Book 14 Chapter 2 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | evam uktas tu rājñā sa dhṛtarāṣṭreṇa dhīmatā
tūṣṇīṃ babhūva medhāvī tam uvācātha keśavaḥ |
2 | atīva manasā śokaḥ kriyamāṇo janādhipa
saṃtāpayati vaitasya pūrvapretān pitāmahān |
3 | yajasva vividhair yajñair bahubhiḥ svāptadakṣiṇaiḥ
devāṃs tarpaya somena svadhayā ca pitṝn api |
4 | tvadvidhasya mahābuddhe naitad adyopapadyate
viditaṃ veditavyaṃ te kartavyam api te kṛtam |
5 | śrutāś ca rājadharmās te bhīṣmād bhāgīrathīsutāt
kṛṣṇadvaipāyanāc caiva nāradād vidurāt tathā |
6 | nemām arhasi mūḍhānāṃ vṛttiṃ tvam anuvartitum
pitṛpaitāmahīṃ vṛttim āsthāya dhuram udvaha |
7 | yuktaṃ hi yaśasā kṣatraṃ svargaṃ prāptum asaṃśayam
na hi kaś cana śūrāṇāṃ nihato 'tra parāṅmukhaḥ |
8 | tyaja śokaṃ mahārāja bhavitavyaṃ hi tat tathā
na śakyās te punar draṣṭuṃ tvayā hy asmin raṇe hatāḥ |
9 | etāvad uktvā govindo dharmarājaṃ yudhiṣṭhiram
virarāma mahātejās tam uvāca yudhiṣṭhiraḥ |
10 | govinda mayi yā prītis tava sā viditā mama
sauhṛdena tathā premṇā sadā mām anukampase |
11 | priyaṃ tu me syāt sumahat kṛtaṃ cakragadādhara
śrīman prītena manasā sarvaṃ yāvadanandana |
12 | yadi mām anujānīyād bhavān gantuṃ tapovanam
na hi śāntiṃ prapaśyāmi ghātayitvā pitāmaham karṇaṃ ca puruṣavyāghraṃ saṃgrāmeṣv apalāyinam |
13 | karmaṇā yena mucyeyam asmāt krūrād ariṃdama
karmaṇas tad vidhatsveha yena śudhyati me manaḥ |
14 | tam evaṃvādinaṃ vyāsas tataḥ provāca dharmavit
sāntvayan sumahātejāḥ śubhaṃ vacanam arthavat |
15 | akṛtā te matis tāta punar bālyena muhyase
kim ākāśe vayaṃ sarve pralapāma muhur muhuḥ |
16 | viditāḥ kṣatradharmās te yeṣāṃ yuddhena jīvikā
yathā pravṛtto nṛpatir nādhibandhena yujyate |
17 | mokṣadharmāś ca nikhilā yāthātathyena te śrutāḥ
asakṛc caiva saṃdehāś chinnās te kāmajā mayā |
18 | aśraddadhāno durmedhā luptasmṛtir asi dhruvam
maivaṃ bhava na te yuktam idam ajñānam īdṛśam |
19 | prāyaścittāni sarvāṇi viditāni ca te 'nagha
yuddhadharmāś ca te sarve dānadharmāś ca te śrutāḥ |
20 | sa kathaṃ sarvadharmajñaḥ sarvāgamaviśāradaḥ
parimuhyasi bhūyas tvam ajñānād iva bhārata |