Book 13 Chapter 33 | |
1 | yudhiṣṭhira uvāca |
1 | kiṃ rājñaḥ sarvakṛtyānāṃ garīyaḥ syāt pitāmaha
kiṃ kurvan karma nṛpatir ubhau lokau samaśnute |
2 | bhīṣma uvāca |
2 | etad rājñaḥ kṛtyatamam abhiṣiktasya bhārata
brāhmaṇānām anuṣṭhānam atyantaṃ sukham icchatā śrotriyān brāhmaṇān vṛddhān nityam evābhipūjayet |
3 | paurajānapadāṃś cāpi brāhmaṇāṃś ca bahuśrutān
sāntvena bhogadānena namaskārais tathārcayet |
4 | etat kṛtyatamaṃ rājño nityam eveti lakṣayet
yathātmānaṃ yathā putrāṃs tathaitān paripālayet |
5 | ye cāpy eṣāṃ pūjyatamās tān dṛḍhaṃ pratipūjayet
teṣu śānteṣu tad rāṣṭraṃ sarvam eva virājate |
6 | te pūjyās te namaskāryās te rakṣyāḥ pitaro yathā
teṣv eva yātrā lokasya bhūtānām iva vāsave |
7 | abhicārair upāyaiś ca daheyur api tejasā
niḥśeṣaṃ kupitāḥ kuryur ugrāḥ satyaparākramāḥ |
8 | nāntam eṣāṃ prapaśyāmi na diśaś cāpy apāvṛtāḥ
kupitāḥ samudīkṣante dāveṣv agniśikhā iva |
9 | vidyan teṣāṃ sāhasikā guṇās teṣām atīva hi
kūpā iva tṛṇacchannā viśuddhā dyaur ivāpare |
10 | prasahyakāriṇaḥ ke cit kārpāsamṛdavo 'pare
santi caiṣām atiśaṭhās tathānye 'titapasvinaḥ |
11 | kṛṣigorakṣyam apy anye bhaikṣam anye 'py anuṣṭhitāḥ
corāś cānye 'nṛtāś cānye tathānye naṭanartakāḥ |
12 | sarvakarmasu dṛśyante praśānteṣv itareṣu ca
vividhācārayuktāś ca brāhmaṇā bharatarṣabha |
13 | nānākarmasu yuktānāṃ bahukarmopajīvinām
dharmajñānāṃ satāṃ teṣāṃ nityam evānukīrtayet |
14 | pitṝṇāṃ devatānāṃ ca manuṣyoragarakṣasām
purohitā mahābhāgā brāhmaṇā vai narādhipa |
15 | naite devair na pitṛbhir na gandharvair na rākṣasaiḥ
nāsurair na piśācaiś ca śakyā jetuṃ dvijātayaḥ |
16 | adaivaṃ daivataṃ kuryur daivataṃ cāpy adaivatam
yam iccheyuḥ sa rājā syād yaṃ dviṣyuḥ sa parābhavet |
17 | parivādaṃ ca ye kuryur brāhmaṇānām acetasaḥ
nindāpraśaṃsākuśalāḥ kīrtyakīrtiparāvarāḥ parikupyanti te rājan satataṃ dviṣatāṃ dvijāḥ |
18 | brāhmaṇā yaṃ praśaṃsanti puruṣaḥ sa pravardhate
brāhmaṇair yaḥ parākruṣṭaḥ parābhūyāt kṣaṇād dhi saḥ |
19 | śakā yavanakāmbojās tās tāḥ kṣatriyajātayaḥ
vṛṣalatvaṃ parigatā brāhmaṇānām adarśanāt |
20 | dramiḷāś ca kaliṅgāś ca pulindāś cāpy uśīnarāḥ
kaulāḥ sarpā māhiṣakās tās tāḥ kṣatriyajātayaḥ |
21 | vṛṣalatvaṃ parigatā brāhmaṇānām adarśanāt
śreyān parājayas tebhyo na jayo jayatāṃ vara |
22 | yas tu sarvam idaṃ hanyād brāhmaṇaṃ ca na tatsamam
brahmavadhyā mahān doṣa ity āhuḥ paramarṣayaḥ |
23 | parivādo dvijātīnāṃ na śrotavyaḥ kathaṃ cana
āsītādhomukhas tūṣṇīṃ samutthāya vrajeta vā |
24 | na sa jāto janiṣyo vā pṛthivyām iha kaś cana
yo brāhmaṇavirodhena sukhaṃ jīvitum utsahet |
25 | durgraho muṣṭinā vāyur duḥsparśaḥ pāṇinā śaśī
durdharā pṛthivī mūrdhnā durjayā brāhmaṇā bhuvi |