Book 12 Chapter 300 | |
1 | yājñavalkya uvāca |
1 | tattvānāṃ sargasaṃkhyā ca kālasaṃkhyā tathaiva ca
mayā proktānupūrvyeṇa saṃhāram api me śṛṇu |
2 | yathā saṃharate jantūn sasarja ca punaḥ punaḥ
anādinidhano brahmā nityaś cākṣara eva ca |
3 | ahaḥkṣayam atho buddhvā niśi svapnamanās tathā
codayām āsa bhagavān avyakto 'haṃkṛtaṃ naram |
4 | tataḥ śatasahasrāṃśur avyaktenābhicoditaḥ
kṛtvā dvādaśadhātmānam ādityo jvaladagnivat |
5 | caturvidhaṃ prajājālaṃ nirdahaty āśu tejasā
jarāyvaṇḍasvedajātam udbhijjaṃ ca narādhipa |
6 | etad unmeṣamātreṇa viniṣṭaṃ sthāṇujaṅgamam
kūrmapṛṣṭhasamā bhūmir bhavaty atha samantataḥ |
7 | jagad dagdhvāmitabalaḥ kevalaṃ jagatīṃ tataḥ
ambhasā balinā kṣipram āpūryata samantataḥ |
8 | tataḥ kālāgnim āsādya tad ambho yāti saṃkṣayam
vinaṣṭe 'mbhasi rājendra jājvalīty analo mahān |
9 | tam aprameyo 'tibalaṃ jvalamānaṃ vibhāvasum
ūṣmāṇaṃ sarvabhūtānāṃ saptārciṣam athāñjasā |
10 | bhakṣayām āsa balavān vāyur aṣṭātmako balī
vicarann amitaprāṇas tiryag ūrdhvam adhas tathā |
11 | tam apratibalaṃ bhīmam ākāśaṃ grasate 'tmanā
ākāśam apy atinadan mano grasati cārikam |
12 | mano grasati sarvātmā so 'haṃkāraḥ prajāpatiḥ
ahaṃkāraṃ mahān ātmā bhūtabhavyabhaviṣyavit |
13 | tam apy anupamātmānaṃ viśvaṃ śaṃbhuḥ prajāpatiḥ
aṇimā laghimā prāptir īśāno jyotir avyayaḥ |
14 | sarvataḥpāṇipādāntaḥ sarvatokṣiśiromukhaḥ
sarvataḥśrutimāṃl loke sarvam āvṛtya tiṣṭhati |
15 | hṛdayaṃ sarvabhūtānāṃ parvaṇo 'ṅguṣṭhamātrakaḥ
anugrasaty anantaṃ hi mahātmā viśvam īśvaraḥ |
16 | tataḥ samabhavat sarvam akṣayāvyayam avraṇam
bhūtabhavyamanuṣyāṇāṃ sraṣṭāram anaghaṃ tathā |
17 | eṣo 'pyayas te rājendra yathāvat paribhāṣitaḥ
adhyātmam adhibhūtaṃ ca adhidaivaṃ ca śrūyatām |