Book 13 Chapter 26
1	yudhiṣṭhira uvāca
1	tīrthānāṃ darśanaṃ śreyaḥ snānaṃ ca bharatarṣabha śravaṇaṃ ca mahāprājña śrotum icchāmi tattvataḥ
2	pṛthivyāṃ yāni tīrthāni puṇyāni bharatarṣabha vaktum arhasi me tāni śrotāsmi niyataḥ prabho
3	bhīṣma uvāca
3	imam aṅgirasā proktaṃ tīrthavaṃśaṃ mahādyute śrotum arhasi bhadraṃ te prāpsyase dharmam uttamam
4	tapovanagataṃ vipram abhigamya mahāmunim papracchāṅgirasaṃ vīra gautamaḥ saṃśitavrataḥ
5	asti me bhagavan kaś cit tīrthebhyo dharmasaṃśayaḥ tat sarvaṃ śrotum icchāmi tan me śaṃsa mahāmune
6	upaspṛśya phalaṃ kiṃ syāt teṣu tīrtheṣu vai mune pretyabhāve mahāprājña tad yathāsti tathā vada
7	aṅgirā uvāca
7	saptāhaṃ candrabhāgāṃ vai vitastām ūrmimālinīm vigāhya vai nirāhāro nirmamo munivad bhavet
8	kāśmīramaṇḍale nadyo yāḥ patanti mahānadam tā nadīḥ sindhum āsādya śīlavān svargam āpnuyāt
9	puṣkaraṃ ca prabhāsaṃ ca naimiṣaṃ sāgarodakam devikām indramārgaṃ ca svarṇabinduṃ vigāhya ca vibodhyate vimānasthaḥ so 'psarobhir abhiṣṭutaḥ
10	hiraṇyabinduṃ vikṣobhya prayataś cābhivādya tam kuśeśayaṃ ca devatvaṃ pūyate tasya kilbiṣam
11	indratoyāṃ samāsādya gandhamādanasaṃnidhau karatoyāṃ kuraṅgeṣu trirātropoṣito naraḥ aśvamedham avāpnoti vigāhya niyataḥ śuciḥ
12	gaṅgādvāre kuśāvarte bilvake nemiparvate tathā kanakhale snātvā dhūtapāpmā divaṃ vrajet
13	apāṃ hrada upaspṛśya vājapeyaphalaṃ labhet brahmacārī jitakrodhaḥ satyasaṃdhas tv ahiṃsakaḥ
14	yatra bhāgīrathī gaṅgā bhajate diśam uttarām maheśvarasya niṣṭhāne yo naras tv abhiṣicyate ekamāsaṃ nirāhāraḥ svayaṃ paśyati devatāḥ
15	saptagaṅge trigaṅge ca indramārge ca tarpayan sudhāṃ vai labhate bhoktuṃ yo naro jāyate punaḥ
16	mahāśrama upaspṛśya yo 'gnihotraparaḥ śuciḥ ekamāsaṃ nirāhāraḥ siddhiṃ māsena sa vrajet
17	mahāhrada upaspṛśya bhṛgutuṅge tv alolupaḥ trirātropoṣito bhūtvā mucyate brahmahatyayā
18	kanyākūpa upaspṛśya balākāyāṃ kṛtodakaḥ deveṣu kīrtiṃ labhate yaśasā ca virājate
19	deśakāla upaspṛśya tathā sundarikāhrade aśvibhyāṃ rūpavarcasyaṃ pretya vai labhate naraḥ
20	mahāgaṅgām upaspṛśya kṛttikāṅgārake tathā pakṣam ekaṃ nirāhāraḥ svargam āpnoti nirmalaḥ
21	vaimānika upaspṛśya kiṅkiṇīkāśrame tathā nivāse 'psarasāṃ divye kāmacārī mahīyate
22	kālikāśramam āsādya vipāśāyāṃ kṛtodakaḥ brahmacārī jitakrodhas trirātrān mucyate bhavāt
23	āśrame kṛttikānāṃ tu snātvā yas tarpayet pitṝn toṣayitvā mahādevaṃ nirmalaḥ svargam āpnuyāt
24	mahāpura upaspṛśya trirātropoṣito naraḥ trasānāṃ sthāvarāṇāṃ ca dvipadānāṃ bhayaṃ tyajet
25	devadāruvane snātvā dhūtapāpmā kṛtodakaḥ devalokam avāpnoti saptarātroṣitaḥ śuciḥ
26	kauśante ca kuśastambe droṇaśarmapade tathā āpaḥprapatane snātaḥ sevyate so 'psarogaṇaiḥ
27	citrakūṭe janasthāne tathā mandākinījale vigāhya vai nirāhāro rājalakṣmīṃ nigacchati
28	śyāmāyās tv āśramaṃ gatvā uṣya caivābhiṣicya ca trīṃs trirātrān sa saṃdhāya gandharvanagare vaset
29	ramaṇyāṃ ca upaspṛśya tathā vai gandhatārike ekamāsaṃ nirāhāras tv antardhānaphalaṃ labhet
30	kauśikīdvāram āsādya vāyubhakṣas tv alolupaḥ ekaviṃśatirātreṇa svargam ārohate naraḥ
31	mataṅgavāpyāṃ yaḥ snāyād ekarātreṇa sidhyati vigāhati hy anālambam andhakaṃ vai sanātanam
32	naimiṣe svargatīrthe ca upaspṛśya jitendriyaḥ phalaṃ puruṣamedhasya labhen māsaṃ kṛtodakaḥ
33	gaṅgāhrada upaspṛśya tathā caivotpalāvane aśvamedham avāpnoti tatra māsaṃ kṛtodakaḥ
34	gaṅgāyamunayos tīrthe tathā kālaṃjare girau ṣaṣṭihrada upaspṛśya dānaṃ nānyad viśiṣyate
35	daśa tīrthasahasrāṇi tisraḥ koṭyas tathāparāḥ samāgacchanti māghyāṃ tu prayāge bharatarṣabha
36	māghamāsaṃ prayāge tu niyataḥ saṃśitavrataḥ snātvā tu bharataśreṣṭha nirmalaḥ svargam āpnuyāt
37	marudgaṇa upaspṛśya pitṝṇām āśrame śuciḥ vaivasvatasya tīrthe ca tīrthabhūto bhaven naraḥ
38	tathā brahmaśiro gatvā bhāgīrathyāṃ kṛtodakaḥ ekamāsaṃ nirāhāraḥ somalokam avāpnuyāt
39	kapotake naraḥ snātvā aṣṭāvakre kṛtodakaḥ dvādaśāhaṃ nirāhāro naramedhaphalaṃ labhet
40	muñjapṛṣṭhaṃ gayāṃ caiva nirṛtiṃ devaparvatam tṛtīyāṃ krauñcapādīṃ ca brahmahatyā viśudhyati
41	kalaśyāṃ vāpy upaspṛśya vedyāṃ ca bahuśojalām agneḥ pure naraḥ snātvā viśālāyāṃ kṛtodakaḥ devahrada upaspṛśya brahmabhūto virājate
42	purāpavartanaṃ nandāṃ mahānandāṃ ca sevya vai nandane sevyate dāntas tv apsarobhir ahiṃsakaḥ
43	urvaśīkṛttikāyoge gatvā yaḥ susamāhitaḥ lauhitye vidhivat snātvā puṇḍarīkaphalaṃ labhet
44	rāmahrada upaspṛśya viśālāyāṃ kṛtodakaḥ dvādaśāhaṃ nirāhāraḥ kalmaṣād vipramucyate
45	mahāhrada upaspṛśya śuddhena manasā naraḥ ekamāsaṃ nirāhāro jamadagnigatiṃ labhet
46	vindhye saṃtāpya cātmānaṃ satyasaṃdhas tv ahiṃsakaḥ ṣaṇmāsaṃ padam āsthāya māsenaikena śudhyati
47	narmadāyām upaspṛśya tathā sūrpārakodake ekapakṣaṃ nirāhāro rājaputro vidhīyate
48	jambūmārge tribhir māsaiḥ saṃyataḥ susamāhitaḥ ahorātreṇa caikena siddhiṃ samadhigacchati
49	kokāmukhe vigāhyāpo gatvā caṇḍālikāśramam śākabhakṣaś cīravāsāḥ kumārīr vindate daśa
50	vaivasvatasya sadanaṃ na sa gacchet kadā cana yasya kanyāhrade vāso devalokaṃ sa gacchati
51	prabhāse tv ekarātreṇa amāvāsyāṃ samāhitaḥ sidhyate 'tra mahābāho yo naro jāyate punaḥ
52	ujjānaka upaspṛśya ārṣṭiṣeṇasya cāśrame piṅgāyāś cāśrame snātvā sarvapāpaiḥ pramucyate
53	kulyāyāṃ samupaspṛśya japtvā caivāghamarṣaṇam aśvamedham avāpnoti trirātropoṣitaḥ śuciḥ
54	piṇḍāraka upaspṛśya ekarātroṣito naraḥ agniṣṭomam avāpnoti prabhātāṃ śarvarīṃ śuciḥ
55	tathā brahmasaro gatvā dharmāraṇyopaśobhitam puṇḍarīkam avāpnoti prabhātāṃ śarvarīṃ śuciḥ
56	maināke parvate snātvā tathā saṃdhyām upāsya ca kāmaṃ jitvā ca vai māsaṃ sarvamedhaphalaṃ labhet
57	vikhyāto himavān puṇyaḥ śaṃkaraśvaśuro giriḥ ākaraḥ sarvaratnānāṃ siddhacāraṇasevitaḥ
58	śarīram utsṛjet tatra vidhipūrvam anāśake adhruvaṃ jīvitaṃ jñātvā yo vai vedāntago dvijaḥ
59	abhyarcya devatās tatra namaskṛtya munīṃs tathā tataḥ siddho divaṃ gacched brahmalokaṃ sanātanam
60	kāmaṃ krodhaṃ ca lobhaṃ ca yo jitvā tīrtham āvaset na tena kiṃ cin na prāptaṃ tīrthābhigamanād bhavet
61	yāny agamyāni tīrthāni durgāṇi viṣamāṇi ca manasā tāni gamyāni sarvatīrthasamāsataḥ
62	idaṃ medhyam idaṃ dhanyam idaṃ svargyam idaṃ sukham idaṃ rahasyaṃ devānām āplāvyānāṃ ca pāvanam
63	idaṃ dadyād dvijātīnāṃ sādhūnām ātmajasya vā suhṛdāṃ ca japet karṇe śiṣyasyānugatasya vā
64	dattavān gautamasyedam aṅgirā vai mahātapāḥ gurubhiḥ samanujñātaḥ kāśyapena ca dhīmatā
65	maharṣīṇām idaṃ japyaṃ pāvanānāṃ tathottamam japaṃś cābhyutthitaḥ śaśvan nirmalaḥ svargam āpnuyāt
66	idaṃ yaś cāpi śṛṇuyād rahasyaṃ tv aṅgiromatam uttame ca kule janma labhej jātiṃ ca saṃsmaret