Book 13 Chapter 127 | |
1 | bhīṣma uvāca |
1 | tato nārāyaṇasuhṛn nārado bhagavān ṛṣiḥ
śaṃkarasyomayā sārdhaṃ saṃvādaṃ pratyabhāṣata |
2 | tapaś cacāra dharmātmā vṛṣabhāṅkaḥ sureśvaraḥ
puṇye girau himavati siddhacāraṇasevite |
3 | nānauṣadhiyute ramye nānāpuṣpasamākule
apsarogaṇasaṃkīrṇe bhūtasaṃghaniṣevite |
4 | tatra devo mudā yukto bhūtasaṃghaśatair vṛtaḥ
nānārūpair virūpaiś ca divyair adbhutadarśanaiḥ |
5 | siṃhavyāghragajaprakhyaiḥ sarvajātisamanvitaiḥ
kroṣṭukadvīpivadanair ṛkṣarṣabhamukhais tathā |
6 | ulūkavadanair bhīmaiḥ śyenabhāsamukhais tathā
nānāvarṇamṛgaprakhyaiḥ sarvajātisamanvayaiḥ kiṃnarair devagandharvair yakṣabhūtagaṇais tathā |
7 | divyapuṣpasamākīrṇaṃ divyamālāvibhūṣitam
divyacandanasaṃyuktaṃ divyadhūpena dhūpitam tat sado vṛṣabhāṅkasya divyavāditranāditam |
8 | mṛdaṅgapaṇavodghuṣṭaṃ śaṅkhabherīnināditam
nṛtyadbhir bhūtasaṃghaiś ca barhiṇaiś ca samantataḥ |
9 | pranṛttāpsarasaṃ divyaṃ divyastrīgaṇasevitam
dṛṣṭikāntam anirdeśyaṃ divyam adbhutadarśanam |
10 | sa giris tapasā tasya bhūteśasya vyarocata |
11 | svādhyāyaparamair viprair brahmaghoṣair vināditaḥ
ṣaṭpadair upagītaiś ca mādhavāpratimo giriḥ |
12 | taṃ mahotsavasaṃkāśaṃ bhīmarūpadharaṃ punaḥ
dṛṣṭvā munigaṇasyāsīt parā prītir janārdana |
13 | munayaś ca mahābhāgāḥ siddhāś caivordhvaretasaḥ
maruto vasavaḥ sādhyā viśvedevāḥ sanātanāḥ |
14 | yakṣā nāgāḥ piśācāś ca lokapālā hutāśanāḥ
bhāvāś ca sarve nyagbhūtās tatraivāsan samāgatāḥ |
15 | ṛtavaḥ sarvapuṣpaiś ca vyakiranta mahādbhutaiḥ
oṣadhyo jvalamānāś ca dyotayanti sma tad vanam |
16 | vihagāś ca mudā yuktāḥ prānṛtyan vyanadaṃś ca ha
giripṛṣṭheṣu ramyeṣu vyāharanto janapriyāḥ |
17 | tatra devo giritaṭe divyadhātuvibhūṣite
paryaṅka iva vibhrājann upaviṣṭo mahāmanāḥ |
18 | vyāghracarmāmbaradharaḥ siṃhacarmottaracchadaḥ
vyālayajñopavītī ca lohitāṅgadabhūṣaṇaḥ |
19 | hariśmaśrur jaṭī bhīmo bhayakartā suradviṣām
abhayaḥ sarvabhūtānāṃ bhaktānāṃ vṛṣabhadhvajaḥ |
20 | dṛṣṭvā tam ṛṣayaḥ sarve śirobhir avanīṃ gatāḥ
vimuktāḥ sarvapāpebhyaḥ kṣāntā vigatakalmaṣāḥ |
21 | tasya bhūtapateḥ sthānaṃ bhīmarūpadharaṃ babhau
apradhṛṣyataraṃ caiva mahoragasamākulam |
22 | kṣaṇenaivābhavat sarvam adbhutaṃ madhusūdana
tat sado vṛṣabhāṅkasya bhīmarūpadharaṃ babhau |
23 | tam abhyayāc chailasutā bhūtastrīgaṇasaṃvṛtā
haratulyāmbaradharā samānavratacāriṇī |
24 | bibhratī kalaśaṃ raukmaṃ sarvatīrthajalodbhavam
girisravābhiḥ puṇyābhiḥ sarvato 'nugatā śubhā |
25 | puṣpavṛṣṭyābhivarṣantī gandhair bahuvidhais tathā
sevantī himavatpārśvaṃ harapārśvam upāgamat |
26 | tataḥ smayantī pāṇibhyāṃ narmārthaṃ cārudarśanā
