Book 13 Chapter 113 | |
1 | yudhiṣṭhira uvāca |
1 | adharmasya gatir brahman kathitā me tvayānagha
dharmasya tu gatiṃ śrotum icchāmi vadatāṃ vara kṛtvā karmāṇi pāpāni kathaṃ yānti śubhāṃ gatim |
2 | bṛhaspatir uvāca |
2 | kṛtvā pāpāni karmāṇi adharmavaśam āgataḥ
manasā viparītena nirayaṃ pratipadyate |
3 | mohād adharmaṃ yaḥ kṛtvā punaḥ samanutapyate
manaḥsamādhisaṃyukto na sa seveta duṣkṛtam |
4 | yathā yathā naraḥ samyag adharmam anubhāṣate
samāhitena manasā vimucyati tathā tathā bhujaṃga iva nirmokāt pūrvabhuktāj jarānvitāt |
5 | adattvāpi pradānāni vividhāni samāhitaḥ
manaḥsamādhisaṃyuktaḥ sugatiṃ pratipadyate |
6 | pradānāni tu vakṣyāmi yāni dattvā yudhiṣṭhira
naraḥ kṛtvāpy akāryāṇi tadā dharmeṇa yujyate |
7 | sarveṣām eva dānānām annaṃ śreṣṭham udāhṛtam
pūrvam annaṃ pradātavyam ṛjunā dharmam icchatā |
8 | prāṇā hy annaṃ manuṣyāṇāṃ tasmāj jantuś ca jāyate
anne pratiṣṭhitā lokās tasmād annaṃ prakāśate |
9 | annam eva praśaṃsanti devarṣipitṛmānavāḥ
annasya hi pradānena svargam āpnoti kauśikaḥ |
10 | nyāyalabdhaṃ pradātavyaṃ dvijebhyo hy annam uttamam
svādhyāyasamupetebhyaḥ prahṛṣṭenāntarātmanā |
11 | yasya hy annam upāśnanti brāhmaṇānāṃ śatā daśa
hṛṣṭena manasā dattaṃ na sa tiryaggatir bhavet |
12 | brāhmaṇānāṃ sahasrāṇi daśa bhojya nararṣabha
naro 'dharmāt pramucyeta pāpeṣv abhirataḥ sadā |
13 | bhaikṣeṇānnaṃ samāhṛtya vipro vedapuraskṛtaḥ
svādhyāyanirate vipre dattveha sukham edhate |
14 | ahiṃsan brāhmaṇaṃ nityaṃ nyāyena paripālya ca
kṣatriyas tarasā prāptam annaṃ yo vai prayacchati |
15 | dvijebhyo vedavṛddhebhyaḥ prayataḥ susamāhitaḥ
tenāpohati dharmātmā duṣkṛtaṃ karma pāṇḍava |
16 | ṣaḍbhāgapariśuddhaṃ ca kṛṣer bhāgam upārjitam
vaiśyo dadad dvijātibhyaḥ pāpebhyaḥ parimucyate |
17 | avāpya prāṇasaṃdehaṃ kārkaśyena samārjitam
annaṃ dattvā dvijātibhyaḥ śūdraḥ pāpāt pramucyate |
18 | aurasena balenānnam arjayitvāvihiṃsakaḥ
yaḥ prayacchati viprebhyo na sa durgāṇi sevate |
19 | nyāyenāvāptam annaṃ tu naro lobhavivarjitaḥ
dvijebhyo vedavṛddhebhyo dattvā pāpāt pramucyate |
20 | annam ūrjaskaraṃ loke dattvorjasvī bhaven naraḥ
satāṃ panthānam āśritya sarvapāpāt pramucyate |
21 | dānakṛdbhiḥ kṛtaḥ panthā yena yānti manīṣiṇaḥ
te sma prāṇasya dātāras tebhyo dharmaḥ sanātanaḥ |
22 | sarvāvasthaṃ manuṣyeṇa nyāyenānnam upārjitam
kāryaṃ pātragataṃ nityam annaṃ hi paramā gatiḥ |
23 | annasya hi pradānena naro durgaṃ na sevate
tasmād annaṃ pradātavyam anyāyaparivarjitam |
24 | yated brāhmaṇapūrvaṃ hi bhoktum annaṃ gṛhī sadā
avandhyaṃ divasaṃ kuryād annadānena mānavaḥ |
25 | bhojayitvā daśaśataṃ naro vedavidāṃ nṛpa
nyāyaviddharmaviduṣām itihāsavidāṃ tathā |
26 | na yāti narakaṃ ghoraṃ saṃsārāṃś ca na sevate
sarvakāmasamāyuktaḥ pretya cāpy aśnute phalam |
27 | evaṃ sukhasamāyukto ramate vigatajvaraḥ
rūpavān kīrtimāṃś caiva dhanavāṃś copapadyate |
28 | etat te sarvam ākhyātam annadānaphalaṃ mahat
mūlam etad dhi dharmāṇāṃ pradānasya ca bhārata |