Book 13 Chapter 60 | |
1 | yudhiṣṭhira uvāca |
1 | dānaṃ yajñakriyā ceha kiṃ svit pretya mahāphalam
kasya jyāyaḥ phalaṃ proktaṃ kīdṛśebhyaḥ kathaṃ kadā |
2 | etad icchāmi vijñātuṃ yāthātathyena bhārata
vidvañ jijñāsamānāya dānadharmān pracakṣva me |
3 | antarvedyāṃ ca yad dattaṃ śraddhayā cānṛśaṃsyataḥ
kiṃ svin niḥśreyasaṃ tāta tan me brūhi pitāmaha |
4 | bhīṣma uvāca |
4 | raudraṃ karma kṣatriyasya satataṃ tāta vartate
tasya vaitānikaṃ karma dānaṃ caiveha pāvanam |
5 | na tu pāpakṛtāṃ rājñāṃ pratigṛhṇanti sādhavaḥ
etasmāt kāraṇād yajñair yajed rājāptadakṣiṇaiḥ |
6 | atha cet pratigṛhṇīyur dadyād aharahar nṛpaḥ
śraddhām āsthāya paramāṃ pāvanaṃ hy etad uttamam |
7 | brāhmaṇāṃs tarpayed dravyais tato yajñe yatavrataḥ
maitrān sādhūn vedavidaḥ śīlavṛttataponvitān |
8 | yat te tena kariṣyanti kṛtaṃ tena bhaviṣyati
yajñān sādhaya sādhubhyaḥ svādvannān dakṣiṇāvataḥ |
9 | iṣṭaṃ dattaṃ ca manyethā ātmānaṃ dānakarmaṇā
pūjayethā yāyajūkāṃs tavāpy aṃśo bhaved yathā |
10 | prajāvato bharethāś ca brāhmaṇān bahubhāriṇaḥ
prajāvāṃs tena bhavati yathā janayitā tathā |
11 | yāvato vai sādhudharmān santaḥ saṃvartayanty uta
sarve te cāpi bhartavyā narā ye bahubhāriṇaḥ |
12 | samṛddhaḥ saṃprayacchasva brāhmaṇebhyo yudhiṣṭhira
dhenūr anaḍuho 'nnāni cchatraṃ vāsāṃsy upānahau |
13 | ājyāni yajamānebhyas tathānnādyāni bhārata
aśvavanti ca yānāni veśmāni śayanāni ca |
14 | ete deyā vyuṣṭimanto laghūpāyāś ca bhārata
ajugupsāṃś ca vijñāya brāhmaṇān vṛttikarśitān |
15 | upacchannaṃ prakāśaṃ vā vṛttyā tān pratipādaya
rājasūyāśvamedhābhyāṃ śreyas tat kṣatriyān prati |
16 | evaṃ pāpair vimuktas tvaṃ pūtaḥ svargam avāpsyasi
sraṃsayitvā punaḥ kośaṃ yad rāṣṭraṃ pālayiṣyasi |
17 | tataś ca brahmabhūyastvam avāpsyasi dhanāni ca
ātmanaś ca pareṣāṃ ca vṛttiṃ saṃrakṣa bhārata |
18 | putravac cāpi bhṛtyān svān prajāś ca paripālaya
yogakṣemaś ca te nityaṃ brāhmaṇeṣv astu bhārata |
19 | arakṣitāraṃ hartāraṃ viloptāram adāyakam
taṃ sma rājakaliṃ hanyuḥ prajāḥ saṃbhūya nirghṛṇam |
20 | ahaṃ vo rakṣitety uktvā yo na rakṣati bhūmipaḥ
sa saṃhatya nihantavyaḥ śveva sonmāda āturaḥ |
21 | pāpaṃ kurvanti yat kiṃ cit prajā rājñā hy arakṣitāḥ
caturthaṃ tasya pāpasya rājā bhārata vindati |
22 | apy āhuḥ sarvam eveti bhūyo 'rdham iti niścayaḥ
caturthaṃ matam asmākaṃ manoḥ śrutvānuśāsanam |
23 | śubhaṃ vā yat prakurvanti prajā rājñā surakṣitāḥ
caturthaṃ tasya puṇyasya rājā cāpnoti bhārata |
24 | jīvantaṃ tvānujīvantu prajāḥ sarvā yudhiṣṭhira
parjanyam iva bhūtāni mahādrumam iva dvijāḥ |
25 | kuberam iva rakṣāṃsi śatakratum ivāmarāḥ
jñātayas tvānujīvantu suhṛdaś ca paraṃtapa |