Book 13 Chapter 55 | |
1 | cyavana uvāca |
1 | varaś ca gṛhyatāṃ matto yaś ca te saṃśayo hṛdi
taṃ ca brūhi naraśreṣṭha sarvaṃ saṃpādayāmi te |
2 | kuśika uvāca |
2 | yadi prīto 'si bhagavaṃs tato me vada bhārgava
kāraṇaṃ śrotum icchāmi madgṛhe vāsakāritam |
3 | śayanaṃ caikapārśvena divasān ekaviṃśatim
akiṃcid uktvā gamanaṃ bahiś ca munipuṃgava |
4 | antardhānam akasmāc ca punar eva ca darśanam
punaś ca śayanaṃ vipra divasān ekaviṃśatim |
5 | tailābhyaktasya gamanaṃ bhojanaṃ ca gṛhe mama
samupānīya vividhaṃ yad dagdhaṃ jātavedasā niryāṇaṃ ca rathenāśu sahasā yat kṛtaṃ tvayā |
6 | dhanānāṃ ca visargasya vanasyāpi ca darśanam
prāsādānāṃ bahūnāṃ ca kāñcanānāṃ mahāmune |
7 | maṇividrumapādānāṃ paryaṅkānāṃ ca darśanam
punaś cādarśanaṃ tasya śrotum icchāmi kāraṇam |
8 | atīva hy atra muhyāmi cintayāno divāniśam
na caivātrādhigacchāmi sarvasyāsya viniścayam etad icchāmi kārtsnyena satyaṃ śrotuṃ tapodhana |
9 | cyavana uvāca |
9 | śṛṇu sarvam aśeṣeṇa yad idaṃ yena hetunā
na hi śakyam anākhyātum evaṃ pṛṣṭena pārthiva |
10 | pitāmahasya vadataḥ purā devasamāgame
śrutavān asmi yad rājaṃs tan me nigadataḥ śṛṇu |
11 | brahmakṣatravirodhena bhavitā kulasaṃkaraḥ
pautras te bhavitā rājaṃs tejovīryasamanvitaḥ |
12 | tataḥ svakularakṣārtham ahaṃ tvā samupāgamam
cikīrṣan kuśikocchedaṃ saṃdidhakṣuḥ kulaṃ tava |
13 | tato 'ham āgamya purā tvām avocaṃ mahīpate
niyamaṃ kaṃ cid ārapsye śuśrūṣā kriyatām iti |
14 | na ca te duṣkṛtaṃ kiṃ cid aham āsādayaṃ gṛhe
tena jīvasi rājarṣe na bhavethās tato 'nyathā |
15 | etāṃ buddhiṃ samāsthāya divasān ekaviṃśatim
supto 'smi yadi māṃ kaś cid bodhayed iti pārthiva |
16 | yadā tvayā sabhāryeṇa saṃsupto na prabodhitaḥ
ahaṃ tadaiva te prīto manasā rājasattama |
17 | utthāya cāsmi niṣkrānto yadi māṃ tvaṃ mahīpate
pṛccheḥ kva yāsyasīty evaṃ śapeyaṃ tvām iti prabho |
18 | antarhitaś cāsmi punaḥ punar eva ca te gṛhe
yogam āsthāya saṃviṣṭo divasān ekaviṃśatim |
19 | kṣudhito mām asūyethāḥ śramād veti narādhipa
etāṃ buddhiṃ samāsthāya karśitau vāṃ mayā kṣudhā |
20 | na ca te 'bhūt susūkṣmo 'pi manyur manasi pārthiva
sabhāryasya naraśreṣṭha tena te prītimān aham |
21 | bhojanaṃ ca samānāyya yat tad ādīpitaṃ mayā
krudhyethā yadi mātsaryād iti tan marṣitaṃ ca te |
22 | tato 'haṃ ratham āruhya tvām avocaṃ narādhipa
sabhāryo māṃ vahasveti tac ca tvaṃ kṛtavāṃs tathā |
23 | aviśaṅko narapate prīto 'haṃ cāpi tena te
dhanotsarge 'pi ca kṛte na tvāṃ krodhaḥ pradharṣayat |
24 | tataḥ prītena te rājan punar etat kṛtaṃ tava
sabhāryasya vanaṃ bhūyas tad viddhi manujādhipa |
25 | prītyarthaṃ tava caitan me svargasaṃdarśanaṃ kṛtam
yat te vane 'smin nṛpate dṛṣṭaṃ divyaṃ nidarśanam |
26 | svargoddeśas tvayā rājan saśarīreṇa pārthiva
muhūrtam anubhūto 'sau sabhāryeṇa nṛpottama |
27 | nidarśanārthaṃ tapaso dharmasya ca narādhipa
tatra yāsīt spṛhā rājaṃs tac cāpi viditaṃ mama |
28 | brāhmaṇyaṃ kāṅkṣase hi tvaṃ tapaś ca pṛthivīpate
avamanya narendratvaṃ devendratvaṃ ca pārthiva |
29 | evam etad yathāttha tvaṃ brāhmaṇyaṃ tāta durlabham
brāhmaṇye sati carṣitvam ṛṣitve ca tapasvitā |
30 | bhaviṣyaty eṣa te kāmaḥ kuśikāt kauśiko dvijaḥ
tṛtīyaṃ puruṣaṃ prāpya brāhmaṇatvaṃ gamiṣyati |
31 | vaṃśas te pārthivaśreṣṭha bhṛgūṇām eva tejasā
pautras te bhavitā vipra tapasvī pāvakadyutiḥ |
32 | yaḥ sa devamanuṣyāṇāṃ bhayam utpādayiṣyati
trayāṇāṃ caiva lokānāṃ satyam etad bravīmi te |
33 | varaṃ gṛhāṇa rājarṣe yas te manasi vartate
tīrthayātrāṃ gamiṣyāmi purā kālo 'tivartate |
34 | kuśika uvāca |
34 | eṣa eva varo me 'dya yat tvaṃ prīto mahāmune
bhavatv etad yathāttha tvaṃ tapaḥ pautre mamānagha brāhmaṇyaṃ me kulasyāstu bhagavann eṣa me varaḥ |
35 | punaś cākhyātum icchāmi bhagavan vistareṇa vai
katham eṣyati vipratvaṃ kulaṃ me bhṛgunandana kaś cāsau bhavitā bandhur mama kaś cāpi saṃmataḥ |