Book 12 Chapter 331 | |
1 | janamejaya uvāca |
1 | brahman sumahad ākhyānaṃ bhavatā parikīrtitam
yac chrutvā munayaḥ sarve vismayaṃ paramaṃ gatāḥ |
2 | idaṃ śatasahasrād dhi bhāratākhyānavistarāt
āmathya matimanthena jñānodadhim anuttamam |
3 | navanītaṃ yathā dadhno malayāc candanaṃ yathā
āraṇyakaṃ ca vedebhya oṣadhibhyo 'mṛtaṃ yathā |
4 | samuddhṛtam idaṃ brahman kathāmṛtam anuttamam
taponidhe tvayoktaṃ hi nārāyaṇakathāśrayam |
5 | sa hīśo bhagavān devaḥ sarvabhūtātmabhāvanaḥ
aho nārāyaṇaṃ tejo durdarśaṃ dvijasattama |
6 | yatrāviśanti kalpānte sarve brahmādayaḥ surāḥ
ṛṣayaś ca sagandharvā yac ca kiṃ cic carācaram na tato 'sti paraṃ manye pāvanaṃ divi ceha ca |
7 | sarvāśramābhigamanaṃ sarvatīrthāvagāhanam
na tathā phaladaṃ cāpi nārāyaṇakathā yathā |
8 | sarvathā pāvitāḥ smeha śrutvemām āditaḥ kathām
harer viśveśvarasyeha sarvapāpapraṇāśanīm |
9 | na citraṃ kṛtavāṃs tatra yad āryo me dhanaṃjayaḥ
vāsudevasahāyo yaḥ prāptavāñ jayam uttamam |
10 | na cāsya kiṃ cid aprāpyaṃ manye lokeṣv api triṣu
trailokyanātho viṣṇuḥ sa yasyāsīt sāhyakṛt sakhā |
11 | dhanyāś ca sarva evāsan brahmaṃs te mama pūrvakāḥ
hitāya śreyase caiva yeṣām āsīj janārdanaḥ |
12 | tapasāpi na dṛśyo hi bhagavāṃl lokapūjitaḥ
yaṃ dṛṣṭavantas te sākṣāc chrīvatsāṅkavibhūṣaṇam |
13 | tebhyo dhanyataraś caiva nāradaḥ parameṣṭhijaḥ
na cālpatejasam ṛṣiṃ vedmi nāradam avyayam śvetadvīpaṃ samāsādya yena dṛṣṭaḥ svayaṃ hariḥ |
14 | devaprasādānugataṃ vyaktaṃ tat tasya darśanam
yad dṛṣṭavāṃs tadā devam aniruddhatanau sthitam |
15 | badarīm āśramaṃ yat tu nāradaḥ prādravat punaḥ
naranārāyaṇau draṣṭuṃ kiṃ nu tatkāraṇaṃ mune |
16 | śvetadvīpān nivṛttaś ca nāradaḥ parameṣṭhijaḥ
badarīm āśramaṃ prāpya samāgamya ca tāv ṛṣī |
17 | kiyantaṃ kālam avasat kāḥ kathāḥ pṛṣṭavāṃś ca saḥ
śvetadvīpād upāvṛtte tasmin vā sumahātmani |
18 | kim abrūtāṃ mahātmānau naranārāyaṇāv ṛṣī
tad etan me yathātattvaṃ sarvam ākhyātum arhasi |
19 | vaiśaṃpāyana uvāca |
19 | namo bhagavate tasmai vyāsāyāmitatejase
yasya prasādād vakṣyāmi nārāyaṇakathām imām |
20 | prāpya śvetaṃ mahādvīpaṃ dṛṣṭvā ca harim avyayam
nivṛtto nārado rājaṃs tarasā merum āgamat hṛdayenodvahan bhāraṃ yad uktaṃ paramātmanā |
21 | paścād asyābhavad rājann ātmanaḥ sādhvasaṃ mahat
yad gatvā dūram adhvānaṃ kṣemī punar ihāgataḥ |
22 | tato meroḥ pracakrāma parvataṃ gandhamādanam
nipapāta ca khāt tūrṇaṃ viśālāṃ badarīm anu |
23 | tataḥ sa dadṛśe devau purāṇāv ṛṣisattamau
tapaś carantau sumahad ātmaniṣṭhau mahāvratau |
24 | tejasābhyadhikau sūryāt sarvalokavirocanāt
śrīvatsalakṣaṇau pūjyau jaṭāmaṇḍaladhāriṇau |
25 | jālapādabhujau tau tu pādayoś cakralakṣaṇau
vyūḍhoraskau dīrghabhujau tathā muṣkacatuṣkiṇau |
26 | ṣaṣṭidantāv aṣṭadaṃṣṭrau meghaughasadṛśasvanau
svāsyau pṛthulalāṭau ca suhanū subhrunāsikau |
27 | ātapatreṇa sadṛśe śirasī devayos tayoḥ
