ |
11 | viddhi mahyaṃ sutaṃ dharmam agrajaṃ dvijasattama
mānasaṃ dayitaṃ vipra sarvabhūtadayātmakam |
12 | tatrāhaṃ vartamānaiś ca nivṛttaiś caiva mānavaiḥ
bahvīḥ saṃsaramāṇo vai yonīr hi dvijasattama |
13 | dharmasaṃrakṣaṇārthāya dharmasaṃsthāpanāya ca
tais tair veṣaiś ca rūpaiś ca triṣu lokeṣu bhārgava |
14 | ahaṃ viṣṇur ahaṃ brahmā śakro 'tha prabhavāpyayaḥ
bhūtagrāmasya sarvasya sraṣṭā saṃhāra eva ca |
15 | adharme vartamānānāṃ sarveṣām aham apy uta
dharmasya setuṃ badhnāmi calite calite yuge tās tā yonīḥ praviśyāhaṃ prajānāṃ hitakāmyayā |
16 | yadā tv ahaṃ devayonau vartāmi bhṛgunandana
tadāhaṃ devavat sarvam ācarāmi na saṃśayaḥ |
17 | yadā gandharvayonau tu vartāmi bhṛgunandana
tadā gandharvavac ceṣṭāḥ sarvāś ceṣṭāmi bhārgava |
18 | nāgayonau yadā caiva tadā vartāmi nāgavat
yakṣarākṣasayonīś ca yathāvad vicarāmy aham |
19 | mānuṣye vartamāne tu kṛpaṇaṃ yācitā mayā
na ca te jātasaṃmohā vaco gṛhṇanti me hitam |
20 | bhayaṃ ca mahad uddiśya trāsitāḥ kuravo mayā
kruddheva bhūtvā ca punar yathāvad anudarśitāḥ |
21 | te 'dharmeṇeha saṃyuktāḥ parītāḥ kāladharmaṇā
dharmeṇa nihatā yuddhe gatāḥ svargaṃ na saṃśayaḥ |
22 | lokeṣu pāṇḍavāś caiva gatāḥ khyātiṃ dvijottama
etat te sarvam ākhyātaṃ yan māṃ tvaṃ paripṛcchasi |