Book 13 Chapter 34 | |
1 | bhīṣma uvāca |
1 | brāhmaṇān eva satataṃ bhṛśaṃ saṃpratipūjayet
ete hi somarājāna īśvarāḥ sukhaduḥkhayoḥ |
2 | ete bhogair alaṃkārair anyaiś caiva kim icchakaiḥ
sadā pūjyā namaskāryā rakṣyāś ca pitṛvan nṛpaiḥ ato rāṣṭrasya śāntir hi bhūtānām iva vāsavāt |
3 | jāyatāṃ brahmavarcasvī rāṣṭre vai brāhmaṇaḥ śuciḥ
mahārathaś ca rājanya eṣṭavyaḥ śatrutāpanaḥ |
4 | brāhmaṇaṃ jātisaṃpannaṃ dharmajñaṃ saṃśitavratam
vāsayeta gṛhe rājan na tasmāt param asti vai |
5 | brāhmaṇebhyo havir dattaṃ pratigṛhṇanti devatāḥ
pitaraḥ sarvabhūtānāṃ naitebhyo vidyate param |
6 | ādityaś candramā vāyur bhūmir āpo 'mbaraṃ diśaḥ
sarve brāhmaṇam āviśya sadānnam upabhuñjate |
7 | na tasyāśnanti pitaro yasya viprā na bhuñjate
devāś cāpy asya nāśnanti pāpasya brāhmaṇadviṣaḥ |
8 | brāhmaṇeṣu tu tuṣṭeṣu prīyante pitaraḥ sadā
tathaiva devatā rājan nātra kāryā vicāraṇā |
9 | tathaiva te 'pi prīyante yeṣāṃ bhavati tad dhaviḥ
na ca pretya vinaśyanti gacchanti paramāṃ gatim |
10 | yena yenaiva haviṣā brāhmaṇāṃs tarpayen naraḥ
tena tenaiva prīyante pitaro devatās tathā |
11 | brāhmaṇād eva tad bhūtaṃ prabhavanti yataḥ prajāḥ
yataś cāyaṃ prabhavati pretya yatra ca gacchati |
12 | vedaiṣa mārgaṃ svargasya tathaiva narakasya ca
āgatānāgate cobhe brāhmaṇo dvipadāṃ varaḥ brāhmaṇo bharataśreṣṭha svadharmaṃ veda medhayā |
13 | ye cainam anuvartante te na yānti parābhavam
na te pretya vinaśyanti gacchanti na parābhavam |
14 | ye brāhmaṇamukhāt prāptaṃ pratigṛhṇanti vai vacaḥ
kṛtātmāno mahātmānas te na yānti parābhavam |
15 | kṣatriyāṇāṃ pratapatāṃ tejasā ca balena ca
brāhmaṇeṣv eva śāmyanti tejāṃsi ca balāni ca |
16 | bhṛgavo 'jayaṃs tālajaṅghān nīpān aṅgiraso 'jayan
bharadvājo vaitahavyān ailāṃś ca bharatarṣabha |
17 | citrāyudhāṃś cāpy ajayann ete kṛṣṇājinadhvajāḥ
prakṣipyātha ca kumbhān vai pāragāminam ārabhet |
18 | yat kiṃ cit kathyate loke śrūyate paśyate 'pi vā
sarvaṃ tad brāhmaṇeṣv eva gūḍho 'gnir iva dāruṣu |
19 | atrāpy udāharantīmam itihāsaṃ purātanam
saṃvādaṃ vāsudevasya pṛthvyāś ca bharatarṣabha |
20 | vāsudeva uvāca |
20 | mātaraṃ sarvabhūtānāṃ pṛcche tvā saṃśayaṃ śubhe
kena svit karmaṇā pāpaṃ vyapohati naro gṛhī |
21 | pṛthivy uvāca |
21 | brāhmaṇān eva seveta pavitraṃ hy etad uttamam
brāhmaṇān sevamānasya rajaḥ sarvaṃ praṇaśyati |
22 | ato bhūtir ataḥ kīrtir ato buddhiḥ prajāyate
apareṣāṃ pareṣāṃ ca parebhyaś caiva ye pare |
23 | brāhmaṇā yaṃ praśaṃsanti puruṣaḥ sa pravardhate
atha yo brāhmaṇākruṣṭaḥ parābhavati so 'cirāt |
24 | yathā mahārṇave kṣipta āmaloṣṭo vinaśyati
tathā duścaritaṃ karma parābhāvāya kalpate |
25 | paśya candre kṛtaṃ lakṣma samudre lavaṇodakam
tathā bhagasahasreṇa mahendraṃ paricihnitam |
26 | teṣām eva prabhāvena sahasranayano hy asau
śatakratuḥ samabhavat paśya mādhava yādṛśam |
27 | icchan bhūtiṃ ca kīrtiṃ ca lokāṃś ca madhusūdana
brāhmaṇānumate tiṣṭhet puruṣaḥ śucir ātmavān |
28 | ity etad vacanaṃ śrutvā medinyā madhusūdanaḥ
sādhu sādhv ity athety uktvā medinīṃ pratyapūjayat |
29 | etāṃ śrutvopamāṃ pārtha prayato brāhmaṇarṣabhān
satataṃ pūjayethās tvaṃ tataḥ śreyo 'bhipatsyase |