Book 13 Chapter 86 | |
1 | yudhiṣṭhira uvāca |
1 | uktāḥ pitāmaheneha suvarṇasya vidhānataḥ
vistareṇa pradānasya ye guṇāḥ śrutilakṣaṇāḥ |
2 | yat tu kāraṇam utpatteḥ suvarṇasyeha kīrtitam
sa kathaṃ tārakaḥ prāpto nidhanaṃ tad bravīhi me |
3 | uktaḥ sa devatānāṃ hi avadhya iti pārthiva
na ca tasyeha te mṛtyur vistareṇa prakīrtitaḥ |
4 | etad icchāmy ahaṃ śrotuṃ tvattaḥ kurukulodvaha
kārtsnyena tārakavadhaṃ paraṃ kautūhalaṃ hi me |
5 | bhīṣma uvāca |
5 | vipannakṛtyā rājendra devatā ṛṣayas tathā
kṛttikāś codayām āsur apatyabharaṇāya vai |
6 | na devatānāṃ kā cid dhi samarthā jātavedasaḥ
ekāpi śaktā taṃ garbhaṃ saṃdhārayitum ojasā |
7 | ṣaṇṇāṃ tāsāṃ tataḥ prītaḥ pāvako garbhadhāraṇāt
svena tejovisargeṇa vīryeṇa parameṇa ca |
8 | tās tu ṣaṭ kṛttikā garbhaṃ pupuṣur jātavedasaḥ
ṣaṭsu vartmasu tejo 'gneḥ sakalaṃ nihitaṃ prabho |
9 | tatas tā vardhamānasya kumārasya mahātmanaḥ
tejasābhiparītāṅgyo na kva cic charma lebhire |
10 | tatas tejaḥparītāṅgyaḥ sarvāḥ kāla upasthite
samaṃ garbhaṃ suṣuvire kṛttikās tā nararṣabha |
11 | tatas taṃ ṣaḍadhiṣṭhānaṃ garbham ekatvam āgatam
pṛthivī pratijagrāha kāntīpurasamīpataḥ |
12 | sa garbho divyasaṃsthāno dīptimān pāvakaprabhaḥ
divyaṃ śaravaṇaṃ prāpya vavṛdhe priyadarśanaḥ |
13 | dadṛśuḥ kṛttikās taṃ tu bālaṃ vahnisamadyutim
jātasnehāś ca sauhārdāt pupuṣuḥ stanyavisravaiḥ |
14 | abhavat kārttikeyaḥ sa trailokye sacarācare
skannatvāt skandatāṃ cāpa guhāvāsād guho 'bhavat |
15 | tato devās trayastriṃśad diśaś ca sadigīśvarāḥ
rudro dhātā ca viṣṇuś ca yajñaḥ pūṣāryamā bhagaḥ |
16 | aṃśo mitraś ca sādhyāś ca vasavo vāsavo 'śvinau
āpo vāyur nabhaś candro nakṣatrāṇi grahā raviḥ |
17 | pṛthag bhūtāni cānyāni yāni devārpaṇāni vai
ājagmus tatra taṃ draṣṭuṃ kumāraṃ jvalanātmajam ṛṣayas tuṣṭuvuś caiva gandharvāś ca jagus tathā |
18 | ṣaḍānanaṃ kumāraṃ taṃ dviṣaḍakṣaṃ dvijapriyam
pīnāṃsaṃ dvādaśabhujaṃ pāvakādityavarcasam |
19 | śayānaṃ śaragulmasthaṃ dṛṣṭvā devāḥ saharṣibhiḥ
lebhire paramaṃ harṣaṃ menire cāsuraṃ hatam |
20 | tato devāḥ priyāṇy asya sarva eva samācaran
krīḍataḥ krīḍanīyāni daduḥ pakṣigaṇāṃś ca ha |
21 | suparṇo 'sya dadau patraṃ mayūraṃ citrabarhiṇam
rākṣasāś ca dadus tasmai varāhamahiṣāv ubhau |
22 | kukkuṭaṃ cāgnisaṃkāśaṃ pradadau varuṇaḥ svayam
candramāḥ pradadau meṣam ādityo rucirāṃ prabhām |
23 | gavāṃ mātā ca gā devī dadau śatasahasraśaḥ
chāgam agnir guṇopetam ilā puṣpaphalaṃ bahu |
24 | sudhanvā śakaṭaṃ caiva rathaṃ cāmitakūbaram
varuṇo vāruṇān divyān bhujaṃgān pradadau śubhān siṃhān surendro vyāghrāṃś ca dvīpino 'nyāṃś ca daṃṣṭriṇaḥ |
25 | śvāpadāṃś ca bahūn ghorāṃś chatrāṇi vividhāni ca
rākṣasāsurasaṃghāś ca ye 'nujagmus tam īśvaram |
26 | vardhamānaṃ tu taṃ dṛṣṭvā prārthayām āsa tārakaḥ
upāyair bahubhir hantuṃ nāśakac cāpi taṃ vibhum |
27 | senāpatyena taṃ devāḥ pūjayitvā guhālayam
śaśaṃsur viprakāraṃ taṃ tasmai tārakakāritam |
28 | sa vivṛddho mahāvīryo devasenāpatiḥ prabhuḥ
jaghānāmoghayā śaktyā dānavaṃ tārakaṃ guhaḥ |
29 | tena tasmin kumāreṇa krīḍatā nihate 'sure
surendraḥ sthāpito rājye devānāṃ punar īśvaraḥ |
30 | sa senāpatir evātha babhau skandaḥ pratāpavān
īśo goptā ca devānāṃ priyakṛc chaṃkarasya ca |
31 | hiraṇyamūrtir bhagavān eṣa eva ca pāvakiḥ
sadā kumāro devānāṃ senāpatyam avāptavān |
32 | tasmāt suvarṇaṃ maṅgalyaṃ ratnam akṣayyam uttamam
sahajaṃ kārttikeyasya vahnes tejaḥ paraṃ matam |
33 | evaṃ rāmāya kauravya vasiṣṭho 'kathayat purā
tasmāt suvarṇadānāya prayatasva narādhipa |
34 | rāmaḥ suvarṇaṃ dattvā hi vimuktaḥ sarvakilbiṣaiḥ
triviṣṭape mahat sthānam avāpāsulabhaṃ naraiḥ |