Book 12 Chapter 222 | |
1 | yudhiṣṭhira uvāca |
1 | kiṃśīlaḥ kiṃsamācāraḥ kiṃvidyaḥ kiṃparāyaṇaḥ
prāpnoti brahmaṇaḥ sthānaṃ yat paraṃ prakṛter dhruvam |
2 | bhīṣma uvāca |
2 | mokṣadharmeṣu niyato laghvāhāro jitendriyaḥ
prāpnoti brahmaṇaḥ sthānaṃ yat paraṃ prakṛter dhruvam |
3 | atrāpy udāharantīmam itihāsaṃ purātanam
jaigīṣavyasya saṃvādam asitasya ca bhārata |
4 | jaigīṣavyaṃ mahāprājñaṃ dharmāṇām āgatāgamam
akrudhyantam ahṛṣyantam asito devalo 'bravīt |
5 | na prīyase vandyamāno nindyamāno na kupyasi
kā te prajñā kutaś caiṣā kiṃ caitasyāḥ parāyaṇam |
6 | iti tenānuyuktaḥ sa tam uvāca mahātapāḥ
mahad vākyam asaṃdigdhaṃ puṣkalārthapadaṃ śuci |
7 | yā gatir yā parā niṣṭhā yā śāntiḥ puṇyakarmaṇām
tāṃ te 'haṃ saṃpravakṣyāmi yan māṃ pṛcchasi vai dvija |
8 | nindatsu ca samo nityaṃ praśaṃsatsu ca devala
nihnuvanti ca ye teṣāṃ samayaṃ sukṛtaṃ ca ye |
9 | uktāś ca na vivakṣanti vaktāram ahite ratam
pratihantuṃ na cecchanti hantāraṃ vai manīṣiṇaḥ |
10 | nāprāptam anuśocanti prāptakālāni kurvate
na cātītāni śocanti na cainān pratijānate |
11 | saṃprāptānāṃ ca pūjyānāṃ kāmād artheṣu devala
yathopapattiṃ kurvanti śaktimantaḥ kṛtavratāḥ |
12 | pakvavidyā mahāprājñā jitakrodhā jitendriyāḥ
manasā karmaṇā vācā nāparādhyanti kasya cit |
13 | anīrṣavo na cānyonyaṃ vihiṃsanti kadā cana
na ca jātūpatapyante dhīrāḥ parasamṛddhibhiḥ |
14 | nindāpraśaṃse cātyarthaṃ na vadanti parasya ye
na ca nindāpraśaṃsābhyāṃ vikriyante kadā cana |
15 | sarvataś ca praśāntā ye sarvabhūtahite ratāḥ
na krudhyanti na hṛṣyanti nāparādhyanti kasya cit vimucya hṛdayagranthīṃś caṅkamyante yathāsukham |
16 | na yeṣāṃ bāndhavāḥ santi ye cānyeṣāṃ na bāndhavāḥ
amitrāś ca na santy eṣāṃ ye cāmitrā na kasya cit |
17 | ya evaṃ kurvate martyāḥ sukhaṃ jīvanti sarvadā
dharmam evānuvartante dharmajñā dvijasattama ye hy ato vicyutā mārgāt te hṛṣyanty udvijanti ca |
18 | āsthitas tam ahaṃ mārgam asūyiṣyāmi kaṃ katham
nindyamānaḥ praśasto vā hṛṣyeyaṃ kena hetunā |
19 | yad yad icchanti tan mārgam abhigacchanti mānavāḥ
na me nindāpraśaṃsābhyāṃ hrāsavṛddhī bhaviṣyataḥ |
20 | amṛtasyeva saṃtṛpyed avamānasya tattvavit
viṣasyevodvijen nityaṃ saṃmānasya vicakṣaṇaḥ |
21 | avajñātaḥ sukhaṃ śete iha cāmutra cobhayoḥ
vimuktaḥ sarvapāpebhyo yo 'vamantā sa badhyate |
22 | parāṃ gatiṃ ca ye ke cit prārthayanti manīṣiṇaḥ
etad vrataṃ samāśritya sukham edhanti te janāḥ |
23 | sarvataś ca samāhṛtya kratūn sarvāñ jitendriyaḥ
prāpnoti brahmaṇaḥ sthānaṃ yat paraṃ prakṛter dhruvam |
24 | nāsya devā na gandharvā na piśācā na rākṣasāḥ
padam anvavarohanti prāptasya paramāṃ gatim |