haranetre śubhe devī sahasā sā samāvṛṇot |
27 | saṃvṛtābhyāṃ tu netrābhyāṃ tamobhūtam acetanam
nirhomaṃ nirvaṣaṭkāraṃ tat sadaḥ sahasābhavat |
28 | janaś ca vimanāḥ sarvo bhayatrāsasamanvitaḥ
nimīlite bhūtapatau naṣṭasūrya ivābhavat |
29 | tato vitimiro lokaḥ kṣaṇena samapadyata
jvālā ca mahatī dīptā lalāṭāt tasya niḥsṛtā |
30 | tṛtīyaṃ cāsya saṃbhūtaṃ netram ādityasaṃnibham
yugāntasadṛśaṃ dīptaṃ yenāsau mathito giriḥ |
31 | tato girisutā dṛṣṭvā dīptāgnisadṛśekṣaṇam
haraṃ praṇamya śirasā dadarśāyatalocanā |
32 | dahyamāne vane tasmin saśālasaraladrume
sacandanavane ramye divyauṣadhividīpite |
33 | mṛgayūthair drutair bhītair harapārśvam upāgataiḥ
śaraṇaṃ cāpy avindadbhis tat sadaḥ saṃkulaṃ babhau |
34 | tato nabhaḥspṛśajvālo vidyullolārcir ujjvalaḥ
dvādaśādityasadṛśo yugāntāgnir ivāparaḥ |
35 | kṣaṇena tena dagdhaḥ sa himavān abhavan nagaḥ
sadhātuśikharābhogo dīnadagdhavanauṣadhiḥ |
36 | taṃ dṛṣṭvā mathitaṃ śailaṃ śailarājasutā tataḥ
bhagavantaṃ prapannā sā sāñjalipragrahā sthitā |
37 | umāṃ śarvas tadā dṛṣṭvā strībhāvāgatamārdavām
pitur dainyam anicchantīṃ prītyāpaśyat tato girim |
38 | tato 'bhavat punaḥ sarvaḥ prakṛtisthaḥ sudarśanaḥ
prahṛṣṭavihagaś caiva prapuṣpitavanadrumaḥ |
39 | prakṛtisthaṃ giriṃ dṛṣṭvā prītā devī maheśvaram
uvāca sarvabhūtānāṃ patiṃ patim aninditā |
40 | bhagavan sarvabhūteśa śūlapāṇe mahāvrata
saṃśayo me mahāñ jātas taṃ me vyākhyātum arhasi |
41 | kimarthaṃ te lalāṭe vai tṛtīyaṃ netram utthitam
kimarthaṃ ca girir dagdhaḥ sapakṣigaṇakānanaḥ |
42 | kimarthaṃ ca punar deva prakṛtisthaḥ kṣaṇāt kṛtaḥ
tathaiva drumasaṃchannaḥ kṛto 'yaṃ te maheśvara |
43 | maheśvara uvāca |
43 | netre me saṃvṛte devi tvayā bālyād anindite
naṣṭālokas tato lokaḥ kṣaṇena samapadyata |
44 | naṣṭāditye tathā loke tamobhūte nagātmaje
tṛtīyaṃ locanaṃ dīptaṃ sṛṣṭaṃ te rakṣatā prajāḥ |
45 | tasya cākṣṇo mahat tejo yenāyaṃ mathito giriḥ
tvatpriyārthaṃ ca me devi prakṛtisthaḥ kṣaṇāt kṛtaḥ |
46 | umovāca |
46 | bhagavan kena te vaktraṃ candravat priyadarśanam
pūrvaṃ tathaiva śrīkāntam uttaraṃ paścimaṃ tathā |
47 | dakṣiṇaṃ ca mukhaṃ raudraṃ kenordhvaṃ kapilā jaṭāḥ
kena kaṇṭhaś ca te nīlo barhibarhanibhaḥ kṛtaḥ |
48 | haste caitat pinākaṃ te satataṃ kena tiṣṭhati
jaṭilo brahmacārī ca kimartham asi nityadā |
49 | etaṃ me saṃśayaṃ sarvaṃ vada bhūtapate 'nagha
sadharmacāriṇī cāhaṃ bhaktā ceti vṛṣadhvaja |
50 | evam uktaḥ sa bhagavāñ śailaputryā pinākadhṛk
tasyā vṛttyā ca buddhyā ca prītimān abhavat prabhuḥ |
51 | tatas tām abravīd devaḥ subhage śrūyatām iti
hetubhir yair mamaitāni rūpāṇi rucirānane |