Book 12 Chapter 241 | |
1 | vyāsa uvāca |
1 | sṛjate tu guṇān sattvaṃ kṣetrajñas tv anutiṣṭhati
guṇān vikriyataḥ sarvān udāsīnavad īśvaraḥ |
2 | svabhāvayuktaṃ tat sarvaṃ yad imān sṛjate guṇān
ūrṇanābhir yathā sūtraṃ sṛjate tantuvad guṇān |
3 | pradhvastā na nivartante pravṛttir nopalabhyate
evam eke vyavasyanti nivṛttir iti cāpare |
4 | ubhayaṃ saṃpradhāryaitad adhyavasyed yathāmati
anenaiva vidhānena bhaved garbhaśayo mahān |
5 | anādinidhanaṃ nityam āsādya vicaren naraḥ
akrudhyann aprahṛṣyaṃś ca nityaṃ vigatamatsaraḥ |
6 | ity evaṃ hṛdayagranthiṃ buddhicintāmayaṃ dṛḍham
atītya sukham āsīta aśocaṃś chinnasaṃśayaḥ |
7 | tapyeyuḥ pracyutāḥ pṛthvyā yathā pūrṇāṃ nadīṃ narāḥ
avagāḍhā hy avidvāṃso viddhi lokam imaṃ tathā |
8 | na tu tāmyati vai vidvān sthale carati tattvavit
evaṃ yo vindate 'tmānaṃ kevalaṃ jñānam ātmanaḥ |
9 | evaṃ buddhvā naraḥ sarvāṃ bhūtānām āgatiṃ gatim
samavekṣya śanaiḥ samyag labhate śamam uttamam |
10 | etad vai janmasāmarthyaṃ brāhmaṇasya viśeṣataḥ
ātmajñānaṃ śamaś caiva paryāptaṃ tatparāyaṇam |
11 | etad buddhvā bhaved buddhaḥ kim anyad buddhalakṣaṇam
vijñāyaitad vimucyante kṛtakṛtyā manīṣiṇaḥ |
12 | na bhavati viduṣāṃ mahad bhayaṃ; yad aviduṣāṃ sumahad bhayaṃ bhavet
na hi gatir adhikāsti kasya cid; bhavati hi yā viduṣaḥ sanātanī |
13 | lokamāturam asūyate janas; tat tad eva ca nirīkṣya śocate
tatra paśya kuśalān aśocato; ye vidus tad ubhayaṃ kṛtākṛtam |
14 | yat karoty anabhisaṃdhipūrvakaṃ; tac ca nirṇudati yat purā kṛtam
na priyaṃ tad ubhayaṃ na cāpriyaṃ; tasya taj janayatīha kurvataḥ |