Book 13 Chapter 149 | |
1 | yudhiṣṭhira uvāca |
1 | nābhāgadheyaḥ prāpnoti dhanaṃ subalavān api
bhāgadheyānvitas tv arthān kṛśo bālaś ca vindati |
2 | nālābhakāle labhate prayatne 'pi kṛte sati
lābhakāle 'prayatnena labhate vipulaṃ dhanam kṛtayatnāphalāś caiva dṛśyante śataśo narāḥ |
3 | yadi yatno bhaven martyaḥ sa sarvaṃ phalam āpnuyāt
nālabhyaṃ copalabhyeta nṛṇāṃ bharatasattama |
4 | yadā prayatnaṃ kṛtavān dṛśyate hy aphalo naraḥ
mārgan nayaśatair arthān amārgaṃś cāparaḥ sukhī |
5 | akāryam asakṛt kṛtvā dṛśyante hy adhanā narāḥ
dhanayuktās tv adharmasthā dṛśyante cāpare janāḥ |
6 | adhītya nītiṃ yasmāc ca nītiyukto na dṛśyate
anabhijñaś ca sācivyaṃ gamitaḥ kena hetunā vidyāyukto hy avidyaś ca dhanavān durgatas tathā |
7 | yadi vidyām upāśritya naraḥ sukham avāpnuyāt
na vidvān vidyayā hīnaṃ vṛttyartham upasaṃśrayet |
8 | yathā pipāsāṃ jayati puruṣaḥ prāpya vai jalam
dṛṣṭārtho vidyayāpy evam avidyāṃ prajahen naraḥ |
9 | nāprāptakālo mriyate viddhaḥ śaraśatair api
tṛṇāgreṇāpi saṃspṛṣṭaḥ prāptakālo na jīvati |
10 | bhīṣma uvāca |
10 | īhamānaḥ samārambhān yadi nāsādayed dhanam
ugraṃ tapaḥ samārohen na hy anuptaṃ prarohati |
11 | dānena bhogī bhavati medhāvī vṛddhasevayā
ahiṃsayā ca dīrghāyur iti prāhur manīṣiṇaḥ |
12 | tasmād dadyān na yāceta pūjayed dhārmikān api
svābhāṣī priyakṛc chuddhaḥ sarvasattvāvihiṃsakaḥ |
13 | yadā pramāṇaprabhavaḥ svabhāvaś ca sukhāsukhe
maśakīṭapipīlānāṃ sthiro bhava yudhiṣṭhira |