Book 12 Chapter 338
1	janamejaya uvāca
1	bahavaḥ puruṣā brahmann utāho eka eva tu ko hy atra puruṣaḥ śreṣṭhaḥ ko vā yonir ihocyate
2	vaiśaṃpāyana uvāca
2	bahavaḥ puruṣā loke sāṃkhyayogavicāriṇām naitad icchanti puruṣam ekaṃ kurukulodvaha
3	bahūnāṃ puruṣāṇāṃ ca yathaikā yonir ucyate tathā taṃ puruṣaṃ viśvaṃ vyākhyāsyāmi guṇādhikam
4	namaskṛtvā tu gurave vyāsāyāmitatejase tapoyuktāya dāntāya vandyāya paramarṣaye
5	idaṃ puruṣasūktaṃ hi sarvavedeṣu pārthiva ṛtaṃ satyaṃ ca vikhyātam ṛṣisiṃhena cintitam
6	utsargeṇāpavādena ṛṣibhiḥ kapilādibhiḥ adhyātmacintām āśritya śāstrāṇy uktāni bhārata
7	samāsatas tu yad vyāsaḥ puruṣaikatvam uktavān tat te 'haṃ saṃpravakṣyāmi prasādād amitaujasaḥ
8	atrāpy udāharantīmam itihāsaṃ purātanam brahmaṇā saha saṃvādaṃ tryambakasya viśāṃ pate
9	kṣīrodasya samudrasya madhye hāṭakasaprabhaḥ vaijayanta iti khyātaḥ parvatapravaro nṛpa
10	tatrādhyātmagatiṃ deva ekākī pravicintayan vairājasadane nityaṃ vaijayantaṃ niṣevate
11	atha tatrāsatas tasya caturvaktrasya dhīmataḥ lalāṭaprabhavaḥ putraḥ śiva āgād yadṛcchayā ākāśenaiva yogīśaḥ purā trinayanaḥ prabhuḥ
12	tataḥ khān nipapātāśu dharaṇīdharamūrdhani agrataś cābhavat prīto vavande cāpi pādayoḥ
13	taṃ pādayor nipatitaṃ dṛṣṭvā savyena pāṇinā utthāpayām āsa tadā prabhur ekaḥ prajāpatiḥ
14	uvāca cainaṃ bhagavāṃś cirasyāgatam ātmajam svāgataṃ te mahābāho diṣṭyā prāpto 'si me 'ntikam
15	kaccit te kuśalaṃ putra svādhyāyatapasoḥ sadā nityam ugratapās tvaṃ hi tataḥ pṛcchāmi te punaḥ
16	rudra uvāca
16	tvatprasādena bhagavan svādhyāyatapasor mama kuśalaṃ cāvyayaṃ caiva sarvasya jagatas tathā
17	ciradṛṣṭo hi bhagavān vairājasadane mayā tato 'haṃ parvataṃ prāptas tv imaṃ tvatpādasevitam
18	kautūhalaṃ cāpi hi me ekāntagamanena te naitat kāraṇam alpaṃ hi bhaviṣyati pitāmaha
19	kiṃ nu tat sadanaṃ śreṣṭhaṃ kṣutpipāsāvivarjitam surāsurair adhyuṣitam ṛṣibhiś cāmitaprabhaiḥ
20	gandharvair apsarobhiś ca satataṃ saṃniṣevitam utsṛjyemaṃ girivaram ekākī prāptavān asi
21	brahmovāca
21	vaijayanto girivaraḥ satataṃ sevyate mayā atraikāgreṇa manasā puruṣaś cintyate virāṭ
22	rudra uvāca
22	bahavaḥ puruṣā brahmaṃs tvayā sṛṣṭāḥ svayaṃbhuvā sṛjyante cāpare brahman sa caikaḥ puruṣo virāṭ
23	ko hy asau cintyate brahmaṃs tvayā vai puruṣottamaḥ etan me saṃśayaṃ brūhi mahat kautūhalaṃ hi me
24	brahmovāca
24	bahavaḥ puruṣāḥ putra ye tvayā samudāhṛtāḥ evam etad atikrāntaṃ draṣṭavyaṃ naivam ity api ādhāraṃ tu pravakṣyāmi ekasya puruṣasya te
25	bahūnāṃ puruṣāṇāṃ sa yathaikā yonir ucyate tathā taṃ puruṣaṃ viśvaṃ paramaṃ sumahattamam nirguṇaṃ nirguṇā bhūtvā praviśanti sanātanam