evaṃ lakṣaṇasaṃpannau mahāpuruṣasaṃjñitau |
28 | tau dṛṣṭvā nārado hṛṣṭas tābhyāṃ ca pratipūjitaḥ
svāgatenābhibhāṣyātha pṛṣṭaś cānāmayaṃ tadā |
29 | babhūvāntargatamatir nirīkṣya puruṣottamau
sadogatās tatra ye vai sarvabhūtanamaskṛtāḥ |
30 | śvetadvīpe mayā dṛṣṭās tādṛśāv ṛṣisattamau
iti saṃcintya manasā kṛtvā cābhipradakṣiṇam upopaviviśe tatra pīṭhe kuśamaye śubhe |
31 | tatas tau tapasāṃ vāsau yaśasāṃ tejasām api
ṛṣī śamadamopetau kṛtvā pūrvāhṇikaṃ vidhim |
32 | paścān nāradam avyagrau pādyārghyābhyāṃ prapūjya ca
pīṭhayoś copaviṣṭau tau kṛtātithyāhnikau nṛpa |
33 | teṣu tatropaviṣṭeṣu sa deśo 'bhivyarājata
ājyāhutimahājvālair yajñavāṭo 'gnibhir yathā |
34 | atha nārāyaṇas tatra nāradaṃ vākyam abravīt
sukhopaviṣṭaṃ viśrāntaṃ kṛtātithyaṃ sukhasthitam |
35 | apīdānīṃ sa bhagavān paramātmā sanātanaḥ
śvetadvīpe tvayā dṛṣṭa āvayoḥ prakṛtiḥ parā |
36 | nārada uvāca |
36 | dṛṣṭo me puruṣaḥ śrīmān viśvarūpadharo 'vyayaḥ
sarve hi lokās tatrasthās tathā devāḥ saharṣibhiḥ adyāpi cainaṃ paśyāmi yuvāṃ paśyan sanātanau |
37 | yair lakṣaṇair upetaḥ sa harir avyaktarūpadhṛk
tair lakṣaṇair upetau hi vyaktarūpadharau yuvām |
38 | dṛṣṭau mayā yuvāṃ tatra tasya devasya pārśvataḥ
iha caivāgato 'smy adya visṛṣṭaḥ paramātmanā |
39 | ko hi nāma bhavet tasya tejasā yaśasā śriyā
sadṛśas triṣu lokeṣu ṛte dharmātmajau yuvām |
40 | tena me kathitaṃ pūrvaṃ nāma kṣetrajñasaṃjñitam
prādurbhāvāś ca kathitā bhaviṣyanti hi ye yathā |
41 | tatra ye puruṣāḥ śvetāḥ pañcendriyavivarjitāḥ
pratibuddhāś ca te sarve bhaktāś ca puruṣottamam |
42 | te 'rcayanti sadā devaṃ taiḥ sārdhaṃ ramate ca saḥ
priyabhakto hi bhagavān paramātmā dvijapriyaḥ |
43 | ramate so 'rcyamāno hi sadā bhāgavatapriyaḥ
viśvabhuk sarvago devo bāndhavo bhaktavatsalaḥ sa kartā kāraṇaṃ caiva kāryaṃ cātibaladyutiḥ |
44 | tapasā yojya so 'tmānaṃ śvetadvīpāt paraṃ hi yat
teja ity abhivikhyātaṃ svayaṃbhāsāvabhāsitam |
45 | śāntiḥ sā triṣu lokeṣu siddhānāṃ bhāvitātmanām
etayā śubhayā buddhyā naiṣṭhikaṃ vratam āsthitaḥ |
46 | na tatra sūryas tapati na somo 'bhivirājate
na vāyur vāti deveśe tapaś carati duścaram |
47 | vedīm aṣṭatalotsedhāṃ bhūmāv āsthāya viśvabhuk
ekapādasthito deva ūrdhvabāhur udaṅmukhaḥ sāṅgān āvartayan vedāṃs tapas tepe suduścaram |
48 | yad brahmā ṛṣayaś caiva svayaṃ paśupatiś ca yat
śeṣāś ca vibudhaśreṣṭhā daityadānavarākṣasāḥ |
49 | nāgāḥ suparṇā gandharvāḥ siddhā rājarṣayaś ca ye
havyaṃ kavyaṃ ca satataṃ vidhipūrvaṃ prayuñjate kṛtsnaṃ tat tasya devasya caraṇāv upatiṣṭhati |
50 | yāḥ kriyāḥ saṃprayuktās tu ekāntagatabuddhibhiḥ
tāḥ sarvāḥ śirasā devaḥ pratigṛhṇāti vai svayam |
51 | na tasyānyaḥ priyataraḥ pratibuddhair mahātmabhiḥ
vidyate triṣu lokeṣu tato 'smy aikāntikaṃ gataḥ iha caivāgatas tena visṛṣṭaḥ paramātmanā |
52 | evaṃ me bhagavān devaḥ svayam ākhyātavān hariḥ
āsiṣye tatparo bhūtvā yuvābhyāṃ saha nityaśaḥ |