Book 12 Chapter 213 | |
1 | yudhiṣṭhira uvāca |
1 | kiṃ kurvan sukham āpnoti kiṃ kurvan duḥkham āpnute
kiṃ kurvan nirbhayo loke siddhaś carati bhārata |
2 | bhīṣma uvāca |
2 | damam eva praśaṃsanti vṛddhāḥ śrutisamādhayaḥ
sarveṣām eva varṇānāṃ brāhmaṇasya viśeṣataḥ |
3 | nādāntasya kriyāsiddhir yathāvad upalabhyate
kriyā tapaś ca vedāś ca dame sarvaṃ pratiṣṭhitam |
4 | damas tejo vardhayati pavitraṃ dama ucyate
vipāpmā nirbhayo dāntaḥ puruṣo vindate mahat |
5 | sukhaṃ dāntaḥ prasvapiti sukhaṃ ca pratibudhyate
sukhaṃ loke viparyeti manaś cāsya prasīdati |
6 | tejo damena dhriyate na tat tīkṣṇo 'dhigacchati
amitrāṃś ca bahūn nityaṃ pṛthag ātmani paśyati |
7 | kravyādbhya iva bhūtānām adāntebhyaḥ sadā bhayam
teṣāṃ vipratiṣedhārthaṃ rājā sṛṣṭaḥ svayaṃbhuvā |
8 | āśrameṣu ca sarveṣu dama eva viśiṣyate
yac ca teṣu phalaṃ dharme bhūyo dānte tad ucyate |
9 | teṣāṃ liṅgāni vakṣyāmi yeṣāṃ samudayo damaḥ
akārpaṇyam asaṃrambhaḥ saṃtoṣaḥ śraddadhānatā |
10 | akrodha ārjavaṃ nityaṃ nātivādo na mānitā
gurupūjānasūyā ca dayā bhūteṣv apaiśunam |
11 | janavādamṛṣāvādastutinindāvivarjanam
sādhukāmaś cāspṛhayann āyāti pratyayaṃ nṛṣu |
12 | avairakṛt sūpacāraḥ samo nindāpraśaṃsayoḥ
suvṛttaḥ śīlasaṃpannaḥ prasannātmātmavān budhaḥ prāpya loke ca satkāraṃ svargaṃ vai pretya gacchati |
13 | sarvabhūtahite yukto na smayād dveṣṭi vai janam
mahāhrada ivākṣobhya prajñātṛptaḥ prasīdati |
14 | abhayaṃ sarvabhūtebhyaḥ sarveṣām abhayaṃ yataḥ
namasyaḥ sarvabhūtānāṃ dānto bhavati jñānavān |
15 | na hṛṣyati mahaty arthe vyasane ca na śocati
sa vai parimitaprajñaḥ sa dānto dvija ucyate |
16 | karmabhiḥ śrutasaṃpannaḥ sadbhir ācaritaiḥ śubhaiḥ
sadaiva damasaṃyuktas tasya bhuṅkte mahat phalam |
17 | anasūyā kṣamā śāntiḥ saṃtoṣaḥ priyavāditā
satyaṃ dānam anāyāso naiṣa mārgo durātmanām |
18 | kāmakrodhau vaśe kṛtvā brahmacārī jitendriyaḥ
vikramya ghore tapasi brāhmaṇaḥ saṃśitavrataḥ kālākāṅkṣī carel lokān nirapāya ivātmavān |