Book 12 Chapter 305 | |
1 | yājñavalkya uvāca |
1 | tathaivotkramamāṇaṃ tu śṛṇuṣvāvahito nṛpa
padbhyām utkramamāṇasya vaiṣṇavaṃ sthānam ucyate |
2 | jaṅghābhyāṃ tu vasūn devān āpnuyād iti naḥ śrutam
jānubhyāṃ ca mahābhāgān devān sādhyān avāpnuyāt |
3 | pāyunotkramamāṇas tu maitraṃ sthānam avāpnuyāt
pṛthivīṃ jaghanenātha ūrubhyāṃ tu prajāpatim |
4 | pārśvābhyāṃ maruto devān nāsābhyām indum eva ca
bāhubhyām indram ity āhur urasā rudram eva ca |
5 | grīvāyās tam ṛṣiśreṣṭhaṃ naram āpnoty anuttamam
viśvedevān mukhenātha diśaḥ śrotreṇa cāpnuyāt |
6 | ghrāṇena gandhavahanaṃ netrābhyāṃ sūryam eva ca
bhrūbhyāṃ caivāśvinau devau lalāṭena pitṝn atha |
7 | brahmāṇam āpnoti vibhuṃ mūrdhnā devāgrajaṃ tathā
etāny utkramaṇasthānāny uktāni mithileśvara |
8 | ariṣṭāni tu vakṣyāmi vihitāni manīṣibhiḥ
saṃvatsaraviyogasya saṃbhaveyuḥ śarīriṇaḥ |
9 | yo 'rundhatīṃ na paśyeta dṛṣṭapūrvāṃ kadā cana
tathaiva dhruvam ity āhuḥ pūrṇenduṃ dīpam eva ca khaṇḍābhāsaṃ dakṣiṇatas te 'pi saṃvatsarāyuṣaḥ |
10 | paracakṣuṣi cātmānaṃ ye na paśyanti pārthiva
ātmacchāyākṛtībhūtaṃ te 'pi saṃvatsarāyuṣaḥ |
11 | atidyutir atiprajñā aprajñā cādyutis tathā
prakṛter vikriyāpattiḥ ṣaṇmāsān mṛtyulakṣaṇam |
12 | daivatāny avajānāti brāhmaṇaiś ca virudhyate
kṛṣṇaśyāvacchavicchāyaḥ ṣaṇmāsān mṛtyulakṣaṇam |
13 | śīrṇanābhi yathā cakraṃ chidraṃ somaṃ prapaśyati
tathaiva ca sahasrāṃśuṃ saptarātreṇa mṛtyubhāk |
14 | śavagandham upāghrāti surabhiṃ prāpya yo naraḥ
devatāyatanasthas tu ṣaḍrātreṇa sa mṛtyubhāk |
15 | karṇanāsāvanamanaṃ dantadṛṣṭivirāgitā
saṃjñālopo nirūṣmatvaṃ sadyomṛtyunidarśanam |
16 | akasmāc ca sravedyasya vāmam akṣi narādhipa
mūrdhataś cotpated dhūmaḥ sadyomṛtyunidarśanam |
17 | etāvanti tv ariṣṭāni viditvā mānavo 'tmavān
niśi cāhani cātmānaṃ yojayet paramātmani |
18 | pratīkṣamāṇas tat kālaṃ yat kālaṃ prati tad bhavet
athāsya neṣṭaṃ maraṇaṃ sthātum icched imāṃ kriyām |
19 | sarvagandhān rasāṃś caiva dhārayeta samāhitaḥ
tathā hi mṛtyuṃ jayati tatpareṇāntarātmanā |
20 | sasāṃkhyadhāraṇaṃ caiva viditvā manujarṣabha
jayec ca mṛtyuṃ yogena tatpareṇāntarātmanā |
21 | gacchet prāpyākṣayaṃ kṛtsnam ajanma śivam avyayam
śāśvataṃ sthānam acalaṃ duṣprāpam akṛtātmabhiḥ |