Book 13 Chapter 50 | |
1 | yudhiṣṭhira uvāca |
1 | darśane kīdṛśaḥ snehaḥ saṃvāse ca pitāmaha
mahābhāgyaṃ gavāṃ caiva tan me brūhi pitāmaha |
2 | bhīṣma uvāca |
2 | hanta te kathayiṣyāmi purāvṛttaṃ mahādyute
nahuṣasya ca saṃvādaṃ maharṣeś cyavanasya ca |
3 | purā maharṣiś cyavano bhārgavo bharatarṣabha
udavāsakṛtārambho babhūva sumahāvrataḥ |
4 | nihatya mānaṃ krodhaṃ ca praharṣaṃ śokam eva ca
varṣāṇi dvādaśa munir jalavāse dhṛtavrataḥ |
5 | ādadhat sarvabhūteṣu visrambhaṃ paramaṃ śubham
jalecareṣu sattveṣu śītaraśmir iva prabhuḥ |
6 | sthāṇubhūtaḥ śucir bhūtvā daivatebhyaḥ praṇamya ca
gaṅgāyamunayor madhye jalaṃ saṃpraviveśa ha |
7 | gaṅgāyamunayor vegaṃ subhīmaṃ bhīmaniḥsvanam
pratijagrāha śirasā vātavegasamaṃ jave |
8 | gaṅgā ca yamunā caiva saritaś cānugās tayoḥ
pradakṣiṇam ṛṣiṃ cakrur na cainaṃ paryapīḍayan |
9 | antarjale sa suṣvāpa kāṣṭhabhūto mahāmuniḥ
tataś cordhvasthito dhīmān abhavad bharatarṣabha |
10 | jalaukasāṃ sa sattvānāṃ babhūva priyadarśanaḥ
upājighranta ca tadā matsyās taṃ hṛṣṭamānasāḥ tatra tasyāsataḥ kālaḥ samatīto 'bhavan mahān |
11 | tataḥ kadā cit samaye kasmiṃś cin matsyajīvinaḥ
taṃ deśaṃ samupājagmur jālahastā mahādyute |
12 | niṣādā bahavas tatra matsyoddharaṇaniścitāḥ
vyāyatā balinaḥ śūrāḥ salileṣv anivartinaḥ abhyāyayuś ca taṃ deśaṃ niścitā jālakarmaṇi |
13 | jālaṃ ca yojayām āsur viśeṣeṇa janādhipa
matsyodakaṃ samāsādya tadā bharatasattama |
14 | tatas te bahubhir yogaiḥ kaivartā matsyakāṅkṣiṇaḥ
gaṅgāyamunayor vāri jālair abhyakiraṃs tataḥ |
15 | jālaṃ suvitataṃ teṣāṃ navasūtrakṛtaṃ tathā
vistārāyāmasaṃpannaṃ yat tatra salile kṣamam |
16 | tatas te sumahac caiva balavac ca suvartitam
prakīrya sarvataḥ sarve jālaṃ cakṛṣire tadā |
17 | abhītarūpāḥ saṃhṛṣṭās te 'nyonyavaśavartinaḥ
babandhus tatra matsyāṃś ca tathānyāñ jalacāriṇaḥ |
18 | tathā matsyaiḥ parivṛtaṃ cyavanaṃ bhṛgunandanam
ākarṣanta mahārāja jālenātha yadṛcchayā |
19 | nadīśaivaladigdhāṅgaṃ hariśmaśrujaṭādharam
lagnaiḥ śaṅkhagaṇair gātraiḥ koṣṭhaiś citrair ivāvṛtam |
20 | taṃ jālenoddhṛtaṃ dṛṣṭvā te tadā vedapāragam
sarve prāñjalayo dāśāḥ śirobhiḥ prāpatan bhuvi |
21 | parikhedaparitrāsāj jālasyākarṣaṇena ca
matsyā babhūvur vyāpannāḥ sthalasaṃkarṣaṇena ca |
22 | sa munis tat tadā dṛṣṭvā matsyānāṃ kadanaṃ kṛtam
babhūva kṛpayāviṣṭo niḥśvasaṃś ca punaḥ punaḥ |
23 | niṣādā ūcuḥ |
23 | ajñānād yat kṛtaṃ pāpaṃ prasādaṃ tatra naḥ kuru
karavāma priyaṃ kiṃ te tan no brūhi mahāmune |
24 | bhīṣma uvāca |
24 | ity ukto matsyamadhyasthaś cyavano vākyam abravīt
yo me 'dya paramaḥ kāmas taṃ śṛṇudhvaṃ samāhitāḥ |
25 | prāṇotsargaṃ vikrayaṃ vā matsyair yāsyāmy ahaṃ saha
saṃvāsān notsahe tyaktuṃ salilādhyuṣitān imān |
26 | ity uktās te niṣādās tu subhṛśaṃ bhayakampitāḥ
sarve viṣaṇṇavadanā nahuṣāya nyavedayan |