Book 13 Chapter 121 | |
1 | yudhiṣṭhira uvāca |
1 | vidyā tapaś ca dānaṃ ca kim eteṣāṃ viśiṣyate
pṛcchāmi tvā satāṃ śreṣṭha tan me brūhi pitāmaha |
2 | bhīṣma uvāca |
2 | atrāpy udāharantīmam itihāsaṃ purātanam
maitreyasya ca saṃvādaṃ kṛṣṇadvaipāyanasya ca |
3 | kṛṣṇadvaipāyano rājann ajñātacaritaṃ caran
vārāṇasyām upātiṣṭhan maitreyaṃ svairiṇīkule |
4 | tam upasthitam āsīnaṃ jñātvā sa munisattamam
arcitvā bhojayām āsa maitreyo 'śanam uttamam |
5 | tad annam uttamaṃ bhuktvā guṇavat sārvakāmikam
pratiṣṭhamāno 'smayata prītaḥ kṛṣṇo mahāmanāḥ |
6 | tam utsmayantaṃ saṃprekṣya maitreyaḥ kṛṣṇam abravīt
kāraṇaṃ brūhi dharmātman yo 'smayiṣṭhāḥ kutaś ca te tapasvino dhṛtimataḥ pramodaḥ samupāgataḥ |
7 | etat pṛcchāmi te vidvann abhivādya praṇamya ca
ātmanaś ca tapobhāgyaṃ mahābhāgyaṃ tathaiva ca |
8 | pṛthag ācaratas tāta pṛthag ātmani cātmanoḥ
alpāntaram ahaṃ manye viśiṣṭam api vā tvayā |
9 | vyāsa uvāca |
9 | aticchedātivādābhyāṃ smayo 'yaṃ samupāgataḥ
asatyaṃ vedavacanaṃ kasmād vedo 'nṛtaṃ vadet |
10 | trīṇy eva tu padāny āhuḥ puruṣasyottamaṃ vratam
na druhyec caiva dadyāc ca satyaṃ caiva paraṃ vadet idānīṃ caiva naḥ kṛtyaṃ purastāc ca paraṃ smṛtam |
11 | alpo 'pi tādṛśo dāyo bhavaty uta mahāphalaḥ
tṛṣitāya ca yad dattaṃ hṛdayenānasūyatā |
12 | tṛṣitas tṛṣitāya tvaṃ dattvaitad aśanaṃ mama
ajaiṣīr mahato lokān mahāyajñair ivābhibho ato dānapavitreṇa prīto 'smi tapasaiva ca |
13 | puṇyasyaiva hi te gandhaḥ puṇyasyaiva ca darśanam
puṇyaś ca vāti gandhas te manye karmavidhānataḥ |
14 | adhikaṃ mārjanāt tāta tathaivāpy anulepanāt
śubhaṃ sarvapavitrebhyo dānam eva paraṃ bhavet |
15 | yānīmāny uttamānīha vedoktāni praśaṃsasi
teṣāṃ śreṣṭhatamaṃ dānam iti me nāsti saṃśayaḥ |
16 | dānakṛdbhiḥ kṛtaḥ panthā yena yānti manīṣiṇaḥ
te hi prāṇasya dātāras teṣu dharmaḥ pratiṣṭhitaḥ |
17 | yathā vedāḥ svadhītāś ca yathā cendriyasaṃyamaḥ
sarvatyāgo yathā ceha tathā dānam anuttamam |
18 | tvaṃ hi tāta sukhād eva sukham eṣyasi śobhanam
sukhāt sukhataraprāptim āpnute matimān naraḥ |
19 | tan naḥ pratyakṣam evedam upalabdham asaṃśayam
śrīmantam āpnuvanty arthā dānaṃ yajñas tathā sukham |
20 | sukhād eva paraṃ duḥkhaṃ duḥkhād anyat paraṃ sukham
dṛśyate hi mahāprājña niyataṃ vai svabhāvataḥ |
21 | trividhānīha vṛttāni narasyāhur manīṣiṇaḥ
puṇyam anyat pāpam anyan na puṇyaṃ na ca pāpakam |
22 | na vṛttaṃ manyate 'nyasya manyate 'nyasya pāpakam
tathā svakarmanirvṛttaṃ na puṇyaṃ na ca pāpakam |
23 | ramasvaidhasva modasva dehi caiva yajasva ca
na tvām abhibhaviṣyanti vaidyā na ca tapasvinaḥ |