Book 14 Chapter 46
1	brahmovāca
1	evam etena mārgeṇa pūrvoktena yathāvidhi adhītavān yathāśakti tathaiva brahmacaryavān
2	svadharmanirato vidvān sarvendriyayato muniḥ guroḥ priyahite yuktaḥ satyadharmaparaḥ śuciḥ
3	guruṇā samanujñāto bhuñjītānnam akutsayan haviṣyabhaikṣyabhuk cāpi sthānāsanavihāravān
4	dvikālam agniṃ juhvānaḥ śucir bhūtvā samāhitaḥ dhārayīta sadā daṇḍaṃ bailvaṃ pālāśam eva vā
5	kṣaumaṃ kārpāsikaṃ vāpi mṛgājinam athāpi vā sarvaṃ kāṣāyaraktaṃ syād vāso vāpi dvijasya ha
6	mekhalā ca bhaven mauñjī jaṭī nityodakas tathā yajñopavītī svādhyāyī aluptaniyatavrataḥ
7	pūtābhiś ca tathaivādbhiḥ sadā daivatatarpaṇam bhāvena niyataḥ kurvan brahmacārī praśasyate
8	evaṃ yukto jayet svargam ūrdhvaretāḥ samāhitaḥ na saṃsarati jātīṣu paramaṃ sthānam āśritaḥ
9	saṃskṛtaḥ sarvasaṃskārais tathaiva brahmacaryavān grāmān niṣkramya cāraṇyaṃ muniḥ pravrajito vaset
10	carmavalkalasaṃvītaḥ svayaṃ prātar upaspṛśet araṇyagocaro nityaṃ na grāmaṃ praviśet punaḥ
11	arcayann atithīn kāle dadyāc cāpi pratiśrayam phalapatrāvarair mūlaiḥ śyāmākena ca vartayan
12	pravṛttam udakaṃ vāyuṃ sarvaṃ vāneyam ā tṛṇāt prāśnīyād ānupūrvyeṇa yathādīkṣam atandritaḥ
13	āmūlaphalabhikṣābhir arced atithim āgatam yadbhakṣaḥ syāt tato dadyād bhikṣāṃ nityam atandritaḥ
14	devatātithipūrvaṃ ca sadā bhuñjīta vāgyataḥ askanditamanāś caiva laghvāśī devatāśrayaḥ
15	dānto maitraḥ kṣamāyuktaḥ keśaśmaśru ca dhārayan juhvan svādhyāyaśīlaś ca satyadharmaparāyaṇaḥ
16	tyaktadehaḥ sadā dakṣo vananityaḥ samāhitaḥ evaṃ yukto jayet svargaṃ vānaprastho jitendriyaḥ
17	gṛhastho brahmacārī ca vānaprastho 'tha vā punaḥ ya icchen mokṣam āsthātum uttamāṃ vṛttim āśrayet
18	abhayaṃ sarvabhūtebhyo dattvā naiṣkarmyam ācaret sarvabhūtahito maitraḥ sarvendriyayato muniḥ
19	ayācitam asaṃkḷptam upapannaṃ yadṛcchayā joṣayeta sadā bhojyaṃ grāsam āgatam aspṛhaḥ
20	yātrāmātraṃ ca bhuñjīta kevalaṃ prāṇayātrikam dharmalabdhaṃ tathāśnīyān na kāmam anuvartayet
21	grāsād ācchādanāc cānyan na gṛhṇīyāt kathaṃ cana yāvad āhārayet tāvat pratigṛhṇīta nānyathā
22	parebhyo na pratigrāhyaṃ na ca deyaṃ kadā cana dainyabhāvāc ca bhūtānāṃ saṃvibhajya sadā budhaḥ
23	nādadīta parasvāni na gṛhṇīyād ayācitam na kiṃ cid viṣayaṃ bhuktvā spṛhayet tasya vai punaḥ
24	mṛdam āpas tathāśmānaṃ patrapuṣpaphalāni ca asaṃvṛtāni gṛhṇīyāt pravṛttānīha kāryavān
25	na śilpajīvikāṃ jīved dvirannaṃ nota kāmayet na dveṣṭā nopadeṣṭā ca bhaveta nirupaskṛtaḥ śraddhāpūtāni bhuñjīta nimittāni vivarjayet
26	mudhāvṛttir asaktaś ca sarvabhūtair asaṃvidam kṛtvā vahniṃ cared bhaikṣyaṃ vidhūme bhuktavajjane
27	vṛtte śarāvasaṃpāte bhaikṣyaṃ lipseta mokṣavit lābhe na ca prahṛṣyeta nālābhe vimanā bhavet
28	mātrāśī kālam ākāṅkṣaṃś cared bhaikṣyaṃ samāhitaḥ lābhaṃ sādhāraṇaṃ necchen na bhuñjītābhipūjitaḥ abhipūjitalābhād dhi vijugupseta bhikṣukaḥ
29	śuktāny amlāni tiktāni kaṣāyakaṭukāni ca nāsvādayīta bhuñjāno rasāṃś ca madhurāṃs tathā yātrāmātraṃ ca bhuñjīta kevalaṃ prāṇayātrikam
30	asaṃrodhena bhūtānāṃ vṛttiṃ lipseta mokṣavit na cānyam anubhikṣeta bhikṣamāṇaḥ kathaṃ cana
31	na saṃnikāśayed dharmaṃ vivikte virajāś caret śūnyāgāram araṇyaṃ vā vṛkṣamūlaṃ nadīṃ tathā pratiśrayārthaṃ seveta pārvatīṃ vā punar guhām
32	grāmaikarātriko grīṣme varṣāsv ekatra vā vaset adhvā sūryeṇa nirdiṣṭaḥ kīṭavac ca caren mahīm
33	dayārthaṃ caiva bhūtānāṃ samīkṣya pṛthivīṃ caret saṃcayāṃś ca na kurvīta snehavāsaṃ ca varjayet
34	pūtena cāmbhasā nityaṃ kāryaṃ kurvīta mokṣavit upaspṛśed uddhṛtābhir adbhiś ca puruṣaḥ sadā
35	ahiṃsā brahmacaryaṃ ca satyam ārjavam eva ca akrodhaś cānasūyā ca damo nityam apaiśunam
36	aṣṭāsv eteṣu yuktaḥ syād vrateṣu niyatendriyaḥ apāpam aśaṭhaṃ vṛttam ajihmaṃ nityam ācaret
37	āśīryuktāni karmāṇi hiṃsāyuktāni yāni ca lokasaṃgrahadharmaṃ ca naiva kuryān na kārayet
38	sarvabhāvān atikramya laghumātraḥ parivrajet samaḥ sarveṣu bhūteṣu sthāvareṣu careṣu ca
39	paraṃ nodvejayet kaṃ cin na ca kasya cid udvijet viśvāsyaḥ sarvabhūtānām agryo mokṣavid ucyate
40	anāgataṃ ca na dhyāyen nātītam anucintayet vartamānam upekṣeta kālākāṅkṣī samāhitaḥ
41	na cakṣuṣā na manasā na vācā dūṣayet kva cit na pratyakṣaṃ parokṣaṃ vā kiṃ cid duṣṭaṃ samācaret
42	indriyāṇy upasaṃhṛtya kūrmo 'ṅgānīva sarvaśaḥ kṣīṇendriyamanobuddhir nirīkṣeta nirindriyaḥ
43	nirdvaṃdvo nirnamaskāro niḥsvāhākāra eva ca nirmamo nirahaṃkāro niryogakṣema eva ca
44	nirāśīḥ sarvabhūteṣu nirāsaṅgo nirāśrayaḥ sarvajñaḥ sarvato mukto mucyate nātra saṃśayaḥ
45	apāṇipādapṛṣṭhaṃ tam aśiraskam anūdaram prahīṇaguṇakarmāṇaṃ kevalaṃ vimalaṃ sthiram
46	agandharasam asparśam arūpāśabdam eva ca atvagasthy atha vāmajjam amāṃsam api caiva ha
47	niścintam avyayaṃ nityaṃ hṛdistham api nityadā sarvabhūtastham ātmānaṃ ye paśyanti na te mṛtāḥ
48	na tatra kramate buddhir nendriyāṇi na devatāḥ vedā yajñāś ca lokāś ca na tapo na parākramaḥ yatra jñānavatāṃ prāptir aliṅgagrahaṇā smṛtā
49	tasmād aliṅgo dharmajño dharmavratam anuvrataḥ gūḍhadharmāśrito vidvān ajñātacaritaṃ caret
50	amūḍho mūḍharūpeṇa cared dharmam adūṣayan yathainam avamanyeran pare satatam eva hi
51	tathāvṛttaś cared dharmaṃ satāṃ vartmāvidūṣayan yo hy evaṃ vṛttasaṃpannaḥ sa muniḥ śreṣṭha ucyate
52	indriyāṇīndriyārthāṃś ca mahābhūtāni pañca ca manobuddhir athātmānam avyaktaṃ puruṣaṃ tathā
53	sarvam etat prasaṃkhyāya samyak saṃtyajya nirmalaḥ tataḥ svargam avāpnoti vimuktaḥ sarvabandhanaiḥ
54	etad evāntavelāyāṃ parisaṃkhyāya tattvavit dhyāyed ekāntam āsthāya mucyate 'tha nirāśrayaḥ
55	nirmuktaḥ sarvasaṅgebhyo vāyur ākāśago yathā kṣīṇakośo nirātaṅkaḥ prāpnoti paramaṃ padam