Book 12 Chapter 281 | |
1 | parāśara uvāca |
1 | kaḥ kasya copakurute kaś ca kasmai prayacchati
prāṇī karoty ayaṃ karma sarvam ātmārtham ātmanā |
2 | gauraveṇa parityaktaṃ niḥsnehaṃ parivarjayet
sodaryaṃ bhrātaram api kim utānyaṃ pṛthagjanam |
3 | viśiṣṭasya viśiṣṭāc ca tulyau dānapratigrahau
tayoḥ puṇyataraṃ dānaṃ tad dvijasya prayacchataḥ |
4 | nyāyāgataṃ dhanaṃ varṇair nyāyenaiva vivardhitam
saṃrakṣyaṃ yatnam āsthāya dharmārtham iti niścayaḥ |
5 | na dharmārthī nṛśaṃsena karmaṇā dhanam arjayet
śaktitaḥ sarvakāryāṇi kuryān narddhim anusmaret |
6 | apo hi prayataḥ śītās tāpitā jvalanena vā
śaktito 'tithaye dattvā kṣudhārtāyāśnute phalam |
7 | rantidevena lokeṣṭā siddhiḥ prāptā mahātmanā
phalapatrair atho mūlair munīn arcitavān asau |
8 | tair eva phalapatraiś ca sa māṭharam atoṣayat
tasmāl lebhe paraṃ sthānaṃ śaibyo 'pi pṛthivīpatiḥ |
9 | devatātithibhṛtyebhyaḥ pitṛbhyo 'thātmanas tathā
ṛṇavāñ jāyate martyas tasmād anṛṇatāṃ vrajet |
10 | svādhyāyena maharṣibhyo devebhyo yajñakarmaṇā
pitṛbhyaḥ śrāddhadānena nṛṇām abhyarcanena ca |
11 | vācaḥ śeṣāvahāryeṇa pālanenātmano 'pi ca
yathāvad bhṛtyavargasya cikīrṣed dharmam āditaḥ |
12 | prayatnena ca saṃsiddhā dhanair api vivarjitāḥ
samyag ghutvā hutavahaṃ munayaḥ siddhim āgatāḥ |
13 | viśvāmitrasya putratvam ṛcīkatanayo 'gamat
ṛgbhiḥ stutvā mahābhāgo devān vai yajñabhāginaḥ |
14 | gataḥ śukratvam uśanā devadevaprasādanāt
devīṃ stutvā tu gagane modate tejasā vṛtaḥ |
15 | asito devalaś caiva tathā nāradaparvatau
kakṣīvāñ jāmadagnyaś ca rāmas tāṇḍyas tathāṃśumān |
16 | vasiṣṭho jamadagniś ca viśvāmitro 'trir eva ca
bharadvājo hariśmaśruḥ kuṇḍadhāraḥ śrutaśravāḥ |
17 | ete maharṣayaḥ stutvā viṣṇum ṛgbhiḥ samāhitāḥ
lebhire tapasā siddhiṃ prasādāt tasya dhīmataḥ |
18 | anarhāś cārhatāṃ prāptāḥ santaḥ stutvā tam eva ha
na tu vṛddhim ihānvicchet karma kṛtvā jugupsitam |
19 | ye 'rthā dharmeṇa te satyā ye 'dharmeṇa dhig astu tān
dharmaṃ vai śāśvataṃ loke na jahyād dhanakāṅkṣayā |
20 | āhitāgnir hi dharmātmā yaḥ sa puṇyakṛd uttamaḥ
vedā hi sarve rājendra sthitās triṣv agniṣu prabho |
21 | sa cāpy agnyāhito vipraḥ kriyā yasya na hīyate
śreyo hy anāhitāgnitvam agnihotraṃ na niṣkriyam |
22 | agnir ātmā ca mātā ca pitā janayitā tathā
guruś ca naraśārdūla paricaryā yathātatham |
23 | mānaṃ tyaktvā yo naro vṛddhasevī; vidvān klībaḥ paśyati prītiyogāt
dākṣyeṇāhīno dharmayukto nadānto; loke 'smin vai pūjyate sadbhir āryaḥ |