Book 13 Chapter 80 | |
1 | yudhiṣṭhira uvāca |
1 | pavitrāṇāṃ pavitraṃ yac chreṣṭhaṃ loke ca yad bhavet
pāvanaṃ paramaṃ caiva tan me brūhi pitāmaha |
2 | bhīṣma uvāca |
2 | gāvo mahārthāḥ puṇyāś ca tārayanti ca mānavān
dhārayanti prajāś cemāḥ payasā haviṣā tathā |
3 | na hi puṇyatamaṃ kiṃ cid gobhyo bharatasattama
etāḥ pavitrāḥ puṇyāś ca triṣu lokeṣv anuttamāḥ |
4 | devānām upariṣṭāc ca gāvaḥ prativasanti vai
dattvā caitā narapate yānti svargaṃ manīṣiṇaḥ |
5 | māndhātā yauvanāśvaś ca yayātir nahuṣas tathā
gāvo dadantaḥ satataṃ sahasraśatasaṃmitāḥ gatāḥ paramakaṃ sthānaṃ devair api sudurlabham |
6 | api cātra purāvṛttaṃ kathayiṣyāmi te 'nagha |
7 | ṛṣīṇām uttamaṃ dhīmān kṛṣṇadvaipāyanaṃ śukaḥ
abhivādyāhnikaṃ kṛtvā śuciḥ prayatamānasaḥ pitaraṃ paripapraccha dṛṣṭalokaparāvaram |
8 | ko yajñaḥ sarvayajñānāṃ variṣṭha upalakṣyate
kiṃ ca kṛtvā paraṃ svargaṃ prāpnuvanti manīṣiṇaḥ |
9 | kena devāḥ pavitreṇa svargam aśnanti vā vibho
kiṃ ca yajñasya yajñatvaṃ kva ca yajñaḥ pratiṣṭhitaḥ |
10 | dānānām uttamaṃ kiṃ ca kiṃ ca satram ataḥ param
pavitrāṇāṃ pavitraṃ ca yat tad brūhi mamānagha |
11 | etac chrutvā tu vacanaṃ vyāsaḥ paramadharmavit
putrāyākathayat sarvaṃ tattvena bharatarṣabha |
12 | vyāsa uvāca |
12 | gāvaḥ pratiṣṭhā bhūtānāṃ tathā gāvaḥ parāyaṇam
gāvaḥ puṇyāḥ pavitrāś ca pāvanaṃ dharma eva ca |
13 | pūrvam āsannaśṛṅgā vai gāva ity anuśuśrumaḥ
śṛṅgārthe samupāsanta tāḥ kila prabhum avyayam |
14 | tato brahmā tu gāḥ prāyam upaviṣṭāḥ samīkṣya ha
īpsitaṃ pradadau tābhyo gobhyaḥ pratyekaśaḥ prabhuḥ |
15 | tāsāṃ śṛṅgāṇy ajāyanta yasyā yādṛṅ manogatam
nānāvarṇāḥ śṛṅgavantyas tā vyarocanta putraka |
16 | brahmaṇā varadattās tā havyakavyapradāḥ śubhāḥ
puṇyāḥ pavitrāḥ subhagā divyasaṃsthānalakṣaṇāḥ gāvas tejo mahad divyaṃ gavāṃ dānaṃ praśasyate |
17 | ye caitāḥ saṃprayacchanti sādhavo vītamatsarāḥ
te vai sukṛtinaḥ proktāḥ sarvadānapradāś ca te gavāṃ lokaṃ tathā puṇyam āpnuvanti ca te 'nagha |
18 | yatra vṛkṣā madhuphalā divyapuṣpaphalopagāḥ
puṣpāṇi ca sugandhīni divyāni dvijasattama |
19 | sarvā maṇimayī bhūmiḥ sūkṣmakāñcanavālukā
sarvatra sukhasaṃsparśā niṣpaṅkā nīrajā śubhā |
20 | raktotpalavanaiś caiva maṇidaṇḍair hiraṇmayaiḥ
taruṇādityasaṃkāśair bhānti tatra jalāśayāḥ |
21 | mahārhamaṇipatraiś ca kāñcanaprabhakesaraiḥ
nīlotpalavimiśraiś ca sarobhir bahupaṅkajaiḥ |
22 | karavīravanaiḥ phullaiḥ sahasrāvartasaṃvṛtaiḥ
saṃtānakavanaiḥ phullair vṛkṣaiś ca samalaṃkṛtāḥ |
23 | nirmalābhiś ca muktābhir maṇibhiś ca mahādhanaiḥ
uddhūtapulinās tatra jātarūpaiś ca nimnagāḥ |
24 | sarvaratnamayaiś citrair avagāḍhā nagottamaiḥ
jātarūpamayaiś cānyair hutāśanasamaprabhaiḥ |
25 | sauvarṇagirayas tatra maṇiratnaśiloccayāḥ
sarvaratnamayair bhānti śṛṅgaiś cārubhir ucchritaiḥ |
26 | nityapuṣpaphalās tatra nagāḥ patrarathākulāḥ
divyagandharasaiḥ puṣpaiḥ phalaiś ca bharatarṣabha |
27 | ramante puṇyakarmāṇas tatra nityaṃ yudhiṣṭhira
sarvakāmasamṛddhārthā niḥśokā gatamanyavaḥ |
28 | vimāneṣu vicitreṣu ramaṇīyeṣu bhārata
modante puṇyakarmāṇo viharanto yaśasvinaḥ |
29 | upakrīḍanti tān rājañ śubhāś cāpsarasāṃ gaṇāḥ
etāṃl lokān avāpnoti gāṃ dattvā vai yudhiṣṭhira |
30 | yāsām adhipatiḥ pūṣā māruto balavān balī
aiśvarye varuṇo rājā tā māṃ pāntu yugaṃdharāḥ |
31 | surūpā bahurūpāś ca viśvarūpāś ca mātaraḥ
prājāpatyā iti brahmañ japen nityaṃ yatavrataḥ |
32 | gās tu śuśrūṣate yaś ca samanveti ca sarvaśaḥ
tasmai tuṣṭāḥ prayacchanti varān api sudurlabhān |
33 | na druhyen manasā cāpi goṣu tā hi sukhapradāḥ
arcayeta sadā caiva namaskāraiś ca pūjayet dāntaḥ prītamanā nityaṃ gavāṃ vyuṣṭiṃ tathāśnute |
34 | yena devāḥ pavitreṇa bhuñjate lokam uttamam
yat pavitraṃ pavitrāṇāṃ tad ghṛtaṃ śirasā vahet |
35 | ghṛtena juhuyād agniṃ ghṛtena svasti vācayet
ghṛtaṃ prāśed ghṛtaṃ dadyād gavāṃ vyuṣṭiṃ tathāśnute |
36 | tryaham uṣṇaṃ piben mūtraṃ tryaham uṣṇaṃ pibet payaḥ
gavām uṣṇaṃ payaḥ pītvā tryaham uṣṇaṃ ghṛtaṃ pibet tryaham uṣṇaṃ ghṛtaṃ pītvā vāyubhakṣo bhavet tryaham |
37 | nirhṛtaiś ca yavair gobhir māsaṃ prasṛtayāvakaḥ
brahmahatyāsamaṃ pāpaṃ sarvam etena śudhyati |
38 | parābhavārthaṃ daityānāṃ devaiḥ śaucam idaṃ kṛtam
devatvam api ca prāptāḥ saṃsiddhāś ca mahābalāḥ |
39 | gāvaḥ pavitrāḥ puṇyāś ca pāvanaṃ paramaṃ mahat
tāś ca dattvā dvijātibhyo naraḥ svargam upāśnute |
40 | gavāṃ madhye śucir bhūtvā gomatīṃ manasā japet
pūtābhir adbhir ācamya śucir bhavati nirmalaḥ |
41 | agnimadhye gavāṃ madhye brāhmaṇānāṃ ca saṃsadi
vidyāvedavratasnātā brāhmaṇāḥ puṇyakarmiṇaḥ |
42 | adhyāpayerañ śiṣyān vai gomatīṃ yajñasaṃmitām
trirātropoṣitaḥ śrutvā gomatīṃ labhate varam |
43 | putrakāmaś ca labhate putraṃ dhanam athāpi ca
patikāmā ca bhartāraṃ sarvakāmāṃś ca mānavaḥ gāvas tuṣṭāḥ prayacchanti sevitā vai na saṃśayaḥ |
44 | evam etā mahābhāgā yajñiyāḥ sarvakāmadāḥ
rohiṇya iti jānīhi naitābhyo vidyate param |
45 | ity uktaḥ sa mahātejāḥ śukaḥ pitrā mahātmanā
pūjayām āsa gā nityaṃ tasmāt tvam api pūjaya |