Book 13 Chapter 32 | |
1 | yudhiṣṭhira uvāca |
1 | ke pūjyāḥ ke namaskāryā mānavair bharatarṣabha
vistareṇa tad ācakṣva na hi tṛpyāmi kathyatām |
2 | bhīṣma uvāca |
2 | atrāpy udāharantīmam itihāsaṃ purātanam
nāradasya ca saṃvādaṃ vāsudevasya cobhayoḥ |
3 | nāradaṃ prāñjaliṃ dṛṣṭvā pūjayānaṃ dvijarṣabhān
keśavaḥ paripapraccha bhagavan kān namasyasi |
4 | bahumānaḥ paraḥ keṣu bhavato yān namasyasi
śakyaṃ cec chrotum icchāmi brūhy etad dharmavittama |
5 | nārada uvāca |
5 | śṛṇu govinda yān etān pūjayāmy arimardana
tvatto 'nyaḥ kaḥ pumāṃl loke śrotum etad ihārhati |
6 | varuṇaṃ vāyum ādityaṃ parjanyaṃ jātavedasam
sthāṇuṃ skandaṃ tathā lakṣmīṃ viṣṇuṃ brahmāṇam eva ca |
7 | vācaspatiṃ candramasam apaḥ pṛthvīṃ sarasvatīm
satataṃ ye namasyanti tān namasyāmy ahaṃ vibho |
8 | tapodhanān vedavido nityaṃ vedaparāyaṇān
mahārhān vṛṣṇiśārdūla sadā saṃpūjayāmy aham |
9 | abhuktvā devakāryāṇi kurvate ye 'vikatthanāḥ
saṃtuṣṭāś ca kṣamāyuktās tān namasyāmy ahaṃ vibho |
10 | samyag dadati ye ceṣṭān kṣāntā dāntā jitendriyāḥ
sasyaṃ dhanaṃ kṣitiṃ gāś ca tān namasyāmi yādava |
11 | ye te tapasi vartante vane mūlaphalāśanāḥ
asaṃcayāḥ kriyāvantas tān namasyāmi yādava |
12 | ye bhṛtyabharaṇe saktāḥ satataṃ cātithipriyāḥ
bhuñjante devaśeṣāṇi tān namasyāmi yādava |
13 | ye vedaṃ prāpya durdharṣā vāgmino brahmavādinaḥ
yājanādhyāpane yuktā nityaṃ tān pūjayāmy aham |
14 | prasannahṛdayāś caiva sarvasattveṣu nityaśaḥ
ā pṛṣṭhatāpāt svādhyāye yuktās tān pūjayāmy aham |
15 | guruprasāde svādhyāye yatante ye sthiravratāḥ
śuśrūṣavo 'nasūyantas tān namasyāmi yādava |
16 | suvratā munayo ye ca brahmaṇyāḥ satyasaṃgarāḥ
voḍhāro havyakavyānāṃ tān namasyāmi yādava |
17 | bhaikṣyacaryāsu niratāḥ kṛśā gurukulāśrayāḥ
niḥsukhā nirdhanā ye ca tān namasyāmi yādava |
18 | nirmamā niṣpratidvaṃdvā nirhrīkā niṣprayojanāḥ
ahiṃsāniratā ye ca ye ca satyavratā narāḥ dāntāḥ śamaparāś caiva tān namasyāmi keśava |
19 | devatātithipūjāyāṃ prasaktā gṛhamedhinaḥ
kapotavṛttayo nityaṃ tān namasyāmi yādava |
20 | yeṣāṃ trivargaḥ kṛtyeṣu vartate nopahīyate
śiṣṭācārapravṛttāś ca tān namasyāmy ahaṃ sadā |
21 | brāhmaṇās triṣu lokeṣu ye trivargam anuṣṭhitāḥ
alolupāḥ puṇyaśīlās tān namasyāmi keśava |
22 | abbhakṣā vāyubhakṣāś ca sudhābhakṣāś ca ye sadā
vrataiś ca vividhair yuktās tān namasyāmi mādhava |
23 | ayonīn agniyonīṃś ca brahmayonīṃs tathaiva ca
sarvabhūtātmayonīṃś ca tān namasyāmy ahaṃ dvijān |
24 | nityam etān namasyāmi kṛṣṇa lokakarān ṛṣīn
lokajyeṣṭhāñ jñānaniṣṭhāṃs tamoghnāṃl lokabhāskarān |
25 | tasmāt tvam api vārṣṇeya dvijān pūjaya nityadā
pūjitāḥ pūjanārhā hi sukhaṃ dāsyanti te 'nagha |
26 | asmiṃl loke sadā hy ete paratra ca sukhapradāḥ
ta ete mānyamānā vai pradāsyanti sukhaṃ tava |
27 | ye sarvātithayo nityaṃ goṣu ca brāhmaṇeṣu ca
nityaṃ satye ca niratā durgāṇy atitaranti te |
28 | nityaṃ śamaparā ye ca tathā ye cānasūyakāḥ
nityaṃ svādhyāyino ye ca durgāṇy atitaranti te |
29 | sarvān devān namasyanti ye caikaṃ devam āśritāḥ
śraddadhānāś ca dāntāś ca durgāṇy atitaranti te |
30 | tathaiva viprapravarān namaskṛtya yatavratān
bhavanti ye dānaratā durgāṇy atitaranti te |
31 | agnīn ādhāya vidhivat prayatā dhārayanti ye
prāptāḥ somāhutiṃ caiva durgāṇy atitaranti te |
32 | mātāpitror guruṣu ca samyag vartanti ye sadā
yathā tvaṃ vṛṣṇiśārdūlety uktvaivaṃ virarāma saḥ |
33 | tasmāt tvam api kaunteya pitṛdevadvijātithīn
samyak pūjaya yena tvaṃ gatim iṣṭām avāpsyasi |