Book 13 Chapter 106
1	yudhiṣṭhira uvāca
1	dānaṃ bahuvidhākāraṃ śāntiḥ satyam ahiṃsatā svadāratuṣṭiś coktā te phalaṃ dānasya caiva yat
2	pitāmahasya viditaṃ kim anyatra tapobalāt tapaso yat paraṃ te 'dya tan me vyākhyātum arhasi
3	bhīṣma uvāca
3	tapaḥ pracakṣate yāvat tāval lokā yudhiṣṭhira mataṃ mama tu kaunteya tapo nānaśanāt param
4	atrāpy udāharantīmam itihāsaṃ purātanam bhagīrathasya saṃvādaṃ brahmaṇaś ca mahātmanaḥ
5	atītya suralokaṃ ca gavāṃ lokaṃ ca bhārata ṛṣilokaṃ ca so 'gacchad bhagīratha iti śrutiḥ
6	taṃ dṛṣṭvā sa vacaḥ prāha brahmā rājan bhagīratham kathaṃ bhagīrathāgās tvam imaṃ deśaṃ durāsadam
7	na hi devā na gandharvā na manuṣyā bhagīratha āyānty ataptatapasaḥ kathaṃ vai tvam ihāgataḥ
8	bhagīratha uvāca
8	niḥśaṅkam annam adadaṃ brāhmaṇebhyaḥ; śataṃ sahasrāṇi sadaiva dānam brāhmaṃ vrataṃ nityam āsthāya viddhi; na tv evāhaṃ tasya phalād ihāgām
9	daśaikarātrān daśa pañcarātrān; ekādaśaikādaśakān kratūṃś ca jyotiṣṭomānāṃ ca śataṃ yad iṣṭaṃ; phalena tenāpi ca nāgato 'ham
10	yac cāvasaṃ jāhnavītīranityaḥ; śataṃ samās tapyamānas tapo 'ham adāṃ ca tatrāśvatarīsahasraṃ; nārīpuraṃ na ca tenāham āgām
11	daśāyutāni cāśvānām ayutāni ca viṃśatim puṣkareṣu dvijātibhyaḥ prādāṃ gāś ca sahasraśaḥ
12	suvarṇacandroḍupadhāriṇīnāṃ; kanyottamānām adadaṃ sragviṇīnām ṣaṣṭiṃ sahasrāṇi vibhūṣitānāṃ; jāmbūnadair ābharaṇair na tena
13	daśārbudāny adadaṃ gosavejyāsv; ekaikaśo daśa gā lokanātha samānavatsāḥ payasā samanvitāḥ; suvarṇakāṃsyopaduhā na tena
14	aptoryāmeṣu niyatam ekaikasmin daśādadam gṛṣṭīnāṃ kṣīradātrīṇāṃ rohiṇīnāṃ na tena ca
15	dogdhrīṇāṃ vai gavāṃ caiva prayutāni daśaiva ha prādāṃ daśaguṇaṃ brahman na ca tenāham āgataḥ
16	vājināṃ bāhlijātānām ayutāny adadaṃ daśa karkāṇāṃ hemamālānāṃ na ca tenāham āgataḥ
17	koṭīś ca kāñcanasyāṣṭau prādāṃ brahman daśa tv aham ekaikasmin kratau tena phalenāhaṃ na cāgataḥ
18	vājināṃ śyāmakarṇānāṃ haritānāṃ pitāmaha prādāṃ hemasrajāṃ brahman koṭīr daśa ca sapta ca
19	īṣādantān mahākāyān kāñcanasragvibhūṣitān patnīmataḥ sahasrāṇi prāyacchaṃ daśa sapta ca
20	alaṃkṛtānāṃ deveśa divyaiḥ kanakabhūṣaṇaiḥ rathānāṃ kāñcanāṅgānāṃ sahasrāṇy adadaṃ daśa sapta cānyāni yuktāni vājibhiḥ samalaṃkṛtaiḥ
21	dakṣiṇāvayavāḥ ke cid vedair ye saṃprakīrtitāḥ vājapeyeṣu daśasu prādāṃ tenāpi nāpy aham
22	śakratulyaprabhāvānām ijyayā vikrameṇa ca sahasraṃ niṣkakaṇṭhānām adadaṃ dakṣiṇām aham
23	vijitya nṛpatīn sarvān makhair iṣṭvā pitāmaha aṣṭabhyo rājasūyebhyo na ca tenāham āgataḥ
24	srotaś ca yāvad gaṅgāyāś channam āsīj jagatpate dakṣiṇābhiḥ pravṛttābhir mama nāgāṃ ca tatkṛte
25	vājināṃ ca sahasre dve suvarṇaśatabhūṣite varaṃ grāmaśataṃ cāham ekaikasya tridhādadam tapasvī niyatāhāraḥ śamam āsthāya vāgyataḥ
26	dīrghakālaṃ himavati gaṅgāyāś ca durutsahām mūrdhnā dhārāṃ mahādevaḥ śirasā yām adhārayat na tenāpy aham āgacchaṃ phaleneha pitāmaha
27	śamyākṣepair ayajaṃ yac ca devān; sadyaskānām ayutaiś cāpi yat tat trayodaśadvādaśāhāṃś ca deva; sapauṇḍarīkān na ca teṣāṃ phalena
28	aṣṭau sahasrāṇi kakudminām ahaṃ; śuklarṣabhāṇām adadaṃ brāhmaṇebhyaḥ ekaikaṃ vai kāñcanaṃ śṛṅgam ebhyaḥ; patnīś caiṣām adadaṃ niṣkakaṇṭhīḥ
29	hiraṇyaratnanicitān adadaṃ ratnaparvatān dhanadhānyasamṛddhāṃś ca grāmāñ śatasahasraśaḥ
30	śataṃ śatānāṃ gṛṣṭīnām adadaṃ cāpy atandritaḥ iṣṭvānekair mahāyajñair brāhmaṇebhyo na tena ca
31	ekādaśāhair ayajaṃ sadakṣiṇair; dvirdvādaśāhair aśvamedhaiś ca deva ārkāyaṇaiḥ ṣoḍaśabhiś ca brahmaṃs; teṣāṃ phaleneha na cāgato 'smi
32	niṣkaikakaṇṭham adadaṃ yojanāyataṃ; tad vistīrṇaṃ kāñcanapādapānām vanaṃ cūtānāṃ ratnavibhūṣitānāṃ; na caiva teṣām āgato 'haṃ phalena
33	turāyaṇaṃ hi vratam apradhṛṣyam; akrodhano 'karavaṃ triṃśato 'bdān śataṃ gavām aṣṭa śatāni caiva; dine dine hy adadaṃ brāhmaṇebhyaḥ
34	payasvinīnām atha rohiṇīnāṃ; tathaiva cāpy anaḍuhāṃ lokanātha prādāṃ nityaṃ brāhmaṇebhyaḥ sureśa; nehāgatas tena phalena cāham
35	triṃśad agnim ahaṃ brahmann ayajaṃ yac ca nityadā aṣṭābhiḥ sarvamedhaiś ca naramedhaiś ca saptabhiḥ
36	daśabhir viśvajidbhiś ca śatair aṣṭādaśottaraiḥ na caiva teṣāṃ deveśa phalenāham ihāgataḥ
37	sarayvāṃ bāhudāyāṃ ca gaṅgāyām atha naimiṣe gavāṃ śatānām ayutam adadaṃ na ca tena vai
38	indreṇa guhyaṃ nihitaṃ vai guhāyāṃ; yad bhārgavas tapasehābhyavindat jājvalyamānam uśanastejaseha; tat sādhayām āsa mahaṃ vareṇyam
39	tato me brāhmaṇās tuṣṭās tasmin karmaṇi sādhite sahasram ṛṣayaś cāsan ye vai tatra samāgatāḥ uktas tair asmi gaccha tvaṃ brahmalokam iti prabho
40	prītenoktaḥ sahasreṇa brāhmaṇānām ahaṃ prabho imaṃ lokam anuprāpto mā bhūt te 'tra vicāraṇā
41	kāmaṃ yathāvad vihitaṃ vidhātrā; pṛṣṭena vācyaṃ tu mayā yathāvat tapo hi nānyac cānaśanān mataṃ me; namo 'stu te devavara prasīda
42	bhīṣma uvāca
42	ity uktavantaṃ taṃ brahmā rājānaṃ sma bhagīratham pūjayām āsa pūjārhaṃ vidhidṛṣṭena karmaṇā