Book 12 Chapter 216 | |
1 | yudhiṣṭhira uvāca |
1 | yayā buddhyā mahīpālo bhraṣṭaśrīr vicaren mahīm
kāladaṇḍaviniṣpiṣṭas tan me brūhi pitāmaha |
2 | bhīṣma uvāca |
2 | atrāpy udāharantīmam itihāsaṃ purātanam
vāsavasya ca saṃvādaṃ baler vairocanasya ca |
3 | pitāmaham upāgatya praṇipatya kṛtāñjaliḥ
sarvān evāsurāñ jitvā baliṃ papraccha vāsavaḥ |
4 | yasya sma dadato vittaṃ na kadā cana hīyate
taṃ baliṃ nādhigacchāmi brahmann ācakṣva me balim |
5 | sa eva hy astam ayate sa sma vidyotate diśaḥ
sa varṣati sma varṣāṇi yathākālam atandritaḥ taṃ baliṃ nādhigacchāmi brahmann ācakṣva me balim |
6 | sa vāyur varuṇaś caiva sa raviḥ sa ca candramāḥ
so 'gnis tapati bhūtāni pṛthivī ca bhavaty uta taṃ baliṃ nādhigacchāmi brahmann ācakṣva me balim |
7 | brahmovāca |
7 | naitat te sādhu maghavan yad etad anupṛcchasi
pṛṣṭas tu nānṛtaṃ brūyāt tasmād vakṣyāmi te balim |
8 | uṣṭreṣu yadi vā goṣu khareṣv aśveṣu vā punaḥ
variṣṭho bhavitā jantuḥ śūnyāgāre śacīpate |
9 | śakra uvāca |
9 | yadi sma balinā brahmañ śūnyāgāre sameyivān
hanyām enaṃ na vā hanyāṃ tad brahmann anuśādhi mām |
10 | brahmovāca |
10 | mā sma śakra baliṃ hiṃsīr na balir vadham arhati
nyāyāṃs tu śakra praṣṭavyas tvayā vāsava kāmyayā |
11 | bhīṣma uvāca |
11 | evam ukto bhagavatā mahendraḥ pṛthivīṃ tadā
cacārairāvataskandham adhiruhya śriyā vṛtaḥ |
12 | tato dadarśa sa baliṃ kharaveṣeṇa saṃvṛtam
yathākhyātaṃ bhagavatā śūnyāgārakṛtālayam |
13 | śakra uvāca |
13 | kharayonim anuprāptas tuṣabhakṣo 'si dānava
iyaṃ te yonir adhamā śocasy āho na śocasi |
14 | adṛṣṭaṃ bata paśyāmi dviṣatāṃ vaśam āgatam
śriyā vihīnaṃ mitraiś ca bhraṣṭavīryaparākramam |
15 | yat tad yānasahasreṇa jñātibhiḥ parivāritaḥ
lokān pratāpayan sarvān yāsy asmān avitarkayan |
16 | tvanmukhāś caiva daiteyā vyatiṣṭhaṃs tava śāsane
akṛṣṭapacyā pṛthivī tavaiśvarye babhūva ha idaṃ ca te 'dya vyasanaṃ śocasy āho na śocasi |
17 | yadātiṣṭhaḥ samudrasya pūrvakūle vilelihan
jñātibhyo vibhajan vittaṃ tadāsīt te manaḥ katham |
18 | yat te sahasrasamitā nanṛtur devayoṣitaḥ
bahūni varṣapūgāni vihāre dīpyataḥ śriyā |
19 | sarvāḥ puṣkaramālinyaḥ sarvāḥ kāñcanasaprabhāḥ
katham adya tadā caiva manas te dānaveśvara |
20 | chatraṃ tavāsīt sumahat sauvarṇaṃ maṇibhūṣitam
nanṛtur yatra gandharvāḥ ṣaṭsahasrāṇi saptadhā |
21 | yūpas tavāsīt sumahān yajataḥ sarvakāñcanaḥ
yatrādadaḥ sahasrāṇām ayutāni gavāṃ daśa |
22 | yadā tu pṛthivīṃ sarvāṃ yajamāno 'nuparyayāḥ
śamyākṣepeṇa vidhinā tadāsīt kiṃ nu te hṛdi |
23 | na te paśyāmi bhṛṅgāraṃ na chatraṃ vyajanaṃ na ca
brahmadattāṃ ca te mālāṃ na paśyāmy asurādhipa |
24 | balir uvāca |
24 | na tvaṃ paśyasi bhṛṅgāraṃ na chatraṃ vyajanaṃ na ca
brahmadattāṃ ca me mālāṃ na tvaṃ drakṣyasi vāsava |
25 | guhāyāṃ nihitāni tvaṃ mama ratnāni pṛcchasi
yadā me bhavitā kālas tadā tvaṃ tāni drakṣyasi |
26 | na tv etad anurūpaṃ te yaśaso vā kulasya vā
samṛddhārtho 'samṛddhārthaṃ yan māṃ katthitum icchasi |
27 | na hi duḥkheṣu śocanti na prahṛṣyanti carddhiṣu
kṛtaprajñā jñānatṛptāḥ kṣāntāḥ santo manīṣiṇaḥ |
28 | tvaṃ tu prākṛtayā buddhyā puraṃdara vikatthase
yadāham iva bhāvī tvaṃ tadā naivaṃ vadiṣyasi |