Book 13 Chapter 38 | |
1 | yudhiṣṭhira uvāca |
1 | strīṇāṃ svabhāvam icchāmi śrotuṃ bharatasattama
striyo hi mūlaṃ doṣāṇāṃ laghucittāḥ pitāmaha |
2 | bhīṣma uvāca |
2 | atrāpy udāharantīmam itihāsaṃ purātanam
nāradasya ca saṃvādaṃ puṃścalyā pañcacūḍayā |
3 | lokān anucaran dhīmān devarṣir nāradaḥ purā
dadarśāpsarasaṃ brāhmīṃ pañcacūḍām aninditām |
4 | tāṃ dṛṣṭvā cārusarvāṅgīṃ papracchāpsarasaṃ muniḥ
saṃśayo hṛdi me kaś cit tan me brūhi sumadhyame |
5 | evam uktā tu sā vipraṃ pratyuvācātha nāradam
viṣaye sati vakṣyāmi samarthāṃ manyase ca mām |
6 | nārada uvāca |
6 | na tvām aviṣaye bhadre niyokṣyāmi kathaṃ cana
strīṇāṃ svabhāvam icchāmi tvattaḥ śrotuṃ varānane |
7 | bhīṣma uvāca |
7 | etac chrutvā vacas tasya devarṣer apsarottamā
pratyuvāca na śakṣyāmi strī satī nindituṃ striyaḥ |
8 | viditās te striyo yāś ca yādṛśāś ca svabhāvataḥ
na mām arhasi devarṣe niyoktuṃ praśna īdṛśe |
9 | tām uvāca sa devarṣiḥ satyaṃ vada sumadhyame
mṛṣāvāde bhaved doṣaḥ satye doṣo na vidyate |
10 | ity uktā sā kṛtamatir abhavac cāruhāsinī
strīdoṣāñ śāśvatān satyān bhāṣituṃ saṃpracakrame |
11 | pañcacūḍovāca |
11 | kulīnā rūpavatyaś ca nāthavatyaś ca yoṣitaḥ
maryādāsu na tiṣṭhanti sa doṣaḥ strīṣu nārada |
12 | na strībhyaḥ kiṃ cid anyad vai pāpīyastaram asti vai
striyo hi mūlaṃ doṣāṇāṃ tathā tvam api vettha ha |
13 | samājñātān ṛddhimataḥ pratirūpān vaśe sthitān
patīn antaram āsādya nālaṃ nāryaḥ pratīkṣitum |
14 | asaddharmas tv ayaṃ strīṇām asmākaṃ bhavati prabho
pāpīyaso narān yad vai lajjāṃ tyaktvā bhajāmahe |
15 | striyaṃ hi yaḥ prārthayate saṃnikarṣaṃ ca gacchati
īṣac ca kurute sevāṃ tam evecchanti yoṣitaḥ |
16 | anarthitvān manuṣyāṇāṃ bhayāt parijanasya ca
maryādāyām amaryādāḥ striyas tiṣṭhanti bhartṛṣu |
17 | nāsāṃ kaś cid agamyo 'sti nāsāṃ vayasi saṃsthitiḥ
virūpaṃ rūpavantaṃ vā pumān ity eva bhuñjate |
18 | na bhayān nāpy anukrośān nārthahetoḥ kathaṃ cana
na jñātikulasaṃbandhāt striyas tiṣṭhanti bhartṛṣu |
19 | yauvane vartamānānāṃ mṛṣṭābharaṇavāsasām
nārīṇāṃ svairavṛttānāṃ spṛhayanti kulastriyaḥ |
20 | yāś ca śaśvad bahumatā rakṣyante dayitāḥ striyaḥ
api tāḥ saṃprasajjante kubjāndhajaḍavāmanaiḥ |
21 | paṅguṣv api ca devarṣe ye cānye kutsitā narāḥ
strīṇām agamyo loke 'smin nāsti kaś cin mahāmune |
22 | yadi puṃsāṃ gatir brahma kathaṃ cin nopapadyate
apy anyonyaṃ pravartante na hi tiṣṭhanti bhartṛṣu |
23 | alābhāt puruṣāṇāṃ hi bhayāt parijanasya ca
vadhabandhabhayāc cāpi svayaṃ guptā bhavanti tāḥ |
24 | calasvabhāvā duḥsevyā durgrāhyā bhāvatas tathā
prājñasya puruṣasyeha yathā vācas tathā striyaḥ |
25 | nāgnis tṛpyati kāṣṭhānāṃ nāpagānāṃ mahodadhiḥ
nāntakaḥ sarvabhūtānāṃ na puṃsāṃ vāmalocanāḥ |
26 | idam anyac ca devarṣe rahasyaṃ sarvayoṣitām
dṛṣṭvaiva puruṣaṃ hṛdyaṃ yoniḥ praklidyate striyaḥ |
27 | kāmānām api dātāraṃ kartāraṃ mānasāntvayoḥ
rakṣitāraṃ na mṛṣyanti bhartāraṃ paramaṃ striyaḥ |
28 | na kāmabhogān bahulān nālaṃkārārthasaṃcayān
tathaiva bahu manyante yathā ratyām anugraham |
29 | antakaḥ śamano mṛtyuḥ pātālaṃ vaḍavāmukham
kṣuradhārā viṣaṃ sarpo vahnir ity ekataḥ striyaḥ |
30 | yataś ca bhūtāni mahānti pañca; yataś ca lokā vihitā vidhātrā
yataḥ pumāṃsaḥ pramadāś ca nirmitās; tadaiva doṣāḥ pramadāsu nārada |