Book 12 Chapter 255
1	jājalir uvāca
1	yathā pravartito dharmas tulāṃ dhārayatā tvayā svargadvāraṃ ca vṛttiṃ ca bhūtānām avarotsyate
2	kṛṣyā hy annaṃ prabhavati tatas tvam api jīvasi paśubhiś cauṣadhībhiś ca martyā jīvanti vāṇija
3	yato yajñaḥ prabhavati nāstikyam api jalpasi na hi varted ayaṃ loko vārtām utsṛjya kevalam
4	tulādhāra uvāca
4	vakṣyāmi jājale vṛttiṃ nāsmi brāhmaṇa nāstikaḥ na ca yajñaṃ vinindāmi yajñavit tu sudurlabhaḥ
5	namo brāhmaṇayajñāya ye ca yajñavido janāḥ svayajñaṃ brāhmaṇā hitvā kṣātraṃ yajñam ihāsthitāḥ
6	lubdhair vittaparair brahman nāstikaiḥ saṃpravartitam vedavādān avijñāya satyābhāsam ivānṛtam
7	idaṃ deyam idaṃ deyam iti nāntaṃ cikīrṣati ataḥ stainyaṃ prabhavati vikarmāṇi ca jājale tad eva sukṛtaṃ havyaṃ yena tuṣyanti devatāḥ
8	namaskāreṇa haviṣā svādhyāyair auṣadhais tathā pūjā syād devatānāṃ hi yathā śāstranidarśanam
9	iṣṭāpūrtād asādhūnāṃ viṣamā jāyate prajā lubdhebhyo jāyate lubdhaḥ samebhyo jāyate samaḥ
10	yajamāno yathātmānam ṛtvijaś ca tathā prajāḥ yajñāt prajā prabhavati nabhaso 'mbha ivāmalam
11	agnau prāstāhutir brahmann ādityam upatiṣṭhati ādityāj jāyate vṛṣṭir vṛṣṭer annaṃ tataḥ prajāḥ
12	tasmāt svanuṣṭhitāt pūrve sarvān kāmāṃś ca lebhire akṛṣṭapacyā pṛthivī āśīrbhir vīrudho 'bhavan na te yajñeṣv ātmasu vā phalaṃ paśyanti kiṃ cana
13	śaṅkamānāḥ phalaṃ yajñe ye yajeran kathaṃ cana jāyante 'sādhavo dhūrtā lubdhā vittaprayojanāḥ
14	sa sma pāpakṛtāṃ lokān gacched aśubhakarmaṇā pramāṇam apramāṇena yaḥ kuryād aśubhaṃ naraḥ pāpātmā so 'kṛtaprajñaḥ sadaiveha dvijottama
15	kartavyam iti kartavyaṃ vetti yo brāhmaṇobhayam brahmaiva vartate loke naiti kartavyatāṃ punaḥ
16	viguṇaṃ ca punaḥ karma jyāya ity anuśuśruma sarvabhūtopaghātaś ca phalabhāve ca saṃyamaḥ
17	satyayajñā damayajñā alubdhāś cātmatṛptayaḥ utpannatyāginaḥ sarve janā āsannamatsarāḥ
18	kṣetrakṣetrajñatattvajñāḥ svayajñapariniṣṭhitāḥ brāhmaṃ vedam adhīyantas toṣayanty amarān api
19	akhilaṃ daivataṃ sarvaṃ brahma brāhmaṇasaṃśritam tṛpyanti tṛpyato devās tṛptās tṛptasya jājale
20	yathā sarvarasais tṛpto nābhinandati kiṃ cana tathā prajñānatṛptasya nityaṃ tṛptiḥ sukhodayā
21	dharmārāmā dharmasukhāḥ kṛtsnavyavasitās tathā asti nas tattvato bhūya iti prajñāgaveṣiṇaḥ
22	jñānavijñāninaḥ ke cit paraṃ pāraṃ titīrṣavaḥ atīva tat sadā puṇyaṃ puṇyābhijanasaṃhitam
23	yatra gatvā na śocanti na cyavanti vyathanti ca te tu tad brahmaṇaḥ sthānaṃ prāpnuvantīha sāttvikāḥ
24	naiva te svargam icchanti na yajanti yaśodhanaiḥ satāṃ vartmānuvartante yathābalam ahiṃsayā
25	vanaspatīn oṣadhīś ca phalamūlaṃ ca te viduḥ na caitān ṛtvijo lubdhā yājayanti dhanārthinaḥ
26	svam eva cārthaṃ kurvāṇā yajñaṃ cakruḥ punar dvijāḥ pariniṣṭhitakarmāṇaḥ prajānugrahakāmyayā
27	prāpayeyuḥ prajāḥ svargaṃ svadharmacaraṇena vai iti me vartate buddhiḥ samā sarvatra jājale
28	prayuñjate yāni yajñe sadā prājñā dvijarṣabha tena te devayānena pathā yānti mahāmune
29	āvṛttis tatra caikasya nāsty āvṛttir manīṣiṇām ubhau tau devayānena gacchato jājale pathā
30	svayaṃ caiṣām anaḍuho yujyanti ca vahanti ca svayam usrāś ca duhyante manaḥsaṃkalpasiddhibhiḥ
31	svayaṃ yūpān upādāya yajante svāptadakṣiṇaiḥ yas tathābhāvitātmā syāt sa gām ālabdhum arhati
32	oṣadhībhis tathā brahman yajeraṃs te natādṛśāḥ buddhityāgaṃ puraskṛtya tādṛśaṃ prabravīmi te
33	nirāśiṣam anārambhaṃ nirnamaskāram astutim akṣīṇaṃ kṣīṇakarmāṇaṃ taṃ devā brāhmaṇaṃ viduḥ
34	nāśrāvayan na ca yajan na dadad brāhmaṇeṣu ca grāmyāṃ vṛttiṃ lipsamānaḥ kāṃ gatiṃ yāti jājale idaṃ tu daivataṃ kṛtvā yathā yajñam avāpnuyāt
35	jājalir uvāca
35	na vai munīnāṃ śṛṇumaḥ sma tattvaṃ; pṛcchāmi tvā vāṇija kaṣṭam etat pūrve pūrve cāsya nāvekṣamāṇā; nātaḥ paraṃ tam ṛṣayaḥ sthāpayanti
36	asminn evātmatīrthe na paśavaḥ prāpnuyuḥ sukham atha svakarmaṇā kena vāṇija prāpnuyāt sukham śaṃsa me tan mahāprājña bhṛśaṃ vai śraddadhāmi te
37	tulādhāra uvāca
37	uta yajñā utāyajñā makhaṃ nārhanti te kva cit ājyena payasā dadhnā pūrṇāhutyā viśeṣataḥ vālaiḥ śṛṅgeṇa pādena saṃbhavaty eva gaurmakham
38	patnīṃ cānena vidhinā prakaroti niyojayan puroḍāśo hi sarveṣāṃ paśūnāṃ medhya ucyate
39	sarvā nadyaḥ sarasvatyaḥ sarve puṇyāḥ śiloccayāḥ jājale tīrtham ātmaiva mā sma deśātithir bhava
40	etān īdṛśakān dharmān ācarann iha jājale kāraṇair dharmam anvicchan na lokān āpnute śubhān
41	bhīṣma uvāca
41	etān īdṛśakān dharmāṃs tulādhāraḥ praśaṃsati upapattyā hi saṃpannān nityaṃ sadbhir niṣevitān