Book 13 Chapter 87 | |
1 | yudhiṣṭhira uvāca |
1 | cāturvarṇyasya dharmātman dharmaḥ proktas tvayānagha
tathaiva me śrāddhavidhiṃ kṛtsnaṃ prabrūhi pārthiva |
2 | vaiśaṃpāyana uvāca |
2 | yudhiṣṭhireṇaivam ukto bhīṣmaḥ śāṃtanavas tadā
imaṃ śrāddhavidhiṃ kṛtsnaṃ pravaktum upacakrame |
3 | bhīṣma uvāca |
3 | śṛṇuṣvāvahito rājañ śrāddhakalpam imaṃ śubham
dhanyaṃ yaśasyaṃ putrīyaṃ pitṛyajñaṃ paraṃtapa |
4 | devāsuramanuṣyāṇāṃ gandharvoragarakṣasām
piśācakiṃnarāṇāṃ ca pūjyā vai pitaraḥ sadā |
5 | pitṝn pūjyāditaḥ paścād devān saṃtarpayanti vai
tasmāt sarvaprayatnena puruṣaḥ pūjayet sadā |
6 | anvāhāryaṃ mahārāja pitṝṇāṃ śrāddham ucyate
tac cāmiṣeṇa vidhinā vidhiḥ prathamakalpitaḥ |
7 | sarveṣv ahaḥsu prīyante kṛtaiḥ śrāddhaiḥ pitāmahāḥ
pravakṣyāmi tu te sarvāṃs tithyāṃ tithyāṃ guṇāguṇān |
8 | yeṣv ahaḥsu kṛtaiḥ śrāddhair yat phalaṃ prāpyate 'nagha
tat sarvaṃ kīrtayiṣyāmi yathāvat tan nibodha me |
9 | pitṝn arcya pratipadi prāpnuyāt svagṛhe striyaḥ
abhirūpaprajāyinyo darśanīyā bahuprajāḥ |
10 | striyo dvitīyāṃ jāyante tṛtīyāyāṃ tu vandinaḥ
caturthyāṃ kṣudrapaśavo bhavanti bahavo gṛhe |
11 | pañcamyāṃ bahavaḥ putrā jāyante kurvatāṃ nṛpa
kurvāṇās tu narāḥ ṣaṣṭhyāṃ bhavanti dyutibhāginaḥ |
12 | kṛṣibhāgī bhavec chrāddhaṃ kurvāṇaḥ saptamīṃ nṛpa
aṣṭamyāṃ tu prakurvāṇo vāṇijye lābham āpnuyāt |
13 | navamyāṃ kurvataḥ śrāddhaṃ bhavaty ekaśaphaṃ bahu
vivardhante tu daśamīṃ gāvaḥ śrāddhāni kurvataḥ |
14 | kupyabhāgī bhaven martyaḥ kurvann ekādaśīṃ nṛpa
brahmavarcasvinaḥ putrā jāyante tasya veśmani |
15 | dvādaśyām īhamānasya nityam eva pradṛśyate
rajataṃ bahu citraṃ ca suvarṇaṃ ca manoramam |
16 | jñātīnāṃ tu bhavec chreṣṭhaḥ kurvañ śrāddhaṃ trayodaśīm
avaśyaṃ tu yuvāno 'sya pramīyante narā gṛhe |
17 | yuddhabhāgī bhaven martyaḥ śrāddhaṃ kurvaṃś caturdaśīm
amāvāsyāṃ tu nivapan sarvān kāmān avāpnuyāt |
18 | kṛṣṇapakṣe daśamyādau varjayitvā caturdaśīm
śrāddhakarmaṇi tithyaḥ syuḥ praśastā na tathetarāḥ |
19 | yathā caivāparaḥ pakṣaḥ pūrvapakṣād viśiṣyate
tathā śrāddhasya pūrvāhṇād aparāhṇo viśiṣyate |