Book 13 Chapter 11 | |
1 | yudhiṣṭhira uvāca |
1 | kīdṛśe puruṣe tāta strīṣu vā bharatarṣabha
śrīḥ padmā vasate nityaṃ tan me brūhi pitāmaha |
2 | bhīṣma uvāca |
2 | atra te vartayiṣyāmi yathādṛṣṭaṃ yathāśrutam
rukmiṇī devakīputrasaṃnidhau paryapṛcchata |
3 | nārāyaṇasyāṅkagatāṃ jvalantīṃ; dṛṣṭvā śriyaṃ padmasamānavaktrām
kautūhalād vismitacārunetrā; papraccha mātā makaradhvajasya |
4 | kānīha bhūtāny upasevase tvaṃ; saṃtiṣṭhatī kāni na sevase tvam
tāni trilokeśvarabhūtakānte; tattvena me brūhi maharṣikanye |
5 | evaṃ tadā śrīr abhibhāṣyamāṇā; devyā samakṣaṃ garuḍadhvajasya
uvāca vākyaṃ madhurābhidhānaṃ; manoharaṃ candramukhī prasannā |
6 | vasāmi satye subhage pragalbhe; dakṣe nare karmaṇi vartamāne
nākarmaśīle puruṣe vasāmi; na nāstike sāṃkarike kṛtaghne na bhinnavṛtte na nṛśaṃsavṛtte; na cāpi caure na guruṣv asūye |
7 | ye cālpatejobalasattvasārā; hṛṣyanti kupyanti ca yatra tatra
na devi tiṣṭhāmi tathāvidheṣu; nareṣu saṃsuptamanoratheṣu |
8 | yaś cātmani prārthayate na kiṃ cid; yaś ca svabhāvopahatāntarātmā
teṣv alpasaṃtoṣarateṣu nityaṃ; nareṣu nāhaṃ nivasāmi devi |
9 | vasāmi dharmaśīleṣu dharmajñeṣu mahātmasu
vṛddhaseviṣu dānteṣu sattvajñeṣu mahātmasu |
10 | strīṣu kṣāntāsu dāntāsu devadvijaparāsu ca
vasāmi satyaśīlāsu svabhāvaniratāsu ca |
11 | prakīrṇabhāṇḍām anavekṣyakāriṇīṃ; sadā ca bhartuḥ pratikūlavādinīm
parasya veśmābhiratām alajjām; evaṃvidhāṃ strīṃ parivarjayāmi |
12 | lolām acokṣām avalehinīṃ ca; vyapetadhairyāṃ kalahapriyāṃ ca
nidrābhibhūtāṃ satataṃ śayānām; evaṃvidhāṃ strīṃ parivarjayāmi |
13 | satyāsu nityaṃ priyadarśanāsu; saubhāgyayuktāsu guṇānvitāsu
vasāmi nārīṣu pativratāsu; kalyāṇaśīlāsu vibhūṣitāsu |
14 | yāneṣu kanyāsu vibhūṣaṇeṣu; yajñeṣu megheṣu ca vṛṣṭimatsu
vasāmi phullāsu ca padminīṣu; nakṣatravīthīṣu ca śāradīṣu |
15 | śaileṣu goṣṭheṣu tathā vaneṣu; saraḥsu phullotpalapaṅkajeṣu
nadīṣu haṃsasvananāditāsu; krauñcāvaghuṣṭasvaraśobhitāsu |
16 | vistīrṇakūlahradaśobhitāsu; tapasvisiddhadvijasevitāsu
vasāmi nityaṃ subahūdakāsu; siṃhair gajaiś cākulitodakāsu matte gaje govṛṣabhe narendre; siṃhāsane satpuruṣe ca nityam |
17 | yasmin gṛhe hūyate havyavāho; gobrāhmaṇaś cārcyate devatāś ca
kāle ca puṣpair balayaḥ kriyante; tasmin gṛhe nityam upaimi vāsam |
18 | svādhyāyanityeṣu dvijeṣu nityaṃ; kṣatre ca dharmābhirate sadaiva
vaiśye ca kṛṣyābhirate vasāmi; śūdre ca śuśrūṣaṇanityayukte |
19 | nārāyaṇe tv ekamanā vasāmi; sarveṇa bhāvena śarīrabhūtā
tasmin hi dharmaḥ sumahān niviṣṭo; brahmaṇyatā cātra tathā priyatvam |
20 | nāhaṃ śarīreṇa vasāmi devi; naivaṃ mayā śakyam ihābhidhātum
yasmiṃs tu bhāvena vasāmi puṃsi; sa vardhate dharmayaśorthakāmaiḥ |