Book 14 Chapter 23 | |
1 | brāhmaṇa uvāca |
1 | atrāpy udāharantīmam itihāsaṃ purātanam
subhage pañcahotṝṇāṃ vidhānam iha yādṛśam |
2 | prāṇāpānāv udānaś ca samāno vyāna eva ca
pañcahotṝn athaitān vai paraṃ bhāvaṃ vidur budhāḥ |
3 | brāhmaṇy uvāca |
3 | svabhāvāt sapta hotāra iti te pūrvikā matiḥ
yathā vai pañca hotāraḥ paro bhāvas tathocyatām |
4 | brāhmaṇa uvāca |
4 | prāṇena saṃbhṛto vāyur apāno jāyate tataḥ
apāne saṃbhṛto vāyus tato vyānaḥ pravartate |
5 | vyānena saṃbhṛto vāyus tatodānaḥ pravartate
udāne saṃbhṛto vāyuḥ samānaḥ saṃpravartate |
6 | te 'pṛcchanta purā gatvā pūrvajātaṃ prajāpatim
yo no jyeṣṭhas tam ācakṣva sa naḥ śreṣṭho bhaviṣyati |
7 | brahmovāca |
7 | yasmin pralīne pralayaṃ vrajanti; sarve prāṇāḥ prāṇabhṛtāṃ śarīre
yasmin pracīrṇe ca punaś caranti; sa vai śreṣṭho gacchata yatra kāmaḥ |
8 | prāṇa uvāca |
8 | mayi pralīne pralayaṃ vrajanti; sarve prāṇāḥ prāṇabhṛtāṃ śarīre
mayi pracīrṇe ca punaś caranti; śreṣṭho hy ahaṃ paśyata māṃ pralīnam |
9 | brāhmaṇa uvāca |
9 | prāṇaḥ pralīyata tataḥ punaś ca pracacāra ha
samānaś cāpy udānaś ca vaco 'brūtāṃ tataḥ śubhe |
10 | na tvaṃ sarvam idaṃ vyāpya tiṣṭhasīha yathā vayam
na tvaṃ śreṣṭho 'si naḥ prāṇa apāno hi vaśe tava pracacāra punaḥ prāṇas tam apāno 'bhyabhāṣata |
11 | mayi pralīne pralayaṃ vrajanti; sarve prāṇāḥ prāṇabhṛtāṃ śarīre
mayi pracīrṇe ca punaś caranti; śreṣṭho hy ahaṃ paśyata māṃ pralīnam |
12 | vyānaś ca tam udānaś ca bhāṣamāṇam athocatuḥ
apāna na tvaṃ śreṣṭho 'si prāṇo hi vaśagas tava |
13 | apānaḥ pracacārātha vyānas taṃ punar abravīt
śreṣṭho 'ham asmi sarveṣāṃ śrūyatāṃ yena hetunā |
14 | mayi pralīne pralayaṃ vrajanti; sarve prāṇāḥ prāṇabhṛtāṃ śarīre
mayi pracīrṇe ca punaś caranti; śreṣṭho hy ahaṃ paśyata māṃ pralīnam |
15 | prālīyata tato vyānaḥ punaś ca pracacāra ha
prāṇāpānāv udānaś ca samānaś ca tam abruvan na tvaṃ śreṣṭho 'si no vyāna samāno hi vaśe tava |
16 | pracacāra punar vyānaḥ samānaḥ punar abravīt
śreṣṭho 'ham asmi sarveṣāṃ śrūyatāṃ yena hetunā |
17 | mayi pralīne pralayaṃ vrajanti; sarve prāṇāḥ prāṇabhṛtāṃ śarīre
mayi pracīrṇe ca punaś caranti; śreṣṭho hy ahaṃ paśyata māṃ pralīnam |
18 | tataḥ samānaḥ prālilye punaś ca pracacāra ha
prāṇāpānāv udānaś ca vyānaś caiva tam abruvan samāna na tvaṃ śreṣṭho 'si vyāna eva vaśe tava |
19 | samānaḥ pracacārātha udānas tam uvāca ha
śreṣṭho 'ham asmi sarveṣāṃ śrūyatāṃ yena hetunā |
20 | mayi pralīne pralayaṃ vrajanti; sarve prāṇāḥ prāṇabhṛtāṃ śarīre
mayi pracīrṇe ca punaś caranti; śreṣṭho hy ahaṃ paśyata māṃ pralīnam |
21 | tataḥ prālīyatodānaḥ punaś ca pracacāra ha
prāṇāpānau samānaś ca vyānaś caiva tam abruvan udāna na tvaṃ śreṣṭho 'si vyāna eva vaśe tava |
22 | tatas tān abravīd brahmā samavetān prajāpatiḥ
sarve śreṣṭhā na vā śreṣṭhāḥ sarve cānyonyadharmiṇaḥ sarve svaviṣaye śreṣṭhāḥ sarve cānyonyarakṣiṇaḥ |
23 | ekaḥ sthiraś cāsthiraś ca viśeṣāt pañca vāyavaḥ
eka eva mamaivātmā bahudhāpy upacīyate |
24 | parasparasya suhṛdo bhāvayantaḥ parasparam
svasti vrajata bhadraṃ vo dhārayadhvaṃ parasparam |