Book 13 Chapter 7 | |
1 | yudhiṣṭhira uvāca |
1 | karmaṇāṃ me samastānāṃ śubhānāṃ bharatarṣabha
phalāni mahatāṃ śreṣṭha prabrūhi paripṛcchataḥ |
2 | bhīṣma uvāca |
2 | rahasyaṃ yad ṛṣīṇāṃ tu tac chṛṇuṣva yudhiṣṭhira
yā gatiḥ prāpyate yena pretyabhāve cirepsitā |
3 | yena yena śarīreṇa yad yat karma karoti yaḥ
tena tena śarīreṇa tat tat phalam upāśnute |
4 | yasyāṃ yasyām avasthāyāṃ yat karoti śubhāśubham
tasyāṃ tasyām avasthāyāṃ bhuṅkte janmani janmani |
5 | na naśyati kṛtaṃ karma sadā pañcendriyair iha
te hy asya sākṣiṇo nityaṃ ṣaṣṭha ātmā tathaiva ca |
6 | cakṣur dadyān mano dadyād vācaṃ dadyāc ca sūnṛtām
anuvrajed upāsīta sa yajñaḥ pañcadakṣiṇaḥ |
7 | yo dadyād aparikliṣṭam annam adhvani vartate
śrāntāyādṛṣṭapūrvāya tasya puṇyaphalaṃ mahat |
8 | sthaṇḍile śayamānānāṃ gṛhāṇi śayanāni ca
cīravalkalasaṃvīte vāsāṃsy ābharaṇāni ca |
9 | vāhanāsanayānāni yogātmani tapodhane
agnīn upaśayānasya rājapauruṣam ucyate |
10 | rasānāṃ pratisaṃhāre saubhāgyam anugacchati
āmiṣapratisaṃhāre paśūn putrāṃś ca vindati |
11 | avākśirās tu yo lambed udavāsaṃ ca yo vaset
satataṃ caikaśāyī yaḥ sa labhetepsitāṃ gatim |
12 | pādyam āsanam evātha dīpam annaṃ pratiśrayam
dadyād atithipūjārthaṃ sa yajñaḥ pañcadakṣiṇaḥ |
13 | vīrāsanaṃ vīraśayyāṃ vīrasthānam upāsataḥ
akṣayās tasya vai lokāḥ sarvakāmagamās tathā |
14 | dhanaṃ labheta dānena maunenājñāṃ viśāṃ pate
upabhogāṃś ca tapasā brahmacaryeṇa jīvitam |
15 | rūpam aiśvaryam ārogyam ahiṃsāphalam aśnute
phalamūlāśināṃ rājyaṃ svargaḥ parṇāśināṃ tathā |
16 | prāyopaveśanād rājyaṃ sarvatra sukham ucyate
svargaṃ satyena labhate dīkṣayā kulam uttamam |
17 | gavāḍhyaḥ śākadīkṣāyāṃ svargagāmī tṛṇāśanaḥ
striyas triṣavaṇaṃ snātvā vāyuṃ pītvā kratuṃ labhet |
18 | salilāśī bhaved yaś ca sadāgniḥ saṃskṛto dvijaḥ
maruṃ sādhayato rājyaṃ nākapṛṣṭham anāśake |
19 | upavāsaṃ ca dīkṣāṃ ca abhiṣekaṃ ca pārthiva
kṛtvā dvādaśavarṣāṇi vīrasthānād viśiṣyate |
20 | adhītya sarvavedān vai sadyo duḥkhāt pramucyate
mānasaṃ hi caran dharmaṃ svargalokam avāpnuyāt |
21 | yā dustyajā durmatibhir yā na jīryati jīryataḥ
yo 'sau prāṇāntiko rogas tāṃ tṛṣṇāṃ tyajataḥ sukham |
22 | yathā dhenusahasreṣu vatso vindati mātaram
evaṃ pūrvakṛtaṃ karma kartāram anugacchati |
23 | acodyamānāni yathā puṣpāṇi ca phalāni ca
svakālaṃ nātivartante tathā karma purākṛtam |
24 | jīryanti jīryataḥ keśā dantā jīryanti jīryataḥ
cakṣuḥśrotre ca jīryete tṛṣṇaikā tu na jīryate |
25 | yena prīṇāti pitaraṃ tena prītaḥ prajāpatiḥ
prīṇāti mātaraṃ yena pṛthivī tena pūjitā yena prīṇāty upādhyāyaṃ tena syād brahma pūjitam |
26 | sarve tasyādṛtā dharmā yasyaite traya ādṛtāḥ
anādṛtās tu yasyaite sarvās tasyāphalāḥ kriyāḥ |
27 | vaiśaṃpāyana uvāca |
27 | bhīṣmasya tad vacaḥ śrutvā vismitāḥ kurupuṃgavāḥ
āsan prahṛṣṭamanasaḥ prītimanto 'bhavaṃs tadā |
28 | yan mantre bhavati vṛthā prayujyamāne; yat some bhavati vṛthābhiṣūyamāṇe
yac cāgnau bhavati vṛthābhihūyamāne; tat sarvaṃ bhavati vṛthābhidhīyamāne |
29 | ity etad ṛṣiṇā proktam uktavān asmi yad vibho
śubhāśubhaphalaprāptau kim ataḥ śrotum icchasi |