Book 14 Chapter 13 | |
1 | vāsudeva uvāca |
1 | na bāhyaṃ dravyam utsṛjya siddhir bhavati bhārata
śārīraṃ dravyam utsṛjya siddhir bhavati vā na vā |
2 | bāhyadravyavimuktasya śārīreṣu ca gṛdhyataḥ
yo dharmo yat sukhaṃ caiva dviṣatām astu tat tathā |
3 | dvyakṣaras tu bhaven mṛtyus tryakṣaraṃ brahma śāśvatam
mameti dvyakṣaro mṛtyur na mameti ca śāśvatam |
4 | brahma mṛtyuś ca tau rājann ātmany eva vyavasthitau
adṛśyamānau bhūtāni yodhayetām asaṃśayam |
5 | avināśo 'sya sattvasya niyato yadi bhārata
bhittvā śarīraṃ bhūtānām ahiṃsāṃ pratipadyate |
6 | labdhvāpi pṛthivīṃ sarvāṃ sahasthāvarajaṅgamām
mamatvaṃ yasya naiva syāt kiṃ tayā sa kariṣyati |
7 | atha vā vasataḥ pārtha vane vanyena jīvataḥ
mamatā yasya dravyeṣu mṛtyor āsye sa vartate |
8 | bāhyāntarāṇāṃ śatrūṇāṃ svabhāvaṃ paśya bhārata
yan na paśyati tad bhūtaṃ mucyate sa mahābhayāt |
9 | kāmātmānaṃ na praśaṃsanti loke; na cākāmāt kā cid asti pravṛttiḥ
dānaṃ hi vedādhyayanaṃ tapaś ca; kāmena karmāṇi ca vaidikāni |
10 | vrataṃ yajñān niyamān dhyānayogān; kāmena yo nārabhate viditvā
yad yad dhy ayaṃ kāmayate sa dharmo; na yo dharmo niyamas tasya mūlam |
11 | atra gāthāḥ kāmagītāḥ kīrtayanti purāvidaḥ
śṛṇu saṃkīrtyamānās tā nikhilena yudhiṣṭhira |
12 | nāhaṃ śakyo 'nupāyena hantuṃ bhūtena kena cit
yo māṃ prayatate hantuṃ jñātvā praharaṇe balam tasya tasmin praharaṇe punaḥ prādurbhavāmy aham |
13 | yo māṃ prayatate hantuṃ yajñair vividhadakṣiṇaiḥ
jaṅgameṣv iva karmātmā punaḥ prādurbhavāmy aham |
14 | yo māṃ prayatate hantuṃ vedair vedāntasādhanaiḥ
sthāvareṣv iva śāntātmā tasya prādurbhavāmy aham |
15 | yo māṃ prayatate hantuṃ dhṛtyā satyaparākramaḥ
bhāvo bhavāmi tasyāhaṃ sa ca māṃ nāvabudhyate |
16 | yo māṃ prayatate hantuṃ tapasā saṃśitavrataḥ
tatas tapasi tasyātha punaḥ prādurbhavāmy aham |
17 | yo māṃ prayatate hantuṃ mokṣam āsthāya paṇḍitaḥ
tasya mokṣaratisthasya nṛtyāmi ca hasāmi ca avadhyaḥ sarvabhūtānām aham ekaḥ sanātanaḥ |
18 | tasmāt tvam api taṃ kāmaṃ yajñair vividhadakṣiṇaiḥ
dharmaṃ kuru mahārāja tatra te sa bhaviṣyati |
19 | yajasva vājimedhena vidhivad dakṣiṇāvatā
anyaiś ca vividhair yajñaiḥ samṛddhair āptadakṣiṇaiḥ |
20 | mā te vyathāstu nihatān bandhūn vīkṣya punaḥ punaḥ
na śakyās te punar draṣṭuṃ ye hatāsmin raṇājire |
21 | sa tvam iṣṭvā mahāyajñaiḥ samṛddhair āptadakṣiṇaiḥ
loke kīrtiṃ parāṃ prāpya gatim agryāṃ gamiṣyasi |