Book 13 Chapter 41 | |
1 | bhīṣma uvāca |
1 | tataḥ kadā cid devendro divyarūpavapurdharaḥ
idam antaram ity evaṃ tato 'bhyāgād athāśramam |
2 | rūpam apratimaṃ kṛtvā lobhanīyaṃ janādhipa
darśanīyatamo bhūtvā praviveśa tam āśramam |
3 | sa dadarśa tam āsīnaṃ vipulasya kalevaram
niśceṣṭaṃ stabdhanayanaṃ yathālekhyagataṃ tathā |
4 | ruciṃ ca rucirāpāṅgīṃ pīnaśroṇipayodharām
padmapatraviśālākṣīṃ saṃpūrṇendunibhānanām |
5 | sā tam ālokya sahasā pratyutthātum iyeṣa ha
rūpeṇa vismitā ko 'sīty atha vaktum ihecchatī |
6 | utthātukāmāpi satī vyatiṣṭhad vipulena sā
nigṛhītā manuṣyendra na śaśāka viceṣṭitum |
7 | tām ābabhāṣe devendraḥ sāmnā paramavalgunā
tvadartham āgataṃ viddhi devendraṃ māṃ śucismite |
8 | kliśyamānam anaṅgena tvatsaṃkalpodbhavena vai
tat paryāpnuhi māṃ subhru purā kālo 'tivartate |
9 | tam evaṃvādinaṃ śakraṃ śuśrāva vipulo muniḥ
gurupatnyāḥ śarīrastho dadarśa ca surādhipam |
10 | na śaśāka ca sā rājan pratyutthātum aninditā
vaktuṃ ca nāśakad rājan viṣṭabdhā vipulena sā |
11 | ākāraṃ gurupatnyās tu vijñāya sa bhṛgūdvahaḥ
nijagrāha mahātejā yogena balavat prabho babandha yogabandhaiś ca tasyāḥ sarvendriyāṇi saḥ |
12 | tāṃ nirvikārāṃ dṛṣṭvā tu punar eva śacīpatiḥ
uvāca vrīḍito rājaṃs tāṃ yogabalamohitām |
13 | ehy ehīti tataḥ sā taṃ prativaktum iyeṣa ca
sa tāṃ vācaṃ guroḥ patnyā vipulaḥ paryavartayat |
14 | bhoḥ kim āgamane kṛtyam iti tasyāś ca niḥsṛtā
vaktrāc chaśāṅkapratimād vāṇī saṃskārabhūṣitā |
15 | vrīḍitā sā tu tad vākyam uktvā paravaśā tadā
puraṃdaraś ca saṃtrasto babhūva vimanās tadā |
16 | sa tad vaikṛtam ālakṣya devarājo viśāṃ pate
avaikṣata sahasrākṣas tadā divyena cakṣuṣā |
17 | dadarśa ca muniṃ tasyāḥ śarīrāntaragocaram
pratibimbam ivādarśe gurupatnyāḥ śarīragam |
18 | sa taṃ ghoreṇa tapasā yuktaṃ dṛṣṭvā puraṃdaraḥ
prāvepata susaṃtrastaḥ śāpabhītas tadā vibho |
19 | vimucya gurupatnīṃ tu vipulaḥ sumahātapāḥ
svaṃ kalevaram āviśya śakraṃ bhītam athābravīt |
20 | ajitendriya pāpātman kāmātmaka puraṃdara
na ciraṃ pūjayiṣyanti devās tvāṃ mānuṣās tathā |
21 | kiṃ nu tad vismṛtaṃ śakra na tan manasi te sthitam
gautamenāsi yan mukto bhagāṅkaparicihnitaḥ |
22 | jāne tvāṃ bāliśamatim akṛtātmānam asthiram
mayeyaṃ rakṣyate mūḍha gaccha pāpa yathāgatam |
23 | nāhaṃ tvām adya mūḍhātman daheyaṃ hi svatejasā
kṛpāyamāṇas tu na te dagdhum icchāmi vāsava |
24 | sa ca ghoratapā dhīmān gurur me pāpacetasam
dṛṣṭvā tvāṃ nirdahed adya krodhadīptena cakṣuṣā |
25 | naivaṃ tu śakra kartavyaṃ punar mānyāś ca te dvijāḥ
mā gamaḥ sasutāmātyo 'tyayaṃ brahmabalārditaḥ |
26 | amaro 'smīti yad buddhim etām āsthāya vartase
māvamaṃsthā na tapasām asādhyaṃ nāma kiṃ cana |
27 | tac chrutvā vacanaṃ śakro vipulasya mahātmanaḥ
akiṃcid uktvā vrīḍitas tatraivāntaradhīyata |
28 | muhūrtayāte śakre tu devaśarmā mahātapāḥ
kṛtvā yajñaṃ yathākāmam ājagāma svam āśramam |
29 | āgate 'tha gurau rājan vipulaḥ priyakarmakṛt
rakṣitāṃ gurave bhāryāṃ nyavedayad aninditām |
30 | abhivādya ca śāntātmā sa guruṃ guruvatsalaḥ
vipulaḥ paryupātiṣṭhad yathāpūrvam aśaṅkitaḥ |
31 | viśrāntāya tatas tasmai sahāsīnāya bhāryayā
nivedayām āsa tadā vipulaḥ śakrakarma tat |
32 | tac chrutvā sa munis tuṣṭo vipulasya pratāpavān
babhūva śīlavṛttābhyāṃ tapasā niyamena ca |
33 | vipulasya gurau vṛttiṃ bhaktim ātmani ca prabhuḥ
dharme ca sthiratāṃ dṛṣṭvā sādhu sādhv ity uvāca ha |
34 | pratinandya ca dharmātmā śiṣyaṃ dharmaparāyaṇam
vareṇa cchandayām āsa sa tasmād guruvatsalaḥ anujñātaś ca guruṇā cacārānuttamaṃ tapaḥ |
35 | tathaiva devaśarmāpi sabhāryaḥ sa mahātapāḥ
nirbhayo balavṛtraghnāc cacāra vijane vane